مواظب باش فرزندت غرق نشود!
استفاده اقشار مختلف به ویژه کودکان و نوجوانان از فضای مجازی هرروز گسترده تر می‌شود اما در کنار مزیت‌های استفاده از این فضا، بی اطلاعی و عدم نظارت والدین بر نحو حضور فرزندان در این فضای متلاطم، می‌تواند عواقب جبران ناپذیری به همراه داشته باشد.
دنیا، دنیای همراهی ارتباطات با فناوری‌های نوین است. قرار است تا نظریه دهکده جهانی مارشال مک لوهان جامعه شناس، روز به روز رنگ واقعیت تری به خود گیرد و جهان به سرعت در چنگال فناوری‌های پیشرفته و نوین ارتباطی کوچک و کوچکتر شود. سرعت برقراری ارتباط افراد با یکدگیر حالا حد و مرز نمی‌شناسد و هر روز سبک و سیاق بدیع و تازه‌ای برای تسهیل در مسیر برقرای ارتباط گشوده می‌شود. در کنار مزایای قابل توجه پیشرفت در ایجاد پلتفرم‌های ارتباطی و آسان سازی برقراری ارتباط با گسترش فضای بی حد و حصر مجازی، اما واقعیت این است که اگر غواص خوبی در دنیای متلاطم و خروشان فضای مجازی نباشیم، هم خود و هم مهمتر فرزندانمان غرق آن شده و نجات آن‌ها کار بس سختی است.
امروزه یکی از دغدغه‌های والدین، استفاده از فضای مجازی و اینترنت برای کودکان است. یکی از بزرگ‌ترین دلایل بدخلقی و بدرفتاری کودکان، بی خوابی‌های شبانه و چاقی، استفاده بی‌رویه از اینترنت و فضای مجازی است. بسیاری از والدین برای سرگرم کردن کودکان خود گوشی موبایل را به همراه اینترنت در اختیار او قرار می‌دهند؛ بدون اینکه بدانند چه آسیب‌هایی در انتظار کودک است.
امروزه یکی از دغدغه‌های والدین، استفاده از فضای مجازی و اینترنت برای کودکان است. یکی از بزرگ‌ترین دلایل بدخلقی و بدرفتاری کودکان، بی خوابی‌های شبانه و چاقی، استفاده بی‌رویه از اینترنت و فضای مجازی است. بسیاری از والدین برای سرگرم کردن کودکان خود گوشی موبایل را به همراه اینترنت در اختیار او قرار می‌دهند؛ بدون اینکه بدانند چه آسیب‌هایی در انتظار کودک است.
این فضا بی نهایت جذابیت دارد
فضای مجازی و گشت و گذار در آن حالا دیگر دست کمی از لذت بردن از فضای حقیقی ندارد؛ چراکه در این فضا ویترینی از موضوعات و علاقه مندی‌های گوناگون و مختص به تمام گروه‌های سنی وجود دارد. این ویژگی و جذابیت به خصوص کودکان و نوجوانان قابل لمس‌تر است. اگر زمانی استفاده از چنین فضایی برای بسیاری از کودکان غیر ممکن بود حالا با توجه به گسترش فناوری‌های نوین و به ویژه طلب کردن فضا و زمان دو سال گذشته با توجه به شیوع کرونا، فرزندان زمان بیشتری را در فضای مجازی می‌گذرانند. برای مثال مدارس، تماس با دوستان، اقوام و حتی برخی کلاس‌های آموزشی در بستر مجازی و برخط برگزار می‌شود. اگرچه ارتباطات مجازی در برخی امور مانند سرعت برقراری ارتباط و کاهش هزینه و صرفه جویی در زمان و... اثر بخش و مفید است؛ اما از طرف دیگر چالش‌های جدیدی برای والدین ایجاد می‌کند. حال اینکه چطور می‌توانید از فضای مجازی و اینترنت بیشترین استفاده کرده؛ در حالی که کم‌ترین آسیب متوجه کودکان شود؟ موضوع بسیار مهمی است که در ادامه این گزارش به برخی راهکار‌های مدیریت این فضا برای دسترسی فرزندانمان به فضای مجازی بکار می‌گیریم.
۱) ابتدا خودتان استفاده از فضای آموزشی را یاد بگیرید
با فراگیر شدن استفاده از اینترنت میان کودکان، والدین وظیفه سنگین‌تری پیدا کرده‌اند؛ آنان باید استفاده فرزندشان از اینترنت را مدیریت کند. برای این که والدین به نحو احسنت بتوانند از پس این وظیفه بربیایند، باید ابتدا خود نحو استفاده از فضای مجازی و حضور در آن را آموزش ببینند. والدین باید با مزایا و معایب استفاده کودکان از اینترنت آشنا شوند و همچنین نحوه کنترل صحیح کودکان را بیاموزند.
۲) مزایا و معایب فضای مجازی را برای فرزندان شفاف توضیح دهید
کودکان می‌توانند به آسانی و رایگان، به اطلاعات و مطالب مورد نیاز مانند مطالب درسی دسترسی پیدا کنند. امکان پیشرفت تحصیلی و ارتقای سطح علمی آن‌ها هنگام دسترسی به فایل‌های مدرسه، آموزشگاه، سایت‌های علمی و انجام تکالیف بسیار بالاست. بازی‌های آموزنده و سرگرم کننده که می‌تواند کودک را به چالش‌های مفیدی بکشد و باعث تقویت عملکرد مغز و تمرکز او بشود. آسیب‌های استفاده از اینترنت برای کودکان بی شمار است، اما آیا این دلیل مناسبی است که به خاطر آن کودکان را از ورود به فضای مجازی منع کرد؟ اغلب این آسیب‌ها گریبان گیر کودکانی است که بی رویه، بی کنترل و بی برنامه از فضای مجازی استفاده می‌کنند نه کودکانی که زیر نظر والدین وارد فضای اینترنت می‌شوند. با فرزندان خود درباره مزایا و معایب فضای مجازی صادقانه صحبت کنید. بگویید این فضا نیز مانند تمام فضا‌ها و مکان‌های حقیقی حد و حصری دارد و نمی‌توان هر جایی را سرک کشید. راجع به کسانی که با آن‌ها در ارتباط هستند و چگونگی ارتباط‌شان صحبت کنید. اطمینان حاصل کنید که اهمیت و ارزش تعاملات دوستانه و حمایتگرانه را می‌فهمند و اینکه رفتار‌های تبعیض‌آمیز و نامناسب هرگز قابل قبول نیستند.
۳) با فرزندتان در فضای حقیقی و مجازی دوست باشید
همواره سعی کنید با فرزندتان در همه زمان‌ها دوست و رفیق باشید. باید آن چنان با فرزندتان برخورد داشته باشید که او احساس امنیت کرده و اطمینان داشته باشد می‌تواند همه مسائل و مشکلاتش را با شما در میان گذارد. این دوستی می‌تواند در فضای مجازی و حضور در آن نیز استمرار داشته و جاری باشد. آن‌ها را تشویق کنید که اگر هر یک از رفتار‌های غیر متعارف و ناخوشایند در فضای مجازی را تجربه کرده‌اند فوراً موضوع را با شما یا شخص بالغ و معتمدی در میان بگذارند. نسبت به حالات فرزندتان هنگام کار با اینترنت هوشیار باشید که مثلاً آیا غمگین یا پنهان‌کار به نظر می‌رسد، یا اذیت و آزار اینترنتی را تجربه می‌کند. به همراه فرزند خود قوانینی وضع کنید که چگونه و چه زمانی می‌توانند از این وسایل استفاده کند.
۴) از تکنولوژی برای حفاظت از فرزندان خود استفاده کنید
مطمئن شوید که لوازم الکترونیکی فرزندتان به آخرین نسخه نرم‌افزار و آنتی‌ویروس مجهز باشد و تنظیمات حریم خصوصی روشن باشد. دوربین (وب‌کم) را در صورت عدم استفاده بپوشانید. برای بچه‌های کوچکتر، از ابزار‌هایی نظیر برنامه‌های «کنترل والدین بر اینترنت» و «جستجوی امن» استفاده کنید، تا تجربیات آنلاین ایمنی داشته باشند. در مورد منابع آموزشی رایگان آنلاین محتاط باشید. فرزند شما هرگز نباید عکس یا اسم کامل خود را برای دسترسی به این منابع استفاده کند. به خاطر بسپارید که تنظیمات حریم خصوصی را کنترل کنید تا دریافت اطلاعات را به حداقل برسانید. به فرزند خود یاد دهید که اطلاعات شخصی خود را به خصوص در اختیار غریبه‌ها قرار ندهند.
۵) با فرزند تان در فضای مجازی زمان بگذرانید
فرصت‌هایی برای فرزندتان ایجاد کنید تا ارتباطات آنلاین مثبت و ایمن با دوستان، خانواده و شما داشته باشند. در حال حاضر، ارتباط با دیگران مهمتر از همیشه است و می‌تواند فرصتی عالی برای شما باشد تا در «ارتباطات مجازی» الگویی مناسب از لحاظ مهربانی و همدردی برای فرزندتان باشید. به کودکان خود آموزش دهید چطور می‌توانند از اطلاعات نادرست و محتوا‌های نامتناسب با سن آن‌ها که می‌تواند موجب نگرانی بیشتر آن‌ها درباره موضوعی شود، اجتناب کنند. برای فرزند خود زمان بگذارید و برنامه‌ها، اپلیکیشن‌ها، بازی‌ها و سایر سرگرمی‌های مناسب سنش را پیدا کنید.
۶) عادت‌های آنلاین سالم را تشویق کنید
رفتار‌های خوب را در فضای مجازی و در تماس‌های تصویری تشویق کنید. فرزندتان را تشویق کنید تا با همکلاسی‌هایش مهربان باشد و به آن‌ها احترام بگذارد. مراقب پوشش فرزندانتان درجلوی دوربین باشید و اجازه ندهید از داخل اتاق خواب تماس تصویری بگیرند. همچنین قواعد و راه‌های تماس با مدرسه را به خوبی بدانید تا بتوانید بر شرایط تسلط بهتری داشته باشید. توجه کنید وقتی کودکان زمان بیشتری را در فضای مجازی می‌گذارنند، ممکن است در معرض تبلیغات بیشتری قرار بگیرند که غذا‌های ناسالم، کلیشه‌های جنسیتی یا موضوعات نامتناسب با سن‌شان را ترویج می‌کنند.
۷) بگذارید اوقات خوشی داشته باشند و ابراز وجود کنند
فرزندان خود را تشویق کنید تا با بهره‌گیری از ابزار‌های دیجیتال فعالیت جسمانی داشته باشند؛ به عنوان مثال تشویق به استفاده از ویدیو‌های ورزشی آنلاین برای بچه‌های کوچک و بازی‌های ویدیویی که تحرک آن‌ها را زیادتر می‌کند. همچنین شنیدن قصه‌های کودکانه برای خردسالان آن هم با نظارت دائم والدین در هنگام برداشتن گوشی تلفن همراه خود راهکار بهینه دیگری در بهره‌مندی از فضای مجازی است. به یاد داشته باشید که بین سرگرمی‌های آنلاین و فعالیت‌های غیرآنلاین تعادل برقرار کنید؛ به عنوان مثال اگر امکان دارد بیرون و در فضای آزاد هم وقت بگذرانید.
۸) بگویید مدام زندگی خصوصی خود را در فضای مجازی به تصویر نکشند
به فرزند دلبندتان یاد دهید که نباید زندگی خصوصی و امور روزانه خود را در معرض همگان در فضای مجازی قرار دهد؛ به عبارتی اینکه حد و مرز اطلاع رسانی از وضعیت زندگی فردی و اجتماعی قائل شوید نکته بسیار مهمی است که باید به آن‌ها گوشزد کنید.
دقت کنیم! هرچه در دنیای واقعی با فرزندتان ارتباط کمتر و محدودتری داشته باشید و درباره پرسش‌های او پاسخی ندهید و او را با عبارت «چقدر سئوال می‌کنی؟» روبرو سازید، حس کنجکاوی و دانستن فرزندتان او را به فضای مجازی و پیدا کردن پاسخ پرسش‌های گوناگون می‌برد که در چنین شرایطی است که بی تجربگی همراه با حس تمایل به دانستن زیاد کودکان و نوجوانان، ناگهان آن‌ها را در گرداب آنچه نباید اکنون بدانند می‌برد؛ در نتیجه سعی کنید غواص خوبی در این فضای متلاطم بوده و غواصی کردن را نیز به فرزندانتان آموزش دهید.
۱) ابتدا خودتان استفاده از فضای آموزشی را یاد بگیرید
با فراگیر شدن استفاده از اینترنت میان کودکان، والدین وظیفه سنگین‌تری پیدا کرده‌اند؛ آنان باید استفاده فرزندشان از اینترنت را مدیریت کند. برای این که والدین به نحو احسنت بتوانند از پس این وظیفه بربیایند، باید ابتدا خود نحو استفاده از فضای مجازی و حضور در آن را آموزش ببینند. والدین باید با مزایا و معایب استفاده کودکان از اینترنت آشنا شوند و همچنین نحوه کنترل صحیح کودکان را بیاموزند.
۲) مزایا و معایب فضای مجازی را برای فرزندان شفاف توضیح دهید
کودکان می‌توانند به آسانی و رایگان، به اطلاعات و مطالب مورد نیاز مانند مطالب درسی دسترسی پیدا کنند. امکان پیشرفت تحصیلی و ارتقای سطح علمی آن‌ها هنگام دسترسی به فایل‌های مدرسه، آموزشگاه، سایت‌های علمی و انجام تکالیف بسیار بالاست. بازی‌های آموزنده و سرگرم کننده که می‌تواند کودک را به چالش‌های مفیدی بکشد و باعث تقویت عملکرد مغز و تمرکز او بشود. آسیب‌های استفاده از اینترنت برای کودکان بی شمار است، اما آیا این دلیل مناسبی است که به خاطر آن کودکان را از ورود به فضای مجازی منع کرد؟ اغلب این آسیب‌ها گریبان گیر کودکانی است که بی رویه، بی کنترل و بی برنامه از فضای مجازی استفاده می‌کنند نه کودکانی که زیر نظر والدین وارد فضای اینترنت می‌شوند. با فرزندان خود درباره مزایا و معایب فضای مجازی صادقانه صحبت کنید. بگویید این فضا نیز مانند تمام فضا‌ها و مکان‌های حقیقی حد و حصری دارد و نمی‌توان هر جایی را سرک کشید. راجع به کسانی که با آن‌ها در ارتباط هستند و چگونگی ارتباط‌شان صحبت کنید. اطمینان حاصل کنید که اهمیت و ارزش تعاملات دوستانه و حمایتگرانه را می‌فهمند و اینکه رفتار‌های تبعیض‌آمیز و نامناسب هرگز قابل قبول نیستند.
۳) با فرزندتان در فضای حقیقی و مجازی دوست باشید
همواره سعی کنید با فرزندتان در همه زمان‌ها دوست و رفیق باشید. باید آن چنان با فرزندتان برخورد داشته باشید که او احساس امنیت کرده و اطمینان داشته باشد می‌تواند همه مسائل و مشکلاتش را با شما در میان گذارد. این دوستی می‌تواند در فضای مجازی و حضور در آن نیز استمرار داشته و جاری باشد. آن‌ها را تشویق کنید که اگر هر یک از رفتار‌های غیر متعارف و ناخوشایند در فضای مجازی را تجربه کرده‌اند فوراً موضوع را با شما یا شخص بالغ و معتمدی در میان بگذارند. نسبت به حالات فرزندتان هنگام کار با اینترنت هوشیار باشید که مثلاً آیا غمگین یا پنهان‌کار به نظر می‌رسد، یا اذیت و آزار اینترنتی را تجربه می‌کند. به همراه فرزند خود قوانینی وضع کنید که چگونه و چه زمانی می‌توانند از این وسایل استفاده کند.
۴) از تکنولوژی برای حفاظت از فرزندان خود استفاده کنید
مطمئن شوید که لوازم الکترونیکی فرزندتان به آخرین نسخه نرم‌افزار و آنتی‌ویروس مجهز باشد و تنظیمات حریم خصوصی روشن باشد. دوربین (وب‌کم) را در صورت عدم استفاده بپوشانید. برای بچه‌های کوچکتر، از ابزار‌هایی نظیر برنامه‌های «کنترل والدین بر اینترنت» و «جستجوی امن» استفاده کنید، تا تجربیات آنلاین ایمنی داشته باشند. در مورد منابع آموزشی رایگان آنلاین محتاط باشید. فرزند شما هرگز نباید عکس یا اسم کامل خود را برای دسترسی به این منابع استفاده کند. به خاطر بسپارید که تنظیمات حریم خصوصی را کنترل کنید تا دریافت اطلاعات را به حداقل برسانید. به فرزند خود یاد دهید که اطلاعات شخصی خود را به خصوص در اختیار غریبه‌ها قرار ندهند.
۵) با فرزند تان در فضای مجازی زمان بگذرانید
فرصت‌هایی برای فرزندتان ایجاد کنید تا ارتباطات آنلاین مثبت و ایمن با دوستان، خانواده و شما داشته باشند. در حال حاضر، ارتباط با دیگران مهمتر از همیشه است و می‌تواند فرصتی عالی برای شما باشد تا در «ارتباطات مجازی» الگویی مناسب از لحاظ مهربانی و همدردی برای فرزندتان باشید. به کودکان خود آموزش دهید چطور می‌توانند از اطلاعات نادرست و محتوا‌های نامتناسب با سن آن‌ها که می‌تواند موجب نگرانی بیشتر آن‌ها درباره موضوعی شود، اجتناب کنند. برای فرزند خود زمان بگذارید و برنامه‌ها، اپلیکیشن‌ها، بازی‌ها و سایر سرگرمی‌های مناسب سنش را پیدا کنید.
۶) عادت‌های آنلاین سالم را تشویق کنید
رفتار‌های خوب را در فضای مجازی و در تماس‌های تصویری تشویق کنید. فرزندتان را تشویق کنید تا با همکلاسی‌هایش مهربان باشد و به آن‌ها احترام بگذارد. مراقب پوشش فرزندانتان درجلوی دوربین باشید و اجازه ندهید از داخل اتاق خواب تماس تصویری بگیرند. همچنین قواعد و راه‌های تماس با مدرسه را به خوبی بدانید تا بتوانید بر شرایط تسلط بهتری داشته باشید. توجه کنید وقتی کودکان زمان بیشتری را در فضای مجازی می‌گذارنند، ممکن است در معرض تبلیغات بیشتری قرار بگیرند که غذا‌های ناسالم، کلیشه‌های جنسیتی یا موضوعات نامتناسب با سن‌شان را ترویج می‌کنند.
۷) بگذارید اوقات خوشی داشته باشند و ابراز وجود کنند
فرزندان خود را تشویق کنید تا با بهره‌گیری از ابزار‌های دیجیتال فعالیت جسمانی داشته باشند؛ به عنوان مثال تشویق به استفاده از ویدیو‌های ورزشی آنلاین برای بچه‌های کوچک و بازی‌های ویدیویی که تحرک آن‌ها را زیادتر می‌کند. همچنین شنیدن قصه‌های کودکانه برای خردسالان آن هم با نظارت دائم والدین در هنگام برداشتن گوشی تلفن همراه خود راهکار بهینه دیگری در بهره‌مندی از فضای مجازی است. به یاد داشته باشید که بین سرگرمی‌های آنلاین و فعالیت‌های غیرآنلاین تعادل برقرار کنید؛ به عنوان مثال اگر امکان دارد بیرون و در فضای آزاد هم وقت بگذرانید.
۸) بگویید مدام زندگی خصوصی خود را در فضای مجازی به تصویر نکشند
به فرزند دلبندتان یاد دهید که نباید زندگی خصوصی و امور روزانه خود را در معرض همگان در فضای مجازی قرار دهد؛ به عبارتی اینکه حد و مرز اطلاع رسانی از وضعیت زندگی فردی و اجتماعی قائل شوید نکته بسیار مهمی است که باید به آن‌ها گوشزد کنید.
دقت کنیم! هرچه در دنیای واقعی با فرزندتان ارتباط کمتر و محدودتری داشته باشید و درباره پرسش‌های او پاسخی ندهید و او را با عبارت «چقدر سئوال می‌کنی؟» روبرو سازید، حس کنجکاوی و دانستن فرزندتان او را به فضای مجازی و پیدا کردن پاسخ پرسش‌های گوناگون می‌برد که در چنین شرایطی است که بی تجربگی همراه با حس تمایل به دانستن زیاد کودکان و نوجوانان، ناگهان آن‌ها را در گرداب آنچه نباید اکنون بدانند می‌برد؛ در نتیجه سعی کنید غواص خوبی در این فضای متلاطم بوده و غواصی کردن را نیز به فرزندانتان آموزش دهید.
بیشتر بخوانید
منبع : فارس
ارسال نظرات