جانداران در حال تکامل به سمت خرچنگ شدن!

تکامل به معنی تغییر در خصوصیت‌های وراثتی جانداران در طول نسل‌های متوالی است و همه ما می‌دانیم که تمام جانداران امروزی از چنین فرآیندی عبور کرده اند، اما در سال‌های اخیر دانشمندان به شواهدی دست یافته اند که نشان می‌دهد بسیاری از جانداران در حال ورود به فرآیندی هستند که آن‌ها را به سمت «خرچنگ شدن» سوق می‌دهد.
نکته جالب توجه اینکه این پدیده به قدری شناخته شده است که نامی (carcinization) به آن داده شده، اصطلاحی که بیش از ۱۴۰ سال است مورد استفاده قرار می‌گیرد. به گفته دانشمندان، از طریق این فرآیند، خرچنگ ها، حداقل پنج بار از گروه‌های جداگانه سخت پوستان تکامل یافته اند. این گروه‌ها در واقع از یک نیای مشترک در بیش از ۳۰۰ میلیون سال پیش تکامل یافته اند. این بدان معناست که زمان زیادی برای این تکامل طی شده است، اما دانشمندان اشاره دارند که این فرآیند خرچنگ شدن هنوز هم ادامه دارد.
هدر براکن-گریسوم، دانشیار مؤسسه محیط زیست و گروه علوم زیستی در دانشگاه بین المللی فلوریدا، که در حال مطالعه این پدیده است، می‌گوید: «carcinization را می‌توان به عنوان فرآیند تکاملی که منجر به شکل خرچنگ مانند می‌شود، تعریف کرد. ما می‌دانیم که این روند چندین بار اتفاق افتاده است پس تلاش می‌کنیم تا به درک بهتری از محرک‌ها و پیامد‌های آن دست یابیم. همه گونه‌هایی که دچار carcinization شده اند به معنای فنی به خرچنگ تبدیل نشده اند. برخی از آن‌ها فقط خرچنگ مانند شده اند و شکل و فرم آن را به خود گرفته اند؛ بنابراین گونه‌های خرچنگ شده را می‌توان به دو گروه اصلی تقسیم کرد؛ Brachyura که خرچنگ واقعی هستند و Anomura یا خرچنگ کاذب.»

 

با این همه این پرسش همچنان مطرح است که چه چیزی باعث می‌شود شکل خرچنگ آنقدر موفق باشد که گونه‌ها را به تلاش برای تقلید از آن وادارد؟ جوآنا ولف، محقق دپارتمان زیست شناسی ارگانیسمی و تکاملی دانشگاه هاروارد، که در حال بررسی این موضوع است، به نیوزویک گفت: «حداقل پنج گروه از سخت‌پوستان ده‌پایان، شکل بدنی شبیه به خرچنگ پیدا کرده‌اند. این‌ها شامل اکثر eubrachyurans - گروهی که بیشتر خرچنگ‌های خشکی را شامل می‌شود - به علاوه خرچنگ‌های اسفنجی، خرچنگ‌های چینی، شاه خرچنگ‌ها و خرچنگ‌های سنگی مودار هستند.» پس چرا این جانوران اینقدر تمایل به خرچنگ شدن دارند؟ ولف توضیح داد که فرآیند خرچنگ شدن شامل اتخاذ ویژگی‌های مختلف خرچنگ مانند است، مثل کاراپاس پهن و اغلب گرد (پوسته بالایی)، و یک پلئون (شکم) که در زیر بدن تا شده است.

---

بیشتر بخوانید:

• کاربرد عجیب و جالب حشرات برای شامپانزه‌ها
• کشف فسیل‌های شگفت انگیز از «قلب مرده» استرالیا! + تصاویر

---

جوآنا ولف می‌گوید اینکه چرا چنین فرآیندی در حال رخ دادن است، هنوز برای ما مشخص نیست. شاید پلئون که زیر بدن تا می‌شود، هدف کوچکتری را برای شکارچیان ایجاد می‌کند. شاید خرچنگ‌ها بهتر می‌توانند در مکان‌های کوچک برای پنهان شدن جا شوند. شاید توانایی راه رفتن به پهلو، قابلیت بهتر و سریعتری ایجاد می‌کند. روی هم رفته هنوز شواهد تجربی مستقیمی وجود ندارد که اشکال خرچنگ شده و غیرخرچنگ‌شده را در مورد نحوه عملکرد آن‌ها در برخی از این استراتژی‌ها مقایسه کند.
دانشمندان می‌گویند حیواناتی که در زیستگاه‌های مشابه زندگی می‌کنند با موانعی روبرو می‌شوند که می‌تواند همه آن‌ها را به سمت مزایای تکاملی یکسان سوق دهد. دانشنامه بریتانیکا از کیسه‌داران به‌عنوان یک مثال کلیدی یاد می‌کند، جایی که این جانداران خاص علیرغم داشتن یک تفاوت مهم با همتایان خود در سایر نقاط جهان، مسیر تکاملی متفاوتی را طی کرده اند. حیوانات می‌توانند به طور جداگانه تکامل یابند، اما در نهایت به سمت گونه‌های دیگر نیز تکامل می‌یابند، یا حتی به طور خود به خود همان ویژگی‌ها را در گروه‌های کاملاً جداگانه تکامل می‌دهند. برای مثال پرندگان و خفاش‌ها هر دو می‌توانند با استفاده از بال‌های مکانیکی پرواز کنند. پرندگان و پستانداران هر دو خونگرم هستند، اما هر دو از گروه‌هایی تکامل یافته اند که چنین نبودند.
اینکه خرچنگ‌ها (چه «واقعی» و چه «خرچنگ شده») به شدت، اما به طور جداگانه شکل یکسانی را تکامل داده‌اند، حتی در جهانی پر از این نمونه‌های تکامل موازی و همگرا، بسیار غیرعادی است. محققان توضیح می‌دهند: «این واقعیت که یک عادت خرچنگ مانند تنها در خرچنگ‌های «واقعی» تکامل نیافته است، بلکه چندین بار به طور مستقل در دیگر گونه‌ها تکامل یافته است، این فرآیند را برای تحقیقات تکاملی ایده آل می‌کند.»
برخی این ادعا را مطرح کردند که می‌توان فرض کرد که خرچنگ‌ها نوعی شکل تکاملی نهایی هستند، اما برخی کارشناسان دیگر می‌گویند که اینطور نیست. مزایا هر چه که باشند، این فرآیند در همه زیستگاه‌ها کاربرد ندارند، زیرا برخی گروه‌ها فرآیند خرچنگ شدن را نیز از دست داده اند که یکی از نمونه‌های امروزی آن خرچنگ قورباغه است. هدف حوزه مطالعه ولف و براکن-گریسوم تا حدودی این است که آیا می‌توان اشکال تکاملی خرچنگ مانند را پیش بینی کرد یا خیر. خوشبختانه، هیچ یک از آن‌ها فکر نمی‌کنند که انسان‌ها نیز در آینده به خرچنگ تبدیل می‌شوند.

 

منبع: فرارو