قاتل اعتماد به نفس کودکان نباشیم!

اعتماد به نفس یکی از شاخص‌های مهم در رشد شخصیت فرزندان ما است. والدین به طور ناخواسته گاهی با رفتار‌هایی که انجام می‌دهد باعث سرکوب اعتماد به نفس کودکان می‌شوند. نداشتن اعتماد به نفس شاید در زمان کودکی تاثیر مشهودی در زندگی فرزندانمان نداشته باشد، اما در آینده زندگی و موفقیت آن‌ها را به طور کامل تحت تاثیر قرار می‌دهد تا جایی که شاید سرنوشت خوبی را در انتظار نداشته باشد. دوران کودکی فرصت مهمی برای تثبیت اعتماد به نفس فرد است در این دوران اگر والدین به نیاز‌های فرزندشان به صورت درست پاسخ دهند و با فرزنداشان به شکل صحیح برخورد کنند می‌توانند فرزندان با اعتماد به نفسی را تربیت کنند.

«از این طرف خیابان راه نرو! اینجوری غذا نخور! دستت را به این میله بگیر تا نیفتی! گل را اینجوری نقاشی بکش! این لباس را نپوش!» همین حالا از خودمان بپرسیم چقدر در طول روز از این جملات استفاده می‌کنیم و چقدر به بچه‌ها امر و نهی می‌کنیم؟ شاید باید به خودمان یادآور شویم که با هر کدام از این جمله‌ها چه بلایی بر سر کودکان می‌آوریم. با این رفتار، به طور مداوم این پیام را به فرزندمان منتقل می‌کنیم که نمی‌داند، نمی‌تواند و قادر نیست. در نتیجه فرزندی تربیت می‌کنیم که حتی نمی‌تواند کار‌های شخص‌اش را انجام دهد. چرا که همیشه اضطراب دارد، با انجام هر کاری بازخورد مناسبی از سوی ما دریافت نکند. اگر از همین سنین کودکی رعایت نکنیم آثارش را در آینده‌ای نه چندان دور مشاهده خواهیم کرد و کودک‌ما تبدیل به نوجوانی می‌شود که اعتماد به نفس خیلی کمی دارد. نداشتن اعتماد به نفس می‌تواند زمینه ساز مشکلات زیادی در زندگی شود و عملکرد انسان را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

۱_کودک را تهدید به دوست نداشتن نکنیم و در هیچ شرایطی از جمله‌هایی مثل «دیگر دوستت ندارم»، «دیگر فرزند من نیستی» و... استفاده کنیم.
۲_از جملات منفی مثل «بچه‌ی بد»، «دست نزن»، «لجباز» استفاده نکنیم این جملات تاثیر نامطلوبی در اعتماد به نفس کودکان دارد.
۳_علت رفتار‌های کودکان را از آن‌ها نپرسیم، مثلا نگوییم چرا این کار را کردی؟ به او توضیح دهیم که کار درستی انجام نداده.
۴_کودکان را نصیحت نکنیم و از صحبت‌های طولانی و توضیحات اضافی خودداری کنیم.
۵_اگر کار اشتباهی انجام داده اند رفتار کودک را مود بررسی قرار دهیم و شخصیت اش را زیر سوال نبریم.

داشتن اعتماد به نفس یا عدم آن از رفتار کودکان مشخص است معمولا کودکانی که اعتماد به نفس کمی دارند رفتار‌هایی مطابق موارد زیر انجام می‌دهند.
۱_کودک تلاشگر نیست و به دلیل اینکه احساس درماندگی در انجام کار هایش دارد از انجام کار یا چالشی فرار می‌کند.
۲_مدت کمی پس از اینکه کار یا بازی را شروع می‌کند از بازی خسته می‌شود و از انجام آن کار دست می‌کشد. در واقع اولین نشانه‌ی ناامیدی باعث می‌شود کودک تسلیم شود.
۳_وقتی احساس می‌کند دربازی شکست می‌خورد دروغ می‌گوید و یا تقلب می‌کند.
۴_شکست هایش را در بازی‌ها با جمله‌ی «من این بازی را دوست ندارم» توجیه می‌کند تاسرزنش دیگران را کم کند.
۵_به فعالیت‌هایی که در طول روز انجام می‌داده و از انجام آن‌ها لذت می‌برده کمتر علاقه نشان می‌دهد و یا علاقه اش را ابراز نمی‌کند.
۶_از نظر اجتماعی عقب نشینی می‌کند و دوست‌هایش را از دست می‌دهد و یا کمتر با آن‌ها ارتباط می‌گیرد.
۷_با جمله‌هایی مثل «کسی من را دوست ندارد»، «هیچ کس از من خوشش نمی‌آید»، «من زشتم» و.. از خودش انتقاد می‌کند.
۸_نسبت به نظرات دیگران درباره‌ی خودش نگران است و ترس دارد و نظر دیگران بیش از حد روی او تاثیر خواهد گذاشت.

فرض کنید لیوان از دست کودک تان روی زمین می‌افتد و می‌شکند اگر شما به عنوان والدین آن کودک رفتار تندی داشته باشید و با گفتن «دوباره چیکار کردی بی عرضه؟» سرزنش کنید. کودک شما اعتماد به نفسش را از دست می‌دهد، اما اگر به او بگویید که همراه شما کمک کند و تکه‌های لیوان را از روی زمین جمع کنید این نه تنها باعث افزایش و حفظ اعتماد به نفس کودک می‌شود بلکه قدرت مدیریت بحران آن را نیز افزایش می‌دهد. در مثال دیگری زمانی که یک کودک پاسخ سوال ساده‌ای را نمی‌داند خانواده‌ای که نسبت به اعتماد به نفس فزندشان دغدغه‌مند نیستند با گفتن «وای تو چقدر خنگی» احساس بدی به آن منتقل می‌کنند، اما در مقابل اگر به او بگوییم که می‌توانیم با هم پاسخ سوال هایش را پیدا کنیم کودکی با اعتماد به نفس بالا تربیت خواهیم کرد.
حواس‌مان باشد به عنوان والدین کودکان وقتی آن‌ها از حضور در جمع خجالت می‌کشند و کنار ما می‌نشیند عصبانی نشویم و نخواهیم که از ما فاصله بگیرند بلکه دستشان را بگیریم و به همراه خودمان در جمع دیگر بچه‌ها ببریم و یا زمان‌هایی که سوال‌های زیادی می‌پرسند کلافه نشویم و نگویم که چقدر سوال می‌پرسی و با حوصله به سوال هایشان پاسخ بدهیم.

۱_به فرزندان‌مان فرصت آزمون و خطا بدهیم و سرزنش شان نکنیم در این صورت کودک همیشه این دغدغه را ندارد که ممکن است با شروع هرکار خوب یا بدی سرزنش شود و بازخورد بدی از سوی ما بگیرد.
۲_سختگیری نکنیم و انتظار نداشته باشیم همه کار‌ها منظم و دقیق از سوی کودک انجام شود سخت گیری باعث می‌شود کودک از انجام کار‌ها و قبول مسئولیت فراری باشد.
۳_وقت زیادی برای بازی با بچه‌ها صرف کنیم و به فرزندان‌مان این فرصت را بدهیم که برد و باخت را تجربه کنند. اگر همیشه کودکان را برنده اعلام کنیم در آینده مهارت حل مسئله نخواهند داشت و نمی‌توانند با شکست‌های شان کنار بیایند.
۴_اجازه دهیم کودکان آغازگر بازی باشند و حتی بعضی مواقع از آن‌ها درخواست کنیم قوانین بازی را تعیین کند این موضوع نقش بسیار زیادی در بالا بردن اعتماد به نفس کودک خواهد داشت.
۵_از کلمات محبت آمیز استفاده کنیم و پاسخ‌گوی نیاز عاطفی آن‌ها باشم.
۶_به کودکان در خانه مسئولیت بدهیم و احساس وظیفه را در آن‌ها ایجاد کنیم. توجه داشته باشیم که اگر کودکان مسئولیت شان را انجام نداند ناامید نشویم و دوباه مسئولیت راحت تری را به آن‌ها بسپاریم.
۷_اگر والدینی هستی که اعتماد به نفس کمی داریم به مشاور ماجعه کنیم و در مرحله اول سطح اعتماد به نفس خودمان را بالا ببریم.

بدون شک یکی از عوامل موثر در تربیت کودکانی با اعتماد به نفس بالا این است که خودمان به عنوان والدین از اعتماد به نفس مطلوبی برخوردار باشیم موارد زیر نکاتی است که رعایت آن‌ها باعث می‌شود سطح اعتماد به نفس ما بیشتر شود.
۱_همیشه لبخند بزنیم
۲_موفقیت‌های مان را جشن بگیریم وخجالت نکشیم.
۳_بپذیریم هر انسانی ممکن است شکست بخورد و خودمان را آماده کنیم تا در صورت شکست ناامید نشویم.
۴_ورزش کنیم چرا که تاثیرات زیادی در روحیه و توانمندی و اعتماد به نفس ما دارد.
۵_به آراستگی خود اهمیت بدهیم و توجه بیشتری به سبک لباس پوشیدنمان داشته باشیم.
۶_هدف گذاری درست داشته باشیم و چیز‌هایی را به عنوان هدف قرار بدهیم که توانایی انجام آن را داشته باشیم.
۷_خودمان را با «گفتن من مادر خوبی نیستم»، «من پدر خوبی برای بچه هایم نیستم» و.. قضاوت نکنیم.
۸_بدانیم که همه افراد اشتباه می‌کنند و به دلیل اشتباهات گذشته خجالت نکشیم.

اگر کودک برای خودش ارزش و احترام قائل است، با دیگران ارتباط خوبی دارد و می‌تواند دوست پیدا کند، به توانایی‌های خودش اطمینان دارد، وقتی از آن نقد می‌شود ناراحت و خشمگین نمی‌شود. توانایی پذیرفتن شکست دارد، احساسش را به راحتی بیان می‌کند و نظرش را برای دیگران بیان می‌کند، در جمع‌های اجتماعی شرکت می‌کند و حس خوبی دارد سطح اعتماد به نفس مطلوبی دارد.

 

منبع : فارس