اغلب افراد بر این باور هستند که قهوه یک نوشیدنی انرژی زا و کاملا بی خطر است، در صورتی که زیاده روی در مصرف قهوه عوارض و مضرات جدی برای بدن به همراه دارد. برخی از افراد علت مسائلی مانند ناتوانی جنسی و جنون را به گردن قهوه می‎اندازند و از نظر برخی دیگر این نوشیدنی «هدیه‎ای از بهشت» و درمانی برای کسالت و پیری است.
اما این ادعاها چقدر درست است و آیا فواید قهوه به مضرات آن می‎چربد یا نه؟ در ادامه برای پاسخ این سوالات همراه ما باشید.

حتما تا به حال اسم کافئین را شنیده اید اما شاید اطلاعات زیادی در رابطه با عوارض مصرف آن نداشته باشید! همه ما حداقل یکبار قهوه مصرف کرده ایم و آن را به عنوان یک نوشیدنی بی خطر ، انرژی زا و رایج ترین داروی محرک می شناسیم همین امر باعث شده است برخی افراد در مصرف آن افراط کنند بدون آنکه از اثرات سو آن آگاه باشند. در این بخش از سلامت  با عوارض مصرف زیاد کافئین بیشتر آشنا شوید.
نوشیدن بیش از 4 فنجان قهوه با مرگ زود هنگام ارتباط دارد :

مطالعات صورت گرفته در این زمینه نشان میدهد مردانی که بیش از چهار فنجان قهوه می نوشند 21 درصد بیشتر احتمال مرگ و میر دارند. همچنین افرادی که مقادیر زیادی کافئین مصرف می کنند نیز احتمالا سیگار می کشند و تناسب اندام خوبی ندارنداما با میانه روی در مصرف می توانید از آسیب ها جلوگیری کنید.

کافئین و فشار خون :
به خصوص افرادی که مبتلا به فشار خون بالا هستند و کسانی که معمولا کافئین مصرف نمی کنند باید بیشتر دقت کنند. افراد مبتلا به فشار خون بالا با نوشیدن 250 میلی گرم کافئین (حدود 2 فنجان قهوه) حدود 2 تا 3 ساعت پس از مصرف کافئین فشارخون آنها بالا می رود.

کافئین و خطر حملات قلبی :
بررسی ها نشان میدهد بزرگسالان مبتلا به فشار خون بالا ، 4 برابر بیشتر احتمال حمله قلبی در صورت مصرف 4 فنجان قهوه را دارند اگرچه مصرف کمتر آن خطر را کاهش می دهد.

کافئین و بیماری نقرس :
افرادی که در گذشته سابقه بیماری نقرس را داشتند باید مصرف کافئین یا قهوه را کنار بگذارند زیرا به شدت ریسک ابتلا مجدد به بیماری نقرس را افزایش می دهند.

کافئین و احتمال ابتلا به کیست پستان :
زنانی که روزانه 31 تا 250 میلی گرم کافئین مصرف می کنند، احتمال رشد بیماری فیبروکیستیک پستانی را تا 5 برابر در مقایسه با افراد دیگر افزایش می دهند.

کافئین و بی اختیاری ادرار :
زنانی که بیش از حد کافئین مصرف می کنند، 70 درصد احتمال بی اختیاری ادرار در آنها بیشتر می شود که حتی با خندیدن ، سرفه یا عطسه براحتی ادرار از بدن آنها خارج می شود.

کافئین و بی خوابی :
کافئین می تواند در سیستم خواب یک فرد تاثیر بگذارد و موجب بی خوابی شود. اگر جز آن دسته افرادی هستید که شب ها عادت به نوشیدن قهوه و کافئین دارید حتما بی خوابی و بد خوابی را تجربه کرده اید که باعث خستگی و کسالت روز بعد می شود.

کافئین و سو هاضمه:
افرادی که نوشیدنی های کافئینی مصرف می کنند اغلب دچار ناراحتی معده یا گوارش می شوند، این مشکل عمدتا زمانی رخ می دهد که نوشیدنی ها با معده خالی مصرف شود.

کافئین و سردرد :
یکی از رایج ترین عوارض زیاده روی در مصرف قهوه این مورد مهم عنوان شده در بخش سلامت تابناک جوان است ؛ مصرف مناسب کافئین می تواند علائم سردرد را کاهش دهد اما استفاده بیش از حد از آن موجب سردرد و میگرن می شود.

کافئین و کاهش باروری و سقط جنین :
مصرف کافئین در زنان می تواند احتمال بارداری را حدود 27 درصد کاهش دهد.
مطالعات اخیر، نشان میدهد نوشیدن کافئین حداقل 2 فنجان در طول شبانه روز ، خطرات سقط جنین در زنان را افزایش می دهد. زیرا کافئین محلول در آب است و به راحتی از طریق خون وارد جفت می شود و به عنوان یک محرک باعث افزایش ضربان قلب و متابولیسم جنین می شود. علاوه براین رشد جنین را کند می کند. حتی زنان شیرده در نوشیدن قهوه دقت کنند زیرا مستقیما روی نوزاد تاثیر می گذارد.

کافئین و رفلاکس گوارشی:
یکی از مضرات دیگر قهوه ، بازگشت اسید معده و سوزش معده است. به خصوص افرادی که سابقه این بیماری را دارند با مصرف کافئین ، این مسئله را تجربه می کنند با حفظ تعادل در مصرف قهوه می توان از بروز بیشتر این بیماری جلوگیری کرد.

کافئین و اختلال در دیابت نوع 2 :
اگر مبتلا به دیابت نوع 2 یا مستعد آن هستید مصرف کافئین را محدود یا از آن اجتناب کنید زیرا در متابولیسم گلوگز اختلال ایجاد می کند و موجب افزایش ناگهانی گلوگز در خون می شود.

 

 

 

کافئین و انقباضات قلبی :
مطالعه اخیر نشان میدهد بلافاصله پس از مصرف نوشیدنی انرژی زا، قلب دچار انقباضات شدیدتر می شود ، اما مشخص نیست که این موضوع تاثیرات بلند مدت دارد.

کافئین و بدترشدن علائم یائسگی :
اگرچه نوشیدن قهوه در عصر یک روز بسیار لذت بخش است ، اما مصرف زیاد آن باعث اختلال در چرخه قاعدگی و درنتیجه تاخیر دوره قاعدگی و خون ریزی زیاد می شود. هم چنین زنانی یائسه ای که کافئین مصرف می کنند بیشتر از دیگران گرگرفتگی را تجربه می کنند.

کافئین و کاهش جذب آهن:
وجود ماده تانین در قهوه ، باعث کاهش جذب آهن می شود. در نتیجه افرادی که سابقه کم خونی دارند قهوه را مانند چای باید یک ساعت قبل یا دو ساعت بعد از غذا بنوشند تا آهن موجود در غذا جذب بدن شود.

کافئین و افزایش اضطراب، افسردگی :
اگر از آن دسته افرادی هستید که بعد از نوشیدن یک فنجان قهوه مضطرب می شوید، بدانید قهوه می تواند در کوتاه مدت، اثرات جانبی زیادی بر روی افراد مستعد اضطراب داشته باشد. علاوه بر این نوشیدن قهوه می تواند منجر به عصبانیت، لرزیدن و ضربان قلب تند شود.

کافئین و کاهش تولید کلاژن :
اگر فردی هستید که عادت به نوشیدن قهوه یا چای دارید مسئله تولید کلاژن و پیری پوست را بیشتر جدی بگیرید، زیرا کافئین موجود در این نوشیدنی ها باعث کاهش قابل توجه ترشح هورمون ضد پیری می شود و با دهیدراته کردن بدن باعث خشکی ، بروز چین و چروک و همچنین آکنه روی پوست می شود.

کافئین و افزایش پوکی استخوان :
اگرچه نوشیدن یک فنجان قهوه یا نوشیدنی های کافئینی روزانه مشکلی ایجاد نمی کند اما مصرف طولانی مدت و زیاد آن باعث کاهش کلسیم و در نتیجه پوکی استخوان می شود، زیرا کلیسیم سلامت استخوان ها را تامین می کند. از این رو کارشناسان پیشنهاد می کنند افراد سالمند بخصوص خانم ها که پوکی استخوان در آنها رایج است از خوردن آن اجتناب کنند.

کافئین و چاقی :
کافئین یکی از علل مستقیم افزایش وزن است زیرا با افزایش هورمون های استرس در بدن باعث گرسنگی شدید و در نتیجه پرخوری می شود.

 

کافئین و حساسیت :
اگرچه حساسیت به کافئین به ندرت رخ می دهد ولی برخی افراد با حساسیت زیادی که به کافئین دارند ممکن است کهیر ، درد و بثوات پوستی را تجربه کنند.

 

کافئین و کم آبی ، خشکی دهان :
کافئین به دلیل ویژگی ادرارآوری باعث خروج مایعات زیادی از بدن و کم آبی سلولهای بدن می شود ، در نتیجه بدن دیگر قادر به جذب مواد مغذی نیست. به همین دلیل در دفع مواد زائد مشکل ایجاد کرده و دهان خشک و کم آب می شود.

اختلال در روند بازیابی شنوایی از بین رفته :
تحقیقات صورت گرفته روی خوکچه های هندی نشان می دهد کافئین روند ترمیم شنوایی از بین رفته ناشی از صدای بلند را کاهش می دهد چنین موردی در انسان نیز دیده شده است.

قهوه به عنوان یکی از نوشیدنی های معتبر و پر مصرف در سطح جهان دارای خواص و فواید بسیاری است که باعث شده در گذر زمان جایگاه خود را در برنامه غذایی بسیاری از مردم جهان حفظ کند . از آن جایی که اکثر مردم به خواص فوری قهوه یعنی نشاط آوری، افزایش تمرکز و هوشیاری توجه بیشتری دارند در نتیجه از فواید قهوه بر سلامتی بدن در دراز مدت بی‌اطلاع هستند، در ادامه به بعضی از این خواص اشاره می‌کنیم:

قهوه اثر فوق العاده ای بر روی سلولهای مغز دارد : افزایش گردش خون در مغز  سبب ایجاد تمرکز بیشتر  می شود. بعلاوه  سرعت واکنش و توان پذیرش مغز نیز بالا می رود. فهوه  یک “ بیدار کننده” است . پس از  نوشیدت یک فنجان قهوه انسان با توجه تر و متمرکز تر از قبل می شود. بطور کلی می توان گفت که قهوه انسان را خلاق تر، هوشمند تر و پایدار تر می کند، ولیکن این لزوما به معنای آن نیست که از خواب جلوگیری می کند. بعوان مثال ممکن است که فردی با نوشیدن دو فنجان قهوه در ساعات بعد از ظهر احساس فرح داشته باشد، در حالیکه فردی دیگر با مصرف یک فنجان قهوه و در همان ساعات احساس خواب آلودگی نماید.
مزیت بزرگ : وابستگی به کافئین  به معنی اعتیاد وجود ندارد. اثر تحریک کنندگی تقریبا پس از 30 تا 45 دقیقه ظاهر می شود طبق تحقیقات جدید بهترین اثر قهوه زمانی بدست می آید که بجای صرف کافئین از طریق یک لیوان بزرگ قهوه در هنگام صبحانه، فهوه بمقدار کم کم و در و طی روز  نوشیده شود.

فراد سالخورده با توجه به بهتر شدن گردش خون در مغز ، می توانند با نوشیدن یک فنجان قهوه در هنگام غروب بهتر بخوابند. کافئین سبب گشاد شدن عروق می شود، لذا بعنوان دارو و از جمله در موارد سردرد، آسم، نارسائی قلب و مسمومیت ناشی از مورفین مورد استفاده قرار می گیرد. در مورد اثر قهوه بر سطح کلسترول خون باید توجه داشت که طرز تهیه قهوه اهمیت دارد. در این رابطه قهوه فیلتر شده هیچ گونه اثر سوئی ندارد، حال آنکه قهوه فیلتر نشده (مثلا اسپرسو) حامل موادی است که پس از ورود به خون سبب افزایش سطح کلسترول می گردد. تحقیقات جدید نشان می دهند که نوشیدن مرتب قهوه در حد اعتدال، ریسک ابتلاء به سنگ صفرا را تا 25 در صد کاهش میدهد. قهوه حاوی ترکیبات آنتی اکسیدان است . احتمال داده می شود که اسید های کلروژنیک قهوه از سرطان روده بزرگ و کبد جلوگیری می کنند. قهوه در هضم غذا تاثیر گذار است. یک فنجان قهوه پس از غذا ، تولید اسید معده و ترشح اسیدهای صفرا را تحریک می کند.

از طرف دیگر، برخی مطالعات جدید نشان داده اند که قهوه ممکن است مزایایی را برای سلامت بدن به همراه داشته باشد از جمله اثر محافظت در برابر بیماری پارکینسون، دیابت نوع 2 و سرطان کبد . همچنین محتوای آنتی اکسیدانی قهوه بالاست و ممکن است فوایدی را برای بدن به ارمغان آورد. ولی این سخن بدین معنا نیست که شما همان اندرز همیشگی مبنی بر رعایت اعتدال و میانه روی در هر چیز را فراموش کنید و در مصرف قهوه زیاده روی کنید . چرا که هر چند که ممکن است مصرف قهوه خطری را برای شما در بر نداشته باشد ولی به هر حال نوشیدنی های دیگری مثل آبمیوه و شیر حاوی مواد مغذی مفیدی می باشند که قهوه آنها را در بر ندارد لذا بهتر است به جای افزایش نوشیدن قهوه ، خود را از فواید نوشیدنی های مفید دیگر مثل شیر و آبمیوه بهره مند سازید .

 از مدتها پیش نظر محققین بر آن بوده است که نوشیدنی های کافئین دار از جمله قهوه دیورتیک هستند و دفع ادراری را افزایش می دهند و افزایش دفع آب بدن نیز می تواند منجر به کم آبی گردد و خطرناک باشد. ولی این ادعا چندان هم صحیح نیست چرا که شواهد جدید علمی حاکی از آنند که خاصیت مدر بودن کافئین تنها در مقادیر بالای مصرف یعنی بیش از 500-600 میلی گرم کافئین در روز (معادل با 4-7 فنجان قهوه در روز) قابل توجه است و در مصرف مقادیر متعادل از کافئین مشکل کم آبی برای بدن ایجاد نمی شود.
 
 مصرف چه میزان قهوه مطلوب است؟

 

دریافت مواد کافئین دار تا سقف 200-300 میلی گرم کافئین ( معادل با 2-4 فنجان قهوه ) در روز برای اغلب افراد مطلوب و بی خطر می باشد. البته بهتر است روزانه به مصرف 1-2 فنجان قهوه اکتفا کنید و بیش از 4 فنجان را مصرف ننمایید.
 
در انتها این نکته را به خاطر داشته باشید که ممکن است موادی که همراه قهوه مصرف می شوند از جمله خامه و شکر و چربی و ... و تنقلات می توانند میزان کالری دریافتی شما را افزایش دهند. اگر هم از فواید قهوه سخن به میان می آید این منافع در مورد مصرف قهوه خالص است نه به همراه مواد افزودنی اعم از شکر و خامه.