تغذیه دیابتی‌ها چگونه باید باشد؟
یک مشاور تغذیه، با اشاره به نحوه اصلاح برنامه غذایی افراد دیابتی، به ارائه توصیه هایی برای بهره مندی از رژیم غذایی مناسب و کاهش قند خون پرداخت.
شهاب اولیایی، در خصوص نحوه اصلاح برنامه غذایی در افراد دیابتی در گفتگو با مهر، گفت: بیماری دیابت یا همان قند یک بیماری متابولیکی مزمن است که در واقع با سوخت و ساز غیر طبیعی به خصوص در کربوهیدرات‌ها همراه است. در بیماران مبتلا به دیابت هورمون انسولین که در ورود قند از خون به سلول‌ها و مصرف آن نقش دارد به قدر کافی ترشح نمی‌شود و یا اینکه ترشح می‌شود، اما پاسخگویی به این هورمون‌ها توسط سلول‌ها با اشکالاتی مواجه است.
این مشاور تغذیه افزود: در مجموع اشکالات ذکر شده سبب می‌شود قند خون این افراد بالا برود که می‌تواند باعث صدمه به قلب، مغز، چشم، سیستم اعصاب و در واقع ایجاد عفونت‌ها و سایر مشکلات شود. این بیماری متأسفانه درمان قطعی ندارد، اما به راحتی قابل کنترل است و فرد می‌تواند در تمام طول عمرش آن را کنترل کند، اما اگر کنترل نکند و بی توجه به آن باشد می‌تواند باعث بروز بیماری‌های مختلفی مثل قلبی- عروقی، فشار خونی، کلیوی، چشمی، بیماری‌های سیستم عصبی و موارد بسیار دیگر شود؛ بنابراین توجه افراد دیابتی به این مسئله از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
وی در ادامه با اشاره به انواع دیابت عنوان کرد: از مهم‌ترین انواع دیابت می‌توان به نوع یک آن اشاره کرد که از دوران کودکی و نوجوانی با عدم تولید و ترشح انسولین به وجود می‌آید این نوع از دیابت وابسته به انسولین است و مبتلایان به آن باید این هورمون را به شکل تزریقی دریافت کنند و البته رژیم غذایی می‌تواند به کنترل آن کمک شایانی کند.
نوع دیگر، دیابت نوع دو است که حدود ۹۰ درصد افراد را شامل می‌شود. در این نوع از دیابت ترشح انسولین کمتر از میزان طبیعی است و یا پاسخگویی به این هورمون با اختلالاتی مواجه است این بیماری عمدتاً در افراد بالای ۳۰ سال بروز پیدا می‌کند و مبتلایان به آن افراد چاق و کم تحرک اند که رژیم غذایی را رعایت نمی‌کنند بدیهی است؛ رعایت رژیم غذایی در کنار ورزش‌های سبک مثل پیاده روی و ورزش‌های هوازی و استفاده از بعضی از دارو‌ها باعث بهبود وضعیت می‌شود.
رژیم غذایی مبتلایان به دیابت چطور باید باشد
اولیایی در پاسخ به این سوال که رژیم غذایی در افراد دیابتی باید به چه شکل باشد، گفت: توجه به این نکته ضروری است که در بیماران دیابتی غیر از محدودیت شدید قند‌های ساده مثل قند، شکر و غذا‌هایی که حاوی قند و شکر هستند و شیرینی جاتی مانند مربا، نوشابه، آدامس، بیسکوئیت و. دیابتی‌ها از همه غذا‌ها به طور متنوع و متعادل و در مقادیر کنترل شده و متناسب می‌توانند استفاده کنند بنابراین غیر از محدودیت و یا عدم مصرف غذا‌هایی که حاوی قند و شکر هستند رژیم غذایی دیابتی‌ها تفاوت چندانی با افراد سالم و غیر دیابتی ندارد.
وی با بیان این نکته که مصرف قند و شکر در افراد دیابتی آسیب زاست، عنوان کرد: افراد دیابتی باید نسبت به مصرف هرگونه قند و یا شکر محتاط باشند همچنین وعده‌های غذایی باید سر ساعت مقرر مصرف شود چراکه تغییر ساعت صرف غذا سبب نوسان قند خون می‌شود و می‌تواند مشکل ساز باشد افت قند خون و یا افزایش قند خون هر دو می‌تواند بدن را به شدت تحت تأثیر قرار دهد بنابراین مصرف غذا‌های روزانه در سه وعده غذایی اصلی و دو تا سه میان وعده به صورت میان وعده بین صبحانه تا نهار، نهار تا شام و میان وعده بعد از شام و قبل از خواب برای جلوگیری از افت قند خون توصیه می‌شود. همچنین در افرادی که انسولین تزریق می‌کنند تطبیق زمان میان وعده‌ها با پیک اثر انسولین به منظور پیشگیری از افت قند خون ضروری است.
این مشاور تغذیه در ادامه به معرفی مواد غذایی مناسب در رژیم غذایی مبتلایان به دیابت اشاره کرد و گفت: مصرف نان‌ها به خصوص نان‌هایی که برای تهیه آن‌ها از آرد سبوس دار استفاده می‌شود مثل نان سنگک، حبوبات مثل نخود، لوبیا، عدس، سویا در برنامه غذایی توصیه می‌شود، چون سرشار از فیبراند و قند کمتری دارند که باعث کنترل قند خون در این افراد می‌شوند. همچنین پرهیز از مصرف غذا‌های پرچرب بسیار ضروری است، بهتر است از غذا‌ها بیشتر به شکل آب پز، بخار پز و کبابی استفاده شوند. روغن مصرفی باید از نوع گیاهی باشد و برای سرخ کردن از انواع روغن‌های گیاهی مخصوص سرخ کردنی استفاده کنید؛ استفاده از گوشت کم چرب، مرغ و ماهی در کنار مصرف تخم مرغ به صورت حداکثر روزی یک عدد؛ شیر و لبنیات به صورت کم چرب، میوه و سبزیجات به شکل تازه را در برنامه غذایی داشته باشید البته مصرف میوه‌ها به دلیل داشتن قند حتماً باید به صورت کنترل شده و به همان میزان توصیه شده توسط متخصص تغذیه باشد.
وی ادامه داد: سالاد و سبزیجات بدون سس و با چاشنی‌هایی مانند لیموترش و آب نارنج و کمی روغن زیتون مصرف شود، مصرف نمک را تا حد امکان کم کنید و سعی کنید کمتر از یک قاشق چایخوری در طول روز باشد و حتی غذا‌هایی که حاوی نمک زیاد است را محدود کنید همچنین مصرف غذا‌های کنسرو شده را نیز محدود کنید.
در پایان ورزش منظم و فعال در طول هفته حداقل سه تا پنج بار به مدت حداقل ۳۰ دقیقه در هر جلسه به شدت به کنترل قند خون کمک می‌کند.
برنامه غذایی با مشاوره تغذیه
وی در آخر با تاکید بر مراجعه بیماران دیابتی به متخصص تغذیه، اظهار کرد: توصیه می‌کنم افرادی که برای آنان مقدور است با متخصص تغذیه ارتباط داشته باشند تا برنامه غذایی را متناسب با نوع بیماری و شرایط فیزیولوژیک آنان تنظیم کند در واقع این ارتباط باعث می‌شود که فرد قند خونش را کنترل کند و حتی طی زمان با تغییر سبک زندگی و تغییر عادت‌های غلط می‌تواند دوز داروی مصرفی را کمتر کند. البته این بستگی به سطح رعایت و پایبندی به برنامه غذایی توصیه شده و ورزشی که باید انجام دهد دارد. توجه به این نکته ضروری است در افرادی که اضافه وزن و چاقی دارند کاهش وزن کمک شایانی به کنترل قند خون می‌کند لذا افرادی که با اضافه وزن مواجه هستند باید به طور اصولی کاهش وزن داشته باشند که از طریق رعایت رژیم غذایی درست و رعایت ورزش بدنی منجر خواهد شد.
این مشاور تغذیه افزود: در مجموع اشکالات ذکر شده سبب می‌شود قند خون این افراد بالا برود که می‌تواند باعث صدمه به قلب، مغز، چشم، سیستم اعصاب و در واقع ایجاد عفونت‌ها و سایر مشکلات شود. این بیماری متأسفانه درمان قطعی ندارد، اما به راحتی قابل کنترل است و فرد می‌تواند در تمام طول عمرش آن را کنترل کند، اما اگر کنترل نکند و بی توجه به آن باشد می‌تواند باعث بروز بیماری‌های مختلفی مثل قلبی- عروقی، فشار خونی، کلیوی، چشمی، بیماری‌های سیستم عصبی و موارد بسیار دیگر شود؛ بنابراین توجه افراد دیابتی به این مسئله از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
وی در ادامه با اشاره به انواع دیابت عنوان کرد: از مهم‌ترین انواع دیابت می‌توان به نوع یک آن اشاره کرد که از دوران کودکی و نوجوانی با عدم تولید و ترشح انسولین به وجود می‌آید این نوع از دیابت وابسته به انسولین است و مبتلایان به آن باید این هورمون را به شکل تزریقی دریافت کنند و البته رژیم غذایی می‌تواند به کنترل آن کمک شایانی کند.
نوع دیگر، دیابت نوع دو است که حدود ۹۰ درصد افراد را شامل می‌شود. در این نوع از دیابت ترشح انسولین کمتر از میزان طبیعی است و یا پاسخگویی به این هورمون با اختلالاتی مواجه است این بیماری عمدتاً در افراد بالای ۳۰ سال بروز پیدا می‌کند و مبتلایان به آن افراد چاق و کم تحرک اند که رژیم غذایی را رعایت نمی‌کنند بدیهی است؛ رعایت رژیم غذایی در کنار ورزش‌های سبک مثل پیاده روی و ورزش‌های هوازی و استفاده از بعضی از دارو‌ها باعث بهبود وضعیت می‌شود.
رژیم غذایی مبتلایان به دیابت چطور باید باشد
اولیایی در پاسخ به این سوال که رژیم غذایی در افراد دیابتی باید به چه شکل باشد، گفت: توجه به این نکته ضروری است که در بیماران دیابتی غیر از محدودیت شدید قند‌های ساده مثل قند، شکر و غذا‌هایی که حاوی قند و شکر هستند و شیرینی جاتی مانند مربا، نوشابه، آدامس، بیسکوئیت و. دیابتی‌ها از همه غذا‌ها به طور متنوع و متعادل و در مقادیر کنترل شده و متناسب می‌توانند استفاده کنند بنابراین غیر از محدودیت و یا عدم مصرف غذا‌هایی که حاوی قند و شکر هستند رژیم غذایی دیابتی‌ها تفاوت چندانی با افراد سالم و غیر دیابتی ندارد.
وی با بیان این نکته که مصرف قند و شکر در افراد دیابتی آسیب زاست، عنوان کرد: افراد دیابتی باید نسبت به مصرف هرگونه قند و یا شکر محتاط باشند همچنین وعده‌های غذایی باید سر ساعت مقرر مصرف شود چراکه تغییر ساعت صرف غذا سبب نوسان قند خون می‌شود و می‌تواند مشکل ساز باشد افت قند خون و یا افزایش قند خون هر دو می‌تواند بدن را به شدت تحت تأثیر قرار دهد بنابراین مصرف غذا‌های روزانه در سه وعده غذایی اصلی و دو تا سه میان وعده به صورت میان وعده بین صبحانه تا نهار، نهار تا شام و میان وعده بعد از شام و قبل از خواب برای جلوگیری از افت قند خون توصیه می‌شود. همچنین در افرادی که انسولین تزریق می‌کنند تطبیق زمان میان وعده‌ها با پیک اثر انسولین به منظور پیشگیری از افت قند خون ضروری است.
این مشاور تغذیه در ادامه به معرفی مواد غذایی مناسب در رژیم غذایی مبتلایان به دیابت اشاره کرد و گفت: مصرف نان‌ها به خصوص نان‌هایی که برای تهیه آن‌ها از آرد سبوس دار استفاده می‌شود مثل نان سنگک، حبوبات مثل نخود، لوبیا، عدس، سویا در برنامه غذایی توصیه می‌شود، چون سرشار از فیبراند و قند کمتری دارند که باعث کنترل قند خون در این افراد می‌شوند. همچنین پرهیز از مصرف غذا‌های پرچرب بسیار ضروری است، بهتر است از غذا‌ها بیشتر به شکل آب پز، بخار پز و کبابی استفاده شوند. روغن مصرفی باید از نوع گیاهی باشد و برای سرخ کردن از انواع روغن‌های گیاهی مخصوص سرخ کردنی استفاده کنید؛ استفاده از گوشت کم چرب، مرغ و ماهی در کنار مصرف تخم مرغ به صورت حداکثر روزی یک عدد؛ شیر و لبنیات به صورت کم چرب، میوه و سبزیجات به شکل تازه را در برنامه غذایی داشته باشید البته مصرف میوه‌ها به دلیل داشتن قند حتماً باید به صورت کنترل شده و به همان میزان توصیه شده توسط متخصص تغذیه باشد.
وی ادامه داد: سالاد و سبزیجات بدون سس و با چاشنی‌هایی مانند لیموترش و آب نارنج و کمی روغن زیتون مصرف شود، مصرف نمک را تا حد امکان کم کنید و سعی کنید کمتر از یک قاشق چایخوری در طول روز باشد و حتی غذا‌هایی که حاوی نمک زیاد است را محدود کنید همچنین مصرف غذا‌های کنسرو شده را نیز محدود کنید.
در پایان ورزش منظم و فعال در طول هفته حداقل سه تا پنج بار به مدت حداقل ۳۰ دقیقه در هر جلسه به شدت به کنترل قند خون کمک می‌کند.
برنامه غذایی با مشاوره تغذیه
وی در آخر با تاکید بر مراجعه بیماران دیابتی به متخصص تغذیه، اظهار کرد: توصیه می‌کنم افرادی که برای آنان مقدور است با متخصص تغذیه ارتباط داشته باشند تا برنامه غذایی را متناسب با نوع بیماری و شرایط فیزیولوژیک آنان تنظیم کند در واقع این ارتباط باعث می‌شود که فرد قند خونش را کنترل کند و حتی طی زمان با تغییر سبک زندگی و تغییر عادت‌های غلط می‌تواند دوز داروی مصرفی را کمتر کند. البته این بستگی به سطح رعایت و پایبندی به برنامه غذایی توصیه شده و ورزشی که باید انجام دهد دارد. توجه به این نکته ضروری است در افرادی که اضافه وزن و چاقی دارند کاهش وزن کمک شایانی به کنترل قند خون می‌کند لذا افرادی که با اضافه وزن مواجه هستند باید به طور اصولی کاهش وزن داشته باشند که از طریق رعایت رژیم غذایی درست و رعایت ورزش بدنی منجر خواهد شد.
ارسال نظرات