عوامل بروز و موانع کاهش استرس شغلی
استرس شغلی با مجموعه‌ای از علائم مانند بی خوابی، حواس‌پرتی، خستگی، ناامیدی، افسردگی و ... همراه است. در صورتی که استرس شما به صورت مزمن ادامه پیدا کند، محیط خانه و خانواده هم تحت تاثیر قرار می‌گیرد و فضایی پر تنش ایجاد می‌شود که به وخیم‌تر شدن شرایط دامن می‌زند. در این مقاله شما را با راهکارهای موثر برای کاهش و مدیریت استرس که در جلسات مشاوره کنترل استرس به کار می‌روند، آشنا می‌کنیم.
استرس شغلی به دلیل مجموعه‌ای از عوامل فردی، سازمانی و محیطی ایجاد می‌شود:
1. کمال گرایی در عملکرد شغلی مانعی بر کاهش استرس
بسیاری از افراد کمال گرایی دارند و این گونه از باورهای کمال گرایی استرس و فشار زیادی را در شغل آن‌ها ایجاد می‌کند. برای مثال باورهایی که شخص کمال گرا در ذهن خود می‌پروراند می‌تواند شامل چنین مواردی باشد: (من باید در شغل خود بهترین باشم، همه همکاران و افراد بالا دست باید از من رضایت کامل داشته‌باشند، من باید درآمد بیشتری کسب کنم و باید از تمام کارکنان جلو بزنم.) در این شرایط زمانی که فرد نمی‌تواند به دلایل مختلف باورهای کمال گرایانه خود را عملی کند، مسلما دچار استرس شغلی فراوانی می‌شود.
2. انتظارات نامتناسب اطرافیان و دیگر همکاران
خیلی وقت‌ها فشارهای اطرافیان در منزل و یا محیط کاری، استرس شغلی در فرد را افزایش می‌دهند. باورهایی که دیگران آن‌ها را به شما تحمیل می‌کنند و از شما می‌خواهند به هر قیمتی خود را در کار بالا بکشید و یا دست به رقابت مخرب بزنید. فشار رئیسان و بالا دستان که اغلب متناسب با توانایی‌های زیر دستان نیست، بر بروز استرس و فشار شغلی تأثیر گذار است.
3. بی‌علاقگی به شغل مانعی اساسی در کاهش استرس
یکی از عوامل بروز استرس شغلی عدم علاقه به آن شغل است. متاسفانه بسیاری از افراد در جامعه تنها برای رفع نیاز مالی به سمت شغل‌هایی می‌روند که هیچ علاقه به آن‌ها ندارند، در این شرایط نیازهای روحی و روانی آن‌ها تامین نشده و استرس فراوانی را در شغل خود احساس می‌کنند. از طرفی ممکن این شغل حتی منبع درآمد مناسبی نیز برای فرد نباشد و نیاز مالی او را به حد کافی تأمین نکند. در این وضعیت اضطراب افراد دو چندان می‌شود و اغلب به فکر تغییر شغل می‌افتند.
4. برخی دیگر از عوامل بروز استرس شغلی
_ عدم انتخاب شغل مناسب به معنی عدم همخوانی شغل مورد نظر با توانایی‌ها و انتظارات شما.
- رقابت ناسالم در محیط کاری، زمان تعدیل نیرو و عدم امنیت شغلی
- عدم سیستم پاداش دهی، قوانین خشک، انعطاف ناپذیر و ناعادلانه همراه با انتقاد زیادِ رئیسی عصبی
- شرایط محیطی نامساعد نور ناکافی، گرما یا سرمای بیش از حد، سر و صدا و ...
- مسئولیت زیاد در محیط کاری و انجام همزمان چندین کار
افت عملکرد کاری با نادیده گرفتن راه‌های کاهش استرس شغلی
وجود سطحی از استرس به شما کمک می‌کند تا برای شغل خود برنامه ریزی داشته و آمادۀ رویارویی با چالش‌های محیط کار باشید؛ در نتیجه عملکرد بهتری خواهید داشت. ولی اگر استرس از حالت طبیعی خارج شود به دنبال عوارض جسمی و روانی مانند؛ کاهش توجه و تمرکز و دردهای بدنی، بازدهی و عملکردتان نیز افت شدیدی می‌کند. در این شرایط حتی دچار شدن به فرسودگی شغلی نیز امکان بالایی دارد.
راهکارهای مؤثر در کاهش استرس شغلی در محیط کاری
زمانی که حس می‌کنید تحت استرس شغلی هستید، سعی کنید از روش‌های سازنده برای رویارویی با آن‌ها استفاده کنید:
1. کاهش استرس با تکنیک پذیرش در ذهن آگاهی
اگر در حال حاضر قادر به استعفا از شغل خود نیستید و کار دیگری هم سراغ ندارید، از تکنیک پذیرش ذهن آگاهی استفاده کنید. ذهن آگاهی به شما کمک می‌کند تا ذهن تان را درگیر هر آن چه را که نمی‌توانید تغییر دهید، نکنید. به جای آن با پذیرش شما می‌توانید به سمت اهداف و ارزش‌های خود حرکت کنید. پس اگر شما نمی‌توانید رفتار رئیس خودتان را عوض کنید ولی می‌توانید کار خود را بر اساس هدفی در حال حاضر در آن محیط هستید انجام دهید. رسیدن به چنین مهارتی نیاز به تمرین و آگاهی از فلسفه این روش دارد. شما می‌توانید با شرکت در جلسات گروه درمانی یا مشاوره روانشناسی مهارت ذهن آگاهی برای کاهش استرس را پرورش دهید.
2. کاهش استرس شغلی | داشتن برنامه ریزی مناسب
اولین استرس یک روز کاری، گیر افتادن در ترافیک و دیر رسیدن به محل کار است؛ پس زودتر از خانه خارج شوید تا روز کاری خود را با آرامش شروع کنید. اهداف و برنامه‌های کاری خود را براساس درجه اهمیت اولویت بندی کنید. پروژه‌های کاری را به مراحل کوچکتر تقسیم کنید، تا بتوانید با تمرکز و آرامش بیشتری به انجام آن‌ها بپردازید.
3. کاهش استرس با ایجاد تنوع در محیط کاری
در صورت امکان، پوشیدن لباس‌های غیر رسمی با رنگ‌های شاد در محیط کار می‌تواند تاثیر خوبی روی روحیه شما داشته باشد. اتاق کار خود را به صورتی که دوست دارید تزئین کنید. می‌توانید از گل‌های تزئینی یا طبیعی، مجسمه‌ها یا عکس‌های زیبا استفاده کنید.
4. کاهش استرس شغلی | ریلکس کردن
در زمان استراحت به تمرین‌های ریلکسیشن بپردازید. نفس کشیدن عمیق، انجام بعضی از تکنیک‌های یوگا و مدیتیشن حتی در محل کار هم ممکن است.
5. ارتباط کاهش استرس و مثبت اندیشی
توجه خود را به زمان حال معطوف کنید و ذهن خود را از افکار منفی و مشکلات گذشته رها کنید. به گفت و گوی درونی خود توجه داشته باشید و از خودگویی‌های منفی دست بردارید. نسبت به مسائل کاری واقع بین باشید و از فاجعه آمیز کردن امور ساده بپرهیزید. سعی کنید. به جای تمرکز روی نقاط ضعف خود روی نقاط قوت و توانایی‌های خودتان تمرکز کنید.
6. کاهش استرس به طور دائم با سبک زندگی سالم
داشتن برنامه ورزشی و رژیم غذایی مناسب می‌تواند استرس شغلی را تا حد زیادی کاهش دهد. سعی کنید به دور از تمام دغدغه‌ها، زمانی را برای خودتان اختصاص دهید. ارتباط با خانواده، تفریح و سرگرمی باعث ترشح هورمون دوپامین و کاهش استرس می‌شود.
7. تکنیک‌های مدیریت استرس
مدیریت استرس، مجموعه ای از تکنیک‌ها برای آرام سازی است که نقش موثری در کاهش استرس شغلی و اختلالات خواب دارد. این تمرین‌ها در هر موقعیتی قابل اجراست. عوامل استرس زا در محیط کاری خود را شناسایی کنید تا بتوانید به صورت کارآمدی از این تکنیک‌ها استفاده کنید.
8. کاهش استرس با تقویت هوش هیجانی
هوش هیجانی به معنای توانایی برقرار کردن ارتباط صحیح با دیگران است. شناسایی عوامل میان فردی که باعث استرس می‌شود و پاسخ مناسب به آن‌ها اهمیت زیادی در کاهش استرس دارد. اگر از حس شوخ طبعی خوبی برخوردار هستید می‌توانید از آن برای از بین بردن استرس شغلی در روابط میان فردی استفاده کنید و خشکی محیط کار ار از بین ببرید.
به زبان بدن خود توجه کنید. زبان بدن، می‌تواند بسیار تاثیر گذارتر از کلمات باشند. حالات چهره، فرم ایستادن، طرز نگاه کردن می‌تواند به ایجاد ارتباط مناسب شما با دیگران کمک کند یا مانعی دربرابر آن باشد. بسیاری افراد با وجود رعایت نکات ذکر شده نمی‌توانند به رضایت شغلی دست یابند و همواره در رابطه با شغل خود استرس و اضطراب شدیدی را تجربه می‌کنند.
9. کاهش استرس با شناسایی عوامل قابل کنترل
استرس در افراد و در محیط کار زمانی رخ می‌دهد که افراد احساس می‌کنند کنترل هیچ یک از موارد را در دست ندارند. این امر منجر به کاهش اعتماد به نفس، افت تمرکز و به خطر افتادن سلامتی می‌شود. برای این که استرس خود را در این زمینه کاهش دهید، لازم است در ابتدا جنبه‌هایی که در اختیار و کنترل شما هستند را شناسایی کنید. برای مثال شما نمی‌توانید رفتار کارفرما و یا همکارانتان و یا شرایط کاری را تغییر دهید اما کنترل رفتارها و کنش‌های خود را در دست دارید. تمام تلاش خود را به کار ببرید تا در عوامل تحت کنترل خود به خوبی عمل کنید و دیگر دغدغه‌ها را رها کنید. به مرور زمان مشاهده می‌کنید که تغییر رفتار و عملکرد شما بر روی عوامل محیطی و غیر قابل کنترل تأثیر می گذارد.
ضرورت و اهمیت کاهش استرس شغلی
شغل جنبه مهمی از زندگی هر انسانی است که علاوه بر تامین نیاز مالی، نیاز به پیشرفت و احساس ارزشمندی شما را ارضا می‌کند. از طرف دیگر استرس شغلی دلیل اصلی بسیاری از بیماری‌های جسمی و روانی است که اثرات زیانبار آن به محیط خانواده و روابط جنسی شما نیز گسترش پیدا می‌کند. استفاده از روش‌های مثبت برای کاهش استرس اهمیت زیادی دارد.
راهکارهای منفی مانند روی آوردن به سو مصرف مواد مخدر یا الکل، شما را به سمت مسیری نامشخص می‌کشاند. در صورت ادامه یافتن استرس احساسات و نگرانی هایتان را با یک متخصص در میان بگذارید تا برای درمان استرس تان روشی مناسب را پیش ببرد.
منبع : هنر زندگی