چگونه از سلامت روان کودکانمان در دوران همه‌گیری کرونا محافظت کنیم؟

بسیاری از مردم برای اجتناب از ابتلا به عفونت ویروسی کرونا، با خانواده‌های‌شان در منزل مانده‌اند. زندگی در فضایی محدود با اعضای خانواده آن هم به مدت طولانی ممکن است منجر به کسالت، اضطراب، نگرانی و وحشت شود. برای سالم‌ماندن در هنگام شیوع ویروس کرونا، اعضای خانواده باید با کمک به یکدیگر و ایجاد احساس امنیت، مثبت‌اندیشی و حفظ ذهنیت سالم، منبع اصلی حمایت برای هم باشند.

پریسا فرنودیان، دکترای تخصصی روان‌شناسی در گفت‌وگو با خبرنگار  حوزه آموزش و پرورش در خصوص ماندن کودکان در خانه و خارج نشدن آن‌ها از منزل به منظور کنترل ویروس کرونا، اظهار کرد: تعطیلی مدارس باعث ایجاد حس ملال‌انگیز در دانش‌آموزان شده است اما راه جایگزین خوبی  برای این اتفاق غیرمترقبه مانند "بازی کردن"  وجود دارد.

او ادامه داد: مغز بچه‌ها از نظر رشد شناختی و فضای فیزیولوژیکی نمی‌توانند مانند بزرگسالان رفتار کند و بدون جنب و جوش این  دوران خانه نشینی را سپری کنند. آن‌ها نیازمند جنب و جوش و تحرک بیشتری هستند بنابراین  نباید به هیچ وجه بازی کردن را از آنان سلب کرد. تنها راهی که می‌توان فرزندان را راضی‌ کرد و در خانه نگاه داشت؛ خرج کردن مقداری وقت و انرژی برای آن‌هاست.

فرنودیان افزود: متاسفانه برخی والدین انرژی لازم برای وقت گذراندن با کودک خود را ندارند و هیچ زمان خاصی را به بچه خود اختصاص نمی‌دهند.

او با اشاره به اهمیت  جنسیت فرزند در انتخاب نوع بازی‌ها بیان کرد: والدین معمولا اظهار می‌کنند که در اختیار فرزند خود هرنوع اسباب بازی و وسایل سرگرم کننده قرار داده اند ولی خیلی زود پایشان به انبار منزل باز شده و یا بدون استفاده باقی مانده اند. 

این متخصص روانشناس تاکید کرد: در این شرایط والدین باید خودشان پیش‌قدم شوند و یادشان باشد که با فرزندان خود بازی کنند. کودکان از فضای خانوادگی شاد لذت خواهند برد و با مشاهده ارتباط خوب بین افراد خانواده خود و این که همه به یکدیگر کمک می‌کنند احساس قدرت خواهند کرد.

فرنودیان یادآوری کرد: در این زمان سخت، والدین باید بهای بیشتری به فرزندان خود بدهند. فرزند خود را تشویق کنید تا جایی که می‌تواند در کارهای منزل مشارکت کند و آنها را در بحث‌ها و تصمیمات خانوادگی درگیر کنید. کودکان می‌توانند درمورد کارهای روزمره و قوانین منزل با سایر اعضای خانواده صحبت کنند، فعالیت‌های مربوط به خودشان را برنامه‌ریزی کنند، و زمانی که در منزل هستند را مدیریت کنند.

بازی‌های پیشنهادی

او در ادامه یکسری بازی‌های جذاب، مهیج و آسان را به والدین پیشنهاد داد تا به همراه فرزندان خود انجام دهند.

کاردستی: در این بازی دانش‌آموزان در هر سطحی که یک اثر خلق کنند، خلاقیتشان رشد پیدا می‌کند و مهارتهای ذهنی‌شان تقویت می‌شود.

ساخت لِگو و پازل: والدین باید بعد از در اختیار قرار دادن  قطعات لگو به فرزند خود، همراهشان وقت بگذرانند و آن‌ها به حال خود رها نکنند چراکه همراهی آنان رغبت فرزندان را برا خودشکوفایی و لذت بردن از وقتی که می‌گذارند بیشتر می‌کند.

قلعه و قلمرو سازی: با تنها یک چادر به فرزندان خود اجازه دهید تا فضایی اختصاصی در منزل درست کنند و اداره آن را بر عهده بگیرد. حتی می‌تواند شما را به عنوان مهمان در قلمرو خود پذیرا باشد.

پخت و پز: اجازه دهید فرزندانتان در آشپزی، درست کردن ژله، دسر، تزیین غذا، پخت کیک و تهیه بستنی همراهیتان کند تا با دادن مسئولیت به او، هم موجب تعدیل حال و هوایش شوید و هم اعتماد بنفسش را افزایش دهید.

کنسرت گذاشتن: با انتخاب دو آهنگ مورد علاقه فرزند خود از خواننده مورد علاقه‌اش، یک کنسرت خانگی راه بندازید. به این صورت که از صبح تا بعد ازظهر یک روز به او فرصتِ حفظ شعر و تمرین دهید و در انتهای روز با دعوت از خانواده خود ضمن نشان دادن توانایی فردی او،  کودکتان را مورد تحسین و تشویق قرار دهید.

نمایشنامه‌نویسی: با بها دادن به تخیلات و تفکرات دانش‌آموز خود،  اجازه دهید تا یک داستان و ماجرا را تصور و بیان کند. با این کار او با تنظیم یک نمایش‌نامه آشنا می‌شود.

لِی‌لِی : این یک از بازی هایی است که  به تعادل حرکتی بچه ها بسیار کمک می‌کند. هماهنگ شدن چشم و دست از دیگر مزایای این تفریح قدیمی و پرجنب و جوش است.

دوخت و دوز: لازم نیست حتما والدین از فرزند خود یک خیاط حرفه ای بسازند. قرار است تنها به آنها آموزش داده شود تا در مواقع ضروری بتوانند از پسِ کارهای  خرد و جزیی خود مانند دوخت دکمه و جوراب و ... برآیند. این فعالیت از جمله هنرهایی است که طی سالیان اخیر به دلیل تمرکز بچه ها روی استفاده و وقت گذرانی از فضای مجازی، کمتر مورد استقبال  و حتی به طور کامل فراموش شده است. این کار همچنین باعث افزایش ظرفیت ذهنی بچه ها می‌شود.

اتاق فرار: چارچوب یک در اتاق را با چسب نواری به صورت ضربدری غیر قابل تردد بکنید. روی این نوارچسب ها نخود و لوبیا بزنید و سپس از بچه بخواهید به نحوی از درب اتاق عبور کند که هیچ کدام از حبوبات نریزد و چسب ها نیز از چارچوب در، کنده نشود.

نهی کردن؛ کار تاثیرگذاری نیست

فرزانه تمرچی روانشناس و مشاور خانواده در گفت‌وگو با خبرنگار  حوزه آموزش و پرورش درخصوص انتظار والدین مبنی بر بیرون نرفتن فرزنداشان و نگاه داشتن آنان در منزل به اجبار اظهار کرد: نهی کردن به خودی خود کار تاثیرگذاری نیست و یا گاهی شاید به طور موقت ثمربخش باشد. اگرچه گاهی شاهد هستیم بعضی  والدین از فرزند خود کاری را نهی می‌کنند که عملا خودشان به آن پایبند نیستند.

او با اشاره به اهمیت همکاری تک تک اعضای خانواده برای گذر از روزمرگی این روزهای خانه نشینی ادامه داد: فعالیت های گروهی معمولا حس اطمینان به فرزند می‌دهد که تنها نیست و خانواده مانند او یک شرایط مشابه را تجربه می‌کند. 

تمرچی به والدین توصیه کرد: والدین نباید بگذارند کودکان به تنهایی بازی کنند، بلکه باید در فعالیت‌های آنها شرکت کنند. بازی‌های کودکان و والدین می‌تواند روشی موثر برای تقویت پیوند عاطفی بین آنها، تسکین استرس و ایجاد مقاومت و انعطاف‌پذیری در کودکان باشد.

او در پایان گفت: والدین می‌توانند به کودکان خود کمک کنند تا با کارهای گروهی مانند پخت کیک و نان، کشیدن نقاشی و پانتومیم بازی‌کردن، احساس خود را بشناسند.