اهمیت و ابعاد ارتباطات غیرکلامی، با نگاهی به محتوای کتاب «زبان بدن»
چشم‌ها و دست‌ها هم حرف می‌زنند
شاید تعجب‌آور باشد، اما حرکات دست آن‌قدر با فکر کردن و سخن گفتن ارتباط نزدیک دارد که برخی افراد در صورتی که دست‌های آن‌ها از پشت بسته باشد، ممکن است به‌خوبی قادر به صحبت کردن نباشند. این ارتباط و همبستگی بین حرکات دست و سخن گفتن به گونه‌ای است که اگر حرکات دست با سخنی که در همان زمان بیان می‌شود همخوانی نداشته باشد، پیام سخنران بسیار کند و غیردقیق درک می‌شود
کاری که یک نگاه نافذ، یک قامت محکم و ایستاده، یک فشردن دست همراه با اقتدار و صمیمیت می‌کند شاید از عهده هزاران کلمه برنیاید. محسن بیات در کتاب «زبان بدن» از شیوه‌های مؤثری در ارتباطات انسانی سخن می‌گوید که نه صرفاً از طریق کلمات، بلکه با حرکات اعضای بدن شکل می‌گیرد. وی در این کتاب می‌گوید: «برقراری رابطه مطلوب با دیگران و استفاده از این رابطه مستلزم دو چیز است: ۱- توانایی درک احساسات، افکار، حالات درونی و مقاصد دیگران ۲- توانایی اقناع و جلب نظر دیگران. یکی از مهم‌ترین ابزار‌ها برای تقویت این توانایی‌ها زبان بدن است. زبان بدن از زمان خلق انسان وجود داشته و با گسترش روابط بین انسان‌ها پیچیده‌تر شده است. از آنجا که در دوران کنونی زندگی بشر، روابط بین انسان‌ها گسترش یافته و اهمیت دوچندانی یافته، زبان بدن هم بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است به طوری که امروز زبان بدن وظیفه انتقال حجم بالایی از پیام‌ها را بین انسان‌ها به دوش می‌کشد. پژوهش‌های روانشناسان اجتماعی نشان داده است که زبان بدن بیش از آنچه تصور می‌شود، اهمیت دارد و به شکل پیچیده‌ای عمل می‌کند. زبان بدن برداشت‌ها و پیام‌هایی از حرکات دیگران در اختیار ما قرار می‌دهد که بدون آن‌ها هرگز نمی‌توانیم به درک مناسبی از رفتار، خواسته‌ها و اهداف آن‌ها برسیم». آنچه در ادامه می‌خوانید نگاهی به محتوای کتاب زبان بدن از انتشارات سیمای شرق است و توصیه‌هایی که نویسنده کتاب برای شکل‌گیری یک ارتباط بهتر و مؤثرتر با مخاطب یا مخاطبان دارد.
درست بنشینید، درست بایستید
یکی از بزرگ‌ترین ترس‌های نوجوانان وجوانان، صحبت کردن در جمع یا جلسه‌های رسمی و مهم است. اگر شما هم از آن دسته افراد هستید که از محیط‌های اجتماعی، صحبت در جمع و برخورد با افراد جدید ترس دارید، بدانید که هیچ مشکل خاصی ندارید. اکثر افراد احساسی مشابه شما دارند، اما کسانی موفق هستند که بتوانند از طریق زبان بدن، که مهم‌ترین آن‌ها در این‌گونه جلسات شیوه نشستن و ایستادن است، بر مخاطب تأثیر بگذارند. زیرا نوع ایستادن، نشستن و راه رفتن شما در مجالس عمومی پیام‌هایی در مورد روحیه، موقعیت اجتماعی، نوع تفکر و باور‌های شخصی‌تان به دیگران منتقل می‌کند. اگر می‌خواهید پیامتان به شکل خوشایندی به اطرافیان منتقل شود باید حین سخنرانی یا صحبت در جمع، شیوه مطلوب ایستادن و نشستن را رعایت کنید.
مراقب حرکت دست‌هایتان باشید
پیام‌های حرکت دستان شما یکی از نخستین و مشهودترین چیز‌هایی است که توسط مخاطبان مورد توجه قرار می‌گیرد. همچنین دست‌های شما فعال‌ترین و عمومی‌ترین عضو زبان بدنتان است. تحقیقات نشان می‌دهد همه ما هنگام حرف زدن از دست‌هایمان کمک می‌گیریم و نمی‌توان فردی را پیدا کرد که بیش از ۱۵ ثانیه در زمان صحبت کردن، دستان خود را حرکت ندهد.
محققان معتقدند افراد همان‌طور که از دست‌ها برای سخن گفتن استفاده می‌کنند، برای فکر کردن نیز از آن‌ها کمک می‌گیرند. شاید تعجب‌آور باشد، اما تحقیقات بیشتر این فرضیه را تأیید کرده‌اند. بر اساس این تحقیقات، کودکان حوادث و رویداد‌ها را از زمانی که می‌توانند از دست‌هایشان استفاده کنند، بسیار کامل‌تر و دقیق‌تر درک می‌کنند. به نظر این محققان، استفاده از حرکات دست امکان اندیشیدن آسان‌تر و روان‌تر را فراهم می‌کند.
شاید تعجب‌آور باشد، اما حرکات دست آن‌قدر با فکر کردن و سخن گفتن ارتباط نزدیک دارد که برخی افراد در صورتی که دست‌های آن‌ها از پشت بسته باشد، ممکن است به‌خوبی قادر به صحبت کردن نباشند. این ارتباط و همبستگی بین حرکات دست و سخن گفتن به گونه‌ای است که اگر حرکات دست با سخنی که در همان زمان بیان می‌شود همخوانی نداشته باشد، پیام سخنران بسیار کند و غیردقیق درک می‌شود.
بیشتر بخوانید:
نگاه‌هایی که حرف می‌زنند
نوع نگاه افراد، یکی از نمایان‌ترین حالت‌های ارادی و نیمه‌ارادی زبان بدن است و به همین خاطر شناخت انواع نگاه‌ها و معنای آن‌ها می‌تواند به هر فردی در هر محیطی کمک کند. گاهی‌وقت‌ها یک نوع نگاه کار یک جمله و یک مفهوم را به تنهایی انجام می‌دهد.
چشم‌ها و حالت نگاه در مقایسه با دیگر اعضای بدن در ارتباط غیرکلامی از اهمیت خاصی برخوردارند. بازتاب کلیه فرآیند‌های ذهنی را می‌توان به طور مستقیم در نوع نگاه مشاهده کرد. کسانی که مدت‌ها با هم زندگی می‌کنند یا روابط عاطفی نزدیکی با هم دارند می‌توانند به‌راحتی با زبان نگاه با هم ارتباط برقرار کنند. تحقیقاتی که در حوزه اعصاب و زبان‌شناسی انجام شده نشان می‌دهد که نگاه نسبت به تفکرات مختلف ذهنی از خود واکنش‌های متفاوت نشان می‌دهد.
با قدرت دست بدهید
مهم‌ترین و نخستین چیزی که در نظر کارشناسان ارتباطات غیرکلامی در ابتدای ملاقات دو شخص بیش از همه جلب توجه می‌کند، شیوه دست دادن آن‌ها با یکدیگر است که اگر در مورد آن اندکی اندیشه شود، پیام‌های مهمی دربر دارد.
شاید زمانی که شیوه دست دادن دیپلمات‌ها را در صفحه تلویزیون تماشا می‌کنید، برای شما این پرسش مطرح شود که چرا دیپلمات‌ها یا رهبران این‌چنین با قدرت و شور دست‌های یکدیگر را می‌فشارند و تکان می‌دهند؟ پاسخ این پرسش در نکته‌ای ساده مربوط به شیوه دست دادن است؛ دست دادن بسیار محکم نشانگر شور و اشتیاق و اقتدار است.
برای موفقیت در ارتباطات اجتماعی به طور عام باید نگاه متنفذ و دست دادن مقتدرانه را با هم ترکیب کرد. سعی کنید هنگام دست دادن با کسی به صورت او و چه بسا به چشمانش نگاه کنید تا تأیید دوستی و صمیمیت دوچندان شود. با یک نفر دست دادن و به دیگری نگاه کردن-چه برسد به صحبت کردن- بی‌ادبی و بی‌اعتنایی است به فردی که با شما دست می‌دهد و در این حالت رسیدن به توافق یا آغاز دوستی جدید دشوار می‌شود. ترکیب شیوه صحیح دست دادن با نگاهی نافذ، تأثیر ارتباط غیرکلامی را در لحظه نخست ملاقات دوچندان می‌کند.
فاصله را رعایت کنید
اگر می‌خواهید حضور شما برای دیگران قابل تحمل باشد، به این قانون طلایی توجه کنید: «فاصله را رعایت کنید.» شاید در توصیف افراد در وسایل نقلیه عمومی بگویید که همگی «غمگین» و «ناراحت» هستند. این توصیف به خاطر چهره بدون احساس مسافران به ذهن شما خطور می‌کند، اما توصیف اشتباهی است. درواقع، چیزی که در چهره افراد و زبان بدن مسافران مشاهده می‌کنید، رعایت حریم شخصی افراد دیگر در زبان بدن است. اگر در اوایل آشنایی با شخصی دست خود را روی شانه او بگذارید، این فرد حتی اگر لبخند بزند، نسبت به شما احساس بدی پیدا می‌کند. زمانی که وارد حریم شخصی فرد دیگری می‌شوید، بدن او واکنش نشان می‌دهد، تپش قلبش بالا می‌رود، میزان آدرنالین خونش افزایش می‌یابد، خون بیشتری به مغز و ماهیچه‌هایش می‌رود و برای تذکر یا دور شدن آماده می‌شود. این واکنش‌ها و رفتار‌ها ناشی از اهمیت حریم شخصی و رابطه آن با زبان بدن در روابط بین انسان‌هاست. حریم شخصی، قلمرو یا فضایی است که انسان آن را متعلق به خود می‌داند و به مثابه امتدادی از بدنش تلقی می‌کند.
منبع: روزنامه جوان / سیمین جم /۹۶۵۸۱۱
ارسال نظرات