ملایر در کدام استان است و جاهای دیدنی آن کجاست؟

آیا میدانید ملایر در کدام استان است و جاهای دیدنی ملایر کجاست؟ اگر تاکنون به ملایر سفر نکرده اید، احتمالا نام آن را زیاد شنیده اید. یکی از مکان های گردشگری جالبی که به تازگی در ملایر ساخته شده است، مینی ورلد است. در اینجا مکان های گردشگری ایران و جهان مانند برج ایفل در ابعاد کوچکتر برای تماشا ساخته شده است. در این مطلب تابناک جوان، قصد معرفی این شهرستان تاریخی ایران را داریم. ایران ما پر است از زیبایی هایی که خیلی از ما هنوز تمام آن را ندیده ایم.

ملایر کجاست؟

ملایر در کدام استان است؟ ملایر در استان همدان است. ملایر شهری تاریخی در غرب ایران است. این شهر مرکز شهرستان ملایر و در ۳۸۶ کیلومتری غرب پایتخت و در ۷۰ کیلومتری جنوب شرقی مرکز استان واقع شده‌است. این شهر از نظر جمعیت دومین شهر بزرگ استان همدان، به‌شمار می‌آید.

جمعیت ملایر

شهرستانی با جمعیتی بیش از ۳۰۰ هزار نفر و ۲۰۸ روستای دارای سکنه و ۶ شهر، دومین شهر بزرگ استان همدان است که با افتخار پایتخت فرهنگی استان را یدک می‌کشد و پرورش علما و بزرگان زیادی در مهد تاریخ و تمدن، نقش تاثیرگذاری در روز‌های پُرالتهاب و پیروزی آفرین انقلاب اسلامی ایفا کرده است.

مردم ملایر از چه قومی هستند؟

سیف‌الدوله قاجار در سفرنامه خود به ملایر ذکر می‌کند مردم ملایر اکثرا از طوایف لر می‌باشند. رزم آرا در فرهنگ جغرافیایی ایران زبان مادری مردم ملایر را لری میداند که به ترکی هم آشنایی دارند. شبکه استانی همدان نیز گویش مردم ملایر را گویشی از زبان لری معرفی می‌کنند.

زبان ملایر چیست؟

زین‌العابدین شیروانی دویست سال پیش در کتاب بستان السیاحه می‌نویسد که مردم ملایر اکثر لر زبان‌ها هستند و باقی جمعیت را کرد‌ها و ترک‌ها تشکیل می‌دهند. بیتوته نوشت: دانشنامه ایرانیکا زبان مردم ملایر را لری و لکی معرفی کرده است. گویش مردم این منطقه ملایری است که اشتراکات زیادی با لری و لهجه همدانی دارد و فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی آن را به پارسی میانه نزدیک می‌دانند و دانشنامه ملایر آن را ادامه زبان مادی معرفی گرفته است.

علت نامگذاری ملایر

ایسنا نوشت: منطقه همدان، آثار بجا مانده در این شهر گواه روشن فرهنگ و تمدن غنی این دیار کهن است. در مورد وجه تسمیه این شهر مورخین نوشته‌اند که نام "ملایر" ترکیبی از دو واژه "مال" به معنای خانه و واژه " آیر" معروف به " آگر" می‌باشد که در زبان مادی به معنای آتش بوده، بنابراین "مال آیر" یعنی سرزمین آتش.

نظر دیگر بر این است که ملایر از واژه "مال" به معنای خانه و کلمه " آیر" به معنی آریایی‌ها گرفته شده، یعنی سرزمین آریایی‌ها؛ همچنین "مل آگر" به معنای تپه آتش نیز می‌باشد. در آن زمان ماد‌ها با روشن کردن آتش بر روی تپه‌ها و کوه‌ها، اخبار و احادیث را به سایر مناطق اطراف می‌رساندند. گذشته از این در زمان حمله اعراب به ایران، هنگام عبور از این منطقه به آب دست نیافتند و به همین دلیل آن را "ماء لایری" به معنای آب دیده نشده خواندند.

ملایر کنونی چه زمانی بنا شد؟

از نظر سابقه جغرافیایی – تاریخی، باید دانست که اگر چه این منطقه از قدیم به نام "ملایر" شناخته شده است، اما شهر فعلی آن در سال ۱۲۲۴ هجری قمری به دستور فتحعلی شاه قاجار توسط فرزند وی محمدعلی میرزای دولتشاه، والی کرمانشاه، بنا نهاده شد و شیخعلی میرزا به پاس قدردانی از دولتشاه، نام این شهر را "دولت آباد" نامید و با توجه به جمعیت رو به رشد ملایر در سال ۱۲۳۶ هجری قمری بنیان بازار، مسجد، مدرسه، حمام و کاروان سرا در آن نهاده شد.

زندگی در ملایر

آثار بجا مانده در این شهر گواه روشن فرهنگ و تمدن غنی این دیار کهن است. ملایر شهرستانی است با آب و هوای معتدل کوهستانی و موقعیت استراتژیکی خاص در استان همدان. این شهر در حوزه سلسله جبال زاگرس قرار گرفته و کوه‌های اطراف آن، مناظر زیبایی را به وجود آورده‌اند.

قدیمی‌ترین روستای ملایر

هزارجریب روستایی از توابع بخش سامن شهرستان ملایر در استان همدان ایران است. روستای هزارجریب از قدیمی‌ترین روستا‌های شهرستان ملایر می‌باشد. هزار یا همان هزاران به معنای بلبل و جریب به معنای سرزمین است. یعنی سرزمین بلبلان. وجه تسمیه این روستا بخاطر طبیعت سرسبز و آب و هوای خوشایند این منطقه بوده است. بیشتر جمعیت این روستا مهاجران هستند که حدود دو قرن گذشته از لرستان به این منطقه مهاجرت کردند.

بیشتر بخوانید: 

جا‌های دیدنی ملایر

در ملایر جاذبه های مختلفی وجود دارد. در ادامه مکان های دیدنی ملایر را به نقل از علی بابا می خوانید.

جاذبه‌های طبیعی

منطقه حفاظت شده لشگردر ملایر

یکی از دیدنی‌های طبیعی ملایر، منطقه حفاظت شده لشگردر از جا‌های دیدنی ملایر است. وجود پوشش گیاهی و گونه‌های جانوری علت اصلی تبدیل لشگردر به منطقه حافظت شده است.

غار دره فراخ

غار دره فراخ از جا‌های دیدنی ملایر نزدیک روستای جوزان و در ارتفاع ۲۲۲۰ متری از سطح دریا قرار دارد. ابعاد دهانه غار دره فراخ حدود ۸۰ تا ۱۲۰ سانتی‌متر است. ارتفاع کم گلوگاه دهانه ورودی، رد شدن از غار را سخت کرده و باید به صورت خمیده از آن عبور کنید. داخل غار پر از گِل و لای و لغزنده است، چون از سقف آن آب می‌چکد. پس حتما کفش مناسب بپوشید.

غار کسب

غار کسب از جا‌های دیدنی ملایر در زیر تپه‌ای بزرگ و دور از چشم پنهان شده؛ به همین دلیل است که به آن نهانگاه هم می‌گویند. غار کسب از جا‌های دیدنی ملایر به صورت طبیعی از راهرو‌های طولانی و کوتاه به صورت شبکه‌ای تشکیل شده است.

تالاب آق‌گل ملایر

این تالاب از جا‌های دیدنی ملایر تقریبا پناهگاه ۵۰ گونه پرنده مهاجر از قفقاز، اسکاندیناوی، سیبری و روسیه است. تالاب آق‌گل ملایر در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده و شکار در این منطقه ممنوع است.

بهترین زمان بازدید از تالاب آق گل ملایر اواخر پاییز تا اوایل بهار است. بهار و تابستان فصل مناسبی برای بازدید از تالاب نیست. سطح آب تالاب آق‌گل در فصول بهار و تابستان کم می‌شود و رو به خشکی می‌رود.

سد کلان

بزرگ‌ترین سد استان همدان سد کلان از جا‌های دیدنی ملایر است. آب سد کلان از مناطق کوهستانی لرستان سرچشمه می‌گیرد.

تپه گونسپان

قدمت تپه گونسپان از جا‌های دیدنی ملایر به هزاره سوم قبل از میلاد می‌رسد. این تپه در دل خود یادگاری‌های زیادی از قبل ماد‌ها تا دوره قاجار دارد. گونسپان به خاطر نزدیکی به روستای پاتپه، به اسم پاتپه معروف است. متاسفانه قسمت پایینی تپه باستانی گونسپان (پاتپه) بعد از آبگیری سد کریم خان در وسط آب فرو رفت. احتمال می‌رود تپه مادی کاملا غرق شود و این اثر ارزشمند تاریخی برای همیشه از بین برود.

جاذبه‌های تاریخی

شهر زیر زمینی سامن

شهر زیر زمینی سامن از جا‌های دیدنی ملایر بیش از ۳ هکتار مساحت و حدود ۳ تا ۶ متر عمق دارد. جالب است بدانید که تا قبل از سال ۱۳۸۴ هیچ کس از وجود شهر زیر زمینی سامن خبر نداشت! این شهر مرموز به طور اتفاقی وقتی که مخابرات استان همدان در حال کشیدن کابل فیبر نوری از زیر زمین بود کشف شد!

یخچال میرفتاح

یخچال میرفتاح از جا‌های دیدنی ملایر و از آثار ملی ایران است که در گذشته برای نگهداری یخ استفاده می‌شد. چون اسم سازنده یخچال میرفتاح بود، یخدان با این اسم معروف شده است.

خانه و موزه لطفعلیان

خانه لطفعلیان از جا‌های دیدنی ملایر در اواخر دوره قاجار ساخته شده و یکی از آثار ملی ایران است. فضای این موزه حال و هوای خاص خودش را دارد.

قلعه پری ملایر

قلعه پری از جا‌های دیدنی ملایر یا قلعه بلنده، منطقه‌ای باستانی در روستای پری (پیروز) است. روستای پیروز (پری) محل تولد کریم‌خان زند و یادگار دوره زندیه است. قلعه پری را اولین بار مهندس حکیمی در سال ۱۳۴۹ کشف کرد.

آتشکده نوشیجان

آتشکده نوشیجان از جا‌های دیدنی ملایر مهم‌ترین اثر باقی مانده از دوران حکومت ماد‌ها است.

قلعه باستانی انوج

قلعه انوج از جا‌های دیدنی ملایر با قدمت ۸۰۰۰ ساله، چه فراز و نشیب‌هایی که به خود ندیده است! این قلعه از جنس خشت و گل، در بالای تپه‌ای در روستای انوج برای جلوگیری از نفوذ دشمن ساخته شده است. اطراف قلعه چند غار و تونل دیده می‌شود.

برج خانقلی

برج خانقلی یکی از آثار ملی ایران و از جا‌های دیدنی ملایر است که در دوره ایلخانیان ساخته شده و قدمت آن تقریبا به ۷۰۰ سال قبل می‌رسد.

برج بید کرپه

برج بید کرپه از جا‌های دیدنی ملایر در گذشته برای دیده‌بانی تفنگچی‌ها استفاده می‌شد. این برج در روستای بید کرپه، از توابع بخش زند، قرار دارد. علت ساخت برج بید کرپه حفاظت منطقه از حمله افرادی بود که به خاطر خشکسالی و گرسنگی مناطق مرکزی ایران را غارت می‌کردند.

جاذبه‌های مذهبی

• مسجد سیفیه
• مسجد شیخ الملوک یا مسجد جامع ملایر
• آرامگاه حضرت یوشع‌بن‌نوح

جا‌های تفریحی ملایر

• مجموعه تفریحی بام ملایر
• دریاچه مصنوعی کوثر
• پارک سیفیه ملایر

مینی ورلد یا جهان کوچک ملایر

جالب است بدانید در شهر ملایر می‌توانیم معروف‌ترین جاذبه‌های گردشگری ایران و جهان را کنار هم در پارک مینی ورد (به معنی جهان کوچک) از نزدیک ببینیم! در پارک جهان کوچک ملایر قرار است ۱۳۸ جاذبه تاریخی ملی و جهانی در مقیاس کوچک به نمایش گذاشته شوند. مجموعه مینی‌وُرلد از جا‌های دیدنی ملایر ۴۸ هکتار وسعت دارد و مهم‌ترین پروژه گردشگری ملایر است. تاکنون ۹۰ المان آن ساخته و نصب شده است.