آیا هواپیما بوق دارد؟ دنده عقب چطور؟ (دانستنی ها)
همه ما با بوق اتومبیل و تا حدودی با بوق کشتی آشنا هستیم اما شاید درباره بوق هواپیما کمتر شنیده باشیم؟ اصلا آیا هواپیما بوق دارد؟ تاکنون صدای بوق هواپیما را شنیده اید؟ آیا بوق زدن هواپیما در فرودگاه یا آسمان کاربرد دارد؟ علاوه بر پاسخ این سوالات چند سوال دیگر درباره هواپیما را پاسخ خواهیم داد: آیا هواپیما دنده عقب دارد؟ آیا هواپیما برف پاک کن دارد؟ دستشویی هواپیما چگونه است؟ خواندن دانستنی هایی درباره هواپیما جالب خواهد بود؛ پس تا انتها همراه تابناک جوان باشید.
آیا هواپیما بوق دارد؟
بله هواپیما بوق دارد اما با بوقی که همه ما میشناسیم و ماشین ها در خیابان به صدا درمی آورند متفاوت است. کاربرد و استفاده از بوق هواپیما هم شرایطی دارد که در ادامه درباره آن بیشتر خواهیم گفت.
صدای بوق هواپیما چگونه است؟
صدای بوق هواپیما، شبیه صدای بوق اتومبیل‌های سنتی نیست. بلکه بیشتر شبیه صدای هشدار و به نوعی آزار دهنده است. در ماه می‌سال ۲۰۱۹، خطوط هوایی KLM رویال داچ، ویدیویی را آپلود کرد که در آن صدای بوق هواپیمای مسافربری شنیده می‌شد. همان‌طور که خود این شرکت هواپیمایی توضیح داده، وقتی دکمه بوق فشار داده می‌شود، به نظر می‌رسد که سه قایق بخار از زیر هواپیما عبور می‌کنند.
بوق هواپیما کجاست؟
این دکمه در حقیقت یک کلید کوچک روی پنل بالای سر خلبان‌هاست و در کنار کلیدی قرار دارد که خلبان‌ها از آن برای تماس با خدمه کابین استفاده می‌کنند.
کاربرد بوق هواپیما
این دکمه در حقیقت یک کلید کوچک روی پنل بالای سر خلبان‌هاست و در کنار کلیدی قرار دارد که خلبان‌ها از آن برای تماس با خدمه کابین استفاده می‌کنند. بوق هواپیما، تنها در موارد اضطراری خاص مورد استفاده قرار می‌گیرد و در اکثر مواقع هم این خلبان هواپیما نیست که بوق را به صدا در می‌آورد. بلکه خدمه زمینی در هنگام انجام تعمیرات در کابین خلبان، بیشترین استفاده را از این بوق می‌کنند و بدین‌ترتیب توجه همکارانشان که روی باند فرودگاه هستند را جلب می‌کنند.
در مقاله منتشره از سوی خطوط هوایی KLM می‌خوانیم: «در شرایطی که بوق در اتومبیل‌ها عمدتا در حکم یک سیستم هشدار است، در هواپیما در درجه اول، نوعی فناوری کاربردی به شمار می‌رود که هنگامی که هواپیما در آشیانه تعمیر و نگهداری می‌شود، مورد استفاده قرار می‌گیرد.»
چرا خلبان ها از بوق هواپیما استفاده نمی‌کنند؟
خلبان‌ها معمولا هرگز از بوق هواپیما استفاده نمی‌کنند؛ چون به آن نیازی ندارند. البته برخی از خلبان‌ها در پست‌هایی به این نکته اشاره کرده‌اند که اگر آن‌ها سعی کنند که در حال آماده‌سازی برای پرواز از بوق استفاده کنند هم احتمالا صدای بوق در سر و صدای موتور هواپیما و صدا‌های جانبی فرودگاه گم شده و به گوش نمی‌رسد. طبق توضیح KLM، از سوی دیگر، زمانی که هواپیما در آسمان پرواز می‌کند، بوق هواپیما کار نمی‌کند؛ چرا که سیستم سیگنال‌دهی خاموش است.
در نتیجه در حالی که بوق یک وسیله ابتدایی ارتباطی است، ولی تنها راه برای ارسال سیگنال هواپیما و هشداردهی درباره خرابی و نقص نیست. برای اطمینان از اینکه هواپیما و پرواز، ایمن‌ترین راه حمل و نقل است، هواپیماها معمولا از نظر ایمنی، امکانات متعددی دارند.
مثلا هواپیما‌های مدرن، می‌توانند سیگنالی را ارسال کنند که صدایی شبیه به آژیر دارد و زمانی که سیستمی به مشکل خورده یا آتش‌سوزی یا هرگونه نقص دیگری رخ داده، به مهندسان هشدار می‌دهد. به علاوه، سیگنال‌ها متعدد هستند؛ در نتیجه مهندسان و مکانیک‌ها دقیقا متوجه می‌شوند که کدام سیستم با خطر و تهدید روبرو شده است.
آیا هواپیما برف پاک کن دارد؟
خب، حالا تصور کنید که در یک روز بارانی داخل هواپیمای مسافربری نشسته اید و هواپیما دارد روی باند فرودگاه حرکت می‌کند تا از زمین بلند شود. به طور معمول هواپیمای مسافربری قبل از بلند شدن از زمین با سرعت ۳۰-۶۰ کیلومتر در ساعت روی باند فرودگاه حرکت می‌کند. این سرعت خیلی زیاد نیست و فشار هوا در چنین سرعتی آن قدر قدرت ندارد تا شیشه هواپیما را پاک کند.
پس خلبان چگونه شیشه را تمیز می‌کند تا بتواند مسیرش را به طور واضح ببیند؟ برف پاک کن! بله، هواپیماها، به ویژه هواپیما‌های مسافربری برای پاک کردن شیشه از برف پاک کن استفاده می‌کنند، و این برف پاک کن عملکردی مشابه برف پاک کن اتومبیل دارد. داشتن دید کامل برای خلبان و همینطور کمک خلبان، از اهمیت بالایی برخوردار است، به همین دلیل در هنگام بارش برف و باران، خلبان می‌تواند با روشن کردن برف پاک کن هواپیما شیشه را از آلودگی‌ها پاک کند. روی هر طرف پنجره یک برف پاک کن وجود دارد که می‌تواند به طور جداگانه روشن شود.
همه هواپیماها برف پاک کن ندارند
البته برخی هواپیماها برف پاک کن دارند و برخی دیگر ندارند. مثلا هواپیما‌های مسافربری بزرگ برف پاک کن دارند، اما تنها در هنگامی که روی باند فرودگاه هستند از آن استفاده می‌کنند. در روز‌های برفی و بارانی، هنگامی که هواپیما روی باند فرودگاه حرکت می‌کند معمولا برف پاک کن‌ها را روشن می‌کنند. چون با سرعت گرفتن هواپیما قطره‌های باران روی شیشه حرکت می‌کنند و باعث کمتر شدن دید می‌شوند.
در حین پرواز نیازی به برف پاک کن نیست
همان طور که گفتیم برف پاک کن هواپیما بیشتر در سطح زمین استفاده می‌شوند. در طول پرواز و زمانی که هواپیما در ارتفاع بالا قرار دارد این برف پاک کن‌ها غیرفعال می‌شوند. آن‌ها به صورت آیرودینامیکی و مکانیکی وابسته به سرعت هواپیما هستند. این محدودیت به مدل و نوع هواپیما بستگی دارد. به طور مثال این محدودیت سرعت در هواپیمای ایرباس‌ای ۳۲۰ حدود ۴۲۵ کیلومتر در ساعت (۲۶۰ mph) است. وقتی سرعت هواپیما بیشتر از این میزان باشد فشار هوا به اندازه‌ای زیاد می‌شود که می‌تواند سطح شیشه را از قطره‌های باران و آلودگی پاک کند و دیگر نیازی به برف پاک کن نیست.
وقتی هواپیما می‌خواهد فرود بیاید مسلما سرعتش را کم و کمتر می‌کند. هنگامی که سرعت هواپیما از حد مجاز کمتر شد مجددا برف پاک کن هواپیما فعال می‌شوند. به ویژه وقتی خلبان قصد دارد در هوای بارانی فرود بیاید نیاز دارد به خوبی باند فرودگاه را ببیند.
روش‌های تمیز کردن شیشه در هنگام برف و باران
سیستم‌های حفاظت از باران و برف در هر هواپیما متفاوت است و بسته به نوع و مدل هواپیما از روش‌های مختلفی استفاده می‌شود. اما به طور کلی، ۳ روش کلی برای پاک کردن شیشه هواپیما وجود دارد: برف پاکن، سیستم پنوماتیک و استفاده از مواد شیمیایی.
برف پاک کن هواپیما درست شبیه برف پاک کن ماشین است و نحوه عملکرد آن نیز مثل اتومبیل است. سیستم پنوماتیک هوا را با فشار روی سطح شیشه می‌دمد و باعث تمیز شدن شیشه هواپیما می‌شود. سومین و متداول‌ترین روش استفاده از مواد شیمیایی است. با استفاده از این مواد روی سطح شیشه لایه‌ای صیقلی ایجاد می‌شود و قطره‌های باران و برف و سایر چیز‌ها با فشار هوا از روی شیشه پاک می‌شوند.
بیشتر بخوانید:
آیا هواپیما دستشویی دارد؟ کجا میریزد؟
کمتر شکی در این مورد وجود دارد که اکثر مردم فکر می‌کنند دستشویی هواپیماها متفاوت از دیگر انواع دستشویی هاست. اگر می‌خواهید بدانید که دستشویی هواپیماها چگونه کار می‌کند، شما تنها کسی نیستید که به این موضوع فکر می‌کنید. اکثر افراد کنجکاوند در این مورد بدانند و البته دلیل خوبی نیز برای این کنجکاوی وجود دارد. خوشبختانه، روش استفاده شده برای جمع آوری پسماند و محتوای دستشویی‌ها در هواپیماها بسیار ساده‌تر از آن چیزی است که فکر می‌کنید.
به جای آبی که در دستشویی‌های معمول خانگی استفاده می‌شود، دستشویی هواپیما از سیستم وکیوم استفاده می‌کند که در واقع مدفوع و ادرار را به سمت داخل می‌مکد و در یک مخزن خاص که در داخل خود هواپیما قرار دارد، ذخیره می‌کند. وقتی هواپیما فرود آمد، این پسماند که ذخیره شده، توسط تانکر‌های ویژه‌ای منتقل شده و سپس وارد سیستم فاضلابی می‌شود که به طور ویژه برای این منظور ساخته شده است.
آیا هواپیما دنده عقب دارد؟
اگر بخواهیم جوابی کوتاه به این سوال بدهیم باید بگوییم بله! اکثر هواپیماها دنده عقب دارند و می‌توانند هنگام حرکت روی باند فرودگاه و قبل از تیک آف دنده عقب بروند. اما به دلایلی بسیاری از هواپیماها این کار را انجام نمی‌دهند.
سیستم رانش معکوس یا معکوس کننده نیروی موتور (Thrust Reversal System) در بسیاری از هواپیما‌های مسافربری (و غیرمسافری) وجود دارد. رویه کلی این سیستم به این صورت است که با هدایت جریان هوای خروجی اگزوز به طرفین و جلو باعث عقب رفتن هواپیما در باند فرودگاه می‌شود. در سیستم رانش معکوس، نیروی موتور هواپیما به طور موقت به سمت جلو منحرف می‌شود؛ در نتیجه نیروی موتور به سمت جلو وارد می‌شود و منجر به عقب رفتن هواپیما در باند فرودگاه می‌شود.
چرا هواپیما از دنده عقب استفاده نمی‌کند؟
همان طور که در بالا اشاره کردیم هر هواپیمایی که دارای سیستم ریورس باشد از لحاظ تئوری قادر به دنده عقب رفتن است، اما هواپیما‌های مسافربری و تجاری به دلایل مختلف از دنده عقب استفاده نمی‌کنند. دلایل ممنوعیت استفاده از دنده عقب هواپیما عبارتست از:
- وقتی هواپیما دنده عقب می‌رود به دلیل فشار و نیروی زیاد موتور باعث بلند شدن شن و ماسه و اشیاء کوچک روی باند می‌شود. به همین دلیل می‌تواند سلامتی و امنیت کارکنان پرواز یا افرادی که در آن حوالی قرار دارند را به خطر بیاندازد. هواپیما‌های مسافربری در اکثر موارد توسط وسایل نقلیه‌ای به نام پوش بک (Pushback tug) جابجا می‌شوند.
- اگر هواپیما در روی زمین از سیستم رانش معکوس استفاده کند این احتمال وجود دارد که شن و ماسه روی باند به داخل موتور هواپیما کشیده شود و باعث آسیب زدن به تجهیزات داخلی و موتور آن شود.
- خلبان‌ها در اکثر مدل‌های هواپیما قادر به دیدن پشت هواپیما نیستند (هواپیما آینه بغل ندارد!)، بنابراین نداشتن دید کافی نیز یکی از دلایل ممنوعیت دنده عقب رفتن هواپیماست. اگر هواپیما بدون داشتن دید مناسب در باند دنده عقب برود ممکن است خطراتی ایجاد کند. به همین دلیل لازم است خلبان با افرادی روی باند در تماس باشد.
- درست است که برخی هواپیماها دنده عقب دارند، اما استفاده از سیستم رانش معکوس سوخت زیادی مصرف می‌کند؛ بنابراین از لحاظ اقتصادی به صرفه‌تر است که هواپیماها توسط یدک کش‌های پوش-بک به سمت عقب هل داده شوند.
- معکوس کردن نیروی موتور و دنده عقب هواپیما، سرو صدای بسیار بلندی ایجاد می‌کند. البته به طور معمول روی باند فرودگاه سر و صدای زیادی وجود دارد، اما صدای معکوس کردن نیروی موتور بیش از حد بلند است و می‌تواند باعث آلودگی صوتی آزاردهنده‌ای شود. از آنجا که باند فرودگاه به ترمینال‌ها و ساختمان‌های فرودگاه نزدیک است هواپیماها معمولا اجازه استفاده از دنده عقب را ندارند.
گردآوری: تابناک جوان
منابع: خبرآنلاین / الی گشت / روزیاتو