آیا دوش گرفتن روزه را باطل میکند؟ بخار حمام چطور؟
یکی از سوالاتی که از احکام روزه در ماه رمضان پرسیده میشود این است که ایستادن زیر دوش آب روزه را باطل میکند؟ یا ریختن آب بر روی سر هنگام روزه داری چه حکمی دارد؟ علت تکرار این سوال شاید منع فرو بردن سر در آب هنگام روزه داری است، اما دوش گرفتن چه حکمی در هنگام روزه بودن دارد؟ در این مطلب قصد داریم علاوه بر پاسخ این سوال به جزییات بیشتری بپردازیم.
آیا دوش گرفتن روزه را باطل میکند؟
دربارۀ استحمام، ممکن است سؤال شود اکنون که در ایام ماه مبارک رمضان و روزه‌داری به‌سر می‌بریم و با توجه به اینکه در احکام روزه آمده است که "زیر آب فرو بردن تمام سر در یک لحظه" روزه را باطل میکند، پس حمام کردن در حال روزه چه میشود و چه حکمی دارد؟ آیا زیر آب دوش قرار دادن سر نیز همین حکم را دارد و مبطل روزه است؟ مضاف بر اینکه ممکن است بخار حمام وارد حلق فرد روزه‌دار شود و در دل روزه‌دار ایجاد شک و شبهه کند.
پاسخ امام خمینی
وقتی منابع فتوایی فقهای بزرگ از جمله امام خمینی (ره) را بررسی می‌کنیم به این نکته می‌رسیم که ایشان این دو را متفاوت از هم دیده‌اند؛ به این بیان که بر سر ریختن آب موضوعی غیر از فرو بردن سر در آب است. به اولی "غمس الرأس فی الماء" صدق نمی‌کند از این رو زیر آب دوش رفتن با روزه‌داری منافات ندارد و مبطل روزه نبوده و لازم نیست که روزه‌دار خود را از این جهت در مضیقه ببیند.
بنابر این روزه در صورتی باطل میشود که روزه‌دار همه سر را در آب ثابت و جاری مثل آب دریا و وان حمام و رودخانه فرو برد و یا اینکه آن را در زیر ناودان و آبشاری که آب زیادی از آن سرازیر است و حجم آب همه سر را مانند آب دریا و استخر فرا می‌گیرد، داخل کند. اما زیر آب دوش حمام و آبشار کم آب بردن سر مبطل روزه نیست؛ بنابراین حکم امام بر این است که استحمام مبطل روزه نیست و تنها در صورتی که روزه‌دار بترسد حمام رفتن باعث ضعف او میشود مکروه است.
پاسخ آیت الله خامنه ای به سوال آیا دوش گرفتن روزه را باطل میکند؟
آیت‌الله خامنه‌ای نیز در احکام مربوط به مبطلات روزه اشاره دارند که «آب ریختن روی سر توسط ظرف و مانند آن به صحت روزه ضرر نمی‌رساند.» هرچند فرد باید توجه داشته باشد اگر سر خود را به‌یک‌باره در خزینه یا تشت حمام فرو برد، روزه او باطل خواهد شد. همچنان که اتفاق نظر اکثر فقها این است که «اگر روزه‌دار عمداً تمام سر را در آب فرو ببرد، بنابر احتیاط واجب روزه‌اش باطل است و باید روزه‌ی آن روز را قضا کند.» و حتی برخی فقها مثل آیت الله شبیری زنجانی آن را حرام اعلام کرده‌اند.
آیت الله مکارم شیرازی
آیت‌الله مکارم شیرازی، بخار درون حمام را که ممکن است وارد حلق شود، مبطل ندانستند و در صورت کلی فرمودند «رفتن به حمام برای روزه‌دار اشکال ندارد، هرچند فضای حمام را بخار گرفته باشد. همچنین می‌تواند سر را به‌طور کامل زیر دوش ببرد، مشروط بر این که آب وارد حلق او نشود. البته به‌طور کلی اگر حمام رفتن باعث ضعف شود کراهت دارد.»
آیا بخار حمام روزه را باطل میکند؟
همه مراجع: بخار آب حمام، روزه را باطل نمی‌کند.
بخار آب و یا بخار حمام و یا بخار سونا و جکوزی در استخر اگر استنشاق شود باطل کننده روزه نیست به شرطی که بخار غلیظ به آب در فضای دهان تبدیل نشود.
پرسش: آیا بخارات آب داخل حمام اگر استشمام شود مبطل روزه می‌باشد یا خیر؟ در صورتی که مبطل روزه باشد برای استحمام چه باید کرد در مورد مه غلیظ حکم چگونه است؟
پاسخ: استنشاق آن مبطل روزه نیست بله در صورتیکه بخار غلیظ یا مه به آب تبدیل شود و وارد جوف گردد مبطل روزه است. استفتائات آیت الله سیستانی.
مسأله ۱۳۶۲ـ لازم است تمام افراد از کشیدن سیگار و استعمال هر گونه دخانیات در هر حال پرهیز کنند بعلاوه سبب باطل شدن روزه مى شود بنابر احتیاط واجب و نیز احتیاط واجب آن است که روزه دار بخار غلیظ را به حلق نرساند، ولى رفتن به حمّام اشکال ندارد، هرچند فضاى حمّام را بخار گرفته باشد.
مسأله ۱۳۶۳ـ اگر فراموش کند که روزه است و مواظبت نکند، یا بى اختیار و بدون اراده، غبار و مانند آن به حلق او رسد، روزه اش باطل نمى شود.
مسأله ۱۳۶۴ـ درجایى که احتمال مى دهد غبار یا دود به حلق برسد باید احتیاط کند، ولى اگر یقین یا گمان داشته باشد به حلق نمى رسد روزه اش صحیح است. رساله توضیح المسائل آیت الله مکارم شیرازی.
بیشتر بخوانید:
آیا اب در گوش رفتن روزه را باطل میکند؟
پاسخ: خیر باطل نمی‌کند.
آیا رفتن اب در بینی روزه را باطل میکند؟
در هنگام دوش گرفتن نباید آب از طریق دهان و بینی وارد حلق شود.
آیا فرو بردن تمام سر در آب، روزه را باطل میکند؟
درباره سوال آیا دوش گرفتن روزه را باطل میکند؟ صحبت کردیم، اما فرو بردن سر در آب چه حکمی دارد؟ آیا فرو بردن تمام سر در آب، روزه را باطل میکند؟
آیت الله خامنه ای
صحّت روزه اش محل اشکال است و بنا بر احتیاط وجوبی قضای آن لازم است.
آیت الله سیستانی
فرو بردن تمام سر در آب روزه را باطل نمی‌کند، ولی کراهت شدید دارد.
آیت الله وحید خراسانی
روزه اش باطل میشود.
آیت الله صافی گلپایگانی
بنابراحتیاط واجب روزه اش باطل میشود.
آیت الله مکارم شیرازی
روزه دار بنابراحتیاط واجب تمام سر را عمداً در آب فرو نبرد حتی اگر بقیه بدن بیرون از آب باشد، اما اگر تمام بدن و قسمتی از سر زیر آب برود ولی مقداری از سر بیرون باشد روزه باطل نمی‌شود. فرو بردن سر در مایعاتی مانند گلاب و آب‌های مضاف دیگر حکم آب مطلق را دارد.
آیت الله شبیر زنجانی (مدظله العالی)
بر روزه دار حرام است که عمداً تمام سر را در آب فرو برد، اگر چه باقی بدن او از آب بیرون باشد، ولی چنانچه معصیت کرده و این کار را انجام دهد، ظاهراً روزه اش باطل نمی‌شود و احتیاط مستحب در روزه واجب، آن است که دوباره بجا آورد و اگر تمام بدن را آب بگیرد ولی تمام یا مقداری از سر بیرون باشد، اشکال ندارد.
گردآوری: تابناک جوان
منابع: تسنیم / هدانا / تبیان / وبسایت آیت الله فاضل لنکرانی / حوزه