گیاه کاپاریس چیست؟ + طریقه مصرف
آیا میدانید گیاه کاپاریس چیست؟ کاپاریس یا کبر یکی از گیاهان دارویی کمتر شناخته شده است که بیشتر ترشی کاپاریس را در فروشگاه ها میفروشند. با چرخی در فروشگاه های آنلاین هم می توان قیمت گیاه کبر یا قیمت کاپاریس را دانست. اگر به دنبال آشنایی با این گیاه و طریقه مصرف کاپاریس هستید، ادامه مطلب را بخوانید.
گیاه کاپاریس چیست؟
گیاه کاپاریس (لَگجی یا کبر) یکی از گیاهان پرخاصیت و پرکاربرد است که در مناطق وسیعی از کشورمان می‌روید. این گیاه بیشتر به دلیل داشتن میوه و غنچه‌های گل خوراکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. میوه نارس لگجی برای تهیه ترشی و غنچه‌های پخته شده این گیاه با طعمی بی‌نظیر برای چاشنی برخی غذا‌ها کاربرد دارد. جالب است بدانید که در طب سنتی برای این گیاه عجیب خواص درمانی بسیاری ذکر کرده‌اند. لگجی از نظر دارویی به کاهش قند خون و چربی خون کمک می‌کند.
نام های گیاه کاپاریس
گیاه لگجی بوته یا درختچه‌ای چند ساله از خانواده Capparaceae با نام علمی Capparis spinosa و نام انگلیسی Caper یا Caper bush که متعلق به تیره Capparidacea است. اعراب به این گیاه قبار، شَفَلح یا اصف می‌گویند. در ایران گیاه کاپاریس را معمولاً با اسامی کَبر، کبرو، کور، کورزه، گورک، گل کمر، مار گیر، یاردون، کبرک، خیاروک، شاپه‌له، کلکام، کیپِر، لگجین، علف مار، دَک، لگجی، لیجین، خاروک، داغ قارپوزی و هندوانه کوهی می‌شناسند.
عکس گیاه کبر
رویش کاپاریس
کبر یا کاپاریس بوته‌ای است خود رو که معمولاً در شکاف سنگ‌ها و صخره‌ها در پی دیوار خانه‌های قدیمی و زمین‌های سنگلاخی می‌روید. این گیاه در بلندی‌ها به صورت آویز و در دشت‌ها بر روی زمین پهن می‌شود.
ویژگی‌های گیاه کاپاریس
گیاه کبر شاخه‌های کشیده و متراکم دارد که سراسر آن‌ها را خار‌های قلابی و خطرناک پوشانده است. برگ‌های این گیاه سبز رنگ و بیضی شکل است. گل‌های معطر گیاه کاپاریس از اواسط فصل بهار تا اواسط تابستان با رنگ سفید مایل به بنفش روی گیاه خودنمایی می‌کنند.
میوه‌های کاپاریس
میوه‌ها نیز پس از پایان عمر گل‌ها با پایه‌های باریک از شاخه‌های جوان گیاه آویزان می‌شوند. میوه لگجی به اندازه میوه بلوط است که خطوطی موازی روی آن مشاهده می‌شود. رنگ میوه نارس سبز و میوه رسیده زرد است. درون میوه رسیده کبر قرمز است که سرانجام پس از بلوغ می‌ترکد. داخل میوه مملو از دانه‌های سیاه است که حالتی چسبناک و لزج دارند. این دانه‌ها یکی از راه‌های تکثیر گیاه کاپاریس هستند.
فواید کاپاریس
گیاه کاپاریس، خواص فراوانی برای سلامتی دارد و جالب است بدانید که این گیاه در غذا‌های ایتالیایی هم به وفور استفاده می‌شود و یکی از ترکیبات مهم غذا‌های مدیترانه‌ای است. این گیاه، منبع خوبی از فیبر و ویتامین A است و برخی خواص آن برای سلامتی عبارتند از:
- درمان نفخ
- مبارزه با دیابت
- درمان مشکلات پوستی
- کمک به رویش مو
- کاهش خشکی پوست
- تسکین گرفتگی سینه
البته این را هم در نظر داشته باشید که گیاه کاپاریس، سرشار از سدیم است و به همین دلیل، مصرف ان برای بیمارن فشار خونی توصیه نمی‌شود.
بیشتر بخوانید:
نگاهی به طبع و خواص درمانی گیاه کبر در طب سنتی
خواص و طبع کاپاریس در طب سنتی بدین شرح است:
- طبیعت این گیاه گرم و خشک در درجه دوم و اگر در سرزمینهای گرم و خشک بروید، گرم و خشک تا درجه سوم است.
- میوه، برگ، چوب، و پوست آن همه گرم است.
- ترکیب کبر با سرکه به صورت ترشی، از شدت گرمی آن می‌کاهد.
- تنها ترشی توصیه شده در طب سنتی که همراه غذا قابل مصرف است، استفاده از ترشی کبر است.
- این گیاه بازکننده گرفتگی‌ها و انسداد‌های کبد و طحال است.
- به جمع آوری سودای اضافی بدن توسط طحال کمک می‌کند و از طریق سیستم گوارشی آن را دفع مینماید.
- جزء بهترین دارو‌های برطرف کننده مشکلات سپرز (طحال) نام برده شده است.
- افراد دارای کبد چرب می‌تواند ۴ یا ۵ عدد از این ترشی را همراه غذا میل کنند.
- این میوه باارزش در امراض عصبی مانند فلج، پارکینسون و لرزش بدن و همچنین در درد‌های مفصلی، دیسکوپاتی و نقرس سودمند است.
- می‌تواند انگل را از بین ببرد.
- ترکیب آن با ادویه‌های معطر مانند سنبل الطیب، اسطوخودوس، اذخر و عسل برای درد‌های مفصلی و سیاتیک و نقرس چه به صورت خوراکی و چه ضماد آن نافع است.
- پرورده کبر با سرکه و عسل دافع و خارج کننده سموم بدن و مدر سودا است.
- ملین و مدر (ادرارآور) می‌باشد.
- برای باز شدن خون قاعدگی در موارد قطع آن در زنان جوان مؤثر است.
- حیض را زیاد می‌کند.
- نیروی جنسی را افزایش می‌دهد.
- همچنین ریشه کبر یکس از چهار جزء موجود در ترکیب مشهور اصول اربعه (چهار ریشه) است که شامل: ریشه کرفس، ریشه کبر، ریشه رازیانه و ریشه کاسنی بوده و جنبه دارویی داشته و در بیماریهای بلغمی و سوداوی کاربرد دارد.
- در بسیاری از متون طب سنتی، به استفاده از سرکه کبر، سکنجبین کبر و همچمین نمک پروده آن، برای افزایش اثربخشی و تلطیف آن و اختصاصی بودن جهت امراض کبد و طحال (خصوصاً باز کردن سده و گرفتگی) تاکید شده است.
ضرر مصرف گیاه کبر
- مصرف این گیاه برای گرم مزاجان مضر است، از این نظر باید با سکنجبین مصرف کنند.
- همچنین مضر مثانه است و مصلحش انیسون و اسطوخودوس است.
- زیاده روی در مصرف آن، نتیجه عکس داده و برای کبد مضر است و مصلحش عسل است.
- در زنانی که با اختلالات قاعدگی و افزایش زیاد خونریزی ماهانه مواجه هستند، چون حیض را زیاد می‌کند.
- اگر باردار هستید یا عمل جراحی در پیش دارید نیز باید از مصرف کبر خودداری کنید.
عکس گیاه کاپاریس
طریقه مصرف گیاه کبر
طعم کاپاریس به حالت تازه و خام، بسیار تلخ است، اما خواص زیادی برای سلامتی دارد و می‌توان آن را به صورت تازه داخل آب نمک نگهداری کرد یا این که آن را خشک کرد. می توان با کاپریس خوراک تهیه کرد یا به صورت ترشی مصرف کرد. در ادامه روش تهیه خوراک گل کبر قزوین را می خوانید.
طرز تهیه خوراک گل کبر قزوین
- گیاه کبر ۱۰۰ گرم
- پیاز متوسط ۱ عدد
- سیر ۳ حبه
- تخم‌مرغ ۲ عدد
- نمک و فلفل و زردچوبه و سایر ادویه‌جات به مقدار لازم
دستور طرز تهیه خوراک گل کبر قزوین
تهیه خوراک گل کبر بسیار ساده است و کافیست مراحل زیر را انجام دهید:
- مرحله اول: اولین مرحله گرفتن تلخی این گیاه است. برای این منظور، داخل قابلمه‌ای مناسب، مقداری آب ریخته و روی حرارت بگذارید تا بجوشد.
- مرحله دوم: پس از جوشیدن آب، گل کبر‌های خشک شده را داخل قابلمه ریخته و صبر کنید با آب جوش، چند قل بزند.
- مرحله سوم: حالا گل کبر‌ها را آبکش کرده و آن‌ها را زیر آب سرد بگیرید. این کار را چند بار تکرار کنید تا تلخی کاپاریس گرفته شود.
- مرحله چهارم: در تابه‌ای مناسب، مقداری روغن بریزید و روی حرارت بگذارید تا داغ شود. سپس، پیاز‌ها را داخل تابه بریزید و تفت دهید تا سرخ و طلایی شوند.
- مرحله پنجم: در ادامه طرز تهیه خوراک گل کبر قزوین، سیر‌ها را هم پوست بکنید و خرد کنید و همراه با مقداری نمک و فلفل و زردچوبه، در تابه بریزید. سپس همه مواد را خوب با هم مخلوط کنید.
- مرحله ششم: حالا سیر داغ و پیاز داغ را از تابه خارج کرده و کنار بگذارید. در همان تابه، گل کبر‌ها را همراه با کمی نمک و ادویه، سرخ کنید.
- مرحله هفتم: در مراحل پایانی، دوباره سیر داغ و پیاز داغ را داخل تابه ریخته و با کاپاریس‌های سرخ شده مخلوط کنید.
- مرحله هشتم: در نهایت، تخم‌مرغ‌ها را داخل تابه بشکنید و آن‌ها را شبیه املت، با بقیه مواد مخلوط کنید. پس از این که تخم‌مرغ‌ها پخت، خوراک گل کبر شما آماده است و می‌توانید نوش جان کنید.
طرز تهیه ترشی کبر
- ابتدا کبر‌ها را شسته و دم آن را گرفته و در آب جوشیده و سرد شده با کمی نمک بریزید و اجازه دهید به مدت ۵ ال ۶ روز در یخچال بماند.
- طی این مدت هر روز آب نمک آن را عوض کنید.
- سپس آن‌ها را از آب نمک خارج کرده و با آب روی حرارت گذاشته و وقتی به جوش آمد آب آن را دور بریزید و مجددا یکبار این کار را تکرار کنید تا تلخی آن گرفته شود.
- دقت کنید زیاد نجوشد، چون ترشی شما نرم می‌شود.
- کبر را بعد از جوشیدن روی صافی بریزید تا آبش برود یک ساعتی صبر بکنید.
- سپس آن را در شیشه مخصوص ترشی ریخته و روی آن سرکه بریزید. چنانکه دوست داشتید کمی هم نمک اضافه کنید.
- در آن را محکم کرده و در جای خنک و یا در یخچال نگهداری کنید.
- بعد از ۲۰ روز الی یک ماه ترشی آماده است.
ترشی کبر
خواص ترشی کاپاریس
جهت مصارف روزانه و هفتگی، ترشی کبر مناسب‌تر است. چون خام آن طعم تند و تیزی دارد و از طرفی، چون کبر مزاج خیلی گرمی دارد باید به صورت ترشی تهیه و مصرف گردد تا از شدت گرمی آن کاسته شود و خاصیت غذایی داشته باشد در غیر این صورت در سایر اشکال، جنبه دارویی پیدا کرده و همیشه و در همه افراد قابل استفاده نیست.
کاپاریس از کجا بخریم؟
خیلی از برند‌ها و مارک‌های معتبر و دارای مجوز عرضه ترشی و خیارشور، این ترشی را با نام ترشی کبر یا کاپاریس یا شپله عرضه می‌کنند که از فروشگاه‌ها و هایپر‌ها یا سایتهای اینترنتی قابل خریداری است.
نحوه کاشت گیاه کاپاریس
کاشت کاپاریس از طریق بذر امکانپذیر است. در کشت بذری ابتدا بذر‌ها را به مدت یک شبانه‌روز در آب ولرم خیس کنید و به مدت چند روز در داخل دستمال مرطوب قرار دهید و در نهایت آن را در گلدان یا بستر اصلی کشت بکارید. گیاه را آبیاری کنید و تا زمان جوانه زنی نگذارید سطح خاک خشک شود. پس از گذشت مدتی در حدود ۱۰ تا ۱۵ روز بذر گیاه جوانه می‌زند و شروع به رشد می‌کند.
- ارتفاع: ارتفاع این گیاه بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ سانتیمتر است.
- فاصله کاشت بذر: فاصله کاشت بذر ۸۰ تا ۱۰۰ سانتیمتر است.
- عمق کاشت بذر: عمق کاشت بذر ۵ تا ۱۰ میلیمتر است.
- خاک مناسب رشد: برای رشد نسبت به خاک حساس نیست و در گستره وسیعی از خاک‌ها رشد می‌کند.
- دمای مورد نیاز: دمای مناسب برای رشد این گیاه ۱۸ تا ۳۲ درجه سانتی گراد است.
- زمان گلدهی: گلدهی این گیاه در فصل بهار و تابستان است.
- مقدار آبدهی: به آبیاری متوسط و منظمی نیاز دارد که در برابر کم آبی نیز مقاوم است.
- نور: گیاهی آفتاب دوست است که برای رشد و نمو نیاز به نور کامل خورشید دارد.
گردآوری: تابناک جوان
منابع: فرارو / اسنپ فود / طبایع / پوپونیک