قدیمی ترین پل استوار دنیا کجاست؟ + پل‌های قدیمی ایران
آیا میدانید قدیمی ترین پل استوار دنیا کجاست؟ در پاسخ باید گفت، قدیمی ترین پل ایران در واقع قدیمی ترین پل استوار دنیا است. در بین رتبه بندی پل ها می توان جدید‌ترین پل جهان و قدیمی ترین پل را مشاهده کرد. البته آثار پل های تاریخی زیاد در جهان پیدا شده است که هیچ کدام استوار و زنده نیستند. در ادامه با این پل بیشتر بخوانید.
قدیمی ترین پل استوار دنیا
قدیمی ترین پل استوار جهان در دزفول است. پل تاریخی دزفول با گذشت بیش از ۱۷ قرن همچنان پابرجاست و به عنوان قدیمی‌ترین پل استوار جهان که هنوز حیات خود را حفظ کرده در جهان شناخته می‌شود و به «پل رومی» هم معروف است.
تاریخچه پل دزفول
پل قدیم دزفول چند سال قدمت دارد؟ الی گشت نوشت: پل ساسانی دزفول که قدمتش به ۱۷۰۰ سال قبل برمی گردد یکی از قدیمی‌ترین پل‌های دنیاست که به دستور شاپور اول پس از پیروزی درجنگ به دست اسیران رومی در بند ایران ساخته شد. شاید تعجب کنید، اما مقاوت این پل به حدی است که با وجود قدمتی طولانی تا همین چند سال پیش خودرو‌ها هنوز از روی آن عبور می‌کردند. اما در سال ۱۳۹۰ در ورودی پل میدانی آجری درست شد تا از این به بعد دیگر فقط پلی گردشگری باشد و هیچ رفت و آمد خودرویی روی آن انجام نشود. امروز این پل مخصوص پیاده روی شده و خودرو‌ها از مسیر کناری اش می‌گذرند.
پل ساسانی مهمترین و برجسته‌ترین جاذبه تاریخی دزفول است به طوری که حتی اسم شهر هم از روی این پل است، شاید برایتان جالب باشد که بدانید وجود این پل باشکوه باعث شده که اسم این شهر را دزفول (دژپل) بگذارند. این پل در سال ۲۶۳ میلادی بر روی رودخانه دز ساخته شد و همیشه محل تحولات مهمی مثل جنگ‌ها و ظهور تمدن‌ها بوده است.
ارتفاع پل قدیم دزفول
پل ساسانی با ۳۷۰ متر طول در مرکز دزفول قرار دارد و نقطه پیوند شرق و غرب شهر است به طوری که مسیر عبور به شهر‌های شوشتر، اندیمشک و … بوده است.
طبق نقلی در سایت لست سکند، درازای این پل ۳۸۵ متر و پهنای آن ۹/۵ متر و ارتفاعش ۱۵ متر از سطح رودخانه است.
مهندسی پل قدیم دزفول
محمد آذرکیش در وبسایتش نوشت: پل سازی در آن زمان یکی از پروژه‌های مهم در ایران و به ویژه در خوزستان بود. بند میزان، پل شوشتر، پل دزفول و … از ساخته‌های آن زمان است که اسیران رومی، نیروی کار آن بودند و البته طراحی و محاسبات فنی آن‌ها توسط معماران ایران انجام گردید. از این روی پل تاریخی دزفول بر روی رود دز در زمان شاپور اول ساسانی ساخته شد.
پل قدیم اسامی مختلفی در طول حیات خود داشته از جمله جندی شاپور، روناش، شادروان، دیز و یکی از مهمترین اسامی آن اندامش بوده است. پل تاریخی دزفول در میانه راه جندی شاپور و شوش بنا شده و در کنار آن دژی مستحکم ساخته شده بود تا از تخریب و تصرف راهزنان در امان بماند.
بیشتر بخوانید:
بنای پای پل‌ها از سنگ‌های بزرگ ماسه‌ای اطراف شوشتر آوپرده شده اند و با بست‌های فلزی به هم متصل شده اند. رومن گریشمن شرق شناس در خصوص پل می‌گوید: ایرانی‌ها نیازی به علم مهندسی رومی‌ها نداشتند بلکه وجود کارگران و اسرای رومی تنها دلیل به کار گرفتن آن‌ها در ساخت این بل بوده است.
ملات به کار رفته در پل ساروج است. ساروج تشکیل یافته از خاکستر، آهک، ماسه بادی و لویی (نی رودخانه که له می‌شود)، تخم مرغ، موی بز و شیر (عملکرد و راندمان و مقاومت ساروج را بالا می‌برد). به خاطر سیلاب‌ها دهانه‌های وسط پل تخریب می‌شوند و در سال ۱۲۹۶ انگلیسی‌ها با طناب‌های تابیده آهنی راه عبوری درست کرده و از عابرین پول گرفته اند.
قدیمی‌ترین پل جهان در کدام شهر است؟
مهر نوشت: جای جای شهرستان دزفول، مملو از ناشناخته‌های متعدد به ویژه در حوزه باستان شناسی و آثار ارزشمند تاریخی است که هر یک بخش مهمی از تمدن کهن ایران زمین را شکل داده اند.
تپه‌های باستانی موجود در دزفول همچون تپه‌های چغابنوت، چغامیش، ده نو، چغاپهن، شهر باستانی هوپشن و مناطق باستانی دیگر، هر یک بخشی از تمدنی است که هزاران سال پیش در شمال خوزستان و شهرستان دزفول سرآمد شهر‌های دنیا بوده اند. در سال‌های مختلف، پیرامون تاریخ و تمدن دزفول مطالب و مقالات متعددی براساس اسناد و مدارک به نگارش در آمده که در این گزارش نیز سعی شده تا به چگونگی و زمان شکل گیری تمدن دزفول پرداخته شود.
دزفولی که در تمامی این سال‌ها نیز با اختصاص لقب‌هایی همچون مهد فرهنگ و تمدن، شهری از سپیده‌دم تاریخ، شهر آب و آجر، آرامگاه امامزادگان، زاده نخبگان، سرداران شهید، فرهیختگان، عالمان و هنرمندان، شهر معماری غنی، شهر اصالت‌ها و تاریخی کهن، شهر مساجد تاریخی و موزه آجری ایران وسعت تمدن و تاریخ خود را تا حد زیادی ثابت کرده است و دراین میان وجود اولین و قدیمی‌ترین دانشگاه تاریخ جهان یعنی جندی شاپور باستان در دزفول نیز گواه این مدعا است.
برخی از پل‌های قدیمی ایران
در این بخش تعدادی از پل های قدیمی ایران را به نقل از ای گردش، معرفی میکنیم.
پل شالو ایذه
از دیگر پل‌های تاریخی ایران می‌توان به پل شالو اشاره کرد. این پل یکی از مهمترین پل‌ها و جاذبه‌های خوزستان است که در شهرستان ایذه قرار دارد و با قدمتی طولانی نمونه بسیار مناسبی برای معماری ایرانی در گذشته است.
پل لاتیدان از طولانی‌ترین پل‌های تاریخی ایران
پل لاتیدان از دیگر پل‌های تاریخی ایران است و به عنوان طولانی‌ترین پل در کشور شناخته می‌شود. این پل در استان هرمزگان بر روی رود کول در ۵۰ کیلومتری بندرعباس قرار دارد. قدمت پل لاتیدان به زمان شاه عباس اول صفوی می‌رسد و تا چندین سال قبل در زیر خاک مدفون بوده است و با گذر سال‌ها به دلیل سیل و حوادث طبیعی از خاک بیرون آمد. این هتل همچنین در نزدیکی دیگر جاذبه‌های بندرعباس قرار دارد.
پل شکسته لرستان
استان لرستان با داشتن ۷۷ پل مهد پل‌های تاریخی ایران است. این پل‌ها همچنین به عنوان یکی از جاذبه‌های لرستان شناخته می‌شوند. پل شکسته یکی از متفاوت‌ترین پل‌های ایران و این استان است که برای عبور کاروانیان و سپاهیان از شوش ساخته شده بود و قدمت آن به دوران ساسانیان و پادشاهی شاپور اول بر می‌گردد. از دیگر ویژگی‌های این پل می‌توان به معماری و مصالح به کار رفته شده در آن اشاره کرد. قسمت پایینی تمام پل‌ها در ایران از سنگ و بخش‌های بالایی از ساروج و آجر تشکیل شده است، اما مصالح بکار رفته در پل شکسته تنها ساروج و سنگ هستند.
پل پنج چشمه بناب آذربایجان شرقی
پل پنج چشمه بناب از دیگر پل‌های تاریخی ایران در استان آذربایجان شرقی و شهرستان بناب است. قدمت پل پنج چشمه به زمان صفویه می‌رسد. این پل در ابتدا دارای چهار چشمه بوده، اما با بازسازی مجدد در زمان قاجار چشمه‌ای بزرگتر جایگزین دو چشمه‌ای که در گذشته از بین رفته بودند، شد.
پل کشکان از پر رفت و آمدترین پل‌های باستانی
از دیگر پل‌های تاریخی ایران در شهر خرم آباد می‌توان به پل کشکان اشاره کرد. این پل در قرن چهارم قمری ساخته شده است و یکی از پر رفت و آمدترین پل‌ها در آن زمان بوده است. از دیگر ویژگی‌های کشکان یا کشکو در زبان محلی لری می‌توان به کتیبه‌های سنگی پل اشاره کرد که امروزه در موزه ضلع افلاک از دیگر جاذبه‌های خرم آباد نگه‌داری می‌شود. طبق شواهد بدست آمده در این کتیبه زمان ساخت پل ۱۰ سال تخمین زده شده است. این پل در جاده کوهدشت خرم آباد قرار دارد.
پل کلهر، بلندترین پل در ایران
این پل با ارتفاعی نزدیک به ۲۶ متر یکی از مرتفع‌ترین پل‌های ایران است با قدمتی چند هزار ساله دارد. استفاده از مصالحی مانند سنگ، آجر، ساروج و … برای استحکام بنا و وجود ۱۲ پله داخل پل از ویژگی‌های شگفت‌انگیز آن است.
پل گاومیشان
این پل در نزدیکی مرز ایلام قرار گرفته است و عمده شهرتی که دارد به دلیل طاق و دهانه بزرگ آن است. قدمت پل گاومیشان مربوط به قرن چهارم هجری قمری است که امروزه بسیاری از بخش‌های آن تخریب شده است. طاق این پل با طاق ایوان مدائن (طاق کسری) نه از نظر اندازه بلکه از نظر معماری بسیار برابری می‌کند چرا که ایوان پل گاومیشان در داخل آب، اما طاق کسری در خشکی ساخته شده است.
پل دختر، پلی برای حفاظت از لرستان
قدمت این پل به زمان ساسانی می‌رسد و یکی از مهمترین پل‌ها در آن زمان و دو شهر شاپور خواست و جندی شاپور را به یک‌دیگر متصل می‌کرده است.
پل سی و سه پل شاهکار معماری صفویه در اصفهان
بدون شک یکی از زیباترین و معروف‌ترین پل‌های تاریخی ایران پل الله وردی خان یا سی و سه پل است. این پل که در مسیر رودخانه زاینده رود قرار دارد به عنوان یکی از جذاب‌ترین جاذبه‌های اصفهان شناخته می‌شود. این پل در گذشته دارای ۴۰ دهانه بوده است، اما با مرور زمان تنها سی و سه دهانه از آن باقی مانده است.
پل خواجو، پلی با عمارت شاهی
پل خواجو نیز در زمان صفویه ساخته شده است و به عنوان یکی از متفاوت‌ترین پل‌ها در ایران و اصفهان شناخته می‌شود. این پل بر روی خرابه‌های دیگر پل اصفهان با نام حس‌بیگ همراه با کاشی‌کاری و طلا کاری ساخته شد. در زیر این پل دریچه‌هایی ساخته شده است که مانند سد عمل می‌کنند و آب را در پشت پل نگه می‌دارند. از دیگر ویژگی‌هایی که سبب تمایز پل خواجو با سایر پل‌های ایران شده است، می‌توان به کوشک شاهی آن اشاره کرد که به دستور شاه عباس دوم صفوی در بین پل برای استراحت و تفریح خاندان صفوی ساخته شد.
پل شهرستان قدیمی ترین پل اصفهان
از دیگر پل‌های تاریخی ایران می‌توان به پل شهرستان اشاره کرد. این پل از قدیمی‌ترین پل‌های اصفهان است و در زمان ساسانیان در محله جی اصفهان ساخته شده است. پل جی یا شهرستان به دلیل استحکام بالا در گذشته کاربرد نظامی داشته است و سپاهیان از این پل عبور می‌کردند.
پل‌های خداآفرین
ویکی پدیا: پل‌های خداآفرین یا پل‌های حسرت دو پل قوسی روی رود ارس است. این پل در نقطه صفر مرزی ایران و جمهوری آذربایجان قرار دارد. در ایران از آثار تاریخی استان آذربایجان شرقی که در شهرستان خداآفرین واقع شده‌است. یکی از پل‌ها کاملاً سالم است و پل دیگر نیمه‌سالم است. این پل‌ها در جوار روستای خداآفرین شهرستان جبرائیل جمهوری آذربایجان و نزدیکی سد خداآفرین بنا شده است. پل قدیمی‌تر با ۱۱ قوس در قرن ۱۱ و ۱۲ میلادی و پل جدیدتر با ۱۵ قوس در قرن ۱۵ میلادی بنا شده‌است.
پل بزرگ خداآفرین مربوط به سده‌های اولیه دوران‌های تاریخی پس از اسلام است و در شهرستان کلیبر، بخش خداآفرین، بر روی خانه ارس واقع شده و این اثر در تاریخ ۵ اسفند ۱۳۷۶ با شمارهٔ ثبت ۱۸۵۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
گردآوری: تابناک جوان
ممنون بابت اطلاعات بسیار خوبی که از پل های تاریخی ایران ارائه کردید.
به نظرم بد نبود پل زمانخان در شهر سامان استان چهارمحال و بختیاری را هم اضافه می کردید. اگرچه خیلی قدمت تاریخی مثل سایر پل های این گزارش ندارد، اما یک ویژگی آن را از همه پل های جهان متمایز می سازد و آن هم این است که پایه های آن صخره طبیعی است و از کف با سنگ ساخته نشده است. این پل یک سال نماد سازمان بهداشت جهانی نیز بود.
ارادتمند