ال نینو چیست؟ پدیده ال نینو در ایران امسال چگونه است؟
ال نینو یعنی چه؟ واژه النینو را به خصوص در نیمه دوم سال بیشتر از هر زمانی می شنویم. اما پدیده ال نینو چیست؟ پدیده ال نینو در ایران چه تاثیری دارد؟ اخبار از النینو ۱۴۰۲ چه می گویند؟ درباره ال نینو امسال گفته شده بود ال نینو قوی در راه ایران است اما مشاهدات چیز دیگری را تاکنون رقم زده است که برخی میپرسند آیا امسال خشکسالی است؟ علت آن را از زبان کارشناس مربوطه خواهیم گفت. علاوه بر واژه ال نینو، پدیده دیگری به نام لانینا هم وجود دارد. ال نینو و لانینا چیست؟ در ادامه با پدیده ال نینو و لانینا و هم چنین تاثیرات آنها بر محیط زیست بیشتر آشنا شوید.
ال نینو چیست؟
النینو یا ال‌نینیو (به اسپانیایی: El Niño) یکی از چرخه‌های مشهور آب و هوایی جهان است که هر ۲ تا ۷ سال یکبار باعث ایجاد ناهنجاری‌های بزرگی در آب و هوای سراسر سیّارهٔ زمین می‌شود از جمله این ناهنجاری‌ها می‌توان به سیلاب‌های ناگهانی، خشکسالی، قحطی و اپیدمی اشاره کرد.
ال‌نینیو به‌طور ساده عبارت است از یک رخداد اقلیمی کلان که در اثر رها شدن انرژی انباشته در بزرگترین حوزه اقیانوسی جهان یعنی جنوب اقیانوس آرام رخ می‌دهد. نشانه اولیه آن هم تغییر جهت جریان آب‌های سرد و گرم و همچنین باد‌های این منطقه است.
ال نینو و لانینا چیست؟
ایمنا نوشت: النینو و لانینا، از جمله پدیده‌های جوی، اقیانوسی و حاصل فرآیند‌های پیچیده‌ای هستند که تحت تاثیر انرژی تابشی خورشید به گردش در می‌آیند و بخش بزرگی از منطقه حاره را مستقیما تحت تاثیر تظاهرات خود قرار می‌دهند.
النینو و لانینا، از جمله پدیده‌های جوی، اقیانوسی و حاصل فرآیند‌های پیچیده‌ای هستند که تحت تاثیر انرژی تابشی خورشید به گردش در می‌آیند و بخش بزرگی از منطقه حاره را مستقیما تحت تاثیر خود قرار می‌دهند. هواشناسان و اقیانوس شناسان جهان در سال‌های اخیر مطالعات زیاد و دقیقی در مورد مکانیزم ایجاد ال نینو و تاثیرات متقابل جو و اقیانوس انجام داده اند.
النینو و گرمایش
ال نینو یعنی چه؟ اسپانیایی‌ها و پرتغالی‌هایی که ساکن نواحی مرکزی قاره آمریکا بودند، این وضعیت آبوهوایی را «النینو» (El Niño) نامیدند؛ به معنی پسربچه و به‌خاطر هم‌زمانی آن با جشن کریسمس.
در طول پدیده النینو باد‌ها در استوا بر روی اقیانوس از غرب به شرق می‌وزند. این باد‌ها در سطح آب اقیانوس جابجا شده و آب‌های گرم سطح اقیانوس را که بوسیله خورشید در مناطق گرمسیری حرارت دیده اند، به سواحل غربی شمال و جنوب قاره آمریکا می‌آورد. به دنبال آب‌های گرم، بارندگی نیز به سمت مشرق متمایل می‌شود، به همراه سیل در پرو و خشکسالی در اندونزی و استرالیا. نشانه کلیدی ال نینو، افزایش دمای غیر عادی در امتداد و هر دو طرف خط استوا در اقیانوس آرام مرکزی و شرقی است. این جریان هر چند سال یکبار با یک گرمایش عظیم و غیر معمول همراه می‌شود. بطوری که در این حال دما‌های سطح دریا حداقل برای چند ماه پیاپی در ۳ تا ۵ محل ساحلی بالای حد نرمال می‌رود؛ و در پی آن دمای سطح دریا برای یک سال و یا حتی بیشتر بصورت غیر عادی باقی می‌ماند و برای برگشت به شرایط عادی منطقه، حداقل تا ژانویه یا مارس آینده زمان لازم است.
لانینیا برعکس ال نینو
دانستیم ال نینو چیست؟ لانینیا به معنی دختر کوچک در اسپانیا است. لانینیا همچنین گاهی اوقات ال ویجو، ضد ال نینو، و یا به سادگی به نام یک رویداد سرد گفته می‌شود. لانینیا وضعیتی است که در قسمت مرکزی و شرقی استوایی اقیانوس آرام، آب سردتر از حالت طبیعی می‌شود. لانینا تقریبا متضاد ال نینو است. لانینا در هر سه تا هفت سال اتفاق می‌افتد و درجه حرارت آب دریا سرد می‌شود. این پدیده حاصل تغییر اختلاف فشار منطقه است و اجازه می‌دهد سطح آب‌های اقیانوس در قسمت شرقی سردتر از حالت معمول شود و در قسمت‌های حاره غربی گرم‌تر از حالت عادی گسترش یابد. علل لانینا برعکس عواملی است که در ایجاد ال نینو موثر هستند.
تاثیر ال نینو بر محیط زیست
دیجیاتو نوشت: النینو معمولاً هر دو تا هفت سال رخ می‌دهد؛ بااین‌حال، تناوب دقیق آن نامشخص و غیرقابل‌پیش‌بینی است. این پدیده می‌تواند تا چند ماه و در مواردی حتی تا یک یا دو سال ادامه پیدا کند. اختلاف‌نظر‌ها در مورد آثار تغییر اقلیم بر شدت وقایع النینو بسیار است و نمی‌توان حکمی قطعی دراین‌باره داد؛ هرچند به‌نظر می‌رسد که افزایش دمای جهانی می‌تواند باعث افزایش فرکانس رویداد‌های النینو و لانینا شود.
درون اقیانوس، تجمع هوای گرم در نواحی شرقی اقیانوس آرام باعث لایه‌ای‌شدن پروفیل دما در اقیانوس می‌شود. درنتیجه حرکت مواد مغذی از اعماق به سطح متوقف می‌شود. به‌این‌ترتیب جمعیت آبزیان در لایه‌های بالاتر به‌دلیل مهاجرت به نواحی خنک‌تر یا افزایش مرگ‌ومیر کاهش می‌یابد.
از طرف دیگر، آب‌های سرد حامل مواد غذایی در مناطق دیگر اقیانوس، مخصوصاً حوالی قطب جنوب یا سواحل شرق آسیا، افزایش پیدا می‌کنند. به‌این‌ترتیب جمعیت آبزیان این مناطق به‌طور غیرطبیعی افزایش پیدا می‌کند.
روی زمین، در سواحل غربی قاره آمریکا، افزایش رطوبت و دمای هوا منجر به باران‌های سیل‌آسا و طوفان می‌شود. این طوفان‌ها و سیل‌ها موجب آسیب‌های فراوان به محیط‌زیست و مناطق شهری خواهند شد. سیل‌ها به‌ویژه تأثیر منفی زیادی روی منابع آب سطحی دارند.
با افزایش رسوب‌برداری روان‌آب‌ها از مناطق روستایی و شهری، آلودگی‌هایی که در این مناطق وجود دارند، مخصوصاً آلاینده‌های صنعتی و کشاورزی، به‌سرعت در یک حوضه آبی پخش و روانه رودخانه‌ها، دریاچه‌ه‌ها و اقیانوس‌ها می‌شوند.
از آنجایی که پدیده النینو جهت جریان‌های آبوهوایی را تغییر می‌دهد، این افزایش رطوبت و بارش در مناطق شرق اقیانوس آرام به‌معنی کاهش رطوبت و بارش در مناطق شرق و حتی میانه آسیاست. در هنگام وقوع النینو، این مناطق با خشکسالی‌ها و افزایش دمای بسیار زیاد مواجه می‌شوند. کاهش بارش به کاهش ذخایر آب سطحی می‌انجامد.
این پدیده از طرفی باعث افزایش غلظت آلاینده‌ها در آب‌های سطحی شده و از طرف دیگر استخراج منابع آب زیرزمینی را افزایش می‌دهد. درنتیجه امکان وقوع پدیده‌هایی همچون فرونشست زمین و کاهش ظرفیت سفره‌های آب زیرزمینی (در اثر کاهش تخلخل خاک پس از فرونشست) بالا می‌رود. در این صورت، بارش‌های آینده، منجر به افزایش سیل در این مناطق و هدر‌رفتن آب باران می‌شود.
تاثیر ال نینو بر ایران
فارس نوشت: صادق ضیائیان رئیس سازمان ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران در رابطه با پدیده النینو گفت: النینو یکی از عوامل دور پیوند هست که بر روی آب و هوای ایران تاثیر دارد، دور پیوند‌های زیادی هستند که بر روی آب و هوای کشور تاثیر دارد.
وی ادامه داد: غیر از آنها عوامل سینوپتیکی، دینامیکی و فیزیکی بر روی آب و هوای کشور اثر دارند. ال نینو در ۶۰ درصد مواقع یکی از عواملی است که در زمستان و پاییز باعث بارش فراوان شده است و در ۴۰ درصد مواقع هیچ تاثیری بر روی آب و هوای کشور نداشته است.
پدیده ال نینو در ایران ۱۴۰۲
گفتیم ال نینو چیست؟ «النینو»، سامانه‌ای که برخی از کارشناسان اعتقاد داشتند پاییز و زمستان را پربارش می‌کند، ولی در پاییز امسال هیچ بارش فوق‌العاده‌ای رُخ نداد و رئیس سازمان ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران اعتقاد دارد زمستان هم بارش زیادی نداریم.
ضیائیان افزود: جو سیال است و باید همه عوامل موثر بر روی آن بررسی شود و تنها یک عامل نمی‌تواند موثر باشد. چون النینو تنها یکی از عوامل موثر است و زمانی که مثبت است تنها ۶۰ درصد باعث پر بارشی می‌شود.
رئیس سازمان ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران درباره بارش‌های زیاد به خاطر النینو گفت: امسال سالی است که النینو تاثیر زیادی بر منطقه ما ندارد و عوامل دیگر بیشتر اثرگذار هستند و النینو را بی‌تاثیر کرده‌اند که این عوامل باعث شده که پاییز و زمستان کم‌بارش داشته باشیم.
بیشتر بخوانید:
باید برای پدیده ال نینو در ایران آماده باشیم
راه های آمادگی برای النینو چیست؟ ال نینو می تواند نوعی بحران یا فرصت برای کشور باشد که به هر حال باید برای مدیریت بحران در هر زمانی آماده بود. بخشی از یادداشت مجتبی طحان، معاون آموزش جمعیت هلال احمر خوزستان که مهر منتشر کرده است را در زیر آورده ایم.
یکی از مهمترین کار‌ها که از مراحل آمادگی و پیشگیری آغاز و شاید بتوان گفت که پایانی ندارد، آموزش همگانی است. مشارکت مردم در تعیین سرنوشت خود، به عنوان یک اصل فناناپذیر شناخته شده و در طول تاریخ بار‌ها برکات آن را مشاهده کرده ایم. استفاده از ظرفیت رسانه‌ها و پایگاه‌های اجتماعی و حتی شیوه‌های سنتی می‌تواند به مدد آموزش همگانی، موجب کاهش آثار منفی پدیده ال نینو شود. البته می‌بایست برنامه ریزی سریع برای این امر مهم صورت پذیرد. نقش سازنده و حیاتی سازمان‌های مردم نهاد، مدارس و دانشگاه‌ها در انتقال مفاهیم مرتبط نیز نباید فراموش شود.
در راستای ایجاد آمادگی در برابر مشکلات احتمالی این پدیده اقلیمی، موارد متعددی وجود دارد که از آن جمله می‌توان به ایجاد شناخت و آمادگی عملیاتی در نیرو‌های امدادی در مواجهه با این پدیده خاص، استفاده مطلوب از سیستم مدیریت جغرافیای شهری (GIS)، برنامه ریزی برای استفاده از توان بخش خصوصی و مشارکت در مراحل چهارگانه مدیریت بحران، ذخیره سازی اقلام زیستی و معیشتی مانند خوراک، پوشاک، دارو و غذا و سایر اقلام ضروری در انبار‌های متعدد و مختلف، ذخیره سازی سوخت برای ژنراتورها، موتور‌های برق، ماشین آلات امدادی و …، پیش بینی وسایل گرما زا با سوخت‌های متفاوت، بررسی و رفع کمبود‌های مراکز و پایگاه‌های امدادی دستگاه‌های درگیر از قبیل اورژانس، هلال احمر و راهداری، بازرسی شرکت‌های گاز، برق، مخابرات، آب و فاضلاب شهری و روستایی و سایر دستگاه‌های ذی ربط از تأسیسات و زیرساخت‌های موجود به منظور رفع نواقص و جلوگیری از اختلال در ارائه خدمات رسانی، ایجاد مسیر‌های جایگزین و شناسایی معبر‌های مورد نیاز در مواقع لزوم برای امداد رسانی و موارد دیگر اشاره کرد.
گردآوری: تابناک جوان
شاید قهر طبیعت با ما انعکاس رفتار زشت ما با طبیعت باشه. فکر کنم وقتش رسیده که ما چشم ها را بشوریم و جور دیگر به زندگی نگاه کنیم.