باد چه فایده ای برای انسان دارد؟
باد چه فایده ای برای انسان دارد؟ آیا درباره تاثیر وزش باد در طبیعت شنیده اید؟ باد یکی از پدیده های طبیعی است که فواید زیادی برای انسان ها دارد. از فواید باد در قرآن کریم به عنوان بشارت دهنده باران آمده است. انرژی برق یکی از کاربرد‌های باد است. در این مطلب می گوییم باد چیست و فواید و ویژگی های باد را بیان می کنیم.
باد چیست؟
وقتی هوا حرکت کند باد ایجاد می شود. سرچشمه پیدایش باد اختلاف درجه میان دو نقطه زمین است. هوای سرد سنگین و منقبض و هوای گرم منبسط و سبک است و با اختلاف فشار بین این دو فضا باد پدید می‌آید. این اختلاف دما ممکن است ناشی از اختلاف دمای نقاط معتدل و سرد و گرم زمین یا اختلاف دمای خشکی و دریا در سواحل اقیانوس یا اختلاف دمای نقاط مقابل خورشید با نقاطی که خورشید به آنها مایل می‌تابد، باشد.
توضیح باد به زبان ساده
باد چیست؟ سرچشمه پیدایش باد همان اختلاف درجه حرارت میان دو منطقه مختلف زمین است. این معنى را به آسانى مى توانیم در فصل زمستان که هواى اتاق ما گرم و هواى بیرون سرد است آزمایش کنیم. وقتى کمى در را باز بگذاریم با گذاردن دو شمع روشن در طرف بالا و پائین در، این معنى به خوبى معلوم مى شود که هواى سرد به علت سنگینى از پائین داخل و هواى گرم به سبب سبکى از بالا خارج مى شود و شعله شمع را همراه خود مى کشد.
این را نیز مى دانیم که کره زمین داراى سه منطقه است: منطقه بسیار سرد (نواحى قطبى) و بسیار گرم (نواحى استوائى) و معتدل (نواحى میان این دو منطقه) این اختلاف درجه حرارت در روى کره زمین تولید جریان هاى دائمى هوا از سوئى به سوئى دیگر مى کند که مهمترین آنها به نام بادهاى آلیزه (بادهایى که از قطب به سوى منطقه استوا مى وزد، و، چون سرد است طبعا در مجاورت کره زمین حرکت مى کند) و بادهاى کنترآلیزه (بادهایى که از منطقه استوائى به سوى قطب مى وزد و، چون گرم است در طبقات بالاى جوّ حرکت مى کند).
باد چه فایده ای برای انسان دارد؟
برای نقاشی فواید باد می توان تصویر توربین ها را کشید. بادها فواید بسیاری نیز دارند مانند سهیم بودن در پدید آمدن ابرها، انتقال ابرها به مناطق بی آب، تصفیه هوا و ده‌ها استفاده دیگر که در زندگی انسان ها نمایان می شود.
برای تولید انرژی از باد استفاده میشود که نمونه بارز آن برق است که توسط توربین‌های بادی تولید میشود. باد با حرکت دادن ابرها به تغییرات جوی و آب و هوا هم کمک میکنند. بادها با حرکت دادن آلودگی‌های شهری به پاکیزه بودن هوای اطراف کمک میکنند.
از جمله فواید بادها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ۱- بادها به خاطر وزش بر سطح اقیانوس‌ها در تولید ابرها سهم مهمّى دارند.
- ۲- بادها، ابرها را با خود به مناطق خشک و بى آب مى برند؛ و اگر آنها نبودند بخش عمده کره زمین از بى آبى مى سوخت.
- ۳- بادها، هوا را تصفیه و تلطیف مى کنند؛ و اکسیژن لازم را از مناطق دور به ارمغان مى آورند.
- ۴- بادها، عفونت‌ها را با خود مى برند و از این راه به پاکى هوا کمک مى کنند.
- ۵- بادها از فشار حرارت خورشید روى برگ‌ها و گیاهان مى کاهند، و جلو آفتاب سوختگى را مى گیرند؛ و روى هم رفته وسیله مؤثّرى براى تعدیل هوا در مناطق روى زمین است.
- ۶ - بادها ابرها را مى فشارند و آنها را براى بارش باران آماده مى کنند.
- ۷- بادها ابرها را به طرف بالاى جو مى رانند که به خاطر سردى و از دست دادن قدرت اشباع، مبدّل به قطرات باران حیات بخش مى شوند.
- ۸- بادها کشتى هاى بادبانى را بر صفحه اقیانوس‌ها به حرکت در مى آورند؛ و در حقیقت یکى از منابع مهم انرژى محسوب مى شوند.
- ۹- بادها براى حرکت آسیاب هاى بادى مورد استفاده قرار مى گیرند.
- ۱۰- بادها آب دریا‌ها را به هم مى زنند و امواج زیادى ایجاد مى کنند و این امواج اکسیژن هوا را با آب مخلوط کرده، مایه حیات موجودات زنده دریایی مى شوند؛ و اگر بادها و امواج نبودند دریا مبدّل به باتلاق مرده‌اى مى شد.
- ۱۲- و سرانجام بادها گیاهان را تلقیح و بارور مى سازند و گرده هاى نر را بر قسمت هاى مادّه مى پاشند.
دانستیم باد چه فایده ای برای انسان دارد. این‌ها همه قسمتى از برکات جریان هوا، و وزش بادها است که علم بشر تاکنون به آن پى برده است و مسلّما برکات آنها منحصر به آنچه گفته شد نیست؛ و باید در انتظار بود که علم و دانش پرده از روى اسرار تازه اى بردارد. ولى هریک از امور بالا به تنهایى کافى است که علم و قدرت پروردگار را به ما نشان دهد، تا چه رسد به همه آنها؛ و چه بخشنده و رحیم است آن خدائى که این همه لطف و محبت به بندگانش دارد، و چه پر برکت است حرکت هوا که وقتى ذرّات هوا به حرکت در مى آیند این همه آثار مثبت و حیاتى از خود به یادگار مى گذارند.
روزی به نام روز جهانی باد
۱۵ ژوئن - ۲۵ خرداد، روزجهانی باد است؛ رویدادی بین‌المللی که به‌صورت جدی از سال ۲۰۱۲، هر ساله توسط «انجمن انرژی باد اروپا و شورای جهانی انرژی باد» با هدف آگاهی‌رسانی نسبت به نقش و اهمیت «باد» در اکوسیستم‌های مختلف و به عنوان منبع تولید انرژی پاک و رایگان و تلاش برای کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی گرامی داشته میشود.
فواید و مضرات باد
فواید و ضرر‌های باد چیست؟ همانطور که گفتیم باد فواید بسیاری دارد. رایگان بودن و تولید نکردن آلودگی از مزیت‌های باد است. همچنین باد انرژی تجدید ناپذیر و نامحدود است.
از مضرات باد می‌توان گفت وزش باد غیر قابل پیش‌بینی است، بنابراین به تنهایی قابل اعتماد نیست. توربین‌های بادی ممکن است باعث آلودگی صوتی شود. هم چنین بادهای شدید طوفانی ممکن است خساراتی را همراه داشته باشد.
بیشتر بخوانید:
تاریخچه فواید باد در دوران باستان
قدیمی‌ترین روش استفاده از انرژی باد به ایران باستان باز می‌گردد، برای نخستین بار، ایرانیان موفق شدند با استفاده از نیروی باد، دلو یا چرخ چاه را به گردش درآورده و از چاه‌های آب خود، آب را به سطح مزارع برسانند. احتمالاً نخستین ماشین بادی توسط ایرانیان باستان ساخته شده است و یونانیان برای خرد کردن دانه‌ها و مصری‌ها، رومی‌ها و چینی‌ها برای قایقرانی و آبیاری از انرژی باد استفاده کرده‌اند.
در قرن ۱۳ میلادی این فناوری به اروپا برده شد و هلندی‌ها فعالیت زیادی در توسعه دستگاه‌های بادی داشتند، به‌طوری که در اواسط قرن نوزدهم در حدود ۹۰۰۰ ماشین بادی برای مصارف گوناگون مورد استفاده قرار می‌گرفته است. استفاده از انرژی باد در ایالات متحده از سال ۱۸۵۴ شروع شد. از ماشین‌های بادی بیشتر برای بالا کشیدن آب از چاه‌های آب و بعد‌ها برای تولید الکتریسیته استفاده شد. بزرگترین ماشین بادی در زمان جنگ جهانی دوم توسط آمریکایی‌ها ساخته شد.
می‌دانیم که امروزه بهره‌برداری از انرژی باد در سطح جهان به‌طور روزافزون درحال افزایش است و با استفاده از این راهکار مناسب ضمن کاهش استفاده از سوخت‌های فسیلی و جلوگیری از تخریب محیط زیست، برای هزاران نفر نیز شغل ایجاد شده است.
انواع بادها
بادهای غربی: بین عرض‌های جغرافیایی ۳۰ تا ۶۰ درجهٔ شمالی و جنوبی، این بادهای شدید که در جهت چرخش زمین می‌وزند، جریان دارند.
بادهای قطبی: در عرض‌های جغرافیایی بالاتر از ۶۰ درجه به وجود آمده و در اثر انتشار توده‌های هوای سرد از مناطق پر فشار قطبی به مناطق نسبتاً گرم‌تر شکل می‌گیرد. جهت این بادها در نیم کرهٔ شمالی، به طرف جنوب غربی و در نیم کرهٔ جنوبی، به طرف شمال غربی است.
بادهای موسمی: باد‌هایی هستند که به واسطهٔ اختلاف درجهٔ حرارت دریا‌ها و قاره‌ها در زمستان و تابستان تولید می‌شوند. این بادها معمولاً در قارهٔ آسیا اتفاق می‌افتد، زیرا وسعت این قاره زیاد بوده و در وسط آن دریایی وجود ندارد، در نتیجه زمستانی بسیار سرد و تابستانی بسیار گرم دارد. در نیم کرهٔ شمالی در تابستان جهت باد به سمت شمال شرقی می‌وزدو در زمستان به سمت جنوب غربی است.
ایران غنی از باد
شاهرخ فاتح - اقلیم‌شناس و کارشناس ارشد سازمان هواشناسی کشور در این خصوص با تاکید بر اینکه ایران از لحاظ منابع مختلف انرژی یکی از غنی‌ترین کشور‌های جهان محسوب میشود، تصریح کرد: کشور ما از یک سو دارای منابع گسترده سوخت‌های فسیلی و تجدیدناپذیر نظیر نفت و گاز و از سوی دیگر دارای پتانسیل فراوان انرژی‌های تجدیدپذیر از جمله باد است.
در کشور ما نیز شرایط ویژه جغرافیایی و موقعیت منطقه‌ای ایران، ظهور و بروز تغییرات آب و هوایی در کنار بهره‌برداری بیشتر از ظرفیت منابع طبیعی و بارگذاری بالاتر از توان اقلیمی در مناطق مختلف، مشکلات و چالش‌های جدی در مدیریت کلان کشور ایجاد کرده است که برای تعدیل و تخفیف بخشی از این معضلات می‌توان به ظرفیت‌های طبیعی کشور از جمله انرژی باد تکیه کرد. ضمن اینکه در ایران خوشبختانه به دلیل وجود تنوع بسیار مناسب اقلیمی ظرفیت لازم برای استفاده از این انرژی باد فراهم است و وجود انواع منابع محلی و منطقه‌ای باد در نقاط مختلف کشور زمینه مناسبی برای بهره‌مندی از این ظرفیت عظیم اقلیمی در کشور ما فراهم ساخته است.
گردآوری: تابناک جوان
منابع: وبسایت آیت الله مکارم شیرازی / گاما / ویکی پدیا / ایسنا