سخت سر نام قدیم کدام شهر است؟ چرا؟ + معرفی

آیا میدانید سخت سر نام قدیم کدام شهر است؟ در این مطلب قصد داریم شما را با این شهر زیبای ایران و توابع آن آشنا کنیم. اگر عاشق گردشگری هستید، با ما باشید.

سخت سر نام قدیم کدام شهر است؟

سخت سر نام قدیم رامسر است. این شهر که پیش از این سخت‌سر نام داشت در تاریخ ۱۳۱۴/۳/۸ براساس تصویب نامهٔ شماره ۳۱۸/۶۵۰۲ به رامسر تغییر یافت. رامسر از سمت شرق به شیرود، از غرب به شهر چابکسر و دهستان اوشیان استان گیلان، از جنوب به کوه‌های البرز و از شمال به دریای مازندران محدود است.

چرا به رامسر، سخت سر می‌گفتند؟

روایت های مختلفی درباره دلیل نامگذاری سخت سر وجود دارد.

ماسبی نوشت: نام قدیم رامسر سخت سر بود. منطقه‌ی میان تنکابن (شهسوار) و رودسر که شهر رامسر بین آن‌ها قرار دارد از مناطقی است که هیچ کدام از مهاجمان بیگانه، از اسکندر گرفته تا عرب‌ها و ترک‌ها و مغول‌ها نتوانستند آن را به تصرف کامل خود درآورند. از این رو همه‌ی این منطقه و مردمانش را که در مقابل زورگویان و مهاجمان مقاومت و سرسختی بسیار نشان می‌دادند سخت سر می‌نامیدند. بعد‌ها به بزرگ‌ترین دهی که در منطقه بود (در محل رامسر کنونی) سخت سر می‌گفتند. در سال ۱۳۱۴ نام شهر از سخت سر به رامسر تغییر یافت.

دانشنامه اسلامی نوشت: در سبب نام گذارى این مکان به سخت سر آراى مختلفى وجود دارد که مشهورترین آن‌ها این است که مردم این ناحیه در برابر حاکمان ستمگر سرسخت و مقاوم بودند. همچنین برخى وجود گِلهاى چسبنده (به گویش محلى سَختِه) را، که موجب دشوارى عبور و مرور مى شد، علت این نام گذارى دانسته اند.

به سبب گرمابه هاى جدیدى که در چشمه هاى آب گرم سخت سر ساخته شده بود دو سال نیز آنجا را سناتوریوم (آسایشگاه) مى نامیدند (علامه، ص ۱۱، ۲۴۳).

چرا رامسر؟

در شهریور ۱۳۱۴، براساس مصوبه هیئت وزیران، نام رامسر جایگزین سخت سر شد. پس از این تغییر نام، رضاشاه پهلوى گفت: «من آنجا را رام کردم و رامسر نامیدم» (سجادى، همانجا). البته نام رامسر پیش از آن نیز به کلى ناشناخته نبود (جهانگیر، ص ۱۹۵). 

آیا میدانید سخت سر نام قدیم کدام شهر است؟ 

زبان مردم رامسر

اهالی رامسر به گویش رامسری و فارسی سخن می‌گویند.

تاریخ جدایی رامسر از گیلان

رامسر جز گیلان است یا مازندران؟ سخت سر، مانند تنکابن، تا اوایل دوره قاجار جزئى از گیلان بود و پس آن، به همراه تنکابن به مازندران پیوست. ملگونوف، دانشمند و خاورشناس روسى که در حدود ۱۲۳۶ـ ۱۲۳۸ به این مناطق سفر کرده، نتوانسته تشخیص دهد بلوک سخت سر جزو مازندران است یا گیلان، ولى تأکید کرده که بخشى از این بلوک، مانند تنکابن، جزو گیلان است. تا قبل از ۱۳۲۹ش، سخت سر یکى از دهستانهاى شهسوار (تنکابن کنونى) بود.

رامسر دیدنی

در دوره پهلوى اول، سخت سر یکى از زیباترین نقاط شمالى ایران بود و سیاحان داخلى و خارجى به آنجا جلب شدند. کاخ رامسر به دستور رضاشاه در ۱۳۱۶ش به بهره بردارى رسید و تا پیروزى انقلاب اسلامى (۱۳۵۷ش) از اقامتگاههاى خاندان پهلوى بود. این کاخ پس از انقلاب با عنوان تماشاگه خزر یا کاخ ـ موزه رامسر رسمآ در معرض بازدید عموم قرارگرفت.

درباره روستا‌های رامسر

شمای مختصری از روستا‌ها و آبادی‌های شهرستان رامسر را بخوانید. در ادامه معرفی این مناطق را به نقل از وبلاگ شهر من رامسر، آورده ایم.

رامسر یکی از شهرهای زیبای ایران است

آخوند محله

اخوند محله که قبلا «کیاکلایه» بوده است امروزه مرکز شهر و بازار رامسر است. علما و مولفان زیادی از این محله برخاسته اند، مثل آخوند ملا عبد الرزاق، آخوند ملا حبیب الله، آخوند ملا محمد باقر و آخوند عبدالواسع و گروهی از سادات «پلاسید» در این محله زندگی می‌کردند و از این رو به اخوند محله معروف شد.

ابریشم محله

از نقاط پر جمعیت شهر رامسر است که قبلا توتستان و مرکز مرکز پرورش کرم ابریشم بوده است. در سال ۱۳۱۲ ساکنین قریه «ابگرم سر» را به علت احداث هتل‌های بزرگ رامسر به ابریشم محله کوچ دادند و در انجا به کار پرورش کرم ابریشم پرداختند. خیابان استاد شهید مطهری از وسط ان می‌گذرد و اولین دبستان در سال ۱۳۱۸ در انجا احداث شد. بیمارستان امام سجاد (ع) نیز در این منطقه قرار دارد. بیشترین تعداد مهاجرین به رامسر، در این محله زندگی می‌کنند.

اشکونه کوه

در جنوب غربی رامسر، در مسیر جاده ییلاق جواهرده و در انتهای خیابان شهید دکتر بهشتی قرار دارد. میگویند، قبلا «اشکان کوه» و محل سکونت «اشکانیان» بوده است. ساکنان بومی ان جا از مردم «رود خانه» هستند. «رود خانه» قریه ایی در توتستان امروزی بود. رودخانه خروشان «صفارود» در قسمت شرقی ان قرار دارد. «ملگنوف» در سفرنامه خود و مولف تاریخ «استراباد و مازندران و گیلان» از ان به نام «اسکناکو» یاد کرده است.

تنگدره

تنگدره یکی از قدیمی‌ترین محلات رامسر است که میان دو دره و در انتهای خیابان شهید محمد منتظری قرار دارد و رود خانه «ترک رود» از وسط ان می‌گذرد. قدیمی‌ترین نهال مرکبات در این منطقه کشت شده است. اکثر اهالی انجا از «سیاهکل» به این محل کوچ نموده اند. نام فامیل اکثر اهالی ان فلکی، اتابکی، رامسری، باقرسلیمی و گلجاری است که دو فامیلی اخیر ساکنین اصلی تنگدره اند. تنگدره به دو قسمت شرقی و غربی تقسیم شده است. شل محله در قسمت شمالی ان قرار دارد. شَل یعنی لنگ.

شُل یعنی وارفته. شِل یعنی بیزه کوتاه ۲ و ۳ پر که تعداد ۵ تا ۱۰ عدد ان در مشت می‌گیرند و هنگامی که به دشمن نزدیک می‌شوند به طرف اش پرتاب می‌کنند. (فرهنگ معین جلد ۵)

توتستان

این محل در شمال بازار اخوندمحله و ساحل دریا قرار دارد. «رابینو» در سفرنامه خود ان را «توسستان» و «مگلنوف» از ان به نام «توساسان» یاد کرده است. قریه قدیمی «رودخانه» در این محل بوده که اکنون اثاری از ان دیده نمی‌شود و طایفه «کلاچان» در ان مقیم بودند. خیابان شهید «عباسپور» از وسط ان می‌گذرد و بازار اخوندمحله را به خیابان «ایت الله طالقانی» متصل می‌کند.

بیشتر بخوانید: 

• زیباترین جنگل‌های شمال ایران کدامند؟
• ماجرای عروس و داماد سنگی در شمال ایران! + عکس
• لحظه تماشایی از فرود روی زیباترین فرودگاه ایران

رمک

در قسمت شرقی شهرستان رامسر واقع است. «کلاج کوه» که از شهر‌های قدیمی رامسر میباشد، در ضلع جنوبی ان قرار دارد و سر راه رمک به «کلاج کوه» و در نوک کوه، قلعه‌ای وجود دارد که متعلق به قرن ششم است به نام «قلعه بند» که به دستور «کیا بزرگ امید» جانشین «حسن صباح» ساخته شده است.

رمک، محل اتصال خیابان‌های رامسر است. خیابان استاد شهید مطهری، بلوار «امام خمینی» , بلوار «امام رضا (علیه السلام)» و بلوار «ایت الله کاشانی» در «میدان بسیج به هم متصل می‌شوند» و شهر رامسر را با سادات شهر متصل میکند. فامیل اکثر انجا «مشکوری، کاکوان و کاکویی» با پسوند و پیشوند‌های گوناگون است. هتل‌های بزرگ و اب معدنی‌های رامسر حد فاصل ابریشم محله و رمک قرار دارد. فرودگاه رامسر در قسمت شمالی ان است.

شاه منصور محله

در غرب رود خانه «ترک رود» و سر راه «طالش محله فتوک» قرار دارد و منصب به «شاه منصور» میبلشد که در نیمه‌ی دوم قرن دوازدهم می‌زیست. نام فامیلی اکثر مردم ان جا «شاه منصور» است.

طالش محله (تالش)

در اکثر نقاط گیلان و مازندران محلاتی به نام (طالش) وجود دارد. در شهرستان رامسر، سه محله به همین نام وجود دارد: طالش محله فتوک، طالش محله رمک، طالش محله مارکو، و طالش سرا که در مسیر جاده «جنت رودبار» قرار دارد. طالش قبیله‌ای بزرگ بود که قبل از ظهور اسلام در سراسر کوهستان‌های گیلان با نام «طالش» و یا «گالش» و تا حوالی «قفقاز» می‌زیستند. اهالی «فتوک» از مردمان ناحیه کوهستانی «پتک» که در ضلع جنوبی «طالش محله» قرار دارد، هستند. محصولات ان جا برنج، مرکبات و چای است.

لپاسر

لپاسر تا قبل از قرن بیستم به نام «لپاور» نامیده می‌شد که در جنوب شهر رامسر و خیابان استاد شهید «مطهری» قرار دارد و قسمت شمالی خیابان استاد شهید مطهری و درست روبروی «لپاسر» نارنج بن و «غریب محله» قرار دارد.

لمتر

یکی از محلات قدیم رامسر است. به روایت محلی مردم اولیه این محل از اهالی «رود بار» می‌باشند که به این محل مهاجرت کرده اند. حد فاصل بلوار آیت الله طالقانی و بلوار معلم قرار دارد. از محلات ساحلی شهر رامسر است.

سادات شهر

شهری است واقع در شرق شهر رامسر که قبلا «معاف محله» نام داشت؛ و از توابع «گرجیان» بود و گرجیان نام ولایتی بود حد فاصل «شیرود» و «رمک». سادات این منطقه در «بریشی» مقیم بودند که به مرور زمان به «سادات محله» و اکنون به «سادات شهر» معروف است کوچ کرده اند. گروهی از سادات «پلاسیدی» در این شهر زندگی می‌کنند. مقبره عارف بزرگ «اقا بسمل» و جد او «پلاسید» در این شهر قرار دارد.

شهر کتالم

قبل از سال ۱۳۲۰ هیچگونه ابادی در ان وجود نداشت. با توسعه صنعت چای کاری، منطقه زیر کشت چای رفت و به صورت شهری نو بنیاد درامد. «قلعه مار کوه» در قسمت شرقی این شهر قرار دارد. تاریخ بنای ان معلوم نیست.

خواجه رشید الدین فضا الله در کتاب «جامع التواریخ» از ان سخن به میان اورده است. در قرن ششم به تصرف اسماعیلیان در امد و «کیامحمدبن علی خسرو فیروزی» را حاکم ان کرد. ار محلات معروف شهر کتالم، بریشی، خانه سر، دشت جلم، پیازکش، طالش محله، کوزه گر محله، کرد محله شرقی، کرد محله غربی، مشاکلایه، میانحاله، نیاسته، تلارسر یا طالارسر، مارکوبن و تجن پوده را می‌توان نام برد. کردمحله و مشاکلایه از قدمت بیشتری برخوردار است. کوزه گرمحله را «خمرمحله» هم می‌گویند.

جواهرده

«گورستان گبری» حکایت از قدمت تاریخی ان دارد. پیش از ظهور اسلام مردم پیرو ایین «مزدیستا» بودند. بعد‌ها جواهرده مرکز ولایت «تنهجان» شد که سادات «کیا یی ملاطی» بر ان حکومت می‌کرد. جواهرده از مناطق ییلاقی و خوش اب وهوای شهرستان رامسر است. محلات معروف ان اوشیان سر، سید محله، بریشی محله، اموسی خیل، جولاخیل، صیقل محله، چاک دشت، رمک محله، فتوک محله، تنگدره و کهنه تنگدرهاست.

سلمل، پایین مازو، جیر کوه یا جورکوه، فلیک دم، چتوک، مد کوه، زرودک، بازرش و کنارود از روستا‌های جواهرده است. مسجد «آدینه» از معروف‌ترین مساجد ییلاق جواهرده است که احتمالا در اواخر قرن سوم، در دوره حکومت «ناصر کبیر- حسن الاطروش» ساخته شده باشد. در سال ۱۰۴۵ هجری قمری مسجد بر اثر زلزله ویران شد و در همان سال توسط «ملاشریف» یا «شل شریف» تجدید بنا گردید. (مسجد آدینه در محل شِل محله جواهرده قرار دارد که اکنون نام ان به فراموشی سپرده شده است)

جنت رود بار

اینجا مرکز دهستان کوهستانی بخش مرکزی شهرستان رامسر بود و در ۴۲ کیلومتری جنوب شرقی رامسر قرار دارد. در دوره حکومت پهلوی به جنت رود بار تغییر نام یافت. جنت رود بار در قدیم ییلاق «سادات کیا» و در واقع پایتخت تابستانی ان بود. سید ظهیرالدین مولف کتاب تاریخ «طبرستان، رویان و مازندران» به جنت رود بار سفر کرده و مهمان حاکم وقت (میرزا علی بیه پیش) بود.

روستای معروف جنت رودبار عبارتند از: گلین، ایزکی، اکراسر، نمکدره، چورتی، آرمو، آغوزکی، سرمشک، پلهم جان و لیماک ده. طبق اخرین سر شماری جمعیتی ان ۳۴۸ نفر (۱۶۲ نفر مرد و ۵۲۴ نفر زن) خانوار ۱۰۲ خانواده می‌باشد.

کلایه بن

روستای کلایه بن در قسمت شرق شهر کتالم و در ابتدای پل رود خانه «نسارود» واقع است. نام و فامیل اکثر اهالی ان جا با پسوند و پیشوند «محتشم» است. ۲۴۷ خانوار در انجا زندگی می‌کنند. طبق اخرین سرشماری ۱۰۲۵ نفر جمعیت دارد که ۵۰۱ نفر مرد و ۵۲۴ نفر زن می‌باشند.

چالکرود

از روستا‌های دهستان چهل شهیدان می‌باشد. سر راه رامسر- تنکابن و در قسمت غربی رود خانه «چالکرود» قرار دارد. قلعه مارکوبن که از قلاع معروف رامسر می‌باشد بر جاده و روستا چالکرود اشراف دارد. ۱۱۵ خانوار با جمعیت ۴۶۱ نفر (۱۱۷ نفر مرد و ۲۳۴ نفر زن) در ان جا زندگی می‌کنند.

شستا

روستای شستا در غرب غرب میرزا کوچک خان و در قسمت شرق قلعه مارکوبن و حد فاصل رود خانه «نسارود» و «چالکرود» واقع است. در قسمت جنوب غربی ان روستای «راجوب» قرار دارد. عمده محصولات ان برنج و مرکبات است. نام فامیل اکثر اهالی ان جا (کیهانیان) است. ۱۴۵ خانوار با جمعیت ۶۲۱ نفر که ۲۰۸ نفر مرد و ۳۱۳ نفر زن در روستای شستا زندگی می‌کنند.

لیماک

در هفت کیلومتری جاده اصلی رامسر – تنکابن و در قسمت غربی جاده میرزا کوچک خان واقع است. شعل اکثر مردم ان، کشاورزی (مرکبات، کیوی و برنج) است. به تازگی بازار هفتگی (یک شنبه بازار) در ان برگزار می‌گردد. دارای کارخانه چای خوشک کنی و مرکز مخابرات است و نام فامیل اکثر اهالی ان جا «خلعتبری» و منطقه مهاجر پذیر است.

گالش محل

روستای گالش محله، مرکز دهستان چهل شهیدان می‌باشد که در حدود ۱۰ کیلومتریی جاده اصلی رامسر – تنکابن و در مسیر اصلی جاده‌ی میرزا کوچک خان قرار دارد. جاده مذکور روستا را به دو قسمت غربی، شرقی تقسیم کرده است. دارای سالن ورزشی، مرکز خدمات کشاورزی و تاسیسان اب شهری می‌باشد. بخشی از اب مصرفی شهر رامسر از این روستا تامین می‌شود. نام فامیل اکثر مردم ان جا با پسوند و پیشوند «گالش» می‌باشد.

طالش سرا

در حدود ۱۰ کیلومتری جنوب غربی روستای گالش محله، مرکز دهستان چهل شهیدان قرار دارد. سد «میجران» در قسمت شمالی این روستا احداث می‌شود. اکثر اهالی روستای مذکور، مهاجرین روستای «چورته» جنت رود بار هستند. به همین دلیل نتم فامیل ان‌ها با پیشوند و پسوند «چورته» همراه است. بر اساس اخرین سر شماری ۳۲ خاموار ۱۸۷ نفر جمعیت (۹۰ زن، ۹۷ مرد) می‌باشند.

اشکور

اشکور در ۱۲۰ کیلومتری جاده اصلی رامسر – تنکابن در قسمت جنوب غربی شهرستان رامسر و در منطقه کوهستانی. صعب العبور قرار دارد. چهار جهت آن را کوه‌های بلند و پر برف بزاکوه، خش چال، سماموس و دیلمان کوه احاطه کرده است.

اشکور به وسیله جاده سوشه به مرکز دهستان راه دارد. این دهستان دارای ۱۴ روستا، ابادی و مزرعه می‌باشد. از شمال به دهستان جنت رود بار، از جنوب به رود بار الموت و معلم کلایه قزوین و از مشرق به مراتع شهرستان تنکابن و از غرب به اشکور سفلی شهرستان رودسر متصل است. دارای اب لوله کشی، برق، درمانگاه و ۱۱ واحد اموزش ابتدایی و راهنمایی می‌باشد. از روستا‌ها و ابادی‌های معروف ان می‌توان از تمل، میج، لج، آکنه، افی، کلایه، نداک، نارنه، یازن و سپارده نام برد.

دالخانی

در حدود ۲۵ کیلومتری جاده میرزا کوچک خان به جنت رود بار قرار دارد. قبل از احداث جاده ماشین رو، محل استراحت کوچ ییلاق و قشلاق مردم کتالم، چالکرود و اهالی حومه ان بود. منطقه‌ای است جنگلی و خوش اب و هوا و دارای چشمه سار‌های سرد و خوشگوار و گردشگاه‌های مفرح که معروفترین ان «سیاسرد» است. در کوه‌های اطراف ان معادن شن وجود دارد که اکنون نیز مورد بهره برداری قرار می‌گیرد. در تاریخ ۱۵/۳/۶۱ منافقین در یک کمین ناجوانمردانه ۷ تن از سپاهیان اسلام را در این منطقه به شهادت رساندند.

گردآوری: تابناک جوان