ماجرای مسجد سهله و فضیلت آن

مطالعه ماجرای مسجد سهله نشان می دهد که این مسجد فضیلت فراوانی دارد و در روایات به آن اشاره شده است. در ادامه قصد معرفی مسجد سهله را داریم. سایر اطلاعات درباره این مسجد مقدس را نیز آورده ایم.

مسجد سهله یکی از مقاصد زائران در نجف اشرف

علاوه بر زیارت بارگاه معصومین (ع) , مسجد پرفضیلت سهله نیز مقصد بسیاری از زئران است که برای زیارت عتبات عالیات به عراق سفر می‌کنند. در میان زوار، زایران ایرانی بیشترین حضور را در این مسجد دارند و هر یک تلاش می‌کنند تا از برکات و فضیلت‌های مسجد سهله بهره‌مند شوند.
طبق روایت‌ها از امام علی (ع)، در کوفه چهار مسجد مقدس است که یکی از آن‌ها مسجد ظفر یا همان مسجد سهله است. مسجد سهله که با نام‌های دیگری از جمله مسجد سهیل، بنی‌ظفر و عبدالقیس هم شناخته می‌شود، از مشهورترین مساجد اسلامی است که در قرن اول هجری توسط قبایل عرب کوفه و در فاصله حدود دو کیلومتری شمال غربی مسجد جامع کوفه ساخته شده است.

مسجد سهله کجاست؟ مسجد سهله در شرق نجف اشرف، یعنی در شهر کوفه قدیم قرار دارد. این مسجد در ۱۰ کیلومتری شمال شرقی حرم امام علی (ع) با زاویه ۳۷ درجه، و ۲ کیلومتری شمال غربی مسجد کوفه با زاویه ۵۳ درجه است.

ویژگی‌های ساختمان مسجد سهله

نمای مسجد سهله، به شکل مستطیلی است به ابعاد ۱۳۰• ۱۶۰ متر. ارتفاع دیوار‌های مسجد از سطح زمین‌های مجاور آن، حدود بیست متر است که برج‌های نیم دایره‌ای، این دیوار‌ها را از بیرون استحکام بخشیده است. در گذشته، ورودی‌های مسجد، در ضلع شمالی آن بوده که امروزه با آجر، مسدود شده است. ورودی فعلی مسجد نیز میان ضلع شرقی آن، واقع شده است.
مسجد سهله، دارای صحن وسیع و شبستان کم عرضی در جنوب آن است. گرداگرد صحن، رواق‌های سرپوشیده‌ای با نما‌های آجری وجود دارد. در ضلع غربی صحن اصلی، صحن کوچک‌تری، به شکل مستطیل (شمال به جنوب) وجود دارد که برای ورود به صحن اصلی، از میان آن باید گذشت. کنار ورودی صحن کوچک به صحن اصلی مسجد، مناره دایره‌ای به‌چشم می‌خورد.

فضیلت مسجد سهله

امام صادق علیه‌السلام خطاب به ابوبصیر فرمود: «.. مسجد سهله، اقامتگاه حضرت ادریس علیه‌السلام و حضرت ابراهیم خلیل الرحمان علیه‌السلام بود. خداوند، پیامبری را مبعوث نکرده، جز این که در مسجد سهله نماز گزارده است. مسجد سهله، پایگاه حضرت خضر علیه‌السلام است. کسی که در مسجد سهله اقامت کند، همانند کسی است که در خیمه رسول اکرم صلی الله علیه و آله اقامت کند. 

مرد و زن باایمانی یافت نمی‌شود، جز این که دلش به سوی مسجد سهله پر می‌زند. در مسجد سهله، تخته سنگی است که تمثال همه پیامبران بر آن نقش بسته است. احدی در مسجد سهله نماز نمی‌گزارد که با نیت راستین خدا را بخواند، جز این که خداوند او را با حاجت برآورده شده از آنجا برمی‌گرداند. احدی نیست که در مسجد سهله به خدا پناهنده شود، جز این که خداوند او را از آنچه بیم دارد پناه دهد».

فضیلت فراوان مسجد سهله

ابوبصیر عرض کرد: فضیلت بسیار بزرگی است! امام صادق علیه‌السلام فرمود: «آیا برایت بیفزایم؟» عرض کرد: بلى. فرمود: «مسجد سهله، از آن بُقعه‌هایی است که خداوند دوست دارد او را در آنجا بخوانند. شب و روزی نیست که فرشتگان به زیارت مسجد سهله نشتابند و در آنجا به عبادت حق تعالی نپردازند. اگر من در آن سامان سکونت داشتم، هیچ نمازی را جز در مسجد سهله نمی‌خواندم.‌ای ابامحمد! اگر مسجد سهله هیچ فضیلتی جز فرودآمدن فرشته‌ها و اقامت پیامبران را نداشت، همین فضیلت بس بود، در حالی که این همه فضیلت دارد. آنچه از فضایل مسجد سهله برای تو بازگو نکردم، بیش از فضایلی است که برایت گفتم». ابوبصیر عرض کرد: آیا مسجد سهله، اقامتگاه دائمی حضرت قائم علیه‌السلام خواهد بود؟ فرمود: «آری».

مسجد سهله خانه کدام پیامبر بود؟

امام صادق علیه‌السلام در روایتی دیگر فرمود: «هنگامی که وارد کوفه شدى، به مسجد سهله برو و در آنجا نماز بگزار، آن گاه حاجت‌های مادی و معنوی خود را از خداوند بطلب که مسجد سهله خانه ادریس نبی سلام الله علیه بود. حضرت ادریس در آنجا لباس می‌دوخت و نماز می‌خواند. هر کس در مسجد سهله خدا را بخواند، برای هر حاجتی که مورد علاقه‌اش باشد، خداوند حاجت‌اش را برمی‌آورد، و در روز قیامت، او را تا رتبه حضرت ادریس بالا می‌برد، و او را از ناملایمات دنیا و نیرنگ‌های دشمنان پناه می‌دهد».

از امام باقر (ع) نقل شده است که خداوند هیچ پیامبری را مبعوث نکرد مگر آنکه در آن مسجد نماز گزارده است، در آنجا عدل الهی آشکار می‌شود و منازل و جایگاه‌های پیامبران، اوصیاء و صالحین است.

مقام‌های مسجد سهله

در بخش‌های مختلف صحن مسجد سهله، مکان‌هایی منسوب به پیامبران و اهل بیت (ع) هست که در اصطلاح، مقام خوانده می‌شوند. این مقام‌ها عبارتند از:

• ۱. مقام حضرت ابراهیم (ع)، در شمال غربی و بین دیوار غربی و شمالی.
• ۲. مقام یونس (ع)، در جنوب غربی و بین دیوار جنوبی و غربی.
• ۳. مقام ادریس (ع)، در بین دیوار شرقی و شمالی. آن را مقام عیسی و همچنین «بیت الخضر» هم می‌نامند.
• ۴. مقام صالح (ع)، در سمت شرقی بین دیوار جنوبی و شرقی. به مقام صالحین، انبیا و مرسلین معروف است.
• ۵. مقام امام سجاد (ع)، در میانه مسجد، کمی مایل به سمت شرقی.
• ۶. مقام امام صادق (ع)، درست در وسط مسجد. براساس روایات تاریخی، امام جعفر صادق مدتی در آنجا اقامت کرده و به عبادت و دعا مشغول بوده است.
• ۷. مقام امام زمان (عج)، در قسمت میانی مسجد، کمی مایل به سمت جنوب، در بین مقام‌های امام سجاد و یونس.

در مسجد سهله، مقامی به حضرت مهدی (عج) منسوب است که در قسمت میانی مسجد و در بین مقام‌های امام سجاد (ع) و حضرت یونس قرار دارد. برخی روایات، مسجد سهله را محل زندگی امام زمان پس از ظهور معرفی کرده‌اند.

مسجد سهله چند رکعت نماز دارد؟

براساس روایتی از امام زین‌العابدین (علیه‌السّلام)، هرکس در مسجد سهله، دو رکعت نماز بگزارد، خداوند عمر او را سال‌ها طولانی می‌کند.

نمازهای این مکان مقدس مستحبی است و معمولا برای هر مقام دو رکعت نماز خوانده می شود. شرح نماز و دعاهای مسجد سهله و اعمال آن در مفاتیح الجنان و کتاب های زیارتی آمده است. که می توانید به آن مراجعه نمایید.

مسجد سهله در دوران ظهور امام زمان عجل الله تعالی فرجه

محل تقسیم غنایم مسلمانان پس از ظهور، مسجد سهله است؛ و امام پس از ظهور به اصلاح حدود این مسجد خواهند پرداخت. بنا بر برخی روایات، مسجد سهله پس از ظهور اقامتگاه شخصی امام زمان عجل الله تعالی فرجه قرار می‌گیرد.

بیشتر بخوانید: 

• نماز امام زمان چگونه است؟
• چرا حرم امام حسین علیه السلام شش گوشه است؟
• کاظمین مرقد کدام امام است؟

ملاقات با امام زمان عجل الله تعالی فرجه در مسجد سهله

فضلیلت مسجد سهله باعث شده است در طول تاریخ همواره مورد توجه شیعیان باشد. در این مکان مقدس تشرفات فراوانی خدمات امام زمان عجل الله تعالی فرجه صورت گرفته است. مثل تشرف محمد بن ابی رواد رواسى، با محمد بن جعفر دهان، در یکی از ایام رجب، به قصد دیدار حضرت صاحب الأمر علیه‌السلام به مسجد سهله مشرف شدند. به هنگام بازگشت، در مسجد صعصعه، به محضر آن قطب دایرة امکان شرف یاب شدند، دعای معروف: «اللهم یا ذا المنن السّابغة» را از آن حضرت استماع کردند.
سید مهدی عبا باف نجفی، حاج سید احمد اصفهانی (مشهور به خوشنویس). حاج علی نجفی، آیت الله حاج میرزا مهدی اصفهانی (متوفی ۱۳۶۵ ق)، حاج شیخ محمود کُمْلَه‌ای از دیگر کسانی هستند که ماجرای ملاقاتشان با امام زمان عجل الله تعالی فرجه در کتب مختلف نقل شده است.

نماز در مسجد سهله کامل است؟

درباره این سوال باید به نظر مرجع تقلیدتان مراجعه کنید، برخی مراجع فقط نماز در مسجد کوفه را کامل می دانند. در ادامه نظرات برخی مراجع تقلید را آورده ایم.

آیت الله سیستانی: مسافر میتواند در تمام شهر مکّه و مدینه و کوفه - حتّی در قسمت‌های توسعه یافتۀ آن‌ها - و در حرم حضرت سیّدالشهداء (علیه السلام) تا مقدار یازده و نیم متر - تقریباً - از اطراف قبر مقدس، نمازش را تمام بخواند، همچنان که می­تواند آن را شکسته به‌جا آورد؛ امّا در سایر قسمت‌های حرم امام حسین (علیه السلام) و شهر کربلا، احتیاط واجب است که نماز را شکسته بخواند.

آیت الله خامنه ای: دفتر مقام معظم رهبری در پاسخ به این سوال که محدوده حریم اماکن تخییر (مکه، مدینه، کربلا، کوفه) که مسافر می‌تواند در آن‌ها نماز را کامل بخواند چه‌قدر است؟ پاسخ داد: در تمام دو شهر مکه و مدینه فعلی و همچنین در مسجد کوفه و حائر حسینی حکم تخییر بین قصر و اتمام برای مسافر جاری است. (هم می‌تواند نماز را شکسته بخواند هم کامل)
لازم به ذکر است حائر حسینی تمام روضه شریفه داخل حرم از طرف بالای سر و پایین پا منتهی به پنجره‌ها و در‌ها و رواق می‌شود و از طرف پشت سر تا مسجد امتداد دارد.

متن استفتاء از مراجع تقلید در این باره به شرح زیر است:

پرسش: مسافر در حرم کدام امامان و در کجا‌ها می‌تواند نمازش را کامل بخواند؟

آیت‌الله بهجت: بنا بر احتیاط واجب مسجدالحرام قدیم، مسجدالنبی قدیم، مسجد کوفه قدیم و اطراف ضریح امام حسین (ع).

آیات عظام فاضل و مکارم: مسجدالحرام و مکه، مسجدالنبی و مدینه، مسجد کوفه و حرم امام حسین (ع) و رواق‌ها و صحن متصل.
آیات عظام صافی و نوری: مسجدالحرام و مکه، مسجدالنبی و مدینه، مسجد کوفه و حرم امام حسین (ع) و دورتر از اطراف ضریح بنا بر احتیاط واجب شکسته.

گردآوری: تابناک جوان

منابع: ویکی اهل البیت / حوزه / ویکی شیعه / مبلغ / مهر / ایرنا / وبسایت آیت الله سیستانی