واگنر یعنی چه و نیروهای آن چه کسانی هستند؟ + ماجرای شورش علیه پوتین
خبر جدیدی که درباره گروه واگنر روسیه در ساعات اخیرر منتشر شده است جنجال دوباره ای درباره شبه نظامیان واگنر که برخی آن‌ها را مزدوران واگنر می نامند راه انداخته است. شاید آن هایی که برای اولین بار نام واگنر را می شنوند بپرسند واگنر یعنی چه و نیروهای واگنر چه کسانی هستند؟
اعلام شورش واگنر علیه روسیه و پوتین؟
رهبر گروه شبه نظامی واگنر روز جمعه ارتش روسیه را به انجام حملات مرگبار علیه نیروهای این گروه متهم کرد. وی خواستار قیام علیه فرماندهی نظامی روسیه شد موضوعی که منجر به این شد که وی بلافاصله مورد هدف تحقیقات بر سر «شورش مسلحانه» قرار گیرد.
کمیته ملی ضد تروریسم روسیه در بیانیه‌ای اعلام کرد: «ادعا‌های منتشر شده به نام یوگنی پریگوژین هیچ مبنایی ندارد. در این رابطه سرویس‌های امنیتی روسیه (FSB) تحقیقاتی را علیه درخواست شورش مسلحانه آغاز کرده است.»
پیش از این رئیس واگنر ادعا کرده بود که حملات روسیه باعث «شمار بسیار زیادی کشته» در صفوف گروه وی شده است. یوگنی پریگوژین در یک پیام صوتی گفت: «آن‌ها حملات موشکی را به ادوگاه‌های پشتی ما انجام دادند. تعداد بسیار زیادی از جنگجویان ما کشته شدند.» او قول داد به این حملات که به گفته او به دستور وزیر دفاع روسیه انجام شده است، «پاسخ» بدهد و تاکید کرد که خواستار «کودتای نظامی» نیست بلکه خواستار «اجرای عدالت» [قیام عدالت] است.
وزارت دفاع روسیه در بیانیه‌ای اعلام کرد که این اتهامات با واقعیت مطابقت ندارد و یک اقدام تحریک آمیز است. اتفاق‌های جدید بین دو گروه در خط حمله روسیه به اوکراین بار دیگر تنش‌های عمیق در نیروهای مسکو را آشکار می‌کند.
پسکوف: پوتین شخصا در حال پیگیری آخرین تحولات گروه واگنر است
شکست گروه واگنر یا شکست پوتین در جنگ این دو؟ آیا شایعات حقیقت دارد؟ وبگاه آرتی روسیه ساعاتی پس از انتشار شایعات درباره گروه واگنر اعلام کرد که «دیمیتری بیسکوف» سخنگوی کاخ کرملین در نطقی رسانه‌ای اعلام کرد رئیس جمهور روسیه را در جریان اخبار منتشرشده کذب قرار داده‌ایم و هم اکنون پوتین در حال پیگیری ماجرا و صدور فرامین جدید است.
بیسکوف در جمع رسانه‌ها افزود: «پوتین را در جریان همه اتفاقات درباره اخبار منتشرشده درباره یوگنی پریگوژین قرار داده‌ایم و وی هم اکنون در حال اتخاذ تدابیر ضروری لازم در این زمینه است.»
پریگوژین واگنر مدعی شده که این حمله از خطوط پشتی انجام شده که نشان می‌دهد نیروهای ارتش روسیه عامل آن بوده‌اند. وی همچنین مدعی شده است: «ما آماده بودیم به وزارت دفاع [روسیه] امتیاز بدهیم، سلاح‌هایمان را تحویل بدهیم و راه حلی درباره اینکه چطور می‌توانیم از کشورمان دفاع کنیم پیدا کنیم. اما آن‌ها باز هم ادامه دادند.»
مطابق این گزارش‌های تأییدنشده رئیس گروه واگنر وعده داد که با اقدام روسیه مقابله به مثل خواهد کرد. او گفت: «شری که سران نظامی روسیه عامل آن هستند باید متوقف شود.» پریگوژین مدعی شده سرگئی شایگو، وزیر دفاع روسیه شخصاً وارد «روستوف» شده تا این عملیات برای نابود کردن واگنر را انجام دهد.
در بیانیه دیگری که ظاهراً متنسب به پریگوژین است او از مردم روسیه خواسته به خیابان‌ها بیایند. همچنین ادعا شده پریگوژین گفته که شویگو در میدان سرخ به دار آویخته خواهد شد و کنار لنین دفن خواهد شد.
گروه واگنر چیست؟
سورچا مکلئود که کارگروه سازمان ملل در مورد استفاده از مزدوران را اداره می‌کند گفت: «از منظر قانونی، واگنر وجود خارجی ندارد.» با این حال کندیس راندو، از همکاران ارشد Center on the Future of War می‌گوید: «اشاره به این مزدوران به عنوان گروه واگنر مساله‌ساز است، زیرا با این کار آن‌ها شبیه به عاملین شبح‌واری به نظر می‌رسند که قابل ردیابی نیستند، اما این‌طور نیست.» گفته می‌شود این شرکت حداقل شش هزار کارمند دارد و طبق گزارش‌ها در آرژانتین ثبت شده و دفاتری در هنگ کنگ و سنت پترزبورگ روسیه دارد.
واگنر یعنی چه؟
گروه واگنر ارتش پنهان روسیه چیست؟ گروه واگنر یا ارتش خصوصی واگنر یک گروه شبه نظامی یا شرکت نظامی خصوصی با وابستگی غیر مستقیم به ارتش روسیه است که با استخدام داوطلب در جنگ‌های نیابتی مشارکت می‌کند. مشارکت در جنگ داخلی سوریه، جنگ در دونباس و حمله روسیه به اوکراین از جمله فعالیت‌های این گروه است.
نیروهای واگنر چه کسانی هستند؟
به گفته وزارت دفاع بریتانیا، گروه واگنر در حال حاضر فرماندهی ۵۰۰۰۰ و بیشتر جنگجو در اوکراین را بر عهده دارد و به یکی از بخش‌های کلیدی جنگ در اوکراین تبدیل شده است. این وزارتخانه می‌گوید که گروه واگنر از سال ۲۰۲۲ استخدام تعداد زیادی نیرو را آغاز کرد، زیرا روسیه برخلاف پیش بینی‌های اولیه در تصرف کامل اوکراین ناموفق بود و با طولانی شدن جنگ، در جمع‌آوری نیرو برای ارتش خود نیز با دشواری مواجه شده است.
به گفته شورای امنیت ملی آمریکا، بخش قابل توجهی از نیروهای روسیه در اوکراین افرادی هستند که از زندان‌های روسیه روانه میدان جنگ شده اند. پیش از حمله ارتش روسیه به اوکراین، تصور بر این بود که گروه واگنر حدود ۵۰۰۰ نیرو در اختیار دارد. آن‌ها عمدتا سربازان باتجربه سابق به ویژه از هنگ‌های نخبه و نیروهای ویژه روسیه بودند. اگرچه نیروهای مزدور در روسیه غیرقانونی هستند، گروه واگنر در سال ۲۰۲۲ به عنوان شرکت واگنر ثبت شد و دفتر مرکزی جدید خود را در سن پترزبورگ افتتاح کرد.
نحوه شکل گیری The Wagner Group
بر اساس پژوهش‌های بی‌بی‌سی در مورد گروه واگنر، نقش یک افسر سابق ارتش روسیه به نام دیمیتری اوتکین (Dmitri Utkin) در شکل‌گیری این گروه برجسته می‌شود. دیمیتری اوتکین یک کهنه سرباز جنگ روسیه در چچن است. گمان می‌رود که وی نخستین فرمانده میدانی گروه واگنر بوده و نام این گروه را از شناسه تماس رادیویی سابق خود گرفته است.
یوگنی پریگوژین (Yevgeny Prigozhin) مدیر گروه واگنر، یک الیگارش روس است که به دلیل فعالیت در زمینه رستوران‌داری و تامین غذای کاخ کرملین با نام مستعار "سرآشپز پوتین" شناخته می‌شود.
ارتباط واگنر با کرملین
سربازان واگنر به احتمال قوی مجهزترین ارتش مزدوران جهان هستند که ارتباطی قوی با کرملین دارند. به گفته مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المل (CSIS)، «مدیریت و عملیات‌های واگنر عمیقا با ارتش روسیه و سیستم اطلاعاتی آن مرتبط است.» واگنر به عنوان دست نامرئی ولادیمیر پوتین در کشور‌هایی از سرتاسر جهان متهم شده و تا کنون ردپای آن در اوکراین، سوریه، سودان، ونزوئلا و جمهوری افریقای مرکزی دیده شده است. آن‌ها به ارتکاب جنایات جنگی و همچنین دخالت و دستکاری در فرآیند‌های انتخاباتی و دموکراسی غربی متهم شده‌اند.
بیشتر بخوانید:
عضوگیری آشکار واگنر در روسیه
به گفته دکتر ساموئل رامانی، از اندیشکده موسسه رویال یونایتد سرویسز (Royal United Services Institute)، گروه واگنر به طور آشکار در شهر‌های روسیه عضوگیری می‌کند، تبلیغات آن روی بیلبورد‌ها دیده می‌شود و در رسانه‌های روسی از آن به عنوان یک سازمان میهن‌پرست نام برده می‌شود.
گروه واگنر چه جا‌های دیگری فعالیت می‌کند؟
از سال ۲۰۱۵، گروه واگنر در سوریه حضور داشته و در کنار نیروهای طرفدار دولت این کشور جنگیده و از میدان‌های نفتی محافظت می‌کند. همچنین، نیروهای این گروه در لیبی حضور داشته است و از نیروهای نظامی وفادار به خلیفه حفتر پشتیبانی می‌کنند.
جمهوری آفریقای مرکزی از گروه واگنر برای محافظت از معادن الماس دعوت کرده است و گمان می‌رود که نیروهای این گروه از معادن طلا در سودان نیز محافظت می‌کنند. دولت مالی در غرب آفریقا از نیروهای گروه واگنر علیه گروه‌های شبه نظامی اسلامی استفاده می‌کند.
کسب درآمد واگنر؟
گمان می‌رود که یوگنی پریگوژین از فعالیت‌های گروه واگنر در خارج از مرز‌های روسیه کسب درآمد می‌کند. به گفته وزارت خزانه‌داری آمریکا، وی از حضورش برای تقویت شرکت‌های معدنی که مالک آنهاست، استفاده می‌کند و بر همین اساس این شرکت‌ها توسط آمریکا تحریم شده اند.
یکی از مقامات کاخ سفید که نامش فاش نشده است در گفتگو با خبرگزاری رویترز اشاره داشته که تصرف باخموت ممکن است به درخواست یوگنی پریگوژین از گروه واگنر و با هدف تسلط بر معادن نمک و سنگ گچ موجود در این منطقه برنامه‌ریزی شده باشد.
جنایات گروه واگنر
در ماه ژانویه، یک فرمانده سابق گروه واگنر پس از جدایی از آن در نروژ درخواست پناهندگی ارائه کرد. او مدعی است که شاهد جنایات جنگی در اوکراین بوده است. سه مزدور گروه واگنر در کنار سربازان اسیر شده ارتش روسیه توسط دادستان‌های اوکراینی به شکنجه و کشتن افراد غیرنظامی در نزدیکی کیف در ماه آوریل ۲۰۲۲ متهم شده اند.
به گفته مقام‌های اطلاعاتی آلمان، مزدوران گروه واگنر ممکن است در کشتار غیرنظامیان شهر بوچا در مارس ۲۰۲۲ نقش داشته باشند. سازمان ملل و دولت فرانسه نیز مزدوران واگنر را به تجاوز و سرقت از غیرنظامیان در جمهوری آفریقای مرکزی متهم کرده اند. در سال ۲۰۲۰، ارتش آمریکا مزدوران واگنر را به کار گذاشتن مین‌های زمینی و دیگر بمب‌های دست‌ساز در طرابلس، پایتخت لیبی، متهم کرد.
انتشار ویدئویی از اعدام صحرایی یک «سرباز فراری» توسط شبه‌نظامیان گروه واگنر، جنگ اوکراین واکنش‌های فراوانی را در شبکه‌های اجتماعی برانگیخت.
مدتی پیش؛ با توجه به نقض قوانین بین‌المللی با حمله به حاکمیت اوکراین، و همچنین به دلیل افزایش شواهد جنایات جنگی روسیه، پارلمان اروپا روسیه را به عنوان یک کشور تروریستی معرفی کرد. در پاسخ به این نامگذاری، نماینده "گروه واگنر" ظاهراً یک جعبه ویولن را به پارلمان اروپا تحویل داده که حاوی یک پتک با دسته آغشته به خون بود که این گروه از آن برای اعدام و مجازات استفاده می‌کند! کارشناسان این حرکت را یک پیام تهدید برای اروپا می‌دانند.
گردآوری: تابناک جوان
منابع: یورونیوز / مهر / عصرایران / روزیاتو.