فشار خون نرمال چند است؟ + فشار خون خطرناک

فشار خون نرمال چند است؟ فشار خون خطرناک کدام است؟ کدام عدد فشار خون مهم است؟ اینها سوالات رایجی هستند که درباره فشار خون مطرح می شود. معمولا بیمارانی که سابقه فشار خون داشته اند دائما میزان فشار خونشان را کنترل می کنند. گفته می شود دستگاه فشارسنج معمولی دقیق تر از فشارسنج های دیجیتال است. برای خرید دستگاه فشارسنج دیجیتال از میزان استاندارد بودن آن مطمئن شوید. در ادامه درباره عدد فشار خون نرمال و غیر نرمال صحبت می کنیم.

کدام یک از اعداد فشار خون نرمال اهمیت بیشتری دارد؟

به‌صورت کلی فشار خون با دو عدد اندازه‌گیری می‌شود و مقدار آن هم به‌صورت دو عددی نشان داده می‌شود. اولی فشار خون سیستولیک و دومی فشار خون دیاستولیک نام دارد. هر دوی این اعداد در خوانش فشار خون و تعیین طبیعی‌بودن، بالابودن یا پایین‌بودن آن اهمیت دارند.

فشار خون سیستولیک

عدد اول که فشار خون سیستولیک نامیده می‌شود، درواقع فشار موجود در شریان‌ها را هنگام ضربان قلب اندازه‌گیری می‌کند.

فشار خون دیاستولیک

عدد دوم فشار خون دیاستولیک نامیده می‌شود که درواقع فشار موجود در شریان‌ها در زمانی که قلب بین ضربان‌ها در حال استراحت‌کردن است، اندازه‌گیری می‌کند. حال اگر از پزشک بپرسید که کدام مهم‌تر است؟ فشار خون نرمال سیستول یا دیوستول؛ در پاسخ قطعاً به شما گفته می‌شود که نرمال بودن فشار خون به طبیعی بودن هر دوی این اعداد بستگی دارد و اگر فشار خون سیستول یا دیاستول هر کدام بالاتر یا پایین‌تر از حد طبیعی باشند، قطعاً به بررسی‌های دقیق‌تر و مراقبت‌های پزشکی بیشتر نیاز است.

فشار خون نرمال چند است؟

اما فشار خون طبیعی باید دقیقاً چه میزانی باشد؟ آن چیزی که ما به‌عنوان فشار خون نرمال در نظر می‌گیریم بسته به سن، شرایط جسمی و مواردی ازاین‌دست متفاوت است. بااین‌حال به‌صورت یک مقدار کلی و مرجع، انجمن فشار خون آمریکا فشارخون نرمال را کمتر از ۱۲۰/۸۰ در نظر می‌گیرد. بااین‌وجود باز هم برای بررسی این که آیا فشار خون روی یک مقدار طبیعی است یا خیر باید سن، جنسیت و چندین فاکتور مهم دیگر را در نظر گرفت.

فشار خون طبیعی و غیرطبیعی

همان‌طور که گفته شد اگر فشار خون از حد تعیین‌شده بالا یا پایین‌تر شود، فشار خون غیرطبیعی است. هم فشار خون پایین و هم فشار خون بالا می‌توانند برای سلامتی مشکلاتی را ایجاد کنند. فشار خون بالا ممکن است بدون هیچ نشانه به‌خصوصی ایجاد شود و بسیاری از افراد متوجه آن هم نشوند. اندازه‌گیری فشارخون تنها راه برای تشخیص فشار خون بالا است.

فشار خون بالا چند است؟

تا حدودی دانستیم فشار خون نرمال چند است. فشار بیشتر از عدد ۱۴ روی ۹ فشار خون بالا در نظر گرفته می‌شود و این اتفاق می‌تواند باعث تحمیل یک بار اضافه روی قلب و یا شریان‌ها شود، ایجاد پلاک در رگ‌ها و رسوب آن که به آن در اصطلاح لخته خون (آترواسکلروزیس) گفته می‌شود هم از دیگر اتفاقاتی است که فشار خون ایجاد می‌کند، اگر شریان‌های شما در مسیر رسیدن به قلب با این کلات‌ها یا لخته‌ها مسدود شوند یک حمله قلبی در کمین بیمار خواهد بود، عبور این لخته‌ها و رسیدن آن به شریان‌های مغزی و انسداد آن‌ها سکته مغزی و اگر لخته‌ها در ریه‌ها و شریان‌های ریه قرار بگیرند آمبولی ریه در پی خواهد بود.
در کنار این‌ها فشار خون بالا می‌تواند دیواره رگ‌های مغز را باریک و با پاره شدن شریان در مغز خونریزی مغزی یا همان سکته هموراژیک را ایجاد کند، همه این‌ها نشان می‌دهد که فشار خون بالا نباید دست کم گرفته شود و بیماری که متوجه فشار بالای خون می‌شود باید سریعتر نسبت به درمان آن اقدام کند.
فشار بالا رگ‌های دیگر اعضای بدن مانند کلیه، چشم ها، پا‌ها و ... را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد و یکی از مهمترین عوامل در حملات قلبی و بیماری‌های قلبی در نظر گرفته می‌شود.

فشار خون نرمال در سنین مختلف چند است؟

مهم‌ترین معیار برای تعیین فشار خون طبیعی، سن افراد است. شرایط جسمی، بیماری‌های زمینه‌ای و جنسیت در میزان فشارخون نرمال یک فرد تاثیر می‌گذارد.

۱. فشار خون نرمال برای سالمندان

در سالمندان به دلیل مشکلاتی که معمولاً به همراه افزایش سن برای آن‌ها ایجاد می‌شود، از جمله بروز مشکلات قلبی و عروقی، فشار خون نرمال کمی بالاتر از حد معمول است. البته باز هم بهتر است فشار خون در محدوده ۸۰/۱۲۰ باشد. اما بااین‌وجود در افراد سالمند اگر فشار خون سیستولیک بین ۱۱۶ تا ۱۴۲ و فشار خون دیاستولیک بین ۸۱ تا ۸۹ باشد، نرمال در نظر گرفته می‌شود.

۲. فشار خون نرمال برای آقایان چند است؟

فشار خون طبیعی در آقایان را باید بر اساس سن آن‌ها مشخص کرد. در آقایانی که سن آن‌ها بین ۱۸ تا ۳۹ سال است میزان طبیعی فشار خون ۱۱۹/۷۰ mm Hg است. در آقایان سن ۴۰ تا ۵۹ سال فشارخون نرمال ۱۲۴/۷۷ mm Hg و در مردان ۶۰ سال به بالا فشار خون در اندازه ۱۳۳/۶۹ mm Hg نرمال در نظر گرفته می‌شود.
در آقایانی که سن آن‌ها بین ۱۸ تا ۳۹ سال است میزان طبیعی فشار خون ۱۱۹/۷۰ mm Hg است.

۳. فشار خون نرمال خانم

در زنان نیز میزان فشار خون طبیعی باید بر اساس سن آن‌ها و البته درنظرگرفتن شرایط جسمی و بیماری‌های زمینه‌ای در نظر گرفته شود. برای مثال شرایطی مانند بارداری، اضافه‌وزن یا یائسگی می‌تواند روی میزان فشار خون در زنان تاثیر داشته باشد و محدوده نرمال آن را تغییر دهد.
بااین‌حال برای زنان جوان این میزان ۱۱۰/۶۸ mm Hg است و برای زنانی که سن آن‌ها بین ۴۰ تا ۶۰ است و در آستانه یائسگی‌اند یا این که یائسه شده‌اند، میزان فشار خون نرمال ۱۲۲/۷۴ mm Hg است. در زنان بالای ۶۰ سال هم میزان فشار خون در محدوده ۱۳۳/۶۹ mm Hg طبیعی در نظر گرفته‌می‌شود.
برای زنان جوان میزان فشارخون نرمال ۱۱۰/۶۸ mm Hg است

۴. فشار خون طبیعی برای نوجوانان

در سنین بالای ۱۳ سال محدوده فشار خون طبیعی برای نوجوانان و بزرگسالان یکسان است. فشار خون نرمال برای یک نوجوان در بازه سنی ۱۳ تا ۱۷ سال باید کمتر از ۱۲۰/۸۰ mm Hg باشد؛ بنابراین فشار خون بالا یا سیستولیک می‌تواند بین ۱۲۰ تا ۱۲۹ میلی‌متر جیوه و فشار خون دیاستولیک هم باید کمتر از ۸۰ میلی‌متر جیوه و بین ۵۰ تا ۸۰ باشد.

۵. فشار خون نرمال برای کودکان

فشار خون نرمال چند است؟ در کودکان میزان فشار خون بسته به سن آن‌ها تعیین می‌شود. در دوره نوزادی میزان فشار خون سیستول نهایتاً بین ۹۰ تا ۱۰۰ است و فشار خون پایین بین ۵۰ تا ۶۰ است. به همان میزان که سن کودک بیشتر می‌شود، عدد فشارخون نرمال هم تغییر می‌کند. کودکان در سن مدرسه باید فشار خون سیستول ۹۷ تا ۱۱۲ میلی‌متر جیوه و فشار خون دیاستول ۵۶ تا ۷۱ میلی‌متر جیوه داشته باشند.

۶. فشار خون نرمال در زنان باردار

در دوران بارداری فشار خون نرمال اهمیت بسیار زیادی دارد، به‌نحوی‌که متخصص زنان به‌صورت یک مراقبت روتین دائماً فشار خون زنان باردار را چک می‌کند. بالارفتن فشار خون می‌تواند موجب مسمومیت بارداری و حتی سقط جنین شود. فشار خون پایین هم می‌تواند آسیب‌های زیادی به مادر و جنین برساند و باید درمان شود.

بر اساس مقاله سایت Healthline:

طبق انجمن قلب آمریکا (AHA)، فشار خون طبیعی ۱۲۰/۸۰ میلی‌متر جیوه و کمتر است. مقادیر کمتر از ۹۰/۶۰ میلی‌متر جیوه نشان‌دهنده فشار خون پایین یا افت فشار خون است. مقادیر بالای ۱۴۰/۹۰ میلی‌متر جیوه در بارداری نشان‌دهنده فشار خون بالا یا هایپرتنشن است.

بیشتر بخوانید: 

• برای غلظت خون چه بخوریم؟ درمان سریع در خانه
• ۵ خوراکی موثر در تقویت سلامت قلب را بشناسید

کدام فشارخون بالا باید فورا به اورژانس برود؟

امیرحسین میلادی‌پور، با بیان اینکه فشار خون ۱۸ یا بالاتر از آن بسیار خطرناک است، گفت: فشار خون چنانچه از عدد ۱۸ بالاتر برود، باید اقدامات اورژانسی انجام شود، در این شرایط ممکن است بیمار از سردرد و درد قفسه سینه شکایت کند.
وی، سردرد شدید همراه با گیجی و تاری دید، حالت تهوع و استفراغ، تشویش و نگرانی شدید، نفس‌تنگی، صرع و تشنج را از نشانه‌های افزایش بیش از حد فشارخون عنوان کرد و افزود: این علامت‌ها می‌تواند زندگی فرد را به شدت تهدید کند.

در هنگام فشار خون بالا چه کنیم؟

میلادی‌پور ادامه داد: در شرایطی که مطمئن شدید فشار خون بالا است ابتدا بیمار را به حالت نشسته یا نیمه نشسته قرار دهید، فعالیت‌های او را به طور کامل متوقف کرده و برای چند دقیقه یا تا زمان از بین رفتن احساس گیجی یا سر درد از او بخواهید نفس عمیق بکشید.
وی با بیان این موضوع که فشار خون می‌تواند در نتیجه استرس یا تشویش نیز افزایش پیدا کند، خاطرنشان کرد: در صورتی که این شرایط علت افزایش فشار خون باشد، بهتر است دراز کشیده یا نشسته و از نفس کشیدن آرام، عمیق و همراه با آرامش برای بهبود وضعیت خود استفاده کنید و انجام این کار را تا زمانی ادامه دهید که با بهبود علامت‌های بیماری مواجه شوید.
میلادی‌پور افزود: اگر فشارخون فرد در پی استرس ۱۴ تا ۱۵ باشد نیازی به اقدامات اورژانسی نیست، ولی اگر فشار خون ۱۸ تا ۲۰ باشد بسیار خطرناک بوده و باید اقدامات اورژانسی انجام شود.

سوالات متداول

گفتیم که فشار خون نرمال چند است. حالا درباره فشار خون سوالاتی مطرح می شود که بخشی از آنها را پاسخ داده ایم.

آیا فشار خون ۱۴ خطرناک است؟

مبتلایان به فشار خون ۱۴ و بالاتر (هایپرتنشن درجه ۲)، به میزان بیشتری در خطر ابتلا به بیماری‌های کرونری قلب قرار دارند، که موارد جدی‌تر می‌تواند منجر به حمله قلبی و سکته مغزی شود.

فشار خون ۱۳ روی ۹

همان طور که توضیح دادیم فشار خون با عواملی، چون سن و جنسیت در ارتباط است، ولی به طور کلی فشار خون ۱۳ روی ۹ را می‌توان آستانه‌ی ورود به فشار خون بالا در نظر گرفت. شما می‌توانید قبل از هر اقدامی به متخصص فشار خون مراجعه کنید.

فشار خون ۱۲ روی ۹ یعنی چه

محدوده فشار خون نرمال برای هر فرد بر اساس شرایط عادی بدن ممکن است کمی پائینتر و یا کمی بالاتر از حد نرمال باشد، در حقیقت فشار طبیعی عددی به اندازه ۱۲ روی ۸ است که ممکن است تا ۱۳.۹ روی ۸.۹ براساس ضرایط بیمار افزونی داشته باشد و در محدوده عادی به حساب بیاید، ولی عددی بالاتر از این باید بررسی شود تا علت بالارفت فشار بیمار پیدا و درمان انجام شود.

چه کنیم فشار خون نرمال داشته باشیم؟

نحوه کنترل فشار خون بالا به سبک زندگی افراد بستگی زیادی دارد.

رژیم غذایی سالم

داشتن برنامه غذایی سالم شامل استفاده از میوه و سبزیجات٬ فراورده‌های لبنی و شیر کم چرب٬ کم کردن مصرف شیرینی و نوشابه‌های حاوی شکر٬ استفاده از گوشت سفید مثل ماهی و مرغ٬ حبوبات٬ غلات سبوس دار، پسته و بادام و استفاده کمتر از گوشت قرمز و غذا‌های چرب می‌شود.

این برنامه غذائی از افزایش چربی خون جلوگیری می‌کند و مواد غذایی موثر در کاهش فشارخون مانند پتاسیم٬ کلسیم و منیزیوم را فراهم می‌کند. این رژیم غذایی ممکن است به طور موقت باعث نفخ شکم و اسهال شود. برای پیشگیری از آن توصیه می‌شود، به تدریج مقدار میوه و سبزیجات و غلات افزایش یابد.

کاهش مصرف نمک

بعضی مردم مثل افراد مسن٬ چاق٬ بیمارانی که مرض قند یا بیماری کلیوی دارند، به نمک حساس هستند و دفع نمک توسط کلیه‌ها در این افراد مختل است؛ بنابراین توصیه می‌شود که مصرف روزانه نمک بیشتر از شش گرم (معادل یک قاشق چایخوری) نباشد. غذا‌های ﺁماده، نان و غذای رستوران‌ها حاوی مقادیر زیادی نمک هستند؛ بنابراین بهتر است از این غذا‌ها استفاده نشود.

کاهش وزن در صورت چاق بودن

وزن بالا می‌تواند باعث افزایش فشارخون شود. در واقع افزایش فشارخون شما می‌تواند به علت افزایش وزن باشد. باید توجه کرد که کم کردن وزن باعث کم شدن فشار خون می‌شود. از طرفی وزن بالا خطر بیماری‌های قلبی٬ افزایش چربی خون و مرض قند را افزایش می‌دهد. برای کاهش وزن افراد چاق٬ توصیه می‌شود از غذا‌های کم کالری و کم کربوهیدرات استفاده شود وهمچنین ورزش و افزایش فعالیت فیزیکی جزو برنامه روزانه فرد باشد.
باید توجه کرد که ورزش و افزایش فعالیت فیزیکی یکی از مهمترین عوامل پیشگیری و کنترل فشارخون بالا است. ورزش خطر بیماری‌های قلبی را هم کاهش می‌دهد. ۳۰ دقیقه ورزش یا فعالیت فیزیکی متوسط شامل پیاده‌روی تند، دوچرخه سواری٬ شنا و ... بیشتر روز‌های هفته لازم است. می‌توان ۳۰ دقیقه را به دوره‌های کوتاه‌تر ۱۰ دقیقه‌ای تقسیم کرد. استفاده از پله بجای آسانسور٬ عدم استفاده از وسیله نقلیه شخصی برای محل کار برای جلوگیری از افزایش وزن و ثابت نگه داشتن وزن مفید است. درافراد چاق توصیه می‌شود روزانه ۶۰ دقیقه فعالیت فیزیکی داشته باشند.
فعالیت فیزیکی منظم و کاهش کم تحرکی اثرات خوبی روی وزن و جلوگیری از افزایش فشار خون دارد.

مصرف دارو

در عین حال اگر تغییر در شیوه زندگی باعث پایین ﺁوردن فشار خون نشد، مصرف دارو لازم است. البته حتی با مصرف دارو تغییر در شیوه زندگی نیز نیاز است. در صورت مصرف داروی فشارخون لازم است که مرتبا توسط پزشک معالج خود در مورد مصرف درست و مقدار مناسب دارو ویزیت شوید. در صورت بروز عوارض ناخواسته دارو با پزشک خود تماس بگیرید. دارو را همانطور که تجویز شده است استفاده کنید و برای اینکه خوردن دارو را فراموش نکنید، آن را در مکانی که در معرض دید است، قرار دهید.

به یاد داشته باشید برای اینکه زندگی سالم داشته باشید باید:

• وزن مناسب خود را حفظ کنید.
• فعالیت فیزیکی منظم داشته باشید.
• برنامه غذایی سالم داشته باشید.
• نمک رژیم غذایی خود را کاهش دهید.
• در صورت تجویز دارو ﺁن را به طور صحیح استفاده کنید.

گردآوری: تابناک جوان

منابع: دکترتو / مهر / دکتر مرعشی زاده / دکتر کیهانی فرد / دکتر نجفی / ایسنا