درمان زخم‌های باز و بسته و نکاتی که رعایت آنها الزمیست
زخم نوعی آسیب پوستی است که ممکن است با توجه به فعالیت‌های روزانه و حوادث احتمالی روی پوست بدن ایجاد شده و عموما به دو نوع باز و بسته تقسیم می‌شود. تشخیص نوع زخم مهم است، زیرا نحوه مراقبت و درمان زخم در این دو دسته تا حدی با یکدیگر متفاوت است.
در زخم بسته بافت‌های آسیب دیده قابل رویت نیست اما ممکن است بافت‌های زیزین دچار آسیب‌دیدگی و خونریزی شده باشند. این نوع، شامل مواردی مانند له‌شدگی، کوفتگی، تاول، سروما و هماتوم می‌شود.
زخم باز هرگونه جراحت داخلی یا خارجی است که در طی آن بافت‌های زیر پوست قابل رویت بوده و در معرض محیط قرار می‌گیرند. این نوع، شامل مواردی مانند بریدگی، ساییدگی، زخم برش، جداشدگی، سوراخ شدن و پارگی می‌شود.
درمان زخم فرایند به ظاهر ساده‌ای است؛ اما عدم توجه به نکات مهم ترمیم زخم می‌تواند منجر به آسیب‌هایی مانند عفونت و از بین رفتن بافت شود. در ادامه به بررسی نحوه درمان زخم باز و بسته و نکات مهم روند درمانی آنها می‌پردازیم.
طبقه‌بندی زخم‌ها
آسیب‌های متفاوتی می‌توانند باعث شوند قسمتی از بدن ما زخم شود. تمیزکردن زخم‌ها و کمک‌گرفتن از پانسمان مناسب، برای جلوگیری از گسترش عفونت و آسیب بیشتر ضروری است. البته نحوه مراقبت از زخم‌ها بر اساس کلاس زخم متفاوت است.
به‌منظور آگاهی از وضعیت زخم‌ها و مراقبت مناسب، مرکز پیشگیری از بیماری‌های ایالات متحده، زخم‌ها را بر اساس میزان آلوده یا تمیز بودن زخم، خطر عفونت و نیز محل قرارگیری زخم، به چهار دسته تقسیم کرده است که به شرح زیرند:
- زخم‌های کلاس 1: این زخم‌ها تمیز محسوب شده و غیر عفونی هستند. همچنین هیچ‌گونه التهابی ندارند و عمدتاً بسته هستند. اگر لازم باشد این زخم‌ها تخلیه شوند، استفاد از روش تخلیه بسته (استفاده از مکش برای تخلیه ترشحات و انتقال آنها به یک مخزن) ضروری است. زخم‌های کلاس 1 وارد مجاری تنفسی، گوارشی، تناسلی یا ادراری نمی‌شوند.
- زخم‌های کلاس 2: این دسته زخم‌ها، تمیز-آلوده درنظر گرفته می‌شوند؛ یعنی فاقد آلودگی‌های غیر معمول هستند. زخم‌های کلاس 2، تحت شرایط کنترل‌شده، وارد مجاری تنفسی، گوارشی، تناسلی یا ادراری می‌شوند.
- زخم‌های کلاس 3: زخم‌های این کلاس، آلوده درنظر گرفته می‌شوند. این زخم‌ها، تازه و باز بوده و ممکن است در پی انجام نادرست تکنیک‌های ضدعفونی یا نشت از دستگاه گوارش به داخل زخم ایجاد شوند. علاوه بر این، بریدگی‌هایی که به التهاب حاد یا بدون چرک منجر می‌شوند نیز در دسته زخم‌های کلاس 3 قرار می‌گیرند.
- زخم‌های کلاس 4: این زخم‌ها بسیار آلوده و عفونی بوده و معمولاً از زخم‌هایی ناشی از ضربه و تروما نشئت می‌گیرند که به‌درستی از آنها مراقبت نشده است. زخم‌های کلاس 4 شامل بافت‌های مرده هستند و اغلب به علت فعالیت میکروارگانیسم‌های موجود در احشاء سوراخ‌شده یا محل جراحی ایجاد می‌شوند.
زخم بسته
زخم‌های بسته اغلب در اثر ترومای غیر نافذ ایجاد می‌شوند. اگرچه در این زخم‌ها بافت آسیب‌دیده را نمی‌توان دید، اما ممکن است این نوع زخم، نشانهای از خونریزی و آسیب به ماهیچه‌های زیرین، اندام‌های داخلی و استخوان‌ها باشد.
انواع عمده زخم‌های بسته عبارتند از:
- کوفتگی: ضربه فیزیکی که باعث آسیب فشاری به پوست و/ یا بافت‌های زیرین می‌شود.
- له‌شدگی
- تاول
- سروما: ناحیه‌ای پر از مایع که زیر پوست یا بافت ایجاد می‌شود.
- هماتوم: یک ناحیه پر از خون که زیر پوست یا بافت ایجاد می‌شود (زمانی که یک شریان یا ورید به صورت داخلی آسیب می‌بیند).
زخم باز
زخم باز شامل شکافی در پوست است که بافت داخلی را در معرض محیط خارج قرار می‌دهد. زخم‌های باز ممکن است در اثر افتادن، ترومای نافذ (آسیب در اثر برخورد با جسم تیز و شکافنده که باعث پارگی یا سوراخ شدن پوست شود)، جراحی و حتی در برخی موارد، در اثر ترومای بلانت (یا ترومای غیرنافذ که به آسیب به بدن در اثر ضربه شدید، افتادن یا حمله فیزیکی با یک جسم کند و غیر برنده گفته می‌شود) ایجاد شوند.
انواع زخم باز عبارتند از:
- ساییدگی
- پارگی
- جداشدگی
- سوراخ شدن
- زخم برش
مراحل درمان زخم
هر فردی در طول زندگی آسیب و زخم را تجربه می‌کند. بنابراین مهم است همه ما بدانیم برای درمان زخم باید چه مراحلی را دنبال کنیم.
- زخم را فشار دهید: به کمک یک پارچه تمیز یا بانداژ زخم را به آرامی فشار دهید تا به لخته شدن خون کمک کنید.
- زخم را به‌خوبی شست‌وشو دهید: از آب تمیز و محلول نمکی (سرم فیزیولوژی) استفاده کنید تا مواد باقی‌مانده و باکتری‌ها را بشوید. هنگامی که زخم تمیز به نظر رسید، آن را با یک پارچه تمیز به آرامی خشک کنید.
- اطراف زخم را بشویید: کمی صابون روی یک لیف نرم بریزید و اطراف محل آسیب‌دیده را بشویید. سعی کنید صابون با زخم تماس پیدا نکند. از پراکسید هیدروژن یا ید استفاده نکنید، زیرا ممکن است پوست آسیب‌دیده را تحریک کنند. سپس، ناحیه مورد نظر را به‌آرامی با یک حوله یا دستمال تمیز خشک کنید. پوست را با پنبه تمیز نکنید، چون ممکن است تکه‌های آن در زخم باقی بماند.
- باقی‌مانده آلودگی‌ها و اجسام خارجی را بردارید: اگر پس از شستن زخم، هنوز هم آلودگی‌هایی در آن مشاهده می‌کنید، با استفاده از موچینی که با الکل تمیز کرده‌اید، آنها را به‌آرامی بردارید.
- از یک پماد استفاده کنید: پس از تمیز کردن زخم، برای جلوگیری از عفونت، روی آن یک لایه نازک پماد آنتی بیوتیک بمالید. از دکتر داروساز یا پزشک درباره نوع پماد آنتی‌بیوتیک که می‌توانید برای مرکز زخم و نوعی که می‌توانید برای اطراف زخم استفاده کنید بپرسید.
- پانسمان: بستن زخم‌های تمیز به بهبود سریع‌تر کمک می‌کند. گاز و باندهای ضد آب برای زخم‌های جزئی مناسب هستند. زخم‌های باز عمیق ممکن است نیاز به بخیه داشته باشند. با این حال، یک زخم عفونی را باید تا از بین رفتن عفونت باز بگذارید.
- پانسمان را عوض کنید: مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های امریکا (CDC) توصیه می‌کند که هر 24 ساعت باندهای قدیمی را برداشته و علائم عفونت را چک کنید. قبل از استفاده مجدد از یک گاز یا بانداژ چسبنده تمیز، زخم را ضدعفونی کرده و خشک کنید. به یاد داشته باشید که محل آسیب را در طول مدت زمان بهبودی تمیز نگه دارید
خطرات زخم باز
گروه‌های متنوعی از باکتری‌ها به طور طبیعی روی سطح پوست زندگی می‌کنند؛ بنابراین زخم‌های باز به مراقبت و بهداشت مناسب نیاز دارند تا خطر بروز عفونت در آنها کاهش یابد.
برخی علائم و نشانه‌های زخم عفونی عبارتند از:
- قرمز، متورم یا گرم‌شدن پوست در نزدیکی زخم
- بدتر شدن درد
- تجمع مایع شفاف یا چرک درون زخم
- تاول
- تب
- تورم غدد لنفاوی
چه عواملی می‌توانند از درمان زخم جلوگیری کنند؟
بیشتر زخم‌ها، اگر به‌درستی مراقبت شوند، به‌خوبی بهبود می‌یابند و تنها یک اسکار کوچک از آنها باقی مانده یا ممکن است هیچ اسکاری هم به جای نگذارند. احتمال تشکیل اسکار در زخم‌های بزرگ، بیشتر است.
عوامل خاصی می‌توانند از درمان زخم‌ها جلوگیری کرده یا فرآیند آن را کند کنند:
- عفونت ممکن است زخم را بزرگ کرده و باعث شود درمان زخم مدت‌زمان بیشتری طول بکشد.
- دیابت؛ احتمال دارد در افراد مبتلا به دیابت زخم‌هایی ایجاد شوند که بهبود نیابند. این زخم‌ها را زخم‌های طولانی‌مدت یا زخم مزمن نیز می‌نامند.
- جریان خون ضعیف به دلیل گرفتگی عروق (تصلب شرایین) یا بیماری‌هایی مانند واریس.
- چاقی خطر ابتلا به عفونت پس از جراحی را افزایش می‌دهد. همچنین، اضافه وزن ممکن است موجب کشیدگی بخیه‌ها و بازشدن آنها شود.
- سن؛ به طور کلی، افراد مسن دیرتر از جوانان بهبود می‌یابند.
- مصرف زیاد الکل می‌تواند روند بهبودی را کند کرده و خطر عفونت و عوارض بعد از جراحی را افزایش دهد.
- استرس ممکن است باعث شود به اندازه کافی بخوابید، تغذیه مناسب نداشته باشید، سیگار بکشید یا الکل بیشتری مصرف کنید. همه این موارد می‌توانند در روند درمان زخم اختلال ایجاد کنند.
- برخی داروها مانند کورتیکواستروئیدها، داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) و برخی از داروهای شیمی‌درمانی می‌توانند فرآیند ترمیم را کند کنند.
- استعمال دخانیات می‌تواند ترمیم زخم پس از جراحی را به تاخیر بیندازد. همچنین خطر عوارضی مانند عفونت و باز شدن زخم‌ها را افزایش می‌دهد.
زخم‌هایی که دیر التیام می‌یابند ممکن است نیازمند مراقبت بیشتری از سوی پزشک باشند.
کرم سوکرانیکا لافارر؛ ترمیم‌کننده زخم‌های پوستی
برند لافارر با بهره‌گیری از به‌روزترین تکونولوژی‌های روز دنیا اقدام به تولید انواع محصولات مراقبت از پوست و مو با بهترین کیفیت کرده است. یکی از محصولات تولید شده توسط برند لافارر که به طور اختصاصی برای ترمیم و بهبود زخم تولید شده، کرم سوکرانیکا لافارر است. در فرمولاسیون این محصول ترمیم‌کننده زخم، از ترکیبات موثری مانند سوکرالفیت، زینک اکساید و مس سولفات استفاده شده است. این محصول از فعالیت باکتری‌های غیر مفید و ایجاد‌کننده عفونت جلوگیری می‌کند، با تحریک روند تکثیر سلول‌ها و کاهش التهاب، بازسازی و ترمیم ناحیه آسیب‌دیده را سرعت می‌بخشد و قرمزی و آثار آسیب‌های پوستی را تسکین می‌دهد. همچنین در پیشگیری از به‌جای ماندن اسکار مفید است.
این محصول، با دارا بودن ترکیبات مؤثر گیاهی مانند عصاره آرنیکا، روغن میوه گل ساعتی و روغن هسته انگور، زمینه لازم برای بهبود هرچه سریع‌تر موضع آسیب‌دیده و اثرات ناشی از آن را فراهم می‌کند.
تجربه شما از درمان انواع زخم
شما برای درمان زخم چه می‌کنید؟ آیا مراجعه به پزشک را ضروری می‌دانید یا با انجام پانسمانی ساده اجازه می‌دهید سایر مراحل ترمیم زخم در پوست طی شوند؟ آیا تا به حال زخم عمیقی را تجربه کرده‌اید؟ در صورتی که تجربه مفیدی از درمان انواع زخم دارید، آن را با ما به اشتراک بگذارید.