دانشگاه ، رسانه و اربعین

«اکبرنصراللهی» رییس دانشکده علوم ارتباطات و مطالعات رسانه در یادداشتی نوشت:

اربعین نخستین، بزرگترین و مهمترین پیاده روی معنوی جمعی جهان و حتی از نطر شاخص های مختلف از جمله نوع و محل مراسم، میزان پیاده روی ، تعدادجمعیت، از گردهمایی مسلمانان در حج هم متمایز است.
حج واجب است اما اربعین واجب نیست باوجود این، بیش از ۲۰ میلیون نفر از مردم از ملیت ها، قومیت ها و مذاهب از سنین مختلف حتی پیرمردها و زنان مسن و بیماران در طولانی ترین و گسترده ترین راهپیمایی و پیاده روی جمعی و معنوی جهان در کشور ناامن و پرتنش عراق حضور می یابند .
مشارکت اجتماعی و اقتصادی مردم برای اسکان در قالب موکب ها و پذیرایی از زائران در طول سفر بویژه در مسیر از نجف تا کربلا و اقامت زوار در این شهرها با تنوع غذایی بالا و کاملا مجانی از جلوه های جذاب، ماندگار ، سخاوتمندانه و اعتقادی مردم است.
رفتار برادرانه و دوستانه ایرانی ها و عراقی ها باوجود ۸ سال جنگ تحمیلی و اصرار مردم عراق برای پذیرایی و اقامت در منازل شخصی شان شبیه رویا و تا این حد و به این شکل در طول تاریخ بی سابقه است.
به لحاظ امنیتی نیز موضوع بسیار قابل تامل است؛ در کشور ناامن عراق این حجم از جمعیت بدون تقریبا هیچ حادثه ای برگزار می شود ؛ برخلاف حج باوجود اینکه از ۶هزار دوربین و ۱۰۰ هزار نیروی امنیتی، ۲۵ هزار کادر پزشکی در سال ۱۳۹۴ استفاده می شد، نه از قربانی و شهادت صدها نفر بر اثر بالابر و فاجعه منا خبری بود‌ و نه حوادثی مثل تیراندازی به سوی زائران در مراسم حج سال ۱۳۶۶ را تاکنون شاهد بودیم.
این پدیده بی نظیر از منظر شاخص های کلاسیک ارتباطات و خبر، دارای همه ارزش های خبری بویژه ارزش خبری "عجیب و استثنا" حتی برای خود مسلمانان و شیعیان است. اما دانشگاهها چقدر بر روی چیستی و چرایی این موضوع مهم تحقیق علمی کرده اند؟
رسانه های داخلی تا چه اندازه این پدیده بی نظیر را پوشش داده اند؟
رسانه های غربی که مدام بر بی طرفی، حق مردم به دانستن ، جریان آزاد اطلاعات‌ تاکید دارند و از پوشش خبری و تحلیل هیچ تجمع اعتراضی حتی چند نفره از کشورهای اسلامی صرفنظر نمی کنند ،اربعین را چه میزان و چگونه پوشش داده اند ؟
پاسخ به این سوالات و یافتن راههای رفع برخی مشکلات موجود و کمک با برگزاری بهتر و بدون حادثه اربعین ، به تحقیق علمی و روشمند نیاز است اما مشاهدات ام در سفر چند روز قبل به کربلا و بررسی های اجمالی ام در رسانه ها حاکی است باوجود اینکه بزرگترین و دقیق ترین لنزهای دوربین مطبوعات و تلویزیون ، قلم مطبوعات و زبان خبرنگاران و مجریان رادیو و تلویزیون کوچک تر از ان هستند که بتوانند این قیامت و قدم های عاشقانه را پوشش دهند و به باور من
هیچ وقت هم نمی توانند اربعین را "واقع نمایی" کنند اما تاکنون رسانه های داخلی حتی همانند وقایع عادی هم آن را پوشش نداده اند. راهبرد رسانه های خارجی نیز "سکوت و کوچک نمایی" آن هم به شکل مغرضانه، جهت دار یک طرفه و نشان دادن برخی حاشیه های کوچک و طبیعی این سونامی انسانی بوده است.
آگاه شدن دقیق و کامل از ابعاد مختلف اربعین و آگاه کردن مردم در سطوح ملی و بین المللی در قالب های خبری و تحلیلی و ساخت مستند، فیلم سینمایی ، سریال و موسیقی در رسانه ها و تحقیق در مراکز علمی و پژوهشی و گنجاندن موضوع در برنامه های آموزشی می تواند بخشی از اقدامات باشد.
بی تردید اگر موضوع بسیار کم اهمیت و پایین تر از اربعین در غرب روی می داد تاکنون دهها فیلم و سریال در مورد آن می ساختند و ان را روانه اسکار می کردند اما واقعیت این است: اربعین؛ هم دانشگاه و هم رسانه است اما دانشگاهها و رسانه های ایران از اربعین جا مانده اند و رسانه های خارجی هم در پوشش آن، اصول ادعایی خود را نقض و از امام حسین ع به عنوان محور دوستی ، آزادگی، وحدت و سخاوت و ایثار عامدانه غفلت کرده اند.

منبع: فرهیختگان