ابراز خشم سرکوب شده در بستر خانواده!

تابناک جوان : امروزه تلوزیون، ماهواره، اینترنت، شبکه های مجازی ارتباطات، جدای از اثرات بسیار کاربردی و مفیدی که منجر به تحولی عظیم تقریبا در همه حیطه های جامعه شده، عوارضی را به همراه خود وارد متن زندگی اجتماعی، خانوادگی و خصوصی افراد كرده است. جامعه در حال گذار از سنت به مدرنيته و پست مدرن که دارای ساختار ارتباطی تعریف شده مبتنی بر اصول فرهنگی محله محور و بزرگ منشی و یا صنفی است، امروزه وارد حیطه های ارتباطی نامحدود و غیر ساختارمند و خطرناکی شده است. با نگاهی گذرا به 20 سال پیش زندگی فردی، خانوادگی و اجتماعی در کشور متوجه این مهم می شویم که تحول کنونی تا چه میزان گسترده و پیچیده شده است. گویا مثل خیلی از تحولات تجربه شده دوران گذار، مانند کشته های سالانه رانندگی در اثر نبود فرهنگ رانندگی و عدم ایمنی خودروها، در این زمینه هم باید آن قدر تلفات بدهیم و آن قدر خانواده ها دچار فروپاشی شوند که در نهایت تجربه، جامعه را مجبور به حیطه بندی کند.

جشن طلاق نيز به نوعی ابراز خشم ناشی از سال ها خشم سرکوب شده یک رابطه که دلایل خانوادگی، اجتماعی و قانونی منجر به تداوم آن شده، منتج به این مسئله می شود که زنان، طلاق را یک آزادی بدانند و اقدام به برگزاری جشن طلاق كنند. بروز این جشن می تواند نشان دهنده هشداری برای متخصصین و سیاست گذاران باشد که خانواده هایی که هم اکنون در یک زندگی به ظاهر پایدار هستند، امکان اینکه پایداری این زندگی را نه فاکتورهای سلامت یک خانواده، بلکه شرایطی غیر از این نگه داشته باشد، وجود دارد. در هنگام بروز طلاق نوعی احساس آزادی به زنان دست می دهد و رها شدن از فشارهای ناشی از یک زندگی دارای چارچوب خانواده را به دنبال دارد.

دكتر داريوش يوسف وند، روانشناس باليني و مدرس دانشگاه در همكلامي با ما در اين باره مي گويد: بروز جشن طلاق زنگ هشداری است برای دقیق شدن و تمرکز بر وضعیت فعلی خانواده های طلاق نگرفته، که هر آن ممکن است با این بحران مواجه شوند. این فاکتور می تواند موارد متعددی از قبیل مسائل مرتبط با قوانین خانواده به خصوص وضعیت زنان و جایگاه حمایت پذیری آنها در قوانین مدنی، حقوقی، خانوادگی و سبک های مداخلات خانواده ها در زندگی زوجین، فاکتورهای مرتبط با سلامت روان و عملکرد زوجین، میزان تعهد پذیری زوجین و سطح انعطاف آنان در زندگی ساختارمند خانواده را در بر بگیرد. گفته هاي اين استاد دانشگاه را در ادامه مي خوانيد.

*****

طلاق توافقی شاید تنها گزینه قانونی پیشگیری از بروز جنایی شدن روابط زناشویی است و چنانچه این قانون لغو شود، باید منتظر روابط تنش آفرین بین زوجین باشیم. چون چاره ای جز ورود به رفتارهای آسیب زا نخواهد بود. به خصوص که در ایران حق طلاق با مرد است. قطعا برداشتن این قانون منجر به اجبار خانواده به تحمل سبک زندگی خانواده و تحمل آسیب یا آفرینش تنش با هدف اجبار مرد به طلاق خواهد شد.

می توان پیش بینی کرد که در نبود طلاق توافقی چنانچه زوج دارای سبک زندگی آسیب زایی باشند و به هر دلیلی مرد راضی به طلاق دادن همسر خود نباشد، خانواده وارد تنشی شود که منتج به بروز پرخاشگری فیزیکی، روابط فرازناشویی و... شود که نتیجه آن در هر صورت آسیبی به بستر خانواده فراهم می آورد.

در مواردی طلاق توافقی می تواند تنها گزینه پیش رو باشد که از آسیب بیشتر زوج و کانون خانواده جلوگیری کند. پس در این زمینه قضات خانواده و روانشناسان مورد تایید بسیار ضروری است دارای تخصص بسیار بالا و دارای تعهد اخلاق حرفه ای، بیشترین دقت و احتیاط لازم را در نظر داشته باشند که کمترین آسیب برای تصمیم به تداوم زندگی زوج یا جدایی برای زوجین و فرزندان به دنبال داشته باشد.

ازدواج سفید به نوعی از رابطه گفته می شود که در آن زوج بدون ثبت قانونی رابطه خود در منزل مسکونی با هم زندگی می کنند. طبعا رابطه جنسی، محور این رابطه خواهد بود که به دلیل مخالفت قانون با این رابطه ممکن است عواقب سنگینی برای زن در بر داشته باشد. آسیب هایی که این ازدواج برای زنان به دنبال دارد، بارداری ناخواسته که به دلیل عدم ثبت ازدواج و مخالفت قانون با تولد فرزند در این نوع رابطه ها منجر به سقط غیر قانونی جنین می شود.

این مسئله نقطه ای بحرانی برای زنان از نظر سلامت جنسی، جسمی و عاطفی است. تحول هورمونی که در زنان هنگام بارداری رخ می دهد، منجر به بروز اثرات فیزیولوژیک و عاطفی در آنها خواهد شد. از طرفی مردان دارای میزان تعهد پذیری پایین در این ازدواج ها بیشتر به دنبال گذار مرحله ای بدون داشتن تعهد در برابر زن و یا چارچوب خانواده و تجربه صرف جنسی هستند. با توجه به سطح آسیبی که زنان در این فرآیند متحمل می شوند و نبود ساختار قانونی بابت تعریف حمایت پذیری قانونی از این نوع ازدواج و تداوم پنهانی آن "حال به دلیل نبود قانون تدوین شده حمایت کننده و یا عدم پذیرش خانواده های زوج در ازدواج سفید" می تواند بستر بسیار آسیب زایی را برای زنان رقم بزند.

در مواردی زنان مطلقه دارای حق حضانت فرزند خود هستند که با به ثبت رساندن ازدواج خود به طور رسمی، حضانت فرزند خود را از دست خواهند داد. پس ترجیح می دهند که ازدواج آنها بدون ثبت قانونی یا همان ازدواج سفید سال ها تداوم داشته باشد که زمینه ساز بروز آسیب های متعدد برای زن و فرزند مورد حضانت خواهد شد.

از طرفی نبود ساختار امنیت شهروندی و اقتصادی زنان را مجبور می کند علی رغم آگاهی به نتیجه این ازدواج، بر تداوم آن متکی باشند. در واقع زنان در این نوع ازدواج ها به دنبال توجه هاي عاطفی، تعلق خاطر، حمایت اقتصادی، دارا بودن امنیت اجتماعی و نیاز جنسی - عاطفی و... هستند که ممکن است منجر به تداوم و تن دادن به این روابط باشند. این شرایط بستری برای مردان با هدف تامین نیازهای عاطفی، به دور از دارا بودن تعهد و مسئولیت را فراهم می کند. از طرفی یکی دیگر از عوامل منجر به شکل گیری یا تداوم این نوع ازدواج ها، می تواند عدم دارا بودن بستری پایدار برای ازدواج دائم باشد.

بهنام صدقی