آپاندیس و هرآنچه باید در مورد بیماری آپاندیسیت بدانید!
آپاندیس یک زائده‌ی لوله‌ای و کوچک است که در ابتدای روده‌ی بزرگ و انتهای روده‌ی کوچک قرار دارد. اگر با دو خط فرضی عمودی و افقی، که از ناف عبور می‌کنند، شکم را به چهار ربع تقسیم کنیم، جایگاه آناتومیک آپاندیس در ربع تحتانی و راست قرار دارد. ناحیه‌ای که با نام نقطه‌ی مک برنی شناخته می‌شود. اما آپاندیس همیشه در این مکان قرار ندارد و گاهی اوقات در پشت روده‌ی بزرگ، پشت کبد یا در لگن قرار دارد. در زنان حامله نیز به دلیل بزرگ شدن رحم و تغییر مکان آناتومیک روده‌ها، جایگاه آپاندیس تغییر می‌کند. به همین دلیل در پزشکی به آپاندیس، روباه شکم گفته می‌شود.
از بین تمام ارگان‌های بدن، تنها عضوی که عملکرد و کارآیی آن برای پزشکان و محققان نامشخص است، آپاندیس است. ممکن است آپاندیس حاوی باکتری‌های مفیدی باشد که به هضم غذا کمک می‌کنند و با عفونت مقابله می‌کنند. همچنین ممکن است نقش آپاندیس در بدن با سیستم ایمنی مرتبط باشد که می‌تواند بر توانایی بدن در مبارزه با عفونت تاثیر بگذارد.اگر با دو خط فرضی عمودی و افقی، که از ناف عبور می‌کنند، شکم را به چهار ربع تقسیم کنیم، جایگاه آناتومیک آپاندیس در ربع تحتانی و راست قرار دارد.
آپاندیس چگونه دچار التهاب می‌شود؟
آپاندیسیت یکی از شایع ترین بیماری های دستگاه گوارش است که بیشتر افراد ۱۰ تا ۳۰ سال را تحت تاثیر قرار می‌دهد. اگر آپاندیس دچار انسداد شود، باکتری‌ها در آن تکثیر پیدا می‌کنند و در نتیجه آپاندیس دچار التهاب می‌شود. انسداد می‌تواند ناشی از مواردی مانند التهاب، باکتری‌ها، ویروس‌ها، مدفوع سفت شده، انگل‌ها، تومورها، بزرگ شدن بافت‌های روده و زخم‌های بافت روده‌ای باشد. به این حالت آپاندیسیت یا التهاب آپاندیس گفته می‌شود.
آپاندیسیت یک بیماری جدی است که نیاز به مراجعه‌ی فوری به پزشک دارد. زیرا در صورت عدم درمان، عفونت می‌تواند باعث پارگی آپاندیس شود. این پارگی می‌تواند عفونت را گسترش دهد و باعث پخش شدن التهاب و عفونت در کل حفره‌ی داخلی شکم شود.
شایع‌ترین عوارض آپاندیسیت پارگی، آبسه و پریتونیت است.
آپاندیسیت یک بیماری ارثی نیست. اگرچه همه‌ی افراد در معرض خطر ابتلا به آپاندیسیت قرار دارند، اما با این حال این بیماری در بین کودکان ۱۰ تا ۱۹ سال بیشتر شایع است. آپاندیسیت یک بیماری مسری نیست یعنی نمی‌تواند به دیگران منتقل شود. بدون آپاندیس می‌توانید یک زندگی عادی داشته باشید و نیازی نیست در سبک زندگی یا رژیم غذایی خود تغییر ایجاد کنید.
انواع آپاندیسیت
بیماری آپاندیسیت دو نوع است. در بیشتر افراد آپاندسیت حاد بوده، اما گاهی ممکن است بیماری از نوع مزمن باشد.
- آپاندیسیت حاد: این مورد شدید و ناگهانی ایجاد شده و بیشتر افراد ۱۰ تا ۳۰ سال را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در مردان بیشتر از زنان دیده می‌شود. در طول ۲۴ ساعت درد بسیار شدت پیدا کرده و در صورت عدم درمان ممکن است آپاندیس بترکد. این نوع بیماری بسیار شایع بوده و حدود ۹% افراد به آن مبتلا می‌شوند.
- آپاندیسیت مزمن: نسبت به نوع حاد بسیار کمتر اتفاق میفتد. معمولا علائم نوع مزمن بیماری خفیف بوده و بعد از ابتلا به آپاندیسیت حاد ایجاد می‌شود. علائم ممکن است چند هفته، چند ماه یا حتی چند سال ناپدید شود و دوباره به وجود بیاید.
علائم آپاندیسیت چیست؟
خوشبختانه علائم آپاندیسیت به سرعت و معمولا در طی ۲۴ ساعت اول بروز می‌کنند. علائم آپاندیسیت می‌توانند از ۴ تا ۴۸ ساعت پس از بروز مشکل در آپاندیس، ظاهر می‌شوند.
شایع‌ترین علامت التهاب در آپاندیس و از نشانه‌های اولیه آپاندیسیت، درد در شکم است. این درد ممکن است از ناحیه‌ی اطراف ناف شروع شود و به سمت راست و پایین شکم حرکت کند. همچنین درد شکمی ممکن است از سمت راست و پایین شکم شروع شود. درد شکمی با گذشت زمان اغلب بدتر می‌شود. این درد هنگام حرکت کردن، تنفس عمیق، لمس کردن و سرفه یا عطسه، بدتر می‌شود. در صورت پارگی آپاندیس، این درد ممکن است در سراسر شکم احساس شود.
علاوه بر این ممکن است شخص اشتهای خود را از دست بدهد و بلافاصله بعد از شروع درد تهوع و استفراغ داشته باشد. در صورت تجربه‌ی درد جدید و یا شدیدتر شدن درد در قسمت پایین و سمت راست شکم، بلافاصله به اورژانس مراجعه کنید.
اگر علائمی مانند موارد زیر داشتید، بسیار مهم است که به پزشک مراجعه کنید.
- تب
- ازدست‌دادن اشتها
- حالت تهوع
- استفراغ
- یبوست
- اسهال
- کاهش انرژی
- عدم دفع گاز.
گاهی ممکن است شخص دچار مشکلات روده شود. در این صورت علائم زیر را تجربه می‌کند.
- اسهال
- یبوست
- میل به اجابت مزاج
- عدم توانایی در خارج کردن باد شکم.
آپاندیسیت با برخی بیماری‌های دیگر علائم مشابهی دارد. بیماری‌هایی که می‌توانند علائم آپاندیسیت را تقلید کند عبارتند از:
- بیماری کرون
- کولیت
- سلیاک
- دیورتیکولیت مکل
- بیماری‌های التهابی قسمت فوقانی شکم (بیماری کیسه صفرا، بیماری کبدی یا زخم اثنی عشر یا دوازدهه)
- عفونت‌های دستگاه ادراری
- سنگ کلیه
- حاملگی خارج رحمی
- بیماری التهابی لگن (PID)
- مشکلات معده
- انسداد روده.
هنگام تجربه‌ی علائم بالا و درد شکمی، از داروهای ضد درد استفاده نکنید. استفاده از داروی ضد درد ممکن است علائمی را که به تشخیص کمک می‌کنند از بین ببرند و پزشکان در تشخیص دچار مشکل شوند.
علائم آپاندیس در زنان به چه صورت است؟
علائم این عارضه در تمامی افراد شبیه به هم است. در خانم‌ها نیز درد در سمت راست و پایین شکم یا در نزدیکی ناف ایجاد می‌شود. ممکن است خانم‌ها این درد را با درد کیست تخمدان اشتباه بگیرند. به همین دلیل باید به علائم دیگر آن نیز توجه کنید. اگر اشتهای خود را از دست داده و پس از شروع درد دچار حالت تهوع و استفراغ شدید، باید سریعا به متخصص گوارش مراجعه کنید.
علائم آپاندیس در کودکان به چه صورت است؟
علائم در کودکان نیز مشابه بزرگسالان است. با این تفاوت که درد شکم در کودکان معمولا پخش می‌شود و در نقطه مشخصی احساس نمی‌شود. اگر کودک شما علائم زیر را داشت، باید سریعا به پزشک مراجعه کنید.
- درد ناگهانی شروع می‌شود.
- هنگام حرکت یا سرفه بدتر می‌شود.
- ازدست‌دادن اشتها
- سوءهاضمه
- حالت تهوع
- استفراغ
- تورم شکم
- تب با درجه پایین.
علائم ترکیدن آپاندیس چیست؟
علائم ترکیدن این بافت به اتفاقاتی که پس از آن میفتد، بستگی دارد. ممکن است پس از ترکیدن آن تا چند ساعت احساس بهتری داشته باشید. زیرا التهاب آپاندیس از بین رفته و علائم اولیه برطرف می‌شود. اما زمانی که باکتری‌ها در حفره شکم پخش شوند، باعث التهاب بافت شکم و دیگر اندام‌های این ناحیه می‌شوند و حتی باعث ایجاد عفونت جدی و کشنده شوند. در این شرایط علائم مشابه قبل شده و ممکن است نشانه‌ها با تفاوت‌هایی ظاهر شوند.
- درد در تمام شکم
- درد مداوم و شدیدتر
- تب با درجه بالاتر
- بالارفتن ضربان قلب و سرعت تنفس به دلیل پاسخ به درد شدید
- لرز
- ضعف
- گیجی
اگر آپاندیس بترکد چه می‌شود؟
ازآنجایی‌که معمولا به دلیل تجمع عفونت در این بافت، آپاندیسیت ایجاد می‌شود، ترکیدن آن خطرناک است. در این شرایط عفونت باکتریایی، ویروسی یا انگلی در کل شکم پخش شده و عدم درمان آن باعث عوارض شدید و حتی مرگ می‌شود. به همین دلیل پزشک باید هنگام جراحی تمامی شکم را از چرک و عفونت پاک کند و آنتی‌بیوتیک‌های لازم را تجویز کند.
پس از ترکیدن آپاندیس احتمال مرگ وجود دارد؟
در چند دهه گذشته این عارضه منجر به مرگ افراد زیادی می‌شد. اما امروزه با عمل‌های جراحی و تجویز آنتی‌بیوتیک‌های قوی احتمال مرگ به صفر نزدیک شده است. البته این نکته لازم به ذکر است پس از ترکیدن آپاندیس احتمال دار، بیمار نیاز به چندین عمل جراحی و درمان طولانی مدت داشته باشد.
بیشتر بخوانید
منبع : دکتر تو