وحدت اضطراری چیست؟
در هفته وحدت هستیم و سؤالی که در این ایام بر اساس برخی گفت‌وگو‌ها مطرح می‌شود، این است که منشأ وحدت را باید در کجا جست‌وجو کرد و رویکردها به این مقوله از چه چیزی برخاسته؟
سهیل اسعد مبلّغ آرژانتینی اسلام و فعال فرهنگی در آمریکای لاتین (که پیش از این با نام ادگاردو روبین شناخته می‌شد) در این باره به گفت‌وگویی نشسته است.
وحدت یک اصل تکوینی است
سهیل اسعد در ابتدا گفت: برای وحدت تا به الان تفاسیر مختلفی ارائه شده است. هر دین و مکتبی تعریفی را از وحدت ارائه می‌دهد و طبیعی است که این تعاریف مطابق با جهان‌بینی آن تفکر است. اگر بخواهیم وحدت را از منظر اسلامی معرفی کنیم، باید بگوییم که این مقوله یک اصل تکوینی است. یعنی تمام مخلوقات عالم از یک مبدا به وجود آمده‌اند. به عبارتی خالق همه مخلوقات و به ویژه انسان‌ها پروردگار واحد است. این نقطه همان جایی است که می‌توان از وحدت وجودی انسان‌ها سخن گفت. از منظر فلسفی اگر بخواهیم به موضوع نگاه بکنیم، باید چنین گفت که ما در جهانی زیست می‌کنیم که دارای اصول و قوانین واحدی است. این امر موجب می‌شود تا زندگی انسان‌ها در راستای آن اصول واحده تعریف و سامان بیابد و این قوانین همگی از یک منبع واحد که خداوند باشد سرچشمه می‌گیرد.
فطرت انسان به سوی وحدت فرا می‌خواند
وی افزود: مطلب بعدی در باب وحدت جنبه تاریخی و جامعه شناختی آن است؛ به این معنا که در طول تاریخ اگر به حیات بشری نگاه کنیم، خواهیم دید که انسان‌ها همواره بر مشترکات فطری خود گرد هم می‌آیند و بر آن‌ها توافق نظر دارند و به نوعی وفاق اجتماعی می رسند. مثلاً همه انسان‌ها تمایل به حق‌پذیری دارند، همه انسان‌ها علاقه‌مند به زیبایی هستند، همه انسان‌ها دارای حس کنجکاوی و جست‌وجوگری هستند، به طوری که همه انسان‌ها به سمت تمایلات فطری خود حرکت می‌کنند و از آنجایی که فطرت انسان‌ها واحد است، پس باید گفت وحدت و مشارکت یک امر فطری برای تمام انسان‌هاست.
اشتراک عقاید یا تفاسیر سیاسی برای ایجاد وحدت الزامی نیست
این مبلّغ آرژانتینی اسلام ادامه داد: اسلام در باب وحدت از عبارت امت استفاده می‌کند و تمام بشریت را مخاطب خود قرار می‌دهد. در این دید لازم نیست برای داشتن وحدت انسان‌ها عقاید دینی واحد و یا تفاسیر سیاسی و ایدئولوژیک مشترکی داشته باشند. این‌جاست که آن‌ها می‌توانند در یک فضای برادری و برابری زیست و مشارکت داشته باشند. در این راستا سؤالی که به وجود می‌آید این است که این نوع وحدت چگونه ایجاد می‌شود؟ برای پاسخ به این سوال باید گفت تحقق وحدت بشری زمانی اتفاق می‌افتد که ما روی مشترکات گرد بیاییم.
باید گرد مشترکات جمع شد
اسعد بیان کرد: طبیعی است که همه انسان‌ها با یکدیگر اختلافات زیادی دارند. اساساً مخالفان مقوله وحدت این اختلافات را دستمایه عدم ایجاد اتحاد با دیگری می‌دانند، اما موضوع مهم این است که اختلافات سر جای خود باقی است و باید روی آن بحث و صحبت بشود، اما نکته مهم درباره وحدت این است که ما باید مشترکات واحد را بین افراد پیدا کنیم و بر محور آن تعاملات خود را ایجاد کنیم. مثلاً در یک خانواده طبیعی است افراد دارای اختلاف و سلایق متنوعی هستند؛ اما یک چیز آن‌ها را گرد هم آورده و آن هم خانواده است. به تعبیر دقیق‌تر باید زیر سقفی مشترک گشت تا بتوان زیر سایه آن به وحدت و اتحاد رسید و ارتباطات خود را تشکیل داد.
ذات انسان به وحدت تمایل دارد
این فعال فرهنگی گفت: این نوع وحدت به اشکال مختلفی در جوامع مختلف و اجتماعات گوناگون در قرار است. مثلاً وطن مقوله‌ای است که دو نفر را ذیل خود به وحدت می رساند و این که با هم دارای اختلاف تفکر و عقیده باشند. یا مثلاً هم‌محله‌ای بودن دو شخص را در مراتبی به وحدت می‌رساند. یعنی وجود یک مقوله کلان که افراد را ذیل خود جمع می‌کند پس باید گفت ذات انسان تمایل به وحدت دارد.
وحدت اضطراری چیست؟
سهیل اسعد در پایان تصریح کرد: گاهی وحدت جنبه اضطراری پیدا می‌کند و ذیل موضوعات سیاسی قرار می‌گیرد. باید گفت لزوما این نوع دید به وحدت غلط نیست و چه بسا وحدتی که از سر اضطرار باشد، نافع و ناجی هم باشد. مثلاً یک کشتی را تصور کنید که افراد زیادی در آن هستند. وقتی این کشتی سوراخ می‌شود، همه افراد دست به دست هم می‌دهند تا با رفع این شکاف خود و کشتی را از غرق شدن نجات دهند. در امت اسلامی خیلی از جنبه‌های وحدت به همین موضوع بر می‌گردد که در آن نفع ما امت اسلامی دخیل است. یعنی وحدت شیعه و سنی و مسلمانان جهان در برابر پروژه‌های تخریبی دشمن است. این هم یک جنبه و بُعد از وحدت است.
بیشتر بخوانید
منبع : فارس