تحصیل برای هیچ

 وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی هر ساله با تعداد زیادی از فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های خارجی مواجه است که برخی از آنان در دانشگا‌ه‌های نامعتبر تحصیل کرده‌اند. در حال حاضر بیش از ۱۰ هزار دانشجوی ایرانی در مقطع دکتری عمومی رشته‌های علوم پزشکی تحصیل می‌کنند که از این تعداد بخشی در دانشگاه‌های معتبر از نظر وزارت بهداشت و برخی هم متاسفانه در دانشگاه‌هایی تحصیل خود را آغاز کرده اند که از نظر وزارت بهداشت معتبر نیست. بنا به گفته باقر لاریجانی معاون آموزشی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی حدود سه هزار دانشجو در دانشگاه‌های نامعتبر خارجی تحصیل می‌کنند.برخی به دلیل قبول‌ نشدن در دانشگاه های داخل کشور، سعی می‌کنند در کشورهایی که نمرات آنها را می‌پذیرند، ادامه تحصیل دهند. رشته‌های پزشکی در صدر علاقه این گروه است و از آن جایی که قبولی در رشته‌های پزشکی در ایران به آسانی امکان‌پذیر نیست، آنان ترجیح می‌دهند؛ برای تحصیل در رشته مورد نظر خود به کشورهایی بروند که این قوانین و سختگیری‌ها را ندارد.

هند، فیلیپین، ترکیه و مجارستان چهار کشور اول انتخابی داوطلبان برای تحصیل در رشته‌های علوم پزشکی است. همچنین بیشترین تعداد دانشجویان ایرانی که در مقطع دکتری عمومی، رشته‌های علوم پزشکی یعنی پزشکی، داروسازی و دندانپزشکی تحصیل می‌کنند به این چهار کشور می‌روند.همه اینها در حالی است که نتیجه صرف هزینه‌های گزاف برای تحصیل در دانشگاه‌های نامعتبر در بازگشت به کشور، سرخوردگی، ناامیدی و اعتراض‌های دانشجویی خواهد بود که اغلب چاره‌‌ای ندارند.چرایی این امر و سرنوشت این فارغ‌التحصیلان حائز اهمیت و مورد بحث است، زیرا وزارت بهداشت با توجه به متدهایی که برای ارزیابی دانشگاه‌ها و تایید آنان دارد، دانشجویانی را که در دانشگاه‌های نامعتبر خارجی تحصیل کرده‌اند، به عنوان نیروی کار نخواهد پذیرفت.

اجازه نمی‌دهیم فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های نامعتبر در نظام سلامت کار کنند

باقر لاریجانی (معاون آموزشی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی) در این باره به خبرنگار ایلنا گفت: فهرست دانشگاه‌های مورد تایید وزارت بهداشت هر سال با بررسی دانشگاه‌های خارجی و براساس معیارهای خاصی تدوین می‌شود. طی چندسال گذشته در قالب بسته‌های تحول و نوآوری با بهره‌برداری از نتایج نظام‌های رتبه‌بندی بین‌المللی مانند شانگ‌های، QS و تایمز دانشگاه‌ها مورد ارزیابی قرار می‌گیرند و از امسال حوزه علوم پزشکی دانشگاه‌های خارجی به صورت جداگانه بررسی می‌شود و چنانچه دانشگاهی معتبر باشد، ولی آموزش علوم پزشکی آن از کیفیت کافی برخوردار نباشد، در لیست وزارت بهداشت قرار نمی‌گیرد.

وی با بیان اینکه این فهرست هرسال بر روی سایت وزارت بهداشت قرار می‌گیرد و به انحاء مختلف هم در سطح کشور اطلاع‌رسانی می‌شود، گفت: بارها اعلام کرده‌ایم، افراد به لیست دانشگاه‌های معتبر وزارت بهداشت در زمان ثبت‌نام در دانشگاه‌های خارجی دقت داشته باشند.

البته ممکن است؛ این وضعیت پیش بیاید که زمان اخذ پذیرش، دانشگاه انتخاب‌شده در لیست دانشگاه‌های معتبر وزارت بهداشت باشد و در فاصله پذیرش فرد تا ثبت‌نام دوباره آن دانشگاه مورد بررسی قرار گرفته باشد و از این لیست خارج شود.

معاون وزیر بهداشت ادامه داد: البته ممکن است؛ این وضعیت پیش بیاید که زمان اخذ پذیرش، دانشگاه انتخاب شده در لیست دانشگاه‌های معتبر وزارت بهداشت باشد و در فاصله پذیرش فرد تا ثبت‌نام دوباره آن دانشگاه مورد بررسی قرار گرفته باشد و از این لیست خارج شود. پس ما همیشه در اخبار و اطلاعیه‌های مختلف بر این موضوع تاکید می‌کنیم که در زمان ثبت‌نام حتما نام دانشگاهی که می‌خواهند در آن تحصیل کنند را در فهرست دانشگاه‌های مورد تایید وزارت بهداشت چک کنند.

لاریجانی اضافه کرد: ضمن اینکه این روند سال‌ها در حال اجرا است و قاعدتا افراد زمانی که می‌خواهند برای تحصیل در خارج از کشور اقدام کنند، می‌بایست بررسی‌های لازم را درخصوص دانشگاهی که می‌خواهند در آن تحصیل کنند، به عمل آورند و اطلاعاتشان را از منابع معتبر و سازمان‌های دولتی متولی اخذ کنند، ولی متاسفانه به جای این کار، گاهی به موسسات نامعتبر اعزام دانشجو و سایر مبادی مراجعه می‌کنند و با چالش‌هایی از این دست مواجه می‌شوند.

معاون وزیر بهداشت در پاسخ به این سوال که این دانشجویان با وجود اخذ مدرک از دانشگاه‌های نامعتبر بعد از فارغ‌التحصیلی چه آینده کاری خواهند داشت، آیا وزارت بهداشت برنامه‌ای برای آنها دارد؟ گفت: اصلی‌ترین ماموریت وزارت بهداشت تامین سلامت مردم، جامعه و ارائه خدمات باکیفیت بهداشتی و درمانی به مردم است، لذا اجازه کار در نظام سلامت تنها به نیروها و افراد فارغ‌التحصیلی ارائه می‌شود که از دانش، مهارت و کیفیت لازم برخوردار باشند. بر این اساس افرادی که در دانشگاه‌های خارجی تحصیل می‌کنند، مدارکشان در داخل کشور ارزیابی می‌شود و برای دریافت مجوز کار در ایران باید به لحاظ دانش و مهارت مورد ارزیابی قرار گیرند.

وزارت بهداشت نمی‌تواند به شخصی که در دانشگاه‌های نامعتبر خارجی  تحصیل کرده و حتی مهارت‌های اولیه را نیز کسب نکرده یا اینکه با معدل بسیار پایین وارد دانشگاه یا فارغ التحصیل شده اجازه دهد، در مراکز خدماتی کشور کار کند و جان و سلامتی مردم را به خطر بیاندازد.

لاریجانی با اشاره به اینکه اولین شرط برای پذیرش مدارک در شورای ارزشیابی مدارک فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های خارجی اعتبار دانشگاه است، گفت: متاسفانه برخی دانشگاه‌ها تا حدی از کیفیت پایین آموزش برخوردارند که دانشجویان تا پایان دوره تحصیل هیچ تجربه کاری در فیلد بالینی ندارند. پس ما نمی‌توانیم به شخصی که در چنین دانشگاهی تحصیل کرده و حتی مهارت‌های اولیه را نیز کسب نکرده یا اینکه با معدل بسیار پایین وارد دانشگاه یا فارغ‌التحصیل شده اجازه دهیم در مراکز خدماتی کشور کار کند و جان و سلامتی مردم را به خطر بیاندازد.

مدارک دانشگاه‌های خارجی نامعتبر به هیچ وجه بررسی نمی‌شود

او اضافه کرد: از این رو مدارک افرادی که در دانشگاه‌های نامعتبر تحصیل کرده‌اند به هیچ وجه در شورای ارزشیابی مدارک وزارت بهداشت بررسی نمی‌شود. ملاک ارزیابی شورای ارزشیابی مدارک وزارت بهداشت آخرین مقطع تحصیلی افراد است.

لاریجانی ادامه داد: اگر فردی در مقاطع تحصیلی بعدی خود بتواند در یک دانشگاه معتبر تحصیل کند، یا صلاحیت حرفه‌ای فرد در یکی از مراکز معتبر بین‌المللی مورد تایید قرار گیرد و یا در یکی از آزمون‌های تخصصی بین‌المللی پذیرفته شده باشد، با شرایط ویژه و پس از بررسی‌های لازم و با ملاحظات خاص مدارک وی در شورای ارزشیابی مدارک وزارت بهداشت ارزیابی می‌شود.

افرادی که در دانشگاه‌های نامعتبر تحصیل می‌کنند، از هیچ یک از تسهیلات مانند ارز دانشجویی یا معافیت دانشجویی برخوردار نمی‌شوند.

او با تاکید بر این که افرادی که در دانشگاه‌های نامعتبر تحصیل می‌کنند، از هیچ یک از تسهیلات مانند ارز دانشجویی یا معافیت دانشجویی نیز برخوردار نمی‌شوند، گفت: لازم است دانشجویان قبل از اینکه تحصیل خود را در هر دانشگاه خارجی آغاز کنند، در خصوص اعتبار آن دانشگاه تحقیق و بررسی لازم را داشته باشند.

 اعمال سخت‌گیری‌های بیشتر برای بازگشت دانشجویان به داخل کشور

با شرایط ارزی که در کشور ایجاد شد؛ برای کاهش فشار به خانواده‌ها تعداد واحدهای مورد نیاز برای انتقال از خارج به داخل از ۷۲ واحد به ۳۶ واحد کاهش پیدا کرد، ولی به هیچ وجه سایر شرایط از جمله معدل در مقاطع مختلف و سطح دانش افراد تغییر نکرد و سخت‌گیری‌های بیشتری هم اعمال شد.

لاریجانی ادامه داد: مسئله دیگری که وجود دارد این است که در حال حاضر شرایط ورود و ادامه تحصیل در داخل کشور حتی برای کسانی که در دانشگاه‌های خارجی معتبر تحصیل کرده‌اند براساس ضوابط است. با افراد متقاضی مصاحبه‌های تخصصی صورت می‌گیرد و صلاحیت فرد برای ورود به دانشگاه‌های داخلی سنجیده می‌شود. همچنین برای پذیرش گرفتن در دانشگاه‌های داخلی هم مورد ارزیابی قرار می‌گیرند.

دانشجویان دانشگاه‌های نامعتبر امکان ادامه تحصیل در ایران را ندارند

وی تصریح کرد: با شرایط ارزی که در کشور ایجاد شد؛ برای کاهش فشار به خانواده‌ها تعداد واحدهای مورد نیاز برای انتقال از خارج به داخل از ۷۲ واحد به ۳۶ واحد کاهش پیدا کرد، ولی به هیچ وجه سایر شرایط از جمله معدل در مقاطع مختلف و سطح دانش افراد تغییر نکرد و سخت‌گیری‌های بیشتری هم اعمال شد.

از ابتدای سال ۲۰۱۹ روند انتقال از دانشگاه‌های خارجی به داخل کشور به شکل فعلی دیگر نخواهد بود؛ یعنی اگر فردی از ابتدای سال ۲۰۱۹ تحصیل خود را در دانشگاهی در خارج از کشور آغاز کند تا آخر دوره تحصیل باید در همان کشور بماند و نمی‌تواند به داخل منتقل شود.

او افزود: همچنین از ابتدای سال ۲۰۱۹ روند انتقال از دانشگاه‌های خارجی به داخل کشور به شکل فعلی دیگر نخواهد بود؛ یعنی اگر فردی از ابتدای سال ۲۰۱۹ تحصیل خود را در دانشگاهی در خارج از کشور آغاز کند تا آخر دوره تحصیل باید در همان کشور بماند و نمی‌تواند به داخل منتقل شود.

معاون وزیر بهداشت تاکید کرد: شرایطی که ذکر شد برای دانشجویان دانشگاه‌های معتبر است. افرادی که در دانشگاه‌های نامعتبر تحصیل کرده‌اند، همانطور که قبلا هم گفته شد، مدارک‌شان به هیچ وجه مورد ارزیابی قرار نمی‌گیرد و مجوز انتقال به داخل کشور را ندارند و پس از فراغت از تحصیل هم مدارک‌شان مورد ارزشیابی قرار نمی‌گیرد و بالطبع امکان ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر را نیز در ایران ندارند.

چه افرادی در دانشگاه‌های نامعتبر خارجی تحصیل می‌کنند؟

داود محمدی (نائب رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی) در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا درباره چرایی تحصیل دانشجویان ایرانی در دانشگاه‌های نامعتبر خارجی گفت: دانشگاه‌های خارجی هر کدام دارای رده‌های کاری خاصی هستند و برند خاص خودشان را دارند. برخی بسیار پیشرفته و مورد تایید مجامع جهانی هستند، اما برخی دیگر در حد جهانی نیستند.

وی تصریح کرد: دانشگاه‌های معتبر کشور ما اصولِ مسلم خود را دارند که البته در کشورهای خارجی نیز همینطور است، اما دانشجویانی که به دانشگاه‌های نامعتبر رفتند و در آنجا تحصیل می‌کنند به خاطر این است که به هر دلیلی نتواستند در کشور ادامه تحصیل دهند.

اواضافه کرد: دلیل این امر مشخص است، این افراد علاقه‌مند به تحصیل بودند، اما در دانشگاه‌های داخل پذیرفته نشدند و از طرفی هم شاید اطلاعی از وضعیت دانشگا‌ه‌های نامعتبر نداشتند و نمی‌دانستند آن دانشگاه مورد تایید وزارت علوم و بهداشت هست یا خیر؟ البته وزارت علوم برای دانشگاه‌های خارج از کشور اصول و ضوابط خاصی دارد و آنها را در رده‌های مختلف رتبه‌بندی کرده است. بعضی از دانشگاه‌ها مدارک‌شان معتبر و مورد تایید وزارت علوم است و بعضی‌ها هم اینطور نیست.

عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: به طور کل این دانشجویان اطلاعی از رده علمی و تحصیلی آن دانشگاه نداشتند و به آنجا رفتند. ناگفته نماند نکته مهم برای دانشگاه‌های خارجی این است که آنها می‌خواهند با جذب دانشجویان خارجی یک اعتبار مالی برای خود کسب کنند.

باید برای فارغ التحصیلان دانشگاه‌های نامعتبر  برنامه‌ریزی‌هایی صورت بگیرد، زیرا اگر آنها بخواهند به کشور برگردند، باید به دانشگاهی هدایت شوند که هم‌تراز با دانشگاه قبلی‌شان باشد، اینطور نیست که ما آنها را به هر دانشگاهی که ممکن است، بفرستیم.

محمدی درباره آینده شغلی این افراد گفت: دولت و مجلس باید نسبت به ادامه کار این افراد حساسیت لازم را به خرج دهند تا ببینیم چگونه می‌توان این مساله را حل کرد، اما آن طرف قضیه این است که بالاخره شخصی که به خارج از کشور می‌رود و در آنجا تحصیل می‌کند و در این میان هزینه و زمان را صرف می‌کند، باید بداند که به چه دانشگاهی رفته است و ببنید که آیا این دانشگاه از نظر تراز علمی در یک جایگاه تعریف شده‌ای هست یا خیر؟ ضمن اینکه آیا مدرکش مورد تایید کشور قرار می‌گیرد یا خیر؟ طبیعی است کسی که برای تحصیل به خارج از کشور می‌رود باید به این موضوعات توجه داشته باشد.

دانشجویان باید بدانند هزینه و وقت‌شان را صرف چه دانشگاهی می‌کنند

عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه باید نسبت به این افراد احساس مسئولیت کنیم، گفت: باید برای آنها برنامه‌ریزی‌هایی صورت بگیرد، زیرا اگر آنها بخواهند به داخل کشور برگردند باید به دانشگاهی هدایت شوند که هم تراز با دانشگاه قبلی‌شان باشد و اینطور نیست که ما آنها را به هر دانشگاهی که ممکن است، بفرستیم.

باید افراد را هدایت کنیم تا برای درس خواندن به هر جایی که دست‌شان رسید، نروند و باید بدانند که هزینه و زمانشان را صرف چه دانشگاهی کنند. به خصوص در حوزه رشته‌های پزشکی که بسیار حساس است، زیرا با سلامتی مردم سر و کار دارند و مردم به این‌ها اعتماد می‌کنند.

محمدی اضافه کرد: البته برنامه ریزی‌هایی هم در این زمینه در حال انجام است، ضمن اینکه ما بر این عقیده‌ایم، دانشجویانی که خارج از کشور درس خوانده‌اند و سطح دانشگاه‌شان پایین بوده به دانشگاه‌های تراز مناسب راه پیدا نکنند، زیرا اعتراض دانشجویان ما را در پی خواهد داشت و اعتراض‌شان کاملا به جا است، اما باید این‌ها را هدایت و برایشان برنامه‌ریزی کرد. وزارت علوم برنامه‌ای در خصوص این موضوع دارد و ما هم در کمیسیون آموزش آن را مورد بحث و گفتگو قرار داده‌ایم.

وی با بیان اینکه باید تامل و برنامه‌ریزی کرد تا مشکل دیگری در این زمینه اضافه نشود، گفت: باید افراد را هدایت کنیم تا برای درس خواندن به هر جایی که دست‌شان رسید، نروند و باید بدانند که هزینه و زمانشان را صرف چه دانشگاهی کنند. به خصوص در حوزه رشته‌های پزشکی که بسیار حساس است، زیرا با سلامتی مردم سر و کار دارند و مردم به این‌ها اعتماد می‌کنند.

منبع: ایلنا