محجبه‌های رنگ و لعاب‌دار فضای مجازی/کاسب عفاف یا حامی حجاب؟!

روی صندلی مصاحبه که می‌نشیند می‌پرسد: «استایلم خوبه؟!» سوالش بیشتر به تلنگری می‌ماند که بگوید این روز‌ها چقدر استایل برای بعضی از ما اهمیت دارد و بعد شروع می‌کند به تعریف استایل: «به مجموعه‌ای از منش، رفتار، ژست، موقعیت‌های کلامی و غیرکلامی افراد استایل گفته می‌شود. استایل شکل دهنده شخصیت است. بعضی‌ها با استایل زندگی می‌کنند درباره اش کار می‌کنند و از آن کسب درآمد دارند! استایل زمانی برای ما به یک مسئله جدی تبدیل می‌شود که دارای مفهوم باشد و یا به عبارت دیگر نظام‌های ارزشی به استایل اضافه شود. برای مثال من می‌خواهم با حجاب استایل درست کنم. من انقلابی ام و می‌خواهم با انقلابی بودنم استایل درست کنم.»

حجت الاسلام برمایی با اشاره به اینکه استایل دربرگیرنده نظام ارزشی است می‌گوید: «وقتی از استایل صحبت می‌کنیم باید از نظام ارزشی طرف مقابل و یا صفحه مجازی‌ای که دنبال می‌کنیم مطلع باشیم. مفاهیم در استایل نقش اصلی را بازی می‌کنند حتی بعضی وقت‌ها پشت پرده ماجرا هستند. صفحه‌ای که به مخاطب لباس معرفی می‌کند و می‌گوید با این لباس شیک و مورد پسندتر هستی! حتما یک نظام ارزشی پشت معرفی و گفته هایش است. مثلا کسی که تفکر جنسی دارد لباس‌هایی را معرفی می‌کند که با پوشیدن آن جنسی‌تر، جذاب‌تر و خواستنی‌تر بنظرم بیایید. پس استایل‌ها می‌توانند در روان مخاطب تاثیر بگذارند و این تفکر را به آن‌ها القا کنند که من برای اینکه مورد قبول باشم باید تابع استایل باشم!»

برای بررسی موضوع حجاب استایل‌ها نیاز داریم چند مفهوم را یادآوری کنیم و تعریف درست‌شان را بشنویم! مفهوم دیگری که پس از استایل قرار است تعریفش را بدانیم حجاب است. شاید شماهم متوجه این شده باشید که برخی از صفحاتی که به اسم حجاب استایل فعالیت می‌کنند درواقع فقط پوشیدگی دارند نه حجاب! حجت‌السلام برمایی می‌گوید: «این روز‌ها استایل با مفاهیم ارزشی عمیق تری مثل حجاب گره خورده. اما تعریف حجاب چیست؟! حجاب مقوله‌ای است معناگرایانه که از عمق فطرت انسان می‌آید. متاسفانه حجابی که امروزه در فضای مجازی می‌بینیم از واقعیت امر و فلسلفه وجودی حجاب بسیار فاصله گرفته است. وقتی از حجاب حرف می‌زنیم اصطلاحا از یک پوشش و پوشیدگی می‌گوییم، اما ماجرا عمیق‌تر است و ابعاد فطری دیگر مثل حیا مطرح می‌شود. انسان برای چه باید نگاهش را بپوشاند.

قرآن در تعریف حجاب می‌گوید: «ذَٰلِکَ أَدْنَىٰ أَنْ یُعْرَفْنَ فَلَا یُؤْذَیْنَ» یعنی شما قرار است شناخته شوید، جایگاه و شان تان حفظ شود و اذیت و آزار هم نشوید. در واقع حجاب باید هم من را حفظ کند و هم من را معرفی کند. اما این روز‌ها «ذَٰلِکَ أَدْنَىٰ أَنْ یُعْرَفْنَ» و شناخته شدن با حجاب خیلی بیشتر است، اما حفظ شدن نه! چون کسی که می‌خواهد حجاب را تبلیغ کند برای اینکه یُعْرَفْنَ را جذاب کند افتاده به قانون تنوع! هر روز به رنگی بت عیار درآید. دیروز بت عیار برهنگی بود. امروز، چون نظام ارزرشی من حجاب و دین است تنوع طلبی را روی استایلم که حجاب است پیاده می‌کنم و هر روز یک مدل لباس می‌پوشم. امروز مشکی ام، فردا رنگی، ولادت ائمه طیف رنگ‌های سبز را امتحان می‌کنم. برای محرم طیف رنگ مشکی را ترکیب می‌کنم شاید هم یک پیکسلی برای لباسم انتخاب کنم و برای خودم برندسازی کنم که چه اتفاقی بیافتد؟! «ذَٰلِکَ أَدْنَىٰ أَنْ یُعْرَفْنَ» که شناخته شوم! این یُعْرَفْنَ نیست این دیگر چشم مخاطب را درآورده. این از خط کشی‌های دین عبور کرده!»

آخرین مفهومی که در بحث حجاب استایل‌ها دانستن آن حائز اهمیت است تعریف و معنی واژه حجاب استایل است. چیزی که اگر آن را به درستی بدانیم شاید دنبال‌کننده هر صفحه‌ای نباشیم! حجت‌الاسلام برمایی می‌گوید: «حجاب استایل یعنی یک فرد که در عرصه مدلینگ می‌خواهد یکی از نظام‌های ارزشی زندگی خودش را که حجاب است با رویکرد‌های متنوع و استایل‌های امروزی به مخاطب عرضه کند. بعضی‌ها رویکرد تبلیغی دارند. بعضی‌ها رویکرد دینی دارند. بعضی از حجاب استایل‌ها رویکرد اقتصادی یا فرهنگی دارند. رویکرد‌های متنوع با نظام ارزشی مشترکی به اسم حجاب، صفحات مجازی متنوعی را به بار آورده که ما در فضای مجازی خصوصا اینستاگرام شاهدش هستیم که اصطلاحا به صاحبان آن صفحات حجاب استایل گفته می‌شود.»

گاهی فعالیت برخی از حجاب‌استایل‌ها آنقدر با فلسفه حجاب فاصله می‌گیرد که مخاطب متوجه می‌شود و تذکر می‌دهد، اما منطق برای حجاب استایل‌ها فقط پوشیدگی است. اسلام در این‌باره چه می‌گوید؟! حجت الاسلام برمایی در پاسخ بیان می‌کند: «منطق قرآن در رابطه با حجاب، یک منطق فطری است که از فطرت شروع می‌شود وقتی به ظاهر امتداد پیدا می‌کند از کلمه جلباب استفاده می‌شود و سپس توصیه‌های اخلاقی می‌کند که ما به انحراف نرویم و هدف این مسئله را «ذَٰلِکَ أَدْنَىٰ أَنْ یُعْرَفْنَ» مطرح می‌کند. وقتی که قرار است من شناخته شوم و اذیت و آزار نشوم باید همزمان این دو با هم اتفاق بیفتد. خاطرم است یکی از خانم‌هایی که در اینستاگرام با رویکرد حجاب استایل فعالیت داشت. در یک جلسه مشاوره به من می‌گفت: «من با اینکه خودم حجاب دارم و حجاب را تبلیغ می‌کنم احساس می‌کنم دریدگی‌های اخلاقی‌ای که در پیج و دایرکت من اتفاق می‌افتد و پیشنهاد‌های متعارف و غیرمتعارفی که به من داده می‌شود خیلی بیشتر از پیج‌های غیرمذهبی است». وقتی از ایشان پرسیدم که این همه استایل متنوعی که شما به مخاطب ارائه می‌دهی چه امنیتی برای خودت ایجاد کرده؟! فقط چند دقیقه سکوت کرد تا جوابی به من بدهد. موضوع اینجا است که وقتی شما استایل را به مفاهیم ارزشی اضافه می‌کنید از دایره امنیت خارج می‌شوید! چون باید جلوی چشم منِ مخاطب روسری ببندی که خوشم بیاید و برای اینکه خوشم بیاید تو باید به این کار رنگ و لعاب بدهی!»‌

شاید این سوال در ذهن هر مخاطبی پیش‌بیاید که جریان حجاب استایل‌ها درست است یا غلط؟! حجت الاسلام برمایی در پاسخ به این سوال می‌گوید: «قرار نیست حکم کلی بدهیم که حجاب استایل غلط است یا درست! اتفاقا رویکرد و دغدغه شان ممکن است درست باشد، اما روش شان اشتباه است. چرا که در توسعه فردی مخاطب، روان اجتماعی خانواده‌های ایرانی، ازدواج و تغییر سلیقه افراد تاثیرات نامطلوبی داشته اند. حجاب استایل می‌تواند فرصتی برای جریان‌های فرهنگی و رسانه‌ای درست باشد! اما واقعا دغدغه حجاب استایل‌ها چقدر به این موضوع نزدیک است؟! قطعا همه کسانی که استایل کار کردند در ابتدا با یک نظام ارزشی یا دغدغه فرهنگی شروع کردند. قطعا هدف شان اقتصادی نبود. اما موضوع این است که حجاب استایل باید بداند چقدر تاثیرگذار است؟ چه قدر ضعف دارد؟ کجا‌ها آسیب می‌زند؟!
موضوع مهم این است که چرا در میان حجاب استایل‌ها حجاب به حاشیه رفته؟! صحبتم خطاب به حجاب استایل‌ها است یادتان نرود شما به خاطر حجاب شروع به فعالیت کردید شما استایل کار کردید که حجاب را تبلیغ کنید. با کدام رویکرد وارد عرصه حجاب استایل شده‌اید؟! هنوز پایبند به آن هستید؟! تا به حالا شده بخاطر تکنیک استوری گذاشتن و پست تهیه کردن ارزش و نظام ارزشی حجاب را قربانی اقتصادتان کنید؟! اگر این کار را کردید به خودتان و مخاطبین‌تان خیانت کردید!

البته نمی‌شود فقط حجاب‌استایل‌ها را مقصر دانست. مخاطب و تاثیرپذیری قابل تحسینش هم در این چرخه تغییر حجاب نقش مهمی دارند. حجت‌الاسلام برمایی خطاب به مخاطبان این صفحات می‌گوید: «حواستان هست خود کسی که دارد حجاب را تبلیغ می‌کند بسیار آدم مهمی است. مهم‌تر از آن شال و روسری که می‌بینید. چرا که روایت داریم از امیرالمومنین علیه السلام که وقتی چیزی را می‌خواهی از کسی یاد بگیری نگاه نکن آن فرد کیست. ببین چه چیزی می‌گوید؟! اگر صحبت درستی داشت بپذیر! اما نکته مهم این است که ما حدیث دیگری از امام صادق داریم که می‌فرمایند اتفاقا اگر قرار شد از کسی اخلاق و سبک زندگی یاد بگیری باید ببینی این آدم کیست؟! چه کسی به من این سبک را ارائه می‌دهد؟! خودش موفق است؟! پس حائز اهمیت است که این حجاب استایل کیست! چه شخصیتی دارد، چون قرار است به من بگویید چه بپوشم؟! چطور زندگی کنم؟! چطور فکر کنم؟! اگر شخصیت فاخری نداشته باشد. از رویکرد اصلی که حجاب بوده فارغ می‌شود. چه بسا در تاریخ حجاب استایل ها، افراد زیادی بودند که امروز دیگر حجاب ندارند. امروز دیگر پوشش ندارند، حیا و آرامش روانی هم ندارند.

حجت‌الاسلام برمایی با اشاره بر هدفمندی این صفحات می‌گوید: «نمی‌دانم وزارت ورزش و جوانان، وزارت ارشاد، سازمان تبلیغات اسلامی و... تا به حال برای کنترل و توانمندسازی حجاب استایل‌ها قدمی برداشته‌اند یا نه؟! تا آنجایی که من خبر دارم اتفاقی در این‌باره نیفتاده. چرا که با رصد صفحات حجاب استایل‌ها متوجه شدم برای ساختار‌های شخصیتی خودشان سراغ هیچ کدام از این مراجع فرهنگی نرفته‌اند. هیچ سازمان فرهنگی و انقلابی مبدا این شخصیت‌ها نبوده. حجاب‌استایل‌ها برای رشدشان از پیج‌های اینستاگرام استفاده می‌کنند؛ که به آن‌ها یاد بدهد چطور ژست بگیرند، حرف بزنند و لباس بپوشند! پکیج‌هایی که فقط به آن‌ها تکنیک می‌دهد نظام ارزشی نمی‌دهد شاید بگویید به مردم دروغ نگویید، اما همین بزک دوزک دروغ است. موضوع نگران کننده این است که نباید ارزش‌ها را به خاطر فضای اقتصاد و تکنیک‌های اینستاگرام قربانی کنیم و این اتفاق از نظر من یکی از آسیب‌های جدی است که در حجاب استایل‌ها اتفاق می‌افتد.»

 

منبع : فارس