چگونه مهارت نه گفتن را تقویت کنیم؟

بار‌ها پیش آمده که اطرافیان خواسته‌های نامعقولی از ما داشته‌اند که مطمئن بودیم باید به آن‌ها پاسخ منفی بدهیم، اما نتوانستیم به راستی چطور باید بدون بی احترامی خواسته‌های نامعقول دیگران را رد کنیم؟ شاید کمتر کسی این جمله‌ها را نشنیده باشد که «نتونستم بگم نه»، «در رودرواسی افتادم»، «ترسیدم تمسخرم کنند» و...، متاسفانه در بسیاری از مواقع بیان این جمله‌ها از زبان کسانی است که مسیر تلخی را در زندگی گذرانده‌اند، برای مثال بسیاری از کسانی که در دام اعتیاد افتاده‌اند، در بیان خاطرات گذشته خود به چنین جمله‌هایی استناد می‌کنند، اما برای این که ما نیز تجربه تلخی پیش چشم دیگران نشویم، باید چه کنیم؟

شما هم از کسانی هستید که هیچ وقتی برای خود ندارید؟ چرا که برای ناراحت نشدن دیگران هبچ کاری را رد نکردید؟ آیا نمی‌توانید به درخواست دوست‌تان که برای اسباب‌کشی از شما کمک می‌خواهد، نه بگویید؟ آیا نمی‌توانید به درخواست مدیرتان که کاری خارج از حدود وظایف‌تان را از شما می‌خواهد، نه بگویید؟ می‌توانید با یک نه گفتن ساده خود را از این شرایط خلاص کنید. اگر جواب مثبت به درخواست دیگران وقتی برای خودتان باقی نگذاشته، تصمیم بگیرید از این به بعد به هر درخواست غیرمعقولی جواب نه بدهید.

برخی افراد فکر می‌کنند اگر در برابر خواسته‌های دیگران «نه» بگویند به فرد خودخواهی بدل می‌شوند، اما باید بدانید که فرد خودخواه همیشه به دیگران جواب منفی می‌دهد و فقط به خودش فکر می‌کند. به خودتان بگویید که خودخواه نیستید. اگر درخواست غیرمنطقی کسی را رد کردید و او شما را خودخواه خواند، بهتر است رابطه‌تان را با آن فرد کاهش دهید. با نگاهی به گذشته و تمام جواب‌های مثبتی که به دیگران داده‌اید، می‌توانید بفهمید که خودخواه نیستید.

قدرت نه گفتن - بدانید که نمی‌توان همه را راضی نگه داشت. هیچ کس نمی‌تواند همه اطرافیانش را راضی نگه دارد، بنا نیست که همه را خوشحال نگه دارید، شما باید در تعامل با دیگران خطط قرمز خود را داشتخ باشید، شاید فکر کنید که با نه گفتن و ناامید کردن دیگران، احترام آن‌ها را از دست می‌دهید، ولی این‌گونه نیست. اگر کسی گمان کند شما به همه‌ی خواسته‌هایش جواب مثبت می‌دهید، شاید بخواهد با خواسته‌های غیرمنطقی از شما سوءاستفاده کند. به افرادی که واقعا برای‌تان مهم‌اند، اهمیت ویژه‌ای بدهید و تلاش کنید آن‌ها را خوشحال نگه دارید.

شما می‌توانید نیمه پر لیوان نگاه کنید، قرار نیست که مدام منفی بافی کنید و خود را سرزنش کنید. هر گاه به درخواستی نه بگویید، می‌توانید به کار‌های دیگری بله بگویید که مزایای زیادی برای‌تان دارد. با این روش پس از پاسخ منفی، کمتر احساس گناه می‌کنید. به عنوان مثال ببینید که با نه گفتن چه چیز‌هایی به دست می‌آورید:
به جای انجام کاری که به آن علاقه‌ای ندارید، می‌توانید وقت بیشتری را با دوستان و خانواده‌تان بگذرانید و از آن لذت ببرید.
با این کار به خودتان، تفریحات‌تان و کار‌هایی که دوست دارید، بله گفته‌اید. به زندگی آرام و چیز‌های مهم اطراف‌تان بله گفته‌اید، نه کسانی که کم‌اهمیت‌ترند.‌
می‌توانید به کار‌های منطقی و متناسب با خودتان بله می‌گویید و مجبور نخواهید شد که به خاطر عدم توانایی‌تان در نه گفتن، بیش از اندازه کار کنید یا کار‌هایی انجام دهید که به شما ارتباطی ندارد.

پیش از اینکه از پاسخ منفی خود احساس بدی داشته باشید، علت این ناراحتی را جستجو کنید، آیا فکر می‌کنید که با دادن پاسخ منفی، فردی خودخواه به نظر می‌آیید؟ وقتی بفهمید دقیقا چه چیزی باعث ناراحی‌تان می‌شود، می‌توانید منطقی‌تر به شرایط نگاه کنید. اگر می‌ترسید با نه گفتن به یک فرد، توجه‌اش را از دست بدهید، وقت آن است که در رابطه‌تان با آن فرد تجدید نظر کنید.

برخی افراد برای گرفتن پاسخ مثبت از شما به تکنیک‌های خاصی دست می‌زنند که شناخت آن به شما برای پاسخ منفی دادن کمک می‌کند، وقتی که این روش‌ها را بشناسید، راحت‌تر می‌توانید به خواسته‌های غیرمنطقی دیگران نه بگویید. برخی از روش‌هایی که باعث می‌شوند برخلاف میل‌تان جواب مثبت بدهید، عبارتند از:
اصرار و از موضع بالا صحبت کردن: گاهی دیگران تلاش می‌کنند تا با قلدری، بدجنسی یا بی‌ادبی از شما جواب مثبت بگیرند. باید در این مواقع با خونسردی و بی‌توجهی به لحن بی‌ادبانه‌ی آن‌ها پاسخ منفی بدهید.
ناله کردن: فرد با ناله و شکایت و حتی بدون درخواست به گونه‌ای رفتار می‌کند تا شما داوطلبانه به او کمک کنید. در این مواقع بهتر است موضوع صحبت را عوض کنید. مدتی با آن فرد ارتباط نداشته باشید یا به او بگویید از اینکه در این وضعیت قرار گرفته است، ناراحتید.
ایجاد عذاب وجدان: برخی تلاش می‌کنند تا با گفتن چیز‌هایی مانند اینکه هیچ وقت کمک نمی‌کنید یا در تنگنا پشتش را خالی می‌کنید در شما عذاب وجدان ایجاد کنند. در این مواقع با آرامش، دفعات قبلی که به او کمک کرده‌اید را یادآوری کنید و بگویید این بار قضیه فرق می‌کند و نمی‌توانم به شما کمک کنم.
تمجید مبالغه آمیز: ممکن است فردی با تعریف کردن از شما و گفتن اینکه «چقدر شما در انجام فلان کار فوق‌العاده هستید» یا «چه فرد باهوشی هستید»، از شما چیزی درخواست کند. در این مواقع از تعریف و تمجید طرف مقابل شرمنده یا جوگیر نشوید و جواب مثبت ندهید.

همیشه در مواجهه با درخواست‌های نامعقول دیگران تلاش کنید آرامش خود را حفظ کنید، باآرامش، محکم و واضح حرف بزنید. اگر در صدایتان احساسات، ناراحتی یا تردید باشد، طرف مقابل از این ضعف‌تان استفاده می‌کند و می‌کوشد تا شما را استثمار کند. اگر آرامش در صدایتان مشخص باشد، طرف مقابل می‌فهمد که شما فرد معقولی هستید و امکان دارد گاهی هم نه بگویید. اگر صدایتان را بالا نبرید یا صدایتان ناراحت به نظر نیاید، احتمال بیشتری دارد که طرف مقابل توضیحات‌تان را بپذیرد.

قدرت نه گفتن - هنگام نه گفتن زبان بدن قاطعی داشته باشید. سرتان را بالا بگیرید و بازوان خود را در کنار بدن‌تان قرار دهید و با حالات دست‌تان بر روی گفته‌های خود تأکید کنید. هنگام نه گفتن در چشم‌های طرف مقابل نگاه کنید. با دستان‌تان یا چیزی بازی نکنید و در مورد تصمیم‌تان دودل به نباشید. دستان خود را جلوی سینه‌تان جمع نکنید یا طوری برخورد نکنید که انگار از تصمیم‌تان ناراحت هستید و می‌توان نظرتان را تغییر داد.

شما به کسی بدهکار نیستید اگر از شرایط پیش آمده ناراحت هستید، برای ابراز آن به گفتن جملاتی کوتاه مانند «متاسفم» اکتفا کنید، عذرخواهی بیش از اندازه، عدم قاطعیت و ضعف شما را نشان می‌دهد، در این حالت طرف مقابل تصور می‌کند با اصرار بیشتر می‌تواند شما را متقاعد کند و شما نیز با امتناع از انجام درخواست احساس بدتری خواهید داشت. اگر بیش از اندازه عذرخواهی کنید، طرف مقابل تصور می‌کند که با جواب منفی‌تان دارید در حقش کار اشتباهی انجام می‌دهید.

شما می‌توانید با توضیحی کوتاه و مفید طرف مقابل را قانع کنید که چرا قادر به انجام درخواستش نیستید. لزومی ندارد که توضیح بیش از اندازه بدهید. دادن توضیحاتی در حد یک یا دو جمله در مورد مشغله‌هایتان کافی است. نیازی نیست که دروغ بگویید یا بهانه‌های الکی بیاورید. به مثال‌هایی که در زیر آمده است، توجه کنید.
من نمی‌تونم فردا باهات بیام مطب دندان‌پزشک، چون فردا شب سالگرد ازدواجمه.
متأسفانه من نمی‌تونم به تولدت بیام، چون صبحش امتحان پایان ترم دارم.

شما می‌توانید برای کمک به فرد مقابل خود راه‌های دیگری را انتخاب کنید، نیازی نیست بار غم به دوش بکشید اگر فکر می‌کنید که می‌شود از راه دیگری به طرف مقابل کمک کرد، آن روش را مطرح کنید. روش موردنظر باید برای هر دوی شما مناسب باشد. نمونه‌های از این موارد عبارتند از:‌
می‌تونی واسه رفتن به دندون‌پزشک ماشینمو قرض بگیری، من فردا لازمش ندارم.

من نمی‌تونم به تولدت بیام، ولی نظرت چیه آخر هفته که امتحانم تموم شد، شام بریم بیرون و در موردش حرف بزنیم.

دانستن اینکه چطور و چه زمان به درخواست دیگران پاسخ منفی بدهیم تا بی‌احترامی نیز صورت نگیرد به طور قطع منجر به افزایش آرامش ما خواهد شد.

 

منبع : برنا