بی‌توجهی فدراسیون فوتبال به اتفاق تاریخی داوری زنان ایران!
جام جهانی فوتبال زنان سال ۲۰۲۳ به میزبانی کشورهای استرالیا و نیوزلند برگزار می‌شود. دو داور زن از ایران شانس دارند که به عنوان اولین داوران زن ایرانی و هم‌چنین اولین داوران زن محجبه در این رقابت‌ها سوت بزنند. مهسا قربانی داور وسط و انسیه خباز مافی‌نژاد کمک داور در لیست ۱۵۶ نفره کاندیداهای قضاوت در جام جهانی هستند که از بین حدود ۸۰۰ داور در سراسر جهان انتخاب شده‌اند اما آشفتگی وضعیت فدراسیون فوتبال و بی‌توجهی مسئولان این فدراسیون باعث شده تا شانس انتخاب این داوران ایرانی کمرنگ شود و در صورت ادامه این روند به طور کامل از دست برود.
ماجرا از این قرار است که فیفا در سال ۲۰۲۰ و پس از تعیین لیست ۱۵۶ نفره داوران و کم داوران به فدراسیون‌های عضو نامه‌ای ارسال کرد که الزاماتی را در زمینه داوری زنان در نظر گرفت و از فدراسیون‌ها خواست تا آن را رعایت کنند. با توجه به اهمیت موضوع و برای اطمینان از آگاهی فدراسیون‌ها از مفاد نامه از اعضا خواسته می‌شود که نامه را پس از امضای دبیرکل دوباره برای فیفا ارسال کنند. این نامه به دست ابراهیم شکوری به عنوان دبیرکل وقت فدراسیون می‌رسد. علاوه بر این مسئول کمیته داوری فیفا با مسئول کمیته داوری فدراسیون‌های مختلف هم ارتباط برقرار می‌کند که در این راستا با سهرابی، مسئول وقت دپارتمان داوری فدراسیون ایران تلفنی صحبت می‌کند که این نشان از اهمیت موضوع داشت.
در نامه‌ای که فیفا برای فدراسیون‌ها ارسال کرده است چندین مورد مطرح شده که دو مورد آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و بی‌توجهی فدراسیون ایران به این دو مورد باعث کمرنگ شدن شانس داوران زن ایرانی شده است. مورد اول استفاده و کار کردن داوران با تکنولوژی VAR و دیگری قضاوت زنان در مسابقات فوتبال مردان است.
کلاف سردرگم VAR در ایران
حالا دیگر VAR به یکی از عادی‌ترین و رایج‌ترین امکانات جهان فوتبال تبدیل شده است و بیش‌تر لیگ‌های دنیا از کمک‌داور ویدئویی استفاده می‌کنند اما در ایران خبری از این داستان نیست و اصلا کسی هم نمی‌داند چه زمانی ممکن است صاحب VAR شویم. آخرین بار شهاب‌الدین عزیزی خادم در دوره ریاست خود تلاش کرد تا از طریق شرکتی خارجی این تکنولوژی را به فوتبال ایران وارد کند اما به دلیل اتهاماتی که به این شرکت زدند از چرخه VAR خارج شد و هنوز هم کسی سراغ آن نرفته است.
مهسا قربانی در سال ۲۰۲۱ در دوره‌های کنفدراسیون فوتبال آسیا شرکت کرد و همه مدارک لازم برای کارکردن با این تکنولوژی را به دست آورد اما این سیستم در ایران وجود ندارد که تجربه لازم را به دست بیاورد.
داوری زنان در فوتبال مردان
تا به حال هیچ داور زن ایرانی در مسابقات فوتبال مردان کشورمان قضاوت نکرده است و این موضوع در شرایط فعلی تا حدودی دور از دسترس است اما آیا شرایط باید به همین شکل باقی بماند؟ فیفا در نامه خود به این موضوع هم تاکید کرده است و همین موضوع باعث شده تا بسیاری از کشورها قضاوت مسابقات مردان را به زنان بسپارند.
این موضوع در سال‌های اخیر در فوتبال هم به کرات دیده شده است؛ کاترین نسبیت، استفانی فراپارت، ربکا ولچ،سالیما موکانسانگا، یوشیمی یاماشیتا، ماریا سوله کاپوتی تنها برخی از داورانی هستند که در برای اولین‌بار در مسابقات مهمی چون مقدماتی جام جهانی، لیگ دسته دو انگلیس، جام ملت‌های آفریقا، لیگ قهرمانان آسیا و سری آ ایتالیا قضاوت کرده یا قرار است قضاوت کنند.
جدا از این در فوتسال گلاره ناظمی و زری فتحی قضاوت در مسابقات مردان را هم تجربه کرده‌اند و افتخارآفرینی گلاره ناظمی انتشار وسیعی در سطح جامعه داشت. او به عنوان اولین داور ایرانی در کوبل داوری فینال جام جهانی فوتسال قرار گرفت که افتخار بزرگی بود.
با توجه به نگاهی که در زمینه ورود زنان به ورزشگاه‌های مردان و فوتبال مردان در ایران وجود دارد، شاید بتوان گفت که این موضوع از وار هم سخت‌تر و رسیدن به آن زمان طولانی‌تری بخواهد اما آیا فدراسیون می‌تواند برای داوران زن الیت ایران شرایطی را فراهم کند که در مسابقات مردان شرکت کنند؟
گزینه در دسترس قضاوت خارج از ایران
فدراسیون فوتبال ایران می‌تواند از طریق ارتباطات با سایر کشورها شرایطی را به وجود بیاورد که دو داور زن الیت خود را که کاندیدای قضاوت در جام جهانی هستند به خارج از کشور اعزام کند تا هم شانس کار کردن با VAR را داشته باشند و هم مسابقات مردان را سوت بزنند اما فدراسیون در این زمینه هیچ کاری انجام نداده است و به خود زحمت پیگیری نمی‌دهد. گویا اهمیتی ندارد که چنین افتخاری از فوتبال ایران گرفته شود و زنان ایرانی اصلی‌ترین شانس خود را از دست بدهند.
فیفا به فدراسیون‌ها اعلام کرده که طی دو سال باقی مانده تا جام جهانی داوران باید به تورنمنت‌های مختلف دعوت شدند تا بر اساس ارزیابی در آن رویدادها امتیازبندی شوند. از ۶ تورنمنت سال ۲۰۲۲ پنج تورنمنت برگزار شده است و داوران ایرانی دعوت نشده‌اند و دلیل آن بی‌تجربگی در کار کردن با وار و عدم قضاوت در مسابقات مردان است. تنها یک تورنمنت باقی مانده که پاییز ۱۴۰۱ برگزار می‌شود و مشخص نیست که قربانی و خباز مافی‌نژاد دعوت شوند یا خیر.
شانسی که هر روز کمرنگ‌تر می‌شود
اسامی نهایی داوران حاضر در جام جهانی چند ماه قبل از این رویداد اعلام می‌شود. بنابراین نماینده‌های ایران هنوز شانس دارند تا در لیست نهایی قرار بگیرند اما منوط به توجه و حمایت فدراسیون است. مسئولان فوتبال ایران یا باید شرایطی را فراهم کنند که امکان رشد و پیشرفت زنان ایرانی و حضورشان در تورنمنت‌های مهم به وجود بیاید و یا باید قید حضور آنها در میادین بین‌المللی را بزنند. بی‌توجهی فدراسیون نشان می‌دهد که آنها راه دوم را انتخاب کرده‌اند و توجهی به حذف زنان ندارند.