دورخیز فوتبال تاجیکستان برای خلق شگفتی در آسیا
تیم ملی فوتبال تاجیکستان برای نخستین‌بار در طول تاریخ فوتبال خود سهمیه مسابقات جام ملت‌های آسیا را به دست آورد تا در بالاترین سطح فوتبال قاره کهن حضور داشته باشد.
صعود دیرهنگام تاجیکستان به این رقابت‌ها، جهشی بزرگ برای این کشور واقع در آسیای مرکزی است که از فرهنگ و زبانی واحد با ایرانیان برخوردار است. تاجیک‌ها که سال‌ها درگیر مشکلات داخلی بعد از جدایی از شوروی بودند، این روزها در حال برنامه‌ریزی برای رسیدن به سطح دوم و سوم فوتبال آسیا هستند که می‌توان بخشی از این جهش را در عملکرد تیم‌های پایه و همین‌طور باشگاهی تاجیکستان دید.
در این گزارش نگاهی به پیشرفت تاریخی تاجیک‌ها در فوتبال آسیا خواهیم داشت:
صعود به جام ملت‌های آسیا
با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در اواخر سال ۱۹۹۱، تاجیکستان به عنوان یکی از کشورهای مستقل در آسیای مرکزی ظهور کرد و هیچ تلاشی برای حضور در جام ملت‌های ۱۹۹۲ ژاپن نداشت.
تاجیک‌ها در سه دوره بعد، نتوانستند به مرحله نهایی جام ملت‌ها صعود کنند و در سال ۲۰۰۷ نیز در این بازی‌ها شرکت نکردند. آن‌ها در انتخابی جام ملت‌های ۲۰۱۱، ۲۰۱۵ و ۲۰۱۹ نیز در صعود به مرحله نهایی ناکام بود.
تاجیک‌ها بالاخره ۳۱ سال بعد از اعلام استقلال به عنوان یک کشور مستقل، موفق به کسب سهمیه جام ملت‌های آسیا شدند. آن‌ها در شرایطی به جام ملت‌های آسیا ۲۰۲۳ صعود کردند که در مرحله پلی آف و در حضور تیم‌های قرقیزستان، سنگاپور و میانمار، صدرنشین شدند و مجوز حضور در این بازی‌ها را کسب کردند. ۲۴ تیمی شدن جام ملت‌ها از دوره گذشته، کمک بزرگی به کشورهایی مانند تاجیکستان بود تا با افزایش تلاش خود، حضور در این بازی‌ها را تجربه کنند.
گام بعدی تاجیک‌ها در رده ملی، صعود از مرحله گروهی جام ملت‌های آسیا خواهد بود تا به این شکل فوتبال خود را قدم به قدم به کشورهای درجه دو و شاید روزگاری به کشورهای درجه یک آسیا نزدیک کنند.
*نسل طلایی تاجیکستان
تحول در فوتبال تاجیکستان از چندین سال قبل کلید خورد؛ جایی که تیم‌های پایه این کشور، یک به یک توانستند در مسابقات قهرمانی آسیا نتایج بی‌سابقه‌ای را کسب کنند و برای اولین‌بار در تاریخ کشورشان به مراحل نهایی مسابقات صعود کنند.
جرقه شکل‌گیری تیم کنونی تاجیکستان، از حدود یک دهه قبل و با تغییر ساختار استعدادیابی و آموزش بازیکنان آغاز شد. تیم ملی تاجیکستان برای موفقیت در رده بزرگسالان، ابتدا روی بازیکنان پایه خود کار کرد و یکی بعد از دیگری، توانست در رده‌های سنی مختلف شکوفا شود.
آن‌ها در سال ۲۰۱۶ بعد از یک وقفه طولانی به مسابقات قهرمانی جوانان آسیا راه یافتند. این حضور در سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۲۰ هم استمرار داشت و حتی از دور گروهی هم صعود کردند.
یکی از بهترین نسل‌های فوتبال تاجیکستان که در آینده مطالب بیش‌تری از آن‌ها می‌شنویم، مربوط به تیم ملی امید این کشور است. این تیم در سال ۲۰۱۸ نایب قهرمان نجوانان آسیا شود و سهمیه جام جهانی را به دست آورد. تاجیک‌ها با این نسل از ستاره‌های خود راهی جام جهانی شدند و در برزیل، یک پیروزی هم مقابل کامرون به دست آوردند اما از صعود به مرحله حذفی بازماندند.
*فوتبال باشگاهی
پرورش بازیکنان مستعد نسبت به نسل‌های گذشته، منجر به تقویت تیم‌های باشگاهی تاجیکستان هم شد. استقلال تاجیکستان با لباس‌های قرمز رنگ خود توانست پا را از لیگ داخلی فراتر بگذارد و در اولین حضورش در آسیا، بالاتر از الهلال عربستان در سال ۲۰۲۱ صدرنشین شد.
تاجیک‌ها که عمدتا از بازیکنان داخلی و ملی‌پوش خود بهره می‌بردند، توانست در گروهی متشکل از الهلال، شباب الاهلی و اولمالیق ازبکستان صدرنشین شدند و در مرحله یک هشتم نهایی در زمین خود مقابل پرسپولیس بازی را واگذار کردند و حذف شدند.
آن‌ها در فصل اخیر لیگ قهرمانان آسیا هم حضور داشتند ولی در این دوره کاری از پیش نبردند و در همان مرحله گروهی حذف شدند.
*لژیونرهای تاجیک
رشد فوتبال در تاجیکستان، منجر به انتقال فوتبالیست‌های تاجیک به کشورهای همسایه شده است. در حال حاضر ۱۰ تن از بازیکنان ملی‌پوش تاجیکستان را لژیونرها تشکیل می‌دهند.
وحدت هنانوف، منوچهر صفروف (پرسپولیس)، داورونژن ارگاشف (بنیادکار)، پرویزجان عمربایف (لوکوموتیو بلغارستان)، شهروم سامیف (تورپدو بلاروس) و شرردین بوبویف (ماکتارال قزاقستان) از لژیونرهای برجسته این کشور هستند.
*سرمربی کروات روی نیمکت تیم ملی
پیتر سرگات، مربی ۵۶ ساله کروات، هدایت تیم ملی تاجیکستان را برعهده دارد. او پیش از این سرمربی تیم‌های ملی مالدیو و افغانستان بوده است. سرگات از سال ۲۰۲۲ هدایت این تیم را برعهده دارد و در همین پنج بازی اخیر توانسته نتایج درخشانی را با این تیم کسب کند و به جام ملت‌های آسیا راه یابد.
منبع: ایسنا