اگر کپک خوردید زبان خود را نشویید!
برای خیلی از ما پیش آمده که حتی وقتی غذا یا میوه‌ای را در یخچال نگهداری کردیم، باز هم کپک زده و مجبور شدیم آن را دور بریزیم.
شاید برای شما هم پیش آمده باشد که به هنگام خوردن یک تکه نان، ناگهان با تکه‌ای کپک‌زده مواجه شده باشید.
خوردن کپک به شکل تصادفی نه تنها می‌تواند منزجر کننده باشد، بلکه گاهی برای افراد نگران کننده هم خواهد شد.
خیلی از ما نمی‌دانیم چه کنیم که موادغذایی در یخچال و یا محیط آشپزخانه کپک نزنند.
کپک چیست و چگونه و چرا ایجاد می‌شود؟
عوامل قارچی فساد موادغذایی به عوامل کپکی و مخمری تقسیم می‌شوند. کپک‌ها آن دسته از قارچ‌ها هستند که غالبا ایجاد بیماری خطرناکی نمی‌کنند، اما گاهی در مواقع ضعف سیستم ایمنی بدن می‌توانند بسیار خطرناک باشند. عاملی که باعث گسترش و افزایش آن‌ها می‌گردد، مقدار بیش از حد رطوبت است و پخت آن‌ها نیز نمی‌تواند سموم آن‌ها را از بین ببرد. بنابراین برای امنیت و سلامت بیشتر، بهتر است که آن را دور بریزید. ۱۲۰ هزار جنس از گونه کپک وجود دارد که روی موادغذایی قادرند رشد کنند. ۴۰ عدد آن‌ها بیماری زا هستند و مابقی می‌توانند مسمومیت غذایی ایجاد کنند. حتی بعضی‌ها می‌توانند سرطان زا باشند. اما عده‌ای از آن‌ها مفید هم هستند و در صنایع لبنی کاربرد دارند. کپک‌ها در صورت مناسب بودن شرایط رشد یعنی رطوبت و حرارت به سرعت رشد می‌کنند و می‌توانند سبب تخریب و غیرقابل مصرف شدن میوه‌ها و غذا‌ها شوند. کپک‌ها دارای رنگ‌های مختلفی بوده و کرکی شکل و پنبه مانند هستند و با تولید آنزیم‌های زیاد سبب فساد غذا‌ها می‌شوند. برای فاسد شدن غذا و میوه کپک باید رشد کند و تغییرات فیزیکی و شیمیایی ایجاد کند تا با ترشح آنزیم اولا سفتی غذا‌ها و رنگ آن‌ها را به هم بزند و ثانیا طعم شان را تغییر دهد و آن‌ها را ترش مزه کند.
آیا کپک‌ها با هم فرق دارند؟
کپکی که روی میوه‌ها از جمله گلابی و سیب رشد می‌کند روی ترشی‌ها رشد نمی‌کند. کپکی که روی مربا تشکیل می‌شود، از ویژگی‌های بیشتری برخوردار است، چون می‌تواند قند را تجزیه کند. کپک‌هایی که روی نان رشد می‌کنند می‌توانند بسیار خطرناک باشند. کپک‌هایی که روی گردو، پسته و انواع مغز‌ها رشد می‌کنند بسیار خطرناک‌تر از کپک‌های میوه‌ها هستند. چون از خود ماده‌ای ترشح می‌کنند که گاه منجر به نقایص تولد و دگرگونی‌های ژنتیکی می‌شود و یا سرطان زا هستند.
چگونه می‌توان مانع کپک زدن نان شد؟
از آنجایی که کپک‌ها در نان قادرند ریشه دار شده و در بافت نان فرو روند بسیار خطرناک‌تر هستند بنابراین زمانی که نان‌ها لایه لایه روی هم قرار گرفته اند و یکی از لایه‌ها کپک زده است باید تمام نان‌ها دور ریخته شود چرا که کپک به همه قسمت‌های دیگر هم نفوذ کرده است. بنابراین پیش از سرد شدن کامل نان‌ها نباید آن‌ها دسته کنید. زیرا حرارت نان موجب کپک زدگی زودرس می‌شود. انباشته شدن نان داغ پیش از سرد شدن موجب تغییر حالت ظاهری، بیات شدن زودرس، تسریع در کپک زدگی و بیماری‌های گوارشی می‌شود. بنابراین برای جلوگیری از کپک زدن نان باید آن‌ها را در پلاستیک‌های دربسته و در فریزر نگهداری کنید. حتی یخچال موجب بیات شدن و کپک زدن نان می‌شود. پیچیدن نان در پارچه‌های سفید و بی رنگ بهتر از سفره‌های پلاستیکی است زیرا رطوبت در پارچه وجود ندارد و ماندگاری نان بیشتر می‌شود.
درباره میوه‌ها چه باید کرد؟
میوه‌ها حتی با وجود شستن در یخچال کپک می‌زنند و علت آن هم آبی است که به تدریج در جا میوه‌ای جمع می‌شود و نیز رطوبت دایمی یخچال. چنانچه یک قطعه اسفنج در جامیوه‌ای قرار دهید، رطوبت وآب‌ها را جذب کرده ومانع کپک زدگی می‌شود. بنابراین نباید به مدت طولانی میوه‌ها را نگهداری کرد. پس از شستن میوه‌ها در جای خنک آن‌ها را کاملا خشک کنید درون یک ظرف دربسته قرار دهید تا هم ماندگاری آن بیشتر شود و هم کپک نزند. در صورتی که میوه‌ای بسیار رسیده و لک دار است باید از سایر میوه‌ها جدا شود همچنین زمانی که میوه‌ای کپک زد باید آن را از سایر میوه‌ها جدا کرد و کل میوه را دور انداخت. جدا کردن بخشی از میوه که کپک زده است و مصرف سایر قسمت‌ها دلیل بر سلامت آن بخش نیست. بنابراین در صورت کپک زدگی میوه همه میوه را دور بیندازید. پوره کردن میوه‌ها یکی دیگر از روش‌های نگهداری میوه برای زمانی طولانی است.
آیا برداشتن بخشی از پنیر و کره کپک زده و مصرف مابقی اشکالی دارد؟
پنیر کپک زده خطرناک است، چون میکروب‌های دیگری دارد که ممکن است سبب زخم معده شوند. درباره پنیر می‌توان بخش کپک زده را جدا کرد و مابقی را مصرف کرد. اما کره کپک زده بسیار خطرناک‌تر است چرا که کپک‌ها کره را تجزیه می‌کنند، کره اکسید شده و حتی خطر سکته را به دنبال دارد. به طورکلی چربی‌های اکسید شده بسیار خطرناک هستند..
اگر کپک خوردید زبان خود را نشویید
طبق گفته دکتر بدفورد، اگر کپک خوردید، لازم نیست به دستشویی رفته تا زبان خود را با صابون بشویید؛ چرا که شما از کپک نمی‌میرید. در واقع تا زمانی که سیستم ایمنی بدن شما سالم است، بدن شما می‌تواند کپک را نیز مانند دیگر مواد غذایی گوارش کند.
پس باید بدانید کپک‌ها در بسیاری از موارد کاملا بی خطر هستند.
کری گنس، (Keri Gans) متخصص تغذیه و نویسنده در نیویورک گفت: شما باید بدانید خوردن مقداری کپک امری طبیعی و رایج است و معمولا کپک به آسانی روی غذا‌های نرم و پرمنفذی مانند نان، میوه‌ها و سبزیجات رشد می‌کند. اما بخش عجیب ماجرا آن جا است که به شما بگوییم احتمالا قبلا هم کپک خورده اید، اما خودتان نمی‌دانید.
دکتر رودولف بدفورد، (Rudolph Bedford) متخصص گوارش در مرکز بهداشت شهر سانتا مونیکا در ایالت کالیفرنیای آمریکا گفت: به طور کلی، خوردن غذای کپک زده خیلی به بدن شما آسیبی نمی‌رساند؛ چه رسد به آن که بخواهد شما را بکشد.
البته با این حال موارد اندکی وجود دارند که باید به خاطر داشته باشید. اگرچه معمولا کپک خطری ندارد و حال شما خوب است؛ اما ممکن است در مواردی نادر، کپک‌ها سبب مریضی شوند؛ بنابراین بهتر است به جای آن که همین طوری اقدام کنید، از این مسائل آگاه باشید.
طبق گفته دکتر بدفورد، شما ممکن است پس از خوردن این کپک‌ها احساس مریضی بکنید؛ اما باید بدانید این حس مریضی بیشتر به دلیل طعم بد آن است و به این خاطر که شما مسموم شده اید، نیست.
دکتر بدفورد پیشنهاد می‌کند حتی زمانی که پس از خوردن کپک احساس مریضی می‌کنید، پیش از زنگ زدن به یک دکتر، منتطر بمانید و ببینید آیا نشانه‌های شما محدود به حال تهوع است و یا وضع شما در حال وخیم‌تر شدن است؛ چرا که به گفته وی، معده محیطی خشن است و در بیشتر موارد، بیشتر باکتری‌ها و قارچ‌ها زنده نمی‌مانند.
اما اگر پس از خوردن کپک به شدت احساس مریضی کردید، چه کاری باید کرد؟
دکتر بدفورد گفت: بسیار غیرمعمول است که چنین اتفاقی بیفتد. اما اگر با این وجود چنین چیزی رخ داد و علائم شما شامل تهوع دائم و استفراغ بود، باید حتما با پزشک تماس بگیرید و احتمالا پزشک نیز برای شما داروی ضد تهوع تجویز می‌کند. اما اگر واقعا حال بدی داشته باشید، ممکن است دکتر برای شما داروی مسهل و یا داروی تحریک بدن برای استفراغ تجویز کند تا این ماده از بدن شما خارج شود.
وی همچنین گفت: ممکن است در برخی موارد افراد حساسیت‌های آلرژیک به برخی انواع کپک‌ها داشته باشند که ممکن است به مشکلات تنفسی منجر شود، اما در این موارد نیز نباید نگران بود؛ زیرا این موارد نیز موقتی هستند و توسط پزشک درمان می‌شوند.
دکتر بدفورد گفت: در طول ۳۰ سال فعالیت خود در زمینه پزشکی، تا کنون ندیده است کسی از خوردن کپک مرده باشد و یا نیازمند قرار گرفتن تحت درمان‌های شدید شده باشد.