مردی که قفسه سینه‌اش، قفسِ پرندگان است

مجیمه «درمانگر»، یک پیکر بدون صورت یا بدن نشسته است که کلاه بر سر و پالتو بر تن دارد و روی قفسی که در سینه دارد دو پرنده نشسته اند، یکی روی طاقچه و دیگری داخل آن قرار دارد. این مرد یک عصا و یک کیف دارد، هرچند جنسیت آن را نمی‌توان به قطعیت حدس زد، اما عصا، کفش و دست‌ها به مردی مسن اشاره دارد.
به نظر می‌رسد که پرندگان در قفسی که درب آن باز است در حال گفتگو با یکدیگر هستند. پرنده‌ای که در نزدیکی درب قفس نشسته است گویی دیگری را به سوی آزادی نوید می‌دهد، در حالی که پرنده دیگر انگار به حصر خود عادت کرده است، شاید هیچکدام نمی‌دانند که قفس باز است و آن‌ها آزاد هستند.
دکمه‌های باز پالتوی مرد نشان از دعوت به «درون» دارد، که مخاطب نگاهی اجمالی به خود کند هرچند ماگریت هر تفسیری را مورد سرزنش قرار می‌دهد و می‌گوید: اگر کسی به چیزی نگاه کند تا معنای آن را کشف کند، دیگر خود آن چیز را نمی‌بیند، بلکه به سؤالی که مطرح می‌شود فکر می‌کند.
رمز و راز این اثر گویی چنین است که هیچ چیزی وجود ندارد و تنها رازی که در کار او وجود دارد نامرئی و ناشناخته بودن آن است. آثار ماگریت به عنوان معما در نظر گرفته می‌شود. او با در کنار هم قرار گرفتن غیرمنتظره چیز‌های روزمره بیننده را درگیر یک سرگردانی خودساخته می‌کند.
رنه ماگریت نقاش بلژیکی، یکی از برجسته‌ترین نمایندگان سوررئالیسم در نقاشی، و ابداع کننده جناس تصویری است. یعنی استفاده از تصاویر زندگی روزمره به طوری که معنایی فرا واقعی را به ذهن متبادر سازد.

---

بیشتر بخوانید:

• تماشای گنج بازگردانده‌شده از سوئیس به ایران + تصاویر
• ماجرای مایع جنجالی که به زمین ریخت + فیلم

---

بطور موجز، رنه ماگریت در نقاشی‌های فرا واقع گرایانه اش رابطه اسرار آمیز بین تصویر بازنمایی شده و خود آن شی یا ابژه هنری را به نمایش می‌گذارد. ماگریت با به تصویر کشیدن اشیای آشنا در قالب مکان یا زمانی ناآشنا و غریب، حس و دریافت معمول و از پیش شرطی شده مخاطب را به پرسش وا می‌دارد.
ماگریت، مهارت ویژه‌ای در خلق هویت و معنایی عمیق‌تر و در عین حال فریبنده‌تر برای اشیای عادی و پیش پا افتاده روزمره زندگی داشت. موضوعات و صحنه‌های غیر معمول نقاشی‌های این هنرمند سورئالیست منتقدان هنری را مبهوت خود کرده است که برخلاف دیگر هنرمندان فرا واقع گرا، همچون سالوادور دالی و ماکس ارنست که آثارشان را بر اساس شخصیت‌ها و صحنه‌هایی الهام گرفته از ذهن ناخودآگاهشان خلق می‌کردند، بر پایه استفاده از وسایل و اشیا روزمره زندگی عادی شکل می‌گیرند که به صورت غیر معمول و عجیبی با یکدیگر و فضای پیرامون خود ترکیب بندی شده اند.
رنه ماگریت معتقد بود که نقاش باید به جز نقاشی، به چیز دیگری نیز بپردازد و در واقع ماگریت از نقاشی در مقام هدف غایی، به خودی خود گریزان بود و ترجیح می‌داد اندیشه گری قلمداد شود که از راه رنگ، رابطه برقرار می‌کند.
جایگاه پیکره و جایگاه متن در آثار ماگریت همواره از نوعی فقدان مناسبت میان تصویر اشیاء و عنوان تابلو برخوردار است. ماگریت انگار‌های شاعرانه اش را در قالب تصویر‌هایی عکس مانند عرضه می‌داشت. ولی اسلوب واقع نمایی را به قصد بازنمایی جنبه قابل رویت چیز‌ها بکار نمی‌گرفت، بلکه بدین وسیله بر حضور یا عمل رمزآمیز و ناشناخته آن‌ها تاکید می‌کرد.
نقاشی‌های ماگریت به مثابه ابژه یا شییٔ هنری قرار می‌گیرند از این جهت است که ماگریت را باید طلایه دار هنر مفهومی دانست که یکی از دلایل افول هنر مدرن و تبلور هنر پست مدرن محسوب می‌شود.
به بیان دیگر، نقاشی‌های ماگریت دریافت و خوانش مخاطب را از یک شی عادی که در زندگی روزمره آن را به عنوان یک مفهوم بدیهی پذیرفته، دچار اختلال و توهم می‌کند.
۲ اثر از رنه ماگریت نقاش بلژیکی از برجسته‌ترین نمایندگانِ سوررئالیسم در نقاشی و ابداع‌کنندهٔ جناس تصویری در محل این موزه نگهداری می‌شود. اثر دیگر این هنرمند که در گنجینه موزه هنر‌های معاصر قرار دارد «راه آسمان» است که متعلق به سال آخر عمر ماگریت است که از مجموع عناصر متضاد تشکیل شده است.