ده ویژگی‌ منتظران واقعی حضرت بقیه الله الاعظم (عج)

شناخت و آشنا سازی جوانان با جامعه مهدوی و با مشخصه ها و ملاک های باورمندی به مهدویت و نیز شناخت ویژگی منتظران واقعی، ضرورت اجتناب ناپذیر این عصر است و برکات فراوانی را در عصر غیبت برای افراد جامعه به دنبال دارد. آثاری همانند تهذیب نفس، دوری از گناه، استقامت و پایداری در برابر سختی‌ها، شور و نشاط و حرکت و امید به آینده و ازدیاد محبت نسبت به امام زمان (ع) که می تواند انسان منتظر را در مقابله با انحرافات فکری جریان مدعیان کاذب موعود گرایی، کمک نماید و ضامن سلامت فکری و عملی فرد و جامعه گردد.

از همین رو است که در دعای ندبه می‌خوانیم: اللّهمّ… و أعنّا علی تأْدیة حقوقه إلیْه و الاْءجْتهاد فی طاعته و اجْتناب معْصیته و امْننْ علیْنا برضاه؛ خداوندا! … ما را در راه ادای حقوق او (امام مهدی (ع)، تلاش در پیروی از او و دوری از مخالفت او یاری کن و با خشنودی او بر ما منت‏ گذار!

الف- ویژگی های عقیدتی منتظران

۱_ باورمندی عقیدتی به امام عصر (ع) منتظران و باورمندان واقعی امام زمان (ع)، کسانی اند که از نظر باور فکری و ایمانی معتقدند که در آخرالزمان منجی نجات بخش با مشخصات و مصداق و از ذریه رسول الله (ص) و از نسل حضرت فاطمه زهرا (س) خواهد آمد و بشر را از ظلم وتباهی نجات می‌بخشد: «و نرید أنْ نمنّ علی الّذین اسْتضْعفوا فی الْأرْض و نجْعلهمْ أئمّةً و نجْعلهم الْوارثین». (سوره قصص، آیه ۵) رسول خدا(ص) فرمودند: «الْمهْدیّ منْ عتْرتی منْ ولد فاطمة» (سنن أبی داود، ج ۱۱ ص ۳۷۳) آن منجی فرزند حضرت امام حسن عسکری (ع) است که در سال ۲۵۵ هجری قمری به دنیا آمده و در سال۲۶۰ قمری به امامت رسید و تا سال ۳۲۹ قمری به مدت هفتاد سال غیبت صغرا و از آن سال تاکنون در پشت پرده غیبت کبرا قرار دارد.(الغیبه، ص۱۳۹)

۲_ اعتقاد به حضور امام زمان (ع) منتظر و مهدوی باوران واقعی بر این عقیده اند که هر چند حضرت مهدی(ع) درعصر غیبت ظهور ندارد؛ ولی حضور دارد؛ چون غیبت به معنا «عدم ظهور» است نه «عدم حضور». آن حضرت به حکم ولایت تکوینی امامت، بر همه اموری که در جامعه می گذرد، به صورت نامریی مدیریت و هدایت می‌کند و در زمان غیبت همانند خورشید، در پشت ابر است که برکت وجودش به همه می‌رسد. (کافی، ج۱، ص۱۹۴)).

۳_ باورمند بودن نه زود باور گشتن منتظران مهدی موعود (عج) هرچند ملاقات با امام (ع) در زمان غیبت را امکان پذیر می‌دانند و باور دارند که امام به ملاقات بعضی می آیند؛ ولی زود باور نیستند، ادعای هرکسی را نمی‌پذیرند؛ امام زمان فرمودند: به به زودی کسانی که ادعای مشاهده مرا دارند به سراغ شیعیان من خواهند آمد! ولی آگاه باشید، هرکس قبل ازخروج سفیانی وصیحه آسمانی ادعای مشاهده کند، دروغگو و افترا زننده است. (الغیبه، ص۲۴۱)

۴_ عدالت محوری و پرهیز از ظلم منتظران واقعی، اهل ظلم نمی‌باشند و در گسترش آن نیز سکوت نمی کنند. آنان ظلم را علامت ظهور می‌دانند نه علت ظهور، یعنی گسترش ظلم و تباهی را علت ظهور حضرت مهدی نمی‌دانند و نمی‌پندارند که بگذاریم ستم رواج یابد و اگر ظلم در جامعه گسترش پیدا کرد پس امام ظهور می‌کند! بلکه منتظران واقعی معتقدند که گسترش ظلم علامت ظهور است. درجامعه‌ای که مردم، خود خواهان ظلم اند و همراهی با ظالم می‌کنند و با ظلم کنار می‌آیند، دلیلی ندارد که حضرت ظهور کند! اگر مردم یک جامعه در برابر ستم ظالم ایستادند ولی قدرت مقابله با آن را نداشتند، دراین صورت چون حجت را بر امام (ع) تمام می‌شود، نوبت امام غایب می‌رسد که ظهور کند. این است معنای کلام پیامبر (ص) که فرمود: روزها و شب ها سپری نمی‏شوند تا این که مردی را از خاندان من که همنام من است مبعوث خواهد کرد تا دنیا را پر از عدل و داد کند بعد از این که پر از ظلم و جور شده باشد. (بحار، ج۹۹، ص۳۹)

۵_ شبهه شناس شدن نه شبهه پذیر بودن منتظران باورمند به امام عصر (ع)، کسانی‌اند که با طولانی شدن غیبت و امواج شبهات پیرامون مهدویت، تردیدی نسبت به باور خود پیدا نمی کنند و تسلیم امواج شبهات نمی‌گردند؛ چراکه در شرایط عادی، فراوانند کسانی که ادعای ولایت مداری دارند؛ ولی هنر در جایی است که امتحان طولانی شدن غیبت در پیش بیاید، در آن وقت است که راه را گم نمی‌کنند و به فرقه ضاله موعودگرا، گرایش پیدا نمی کنند و به انحراف کشیده نمی‌شوند. یکی از اسرار غیب امام عصر(ع) «امتحان ایمان» به مهدویت شمرده شده: «... فقال هیْهات هیْهات لا یکون فرجنا حتّی تغرْبلوا ثمّ تغرْبلوا ثمّ تغرْبلو»؛ هیهات، هیهات، هرگز این فرج رخ نخواهد داد؛ مگر اینکه غربال بشوید، سپس غربال بشوید، سپس غربال بشوید. (الغیبة، ص ۳۳۸)

۶_ اهل تعبد بودن نه اهل توقیت شدن منتظران، هر لحظه در انتظار ظهور منجی هستند ولی زمان معینی را برای ظهور تعیین نمی‌کنند؛ امام باقر علیه السلام درپاسخ فضیل بن یسار درباره کسانی که اهل توقیت‌اند فرمود: «کذب الْوقّاتون ... ؛ تعیین کنندگان وقت‏ ظهور دروغ می‌گویند؛ وقت‏ گذاران دروغگویند، وقت گذاران دروغگویند. (کافی،ج۲،ص۳۶۸) ب- ویژگی های رفتاری منتظران

۷_ نهایت ادب نسبت به امام مهدی (ع) داشتن در روایتی نقل شده که در مجلسی در خراسان یک نفر نام مبارک قائم علیه ‌السلام را در حضور امام رضا علیه‌ السلام ذکر می‌کند؛ آن حضرت دست را بر سر شریف گذاشته و می‌فرمایند: «اللهمّ عجّل فرجه و سهّل مخرجه». (الزام الناصب، ج۱، ص۲۴۹) از امام جعفر صادق علیه‌ السلام سؤال شد که علت ایستادن هنگام بردن نام قائم علیه‌ السلام چیست؟ فرمود: به خاطر آن است که هر کس به این نام «قائم» حضرت را صدا بزند، آن حضرت از شدت رأفت به دوستانشان نگاه لطیف و مهربانانه می‌کند، از این رو شایسته است که انسان از باب تعظیم به آن حضرت، همانند عبد خاضع در برابر مولای جلیل که او را شریفانه نظر می‌کند، در مقابل او بایستد و از خداوند متعال تعجیل فرج او را درخواست کند. (همان)

۸_ به یاد بقیه الله (ع) بودن منتظران و علاقمندان حضرت بقیه الله، پیوسته به یاد آن حضرت اند؛ امام کاظم علیه علیه السلام فرمود: «یغیب عنْ أبْصار النّاس شخْصه و لا یغیب عنْ قلوب الْمؤْمنین ذکْره؛ او از دیدگان مردم پنهان می شود ولی یاد او از دل های مؤمنان پنهان نمی گردد». (کمال الدین، ج۲، ص ۲۲۱) منتظر واقعی، برای تعجیل و تسریع فرج آن حضرت، فراوان دعا می‌کنند. دعا برای تعجیل فرج امام زمان (عج) سنّتی است که ائمه اطهار (ع) نیز به آن عمل می‌کردند و خود آن امام عزیز نیز شیعیان را به دعای برای فرج خویش توصیه فرموده است: «وأکثرو الدّعاء بتعجیل الفرج، فإنّ ذلک فرجکم؛ برای تعجیل در فرج، زیاد دعا کنید که همانا آن فرج شما است. (کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۳۶۱) صلوات کامل: «اللهم صل علی محمد وآل محمد وعجّل فرجهم» و صدقه دادن به نیت سلامتی امام عصر(عج) نیز از جمله شاخصه های منتظران در عصر غیبت است. گرچه حفظ وجود مقدس امام زمان به اراده و مشیت الهی است، ولی اسباب یاد شده نیز در زمره مشیت الهی است.

۹_ زاهدان شب و شیران روز منتظران واقعی، جامع بین وجه اللهی و وجه الخلقی اند؛ در روز، خدمتگذارند و در شب اهل تهجد و سحر و نافله و خلوت با خدایند. خدمت و دستگیری ازفقرا در روز، آنان را از لذت مناجات شب غافل نمی‌کند. البته این جنبه وجه اللهی، نیز موجب نمی شود که روحیه صوفیانه پیدا کرده واز خدمت به بندگان غافل شوند؛ بلکه در روز شیرانی اند که خود را به خطر زده و هر آنچه توان دارند بدون منت و تظاهر، خدمت به جامعه می کنند. این عبادت خالصانه در شب و خدمت به بندگان خدا در روز، از آنان شخصیت نورانی و مردمی می‌سازد. امام صادق(ع) اینان را اینگونه توصیف می‌نمایند: «رجالٌ لا ینامون اللّیل ... رهْبانٌ باللّیل لیوثٌ بالنّهار؛بزرگ مردانی که شب ها را نمی خوابند. برای آن ها زمزمه ای است در نمازشان، همچون زمزمه انبوه زنبورانّ شب ها را شب زنده داری می کنند، و صبح می‌کنند در حالی که بر مرکب های خویش سوارند [و آماده پیکار] راهبان شب هستند و شیران روز. (بحار، ج۵۲، ص ۳۰۸) تهذیب نفس، پارسائی و آراستگی به اخلاق پسندیده از ویژگی مهم منتظران امام عصر (عج) است. همان‌گونه که امام امام صادق(ع) فرمود: هر کس می‌خواهد از یاران حضرت مهدی (عج) باشد، باید منتظر باشد و به پرهیزکاری و اخلاق نیکو رفتار نماید. (کتاب الغیبه، نعمانی، ص ۲۰۰)

۱۰_ آماده بودن منتظران و مهدی باوران واقعی، هرگز انتظار که افضل اعمال است را به سکون وسکوت تفسیر نمی‌کنند، تا تکلیف را از دوش خود در برابر جامعه بردارند و از خویش سلب مسؤلیت کنند! بلکه انتظار در نگاه منتظرین واقعی به معنای چشم به راه بودن است. به کسی چشم به راه گفته می‌شود که خود را از همه جهات برای کسی که در انتظارش نشسته است آماده و مهیا کرده باشد و همانند سرباز در پادگان آماده و گوش به فرمان فرمانده برای حرکت و انجام وظیفه باشد. (کمال الدین، ج۲، ص۶۴۶) بین رفتار عملی منتظر و منتظر، سنخیت و تناسب وجود دارد و امام (ع) الگو و اسوه رفتاری آنان است. رفتار عملی و سبک زندگی منتظر کاملا مهدوی است. اهل ورع و پارسا است؛ یعنی نه تنها واجبات را انجام و محرمات را ترک می‌کند، بلکه از اموری که مشتبه بین حلال و حرام اند نیز اجتناب می‌کند. از همین رو امام صادق(ع) در توصیف مهدی باوران می‌فرمایند: کسی که مایل است جزو یاران حضرت مهدی (عج) قرار گیرد، باید منتظر باشد و اعمال و رفتارش در حال انتظار با تقوا و اخلاق نیکو تو ام شود. (الغیبه، ص۲۰۰؛ برگرفته از یاداشت تبلیغی استاد سید محمدتقی قادری، پایگاه اطلاع رسانی بلاغ حوزه علمیه قم)

نتیجه تنها زمانی می‌توانیم خود را منتظر امام عدالت‌گستر و پیرو او بدانیم که در زندگی فردی، اجتماعی و سیاسی خویش، راه و روش مورد نظر آن امام همام (ع) را اجرا کنیم و در طریق مستیقم ولایت و امامت ثابت قدم بمانیم و در اجرای عدالت بکوشیم و از ستم و ستم پذیری اجتناب نماییم. امروز معیار سنجش انتظار، همراهی با حکومت اسلامی و التزام به ولایت فقیه است که مورد توصیه امام زمان (ع) است که فرمود: و اما الحوادث الواقعه فارجعوا فیها الی رواه حدیثنا فانهم حجتی علیکم و انا حجه الله علیهم» ؛ و اما در رخدادهایی که پیش می‌آید به راویان حدیث ما مراجعه کنید؛ زیرا آنان حجت من بر شمایند و من حجت خدا بر آنان هستم. وسائل الشیعه، ج۱۸، ص ۱۰۱)

منبع : یاداشتی از حجت‌الاسلام دکتر سیدحسین حسینی کارنامی