ایران چگونه جایگاه بولتون را در کاخ سفید متزلزل کرد؟

به گزارش تابناک جوان به نقل از جهان نیوز، طی ساعات گذشته منابع متعدد آمریکایی اخبار و مطالبی را منتشر کرده اند که همگی حاکیست که کاخ سفید و به خصوص شخص ترامپ نسبت به جنگ با ایران دچار یک عقب نشینی بسیار معناداری شده است. حتی کار به جایی رسیده که افرادی همانند بولتون که تنها چند جمله‌ای علنی سخن از جنگ با ایران را بیان کرده، در معرض اخراج قرار قرار گرفته‌اند. این اتفاق چگونه به یکباره در کاخ سفید رخ داده؟ طی روز‌های گذشته در لایه‌های پنهان سیاسی و نظامی بین ایران و آمریکا چه پیام‌های غیرمستقیم و یا حتی مستقیمی رد و بدل گشته، که اینک منابع آمریکایی در اقدامی قابل تامل مرتبا علائم گریز آمریکا از جنگ را مطرح می‌کنند.

 

الف: در وهله اول می‌توان دلایل سیاسی برای این عقب نشینی مطرح کرد. ترامپ باید چندماه دیگر وارد کارزار انتخاباتی شود و برای او که مدام از جنگ‌های گذشته و پرونده‌های همچون عراق، افغانستان، لیبی و حتی سوریه انتقاد کرده، سخن از جنگ با ایران «سم تبلیغاتی» محسوب می‌شود. ضمن اینکه او در انتخابات قبل به مردم آمریکا قول داده که وارد جنگ دیگری نخواهد شد. این مساله به خودی خود، دلیل محکمی برای عقب‌نشینی از جنگ با ایران محسوب می‌شود، ولی در این مقطع همه دلیل و یا به تعبیر دیگر دقیق‌ترین دلیل نیست.

ب: آنچه که دیگر تقریبا مسلم است، این است که حتی طرح گزینه جنگ علیه ایران، اینک به یک عامل آشکار اختلاف در کاخ سفید تبدیل شده است. این مساله به خوبی نشان می‌دهد که گزینه تقابل نظامی با ایران حتی برای تیم یکدست شده کاخ سفید – ترامپ تاکنون افراد سیاسی و امنیتی متعددی را از اطرافیانش به علت اختلاف سلیقه برکنار کرده است- چقدر سنگین است. ایران لقمه قابل هضمی حتی برای احمق‌ترین ساکنان کاخ سفید نیست. بدیهی است که ترامپ برای بهم نریختن وحدت مقامات کاخ سفید نیز فراموش کردن جنگ با ایران را ساده‌ترین و سریع‌ترین راه حل بداند. ضمن اینکه منابع آمریکایی نیز گزارش دادند که ترامپ دوست ندارد که اینگونه در افکار عمومی تصور شود که دیگرانی همچون بولتون او را اداره و مدیریت می‌کنند.

ج: اما یک دلیل سیاسی دیگر نیز می‌توان در اینجا اضافه کرد. ترامپ اعلام جنگ و فشار بر ایران را برای مذاکره می‌خواهد و نه جنگیدن نظامی. بدیهی است که طرح این گزینه فقط تاجایی به کار می‌رود که اتفاقا گزینه جنگ تقویت نشود! ضمن اینکه ترامپ اگر کمی عاقل نیز باشد، به خوبی تاکنون متوجه شده است که طرح گزینه جنگ در برابر ایران، گزینه مذاکره را از روی میز حاکمیت در ایران دورتر کرده است. ترامپ تنها تا انتخابات دور جدید ریاست جمهوریش فرصت دارد تا کانال دیپلماتیکی با ایران پیدا کند؛ بنابراین طرح و تکرار گزینه جنگ در برابر ایران فقط زمان را برای او هدر می‌دهد. عقب‌نشینی ترامپ از جنگ با ایران، آخرین تلاش‌های ناشیانه وی برای گشودن باب مذکره با دولت ایران نیز محسوب می‌شود.

د: طرح گزینه جنگ علیه ایران، نه تنها ایران به مذاکره نزدیک نکرد، بلکه جنبه عملیات روانی آن علیه افکار عمومی در ایران نیز خیلی زود علائم شکست خوردنش را نشان داد. آنهم به دلیل اینکه یک جریان آرامش بخش در درون نظام مرتبا مردم را در این سال‌ها برای عدم شروع جنگ اطمینان داده و افکار عمومی نیز منطق سخنان او را عمیقا باور دارند. در این میان اصرار عیجب برخی اصلاح‌طلبان برای طرح احتمال جنگ ایران و آمریکا و تکمیل پازل سیاست‌های افرادی، چون جان بولتون نیز فراموش نشدنی بود.

ه:، اما دلایل سیاسی گفته شده، همانطور که در ابتدا نیز تاکید شده، کامل‌ترین دلیل برای عقب‌نشینی ترامپ از تقابل نظامی با ایران نیست. او در چند روز اخیر با محاسباتی دیگری روبه رو شده است. اولین فرضیه – که بخشی از آن رسانه‌ای نیز شده - این است که جریان امنیتی و اطلاعاتی در کاخ سفید و ایضا فرماندهان ارتش آمریکا با جدی شدن طرح گزینه جنگ علیه ایران از طرف برخی چهره‌های نزدیک به ترامپ همانند بولتون، احتمالا مجبور شدند، محاسبات صریح و برآورد‌های اطلاعاتی خود را شفاف‌تر به اطلاع ترامپ برسانند. این همان فرضیه قدیمی است که می‌گوید سال‌هاست در آمریکا و اسرائیل، نظامی‌ها برخلاف سیاسیون هیچ تمایلی برای تقابل نظامی با ایران ندارند و به صرفه نبودن هر سطحی از جنگ با ایران چندین سال هست که پایه ثابت محاسبات راهبردی ارتش تروریست آمریکا است.

و: برخی شواهد نشان می‌دهد که ایران در چند روز گذشته علائمی از خود بروز داده که ترامپ را وادار به اندیشیدن مجدد درباره افزایش تنش نظامی با ایران کرده است. اینکه ایران دقیقا چه پیام‌های را صادر کرده، برای محافل رسانه‌ای داخلی و خارجی چندان مشخص نیست. اما برخی منابع غربی گفته‌اند که مقامات نظامی و امنیتی آمریکا، آرایش و تحرکات امنیتی ایران در منطقه را را ارزیابی و گزارش آن را به کاخ سفید ارسال کرده‌اند. این منابع غربی تصریح دارند که پیام‌های ایران در چند روز گذشته آنقدر صریح بوده که جای تردیدی برای سیاسیون آمریکا نگذاشته است و حتی برآورد میزان آسیب‌پذیری آمریکا و متحدنیش را در منطقه در صورت مواجه سخت با ایران را نیز به روز کرده است!