والدین "منتقد" به احساس "شرم" نوجوان دامن می‌زنند

شرم دارای دو مولفه اصلی یعنی "شرم درونی شده" و "شرم بیرونی" است. در نوجوانی فرد هیجانات متفاوتی را تجربه می‌کند که از جمله مهم‌ترین این هیجانات خشم است. در واقع به واسطه شرم هیجان خشم رخ می‌دهد که می‌تواند منجر به پرخاشگری نوجوان نیز شود. شرم همیشه پیش از خشم ایجاد شده و این حس تدافعی شرمساری افراد را با تجاربی از خشم و خصومت مواجه می‌کند. شرم درونی شده از مهم‌ترین تجارب منفی در طول دوران زندگی است که با میل به کناره گیری، احساس کنترل و ارزیابی منفی از خود نظیر حس نفرت از خود مرتبط است. وقتی فرد حقارت و بی‌ارزشی را تجربه می‌کند، بر اساس برخی احساسات افسرده ساز مثل نا امیدی و میل به دوری از دیگران و ترس از طرد شدن توسط دیگران، شرم بیشتری را نیز تجربه می‌کند و هرچه افراد طرد شدن بیشتری را تجربه کنند به این باور غلط می‌رسند که بی‌ارزش، حقیر و دوست نداشتنی هستند و درباره وجود خود احساس شرمندگی می‌کند. در واقع این چرخه معیوب دائما تکرار می‌شود تا فرد به انزوا و گوشه‌گیری برسد.
نوجوانی که نسبت به وجود خود احساس شرم می‌کند، از برقراری ارتباط با دیگران می‌ترسند، تصور می‌کند دیگران فقط نقص‌ها و کاستی‌های او را می‌بینند و، چون از این شرایط شرمنده است از برقراری ارتباط صمیمی با دیگران خودداری می‌کند.نوجوان دچار حس "شرم" هر لحظه منتظر طرد شدن از سوی دیگران در روابط خود است و از این رو به دلیل ترس از تحقیر شدن اجازه نزدیک شدن دیگران به خود را نمی‌دهند و اینگونه مهارت‌های اجتماعی‌اش نیز کاهش پیدا می‌کند.
اثرات منفی و در عین حال بلند مدت نهادینه شدن احساس "شرم" در نوجوانان این را هم گفت که تجربه حس شرم در بروز بسیاری از اختلالات نظیر وسواس، اضطراب خوردن، کاهش عزت نفس، افزایش پرخاشگری، افسردگی، استرس، رفتار‌های جامعه ستیز و خود انتقادی زیاد نقش دارد.
انزانی والدگری منفی، اعتیاد والدین، والدین انتقادگر، دلبستگی ناایمن فرد در کودکی، القاء حس دوست داشتنی نبودن در کودکی، والدین طرد کننده، عدم دریافت عشق و امنیت از والدین، ایراد گیری و عیب جویی والدین را از جمله ریشه‌های نهادینه شدن احساس "شرم" در نوجوانان دانست و با بیان اینکه والدین مستبد احساس شرم را در فرزند افزایش می‌دهند، این را هم گفت که این نوجوانان به هنگام بزرگسالی افرادی کم رو می‌شوند که از ارتباط با دیگران ترس داشته و در برقراری رفتاری موثر و جرات‌مند با دیگران ناتوان هستند.والدین باید پیش از فرزندآوری رفتار جرات‌مند، ارتباط موثر، کنترل خشم و خودآگاهی را بیاموزند و در صورت نیاز در دوره‌های خودشناسی شرکت کرده و مهارت‌های فرزند پروری را جدی بگیرند چراکه والدین ناآگاهی که دلبستگی ایمن با فرزندان ندارند، کمال گرا و یا مستبد هستند و به خودشناسی دقیقی نرسیده‌اند و دائما در حال انتقاد از فرزند هستند، می‌توانند احساس شرم را در فرزند تشدید کنند.

 

منبع : اینستا