عوامل به وجود آورنده زامبی‌ها!
تابناک جوان : زامبی‌ها یا همان مردگان متحرک، از گذشته جایگاه ویژه‌ای در فرهنگ عامه داشته اند، از داستان معروف «فرانکشتاین» مری شلی گرفته تا بسیاری از فیلم‌های ژانر وحشت و سریال‌های تلویزیونی مثل «مردگان متحرک» (The Walking Dead).
زامبی عموماً به موجوداتی اطلاق می‌شود که نه به خواست خودشان، بلکه به روش‌هایی فرا طبیعی به حرکت در می‌آیند و گاهاً رفتار‌های عجیبی دارند. گرچه بعید است آخرالزمان با خیزش زامبی‌ها رقم بخورد، اما ویروس‌ها و انگل‌های واقعی‌ای در طبیعت وجود دارند که می‌توانند حیوانات و حتی انسان‌ها را به چیزی شبیه به زامبی تبدیل کنند. در ادامه با این عوامل بیشتر آشنا خواهیم شد.
۱- بیماری گوزن زامبی
بیماری گوزن زامبی (Chronic Wasting Disease / Zombie Deer Disease) نوعی بیماری پریونی تخریب گر اعصاب است که در حیوانات سُم دار، مثل گوزن‌های شمالی و دیگر انواع گوزن دیده می‌شود. این بیماری مغز و سیستم عصبی حیوان را درگیر می‌کند. حیوان مبتلا با سرعت زیادی وزن کم می‌کند و در نتیجه بدن آن ضعیف می‌شود و تحلیل می‌رود. در نهایت حیوان، گیج و منگ، در حالی که آب دهانش جاری شده، مثل یک زامبی، سست و بی رمق، تلو تلو می‌خورد.
گرچه تا به حال هیچ موردی از سرایت این بیماری از گوزن‌ها به انسان گزارش نشده، اما کارشناسان از وقوع این اتفاق اظهار نگرانی کرده اند.
در گذشته مواردی از ابتلای انسان به بیماری‌های پریونی تخریب گر اعصاب رخ داده که جنون گاوی یکی از آن‌ها است. در دهه‌های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰، مردم یکی از قبیله‌های بومی کشور پاپوآ گینه نو به این بیماری دچار شدند.
مردم این قبیله طبق آداب و رسوم خود، مغز مردگان خود را بیرون آورده و می‌خوردند، اما همین مسأله باعث شیوع بیماری جنون گاوی در این قبیله شد. از قرار معلوم، این بیماری از طریق یک مغز آلوده به بقیه سرایت کرده بود. افراد مبتلا توانایی کنترل دست و پا و عملکرد‌های بدن خود را از دست داده بودند.
۲- ویروس هاری
هاری نوعی بیماری ویروسی است که معمولاً از طریق نیش یا گاز یک حیوان مبتلا منتقل می‌شود. این بیماری زمانی سرایت پیدا می‌کند که آب دهان حیوان مبتلا وارد خون، چشم ها، بینی یا دهان حیوان دیگری شود.
بیماری هاری شروع نسبتاً بی سر و صدایی دارد و با علائمی شبیه به آنفولانزا آغاز می‌شود، با این حال این بیماری می‌تواند کشنده باشد. هاری اگر درمان نشود، ویروس آن باعث بروز التهاب در سیستم عصبی مرکزی بدن (مغز و ستون فقرات) می‌شود، مسأله‌ای که منجر به مشکلات فیزیکی شدیدی مثل فلج شدن، تشنج و گرفتگی‌های عضلانی‌ای می‌شود که می‌توانند حالتی غیر طبیعی به بدن دهند.
با پیشروی ویروس، رفتار‌های حیوان مبتلا غیر طبیعی شده و در تعادل و هماهنگی حرکات بدن آن اختلال ایجاد می‌شود. بعد از آن، ترشح بزاق دهان بسیار زیاد شده و تنفس و بلع سخت می‌شود. در بعضی موارد هم، حیوان مبتلا رفتار‌های پرخاشگرانه‌ای بروز می‌دهد یا حتی به خودش صدمه می‌زند.
راکون ها، راسوها، روباه ها، کایوت‌ها و بعضی از گونه‌های خفاش می‌توانند ناقل ویروس هاری باشد و آن را به سگ ها، گربه‌ها و حتی انسان‌ها منتقل کنند.
هر ساله ۵۵ هزار نفر در سراسر دنیا بر اثر بیماری هاری از دنیا می‌روند. خوشبختانه واکسن هاری که بعد از ابتلا به بیماری استفاده می‌شود، کاملاً مؤثر است، البته در صورتی که واکسن قبل از ظهور نشانه‌های جدی بیماری تزریق شود.
۳- بیماری خواب آفریقایی
بیماری خواب آفریقایی (African Sleeping Sickness) در اثر انگل‌هایی به وجود می‌آید که از طریق نیش مگس‌های تسه تسه در آفریقا منتقل می‌شوند. این بیماری می‌تواند گونه‌های مختلفی از پستانداران را مبتلا کند، از جمله گاوها، گوسفندها، فیل ها، گوزن‌های دم سفید آفریقای جنوبی و نخستی سانان (شامل میمون ها، گوریل‌ها و انسان ها). حیوان مبتلا سست و بی رمق و لاغر و ضعیف می‌شود، موهایش می‌ریزد و تا زمانی که انگل در بدنش حضور داشته باشد، ضعیف‌تر و ضعیف‌تر می‌شود.
برجسته‌ترین نشانه‌ی بیماری خواب، که نام بیماری هم از آن گرفته شده، با حمله‌ی انگل به مغز به وجود می‌آید: موجود مبتلا نه می‌تواند شب‌ها بخوابد و نه می‌تواند در طول روز بیدار بماند.
انسان‌ها هم می‌توانند به این بیماری مبتلا شوند؛ افراد مبتلا دچار تب و درد‌های عضلانی می‌شوند و در صورتی که بیماری درمان نشود، دچار زوال عقل می‌شوند، اخلاق و خصوصیات رفتاری آن‌ها تغییر می‌کند و در راه رفتن و حفظ تعادل دچار مشکل می‌شوند. هیچ واکسنی برای پیشگیری از بیماری خواب وجود ندارد، اما دارو‌های متعددی برای درمان افراد مبتلا ساخته شده.
تمرکز کردن برای افراد مبتلا به بیماری خواب سخت می‌شود؛ زود رنج می‌شوند، جویده جویده صحبت می‌کنند و دست از غذا خوردن می‌کشند. این بیماری عفونی، عواقب ترسناکی دارد، به طوری که بسیاری از قربانیان خود را ابتدا به حالتی زامبی مانند تنزل می‌دهد، سپس به کما می‌برد و در نهایت به کام مرگ می‌کشاند.
۴- قارچ‌های انگلی
یک نوع قارچ به نام Ophiocordyceps unilateralis که در جنگل‌های برزیل یافت می‌شود، با در درست گرفتن کنترل مغز مورچه‌های نجار، خود را تکثیر و شیوع پیدا می‌کند.
طبق تحقیقی در سال ۲۰۱۴، این قارچ‌های انگلی با استفاده از هاگ‌های کشنده‌ی خود، مورچه‌ها را آلوده می‌کنند. از این هاگ‌ها مواد شیمیایی‌ای آزاد می‌شود که قارچ‌های انگلی را قادر می‌سازد کنترل سیستم عصبی حشره‌ی بینوا را در دست بگیرند.
این قارچ انگلی مورچه را مجبور می‌کند تا از یک گیاه بالا برود و خود را دقیقاً به همان ارتفاع و رطوبتی برساند که قارچ برای رشد خود به آن احتیاج دارد. سپس، قبل از آنکه مورچه را از پای درآورد، آن را مجبور می‌کند با آرواره هایش یک برگ را محکم نگه دارد.
بعد از مرگ مورچه، قارچ درون بدن حشره‌ی مرده رشد می‌کند و در نهایت، یک ساقه‌ی بلند از سر مورچه بیرون می‌زند. این ساقه، هاگ‌های جدیدی را در محیط منتشر می‌کند که مورچه‌های دیگر را هم آلوده خواهند کرد.
۵- زنبور‌های جواهر
زنبور‌های جواهر می‌توانند کنترل رفتار سوسک‌های حمام را در دست بگیرند و آن‌ها را مجبور به خدمت به خودشان کنند.
طبق تحقیقی در سال ۲۰۱۴، این زنبور‌ها ابتدا با یک نیش، قربانی خود را فلج می‌کنند، سپس یک بار دیگر سوسک بی دفاع را نیش می‌زنند و این بار با دقت و ظرافت یک جراح کارکشته، نیش خود را در مغز سوسک فرو می‌برند.
زنبور با این کار کنترل سوسک را به طور کامل در دست می‌گیرد. حشره‌ی قربانی درنهایت توانایی حرکت را باز می‌یابد، اما دیگر کنترل حرکاتش در دست خودش نیست، بلکه زنبور است که بدن و مغز او را کنترل می‌کند.
سپس، زنبور درون شکم سوسک زامبی شده، تخم گذاری می‌کند.
گونه‌های دیگری از زنبور‌ها هم هستند که بعد از نیش زدن سوسک‌های حمام، درون بدن قربانی خود تخم ریزی می‌کنند، اما زنبور‌های جواهر پلیدترین روش را برای کنترل مغز حشره‌ی قربانی دارند.
۶- کرم‌های انگلی
حشرات گلوله‌ای (حشراتی که می‌توانند خود را به صورت گلوله دربیاورند) که اسم دقیق‌تر آن‌ها شپشک چوب است، گاهی ناخواسته میزبان کرم‌های انگلی‌ای به نام Acanthocephala می‌شوند و خود را طعمه‌ی پرندگان می‌کنند.
این انگل‌ها برای آنکه به طور کامل رشد کنند باید درون دستگاه گوارش پرندگان قرار گیرند. بنابراین، کنترل مغز حشره‌ی بخت برگشته‌ای را در دست می‌گیرند، درون آن رشد می‌کنند و حشره را مجبور می‌کنند که خودش را به راحتی در دسترس پرندگان قرار دهد.
کرم انگلی، حشره را مجبور می‌کند به جای آنکه زیر یک سنگ یا کنده پنهان شود، در نور روز به یک فضای باز برود. علاوه بر این، انگل، حشره را که بدنی تیره رنگ دارد مجبور می‌کند روی یک سطح روشن پرسه بزند تا پرنده‌ها راحت‌تر بتوانند آن را تشخیص دهند. سپس حشره که دیگر کنترل مغزش را ندارد، منتظر می‌ماند تا یک پرنده آن را ببلعد و در نهایت انگل موفق می‌شود به محیطی که مناسب رشدش است راه پیدا کند.
۷- زنبور‌های اکوادوری
طبق تحقیقی در سال ۲۰۱۸، یک نوع زنبور اکوادوری به نام Zatypota وجود دارد که درون شکم گونه‌ای از عنکبوت‌های اجتماعی به نام Anelosimus eximius تخم گذاری می‌کند.
این نوع عنکبوت‌ها با دیگر اعضای خانواده‌ی خود لانه‌های مشترکی دارند و در تمامی کارها، از شکار و فرزند پروری گرفته تا تغذیه‌ی فرزندان، با همدیگر همکاری می‌کنند. اما وقتی گرفتار یکی از این زنبور‌های اکوادوری شوند، رفتارشان به کلی تغییر می‌کند.
بعد از آنکه لارو‌های زنبور درون شکم عنکبوت، از تخم‌های خود بیرون آمدند، خود را به عنکبوت می‌چسبانند و آن را مجبور می‌کنند که از لانه‌ی مشترکش دور شود. بعد از آن، عنکبوت با تارهایش، به دور خودش پیله می‌پیچد، سپس لارو‌ها آنقدر از خون عنکبوت قربانی تغذیه می‌کنند تا عنکبوت می‌میرد.
۸- زنبور‌های کاستاریکا
نوعی زنبور در کاستاریکا به نام Hymenoepimecis argyraphaga وجود دارد که درون شکم عنکبوت‌های تیله‌ای بافنده تخم گذاری می‌کند. لارو‌های زنبور بعد از بیرون آمدن از تخم، هفته‌ها از بدن عنکبوت تغذیه می‌کنند، سپس مواد شیمیایی‌ای به درون بدن میزبان خود تزریق می‌کنند که آن را مجبور می‌کند تار بسیار محکمی ببافد.
با تکمیل شدن تار، لارو‌ها عنکبوت را از پای در می‌آورند و آن را می‌خورند. سپس، از استحکام تار‌های عنکبوت برای محکم کردن پیله‌ی خود استفاده می‌کنند. این پیله‌های نرم و گرم، لارو‌ها را از موجودات شکارچی در امان نگه می‌دارد.
۹- بارناکل‌ها
لارو‌های بارناکل‌های Sacculina carcini به جای چسبیدن به صخره ها، به شکم خرچنگ‌ها می‌چسبند. این لارو‌ها نوعی انگل را وارد بدن خرچنگ می‌کنند که به آرامی سرتاسر بدن آن را می‌گیرد و مغز آن را تحت کنترل خود در می‌آورد.
سپس، بارناکل، خرچنگ را عقیم کرده و بدن آن را به محلی برای رشد یک بارناکل جدید تبدیل می‌کند. در نهایت، انگل، خرچنگ را از پای در می‌آورد.
منبع: روزیاتو