زیباترین سرودهای انقلابی / نوستالژی های دهه فجر

عامل هر فتنه ای…!
صلح و صفا در تو نیست…
آمریکا آمریکا ننگ به نیرنگ تو
خون جوانان ما میچکد از چنگ تو
در همه گیتی به پاست نائره‌ی جنگ تو
گوش جهان خسته از طبل بد آهنگ تو!
مظهر شیطان تویی… دشمن انسان تویی…‌ای همه اهریمنی؛ سر حد فرهنگ تو
رسم تو عصیانگری کار تو ویرانگری!
تیره شده عالم؛ از حیله و نیرنگ تو…
دشمن هر ملتی موجب هر ذلتی
سایه‌ی هر وحشتی فتنه هر امتی
جور و جفا در تو هست؛ مهر و وفا در تو نیست
زهر بلا در تو هست؛ شهد صفا در تو نیست
در همه دور زمان، چون تو ستم کاره نیست

یار دبستانی من، با من و همراه منی
چوب الف بر سر ما، بغض من و آه منی
حک شده اسم من و تو، رو تن این تخته سیاه
ترکه‌ی بیداد و ستم، مونده هنوز رو تن ما
دشت بی فرهنگی ما هرزه تموم علفاش
خوب اگه خوب؛ بد اگه بد، مرده دلای آدماش
دست من و تو باید این پرده‌ها رو پاره کنه
کی میتونه جز من و تو درد مارو چاره کنه؟
یار دبستانی من، با من و همراه منی
چوب الف بر سر ما، بغض من و آه منی
حک شده اسم من و تو، رو تن این تخته سیاه
ترکه بیداد و ستم، مونده هنوز رو تن ما
یار دبستانی من، با من و همراه منی
چوب الف بر سر ما، بغض من و آه منی
حک شده اسم من و تو، رو تن این تخته سیاه
ترکه‌ی بیداد و ستم، مونده هنوز رو تن ما
دشت بی فرهنگی ما هرزه تموم علفاش
خوب اگه خوب؛ بد اگه بد، مرده دل‌های آدماش
دست من و تو باید این پرده‌ها رو پاره کنه
کی میتونه جز من و تو درد مارو چاره کنه؟
یار دبستانی من، با من و همراه منی
چوب الف بر سر ما، بغض من و آه منی
حک شده اسم من و تو، رو تن این تخته سیاه
ترکه‌ی بیداد و ستم، مونده هنوز رو تن ما

 

سرود‌های انقلابی ایران در طول اوج‌گیری، پیروزی و پس از انقلاب اسلامی در ایران در پشتیبانی از انقلاب و مخالفت با نظام پادشاهی پهلوی ساخته و اجرا شدند. پیش از پیروزی انقلاب، این سرود‌ها توسط طیف‌های مختلف سیاسی و مذهبی ساخته می‌شدند، اما بیشتر این آثار توسط علاقمندان و شیفتگان حضرت امام (ره) خلق می‌شد.

بسیاری از آن‌ها در استودیو‌های زیرزمینی، خانگی به صورت آماتور ضبط و بر روی نوار کاست در دسترس عموم قرار می‌گرفتند.

بسیاری از این سرود‌ها به‌طور گسترده در سالروز انقلاب به صورت اصل یا با اجرای مجدد در صدا و سیمای ایران پخش می‌شوند، و در مدارس به عنوان بخشی از برنامه جشن‌های دهه فجر توسط دانش‌آموزان اجرا می‌گردند.

موسیقی برخی از این سرودها، مانند سرود برپاخیز از سرود‌های انقلابی در دیگر کشور‌ها الهام گرفته شده بود. اما بن مایه اصلی غالب این آثار برگرفته از حس و شور انقلابی مردمی بود که سرشار از شوق استحاله بزرگ مشرق زمین بودند. انقلابی که همگان را منقلب کرد و به دنبال خود نه تنها در داخل که تمام دنیا را از خود متاثر ساخت.

پیکره کلی انقلاب دارای بخش‌های مختلفی بود همچون یک فیلم یا یک اثر هنری که سرودها، موسیقی متن این فیلم بودند. اثری هنری، که موسیقی اش از آن جداناشدنی بود. به یقین می‌توان گفت که شاید حتی یک نفر نباشد که سرود‌های ماندگار انقلاب را نشنیده باشد که این مهم در نوع خود بی نظیر است. در ادامه مروری می‌کنیم بر پرونده چند سرود مهم که با انقلاب گره خوردند و برای همیشه بخشی از پیکره انقلاب شکوهمند اسلامی ایران خواهند بود:

آهنگساز: حمید شاهنگیان
خواننده: گروه کر
حمید شاهنگیان زادهٔ ۱۳۲۸ آهنگساز، نوازنده، تنظیم کننده موسیقی اهل ایران است. ۱۲ بهمن ۱۳۵۷، مراسم استقبال از امام خمینی (ره) با حضور هزاران نفر از مردم سراسر ایران در بهشت زهرا تهران، در کنار مزار کشته شدگان انقلاب ۱۳۵۷ ایران برگزار شد. در این مراسم تلاوت آیات قرآن توسط محمد اصفهانی اجرا شد. محمد اصفهانی که در آن زمان نوجوان بود٬ توسط حمید شاهنگیان برای تلاوت قرآن هنگام ورود امام به فرودگاه مهرآباد انتخاب شده بود.
خمینی‌ای امام سروده حمید سبزواری و خوانندگی محمد گلریز این اثر در وزارت ارشاد ثبت معنوی شده است. «برخیزید‌ای شهیدان راه خدا»، «زندانی»، «برخیزیم در هوای آزادی»، «نصر من الله»، «۱۷ شهریور»، «۱۳ آبان»، «بپا خیزید»، «سرباز»، «انقلاب اسلامی» و «جانبازی صبورم» ازجمله ماندگارترین سرود‌های ساخته شده توسط حمید شاهنگیان هستند.

سرود «خمینی‌ای امام» ساخته حمید شاهنگیان، برای اولین بار در روز ۱۲ بهمن ۵۷ و در لحظه ورود امام خمینی (ره) در حضور جمع میلیونی استقبال‌کنندگان در فرودگاه مهرآباد توسط یک گروه کر به صورت زنده خوانده شد. این سرود اخیراً پس از دو بار رد شدن در همایش‌های ثبت آثار ملی بالأخره توانست مجوز ثبت در فهرست آثار ملی میراث ناملموس را بگیرد.

حمید سبزواری شاعر این سرود درباره اثر «خمینی‌ای امام» گفت: شعر این سرود را من قبل از پیروزی انقلاب سرودم یعنی وقتی که امام (ره) از نجف به پاریس رفتند. در آن موقع اعلامیه‌های حضرت امام به ایران می‌آمد و تکثیر می‌شد و سخنرانی‌های ایشان در نوار کاست ضبط می‌شد و در دست همه می‌چرخید، وقتی این نوار‌ها تکثیر شد، یک طرف این نوار‌ها خالی بود، دوستانم به من گفتند که شعری برای طرف دیگر نوار بگو که من یکی از شعر‌هایی که سرودم «خمینی‌ای امام» بود که به همراه سخنرانی‌های امام تکثیر می‌شد. پیش از انقلاب خیلی‌ها در ماشین‌ها و خانه هایشان این سرود را داشتند و گوش می‌کردند.

آهنگساز: احمدعلی راغب

خواننده: اسفندیار قره‌باغی
سرود «آمریکا آمریکا ننگ به نیرنگ تو» از آثار عجیب انقلابی است. این اثر تنها در ۴۸ ساعت خلق شد که اتفاق جالبی به نظر می‌آید. اسفندیار قره‌باغی خواننده سرود «آمریکا آمریکا ننگ به نیرنگ تو» ماجرای تولید این سرود را این‌گونه توضیح داد: شبی در منزلی بودیم و مرحوم سید احمد خمینی هم که در آن جمع حضور داشت، به ما گفت چرا علیه آمریکا آهنگی نمی‌سازید؟ همان صحبت یادگار امام (ره)، برای ما انگیزه‌ای شد و همان شب حمید سبزواری تا صبح نشست و شعر «آمریکا آمریکا ننگ به نیرنگ تو» را سرود.

روز بعد احمد علی راغب آهنگسازی این قطعه را انجام داد و یک روز بعد نیز سید محمد میرزمانی آهنگ را تنظیم کرد و فردای آن روز در رادیو، نوار ترانه «آمریکا آمریکا ننگ به نیرنگ تو» را جمع کردیم. می‌توانم بگویم که این اثر جزو نادرترین آهنگ‌هایی بود که در ۴۸ ساعت آن را تنظیم و ضبط کردیم در حالی که الان اگر بخواهیم یک آهنگ ساده را هم ضبط کنیم یک ماه طول می‌کشد.

با این حال، دلیل اثر گذاری این اثر فقط به این علت بوده که سروده و شعر آن، بر مبنای واقعیت محض بوده و هست و اکنون بعد از گذشت چند دهه مردم کشور عزیزمان همچنان این اثر را زمزمه می‌کنند.

آهنگساز: فریدون خوشنود
خواننده: رضا رویگری
امیر خوشنود (زادهٔ ۱۳ اسفند ۱۳۷٫ در مشهد) آهنگ‌ساز و موسیقی‌دان ایرانی است. آهنگ معروف ایران ایران با صدای رضا رویگری از ساخته‌های این آهنگساز می‌باشد. وی سال ۱۳۵۴ در نظرسنجی مجله جوانان بالاتر از چهره‌هایی، چون بابک بیات، ناصر چشم‌آذر و انوشیروان روحانی در رده دوم محبوب‌ترین آهنگسازان ایران قرار گرفت.
فریدون خشنود سال ۱۳۳۴ در تهران متولد شد. او در سن ۷ سالگی وارد مدرسه موسیقی شد و تا اخذ مدرک دیپلم موسیقی در آنجا به تحصیل پرداخت. خشنود موسیقی را نزد حشمت سنجری فرا گرفت.
قطعه «ایران ایران» از ماندگارترین آثار موسیقایی دوران انقلاب اسلامی است. اثری که خیلی‌ها رضا رویگری را به واسطه آن شناختند. این قطعه موسیقی توسط فریدون خشنود آهنگسازی شد و شعر آن را افشین سرافراز سروده است.

سرود «ایران ایران» اولین سرود پخش شده از صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران بود. این سرود پس از در اختیار گرفتن مرکز صدا و سیما توسط نیرو‌های انقلابی، از رادیو ملی پخش شد. فریدون خوشنود خالق این اثر جاودانه آن است و آن را بر اساس شعری از حسین سرفراز ساخته است.

ضبط این قطعه به صورت مخفیانه در استودیو صبا تهران انجام شد و آن را رضا رویگری که بعد‌ها به بازیگر مطرحی در سینما تبدیل شد اجرا کرد. این سرود انقلابی همچنان هم از پر تکرارترین سرودهایی‌ست که در دهه پیروزی انقلاب اسلامی از رادیو و تلویزیون پخش می‌شود.

آهنگساز: حمید بهبود
خواننده: گروه کر
مرحوم حمید بهبود آهنگساز گمنام این اثر است که گویا در نخستین سال‌های انقلاب از اعضای سپاه بود و بعد‌ها نیز جامه پزشکی بر تن کرد.
«بهمن خونین جاویدان» یک سرود انقلابی و ماندگار و جزو معروفترین و نخستین سرود‌هایی بود که پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران و سقوط نظام شاهنشاهی، در دومین سالروز گرامیداشت پیروزی انقلاب اسلامی برای اولین بار از رادیو و تلویزیون ایران پخش شد و هر ساله تاکنون در ایام دهه فجر با پخش آن حال و هوای آن دوران در ذهن شنونده تداعی می‌شود.

این سرود در سال ۱۳۵۸ و در آستانه جشن‌های دومین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ایران توسط صدا و سیمای مرکز فارس در شیراز با آهنگسازی حمید بهبود و ترانه سرایی محمدحسین همافر تولید شد. شاعر و آهنگساز این سرود با همکاری گروهی، این آهنگ را تنظیم و آماده اجرا کردند و با امکانات حداقلی و ابتدایی توسط جوانان علاقه‌مند به خوانندگی در صدا و سیمای شیراز ضبط گردید.

آهنگساز: مجتبی میرزاده
خواننده: گروه کر
سید مجتبی میرزاده (زاده ۲۷ اسفند ۱۳۲۴ کرمانشاه – درگذشته ۲۶ تیر ۱۳۸۴ تهران) نوازنده ویلن، کمانچه، سه‌تار و آهنگساز کلاسیک، سنتی و پاپ ایرانی بود. وی برای هنرمندان بسیاری آهنگ ساخته‌است و آهنگ‌سازی فیلم‌های چندی را بر عهده داشت و گسترهٔ وسیعی از آهنگ‌ها را نواخته‌است از تکنوازی ویلن در موسیقی کردی و فارسی گرفته تا نوازندگی به همراه گروه در ضبط‌های استودیویی، از موسیقی محلی گرفته تا موسیقی کلاسیک غربی و پاپ، جاز و بلوز، از موسیقی سنتی تا ترانه‌های کوچه‌بازاری و سرود‌های انقلابی و موسیقی فیلم.
سرود «به لاله در خون خفته» از سرود‌های محبوب دانش‌آموزی است که در سال‌های پس از انقلاب در مدارس توسط گروه‌های سرود باز تولید شده است. این سروده نوشته جهانبخش پازوکی شاعر و آهنگساز است که آن را در کشاکش روز‌های مبارزه برای انقلاب به همراه مجتبی میرزاده آهنگسازی و همراه با گروه کر ضبط کرد.

آهنگساز: کرامت‌الله دانشیان
خواننده: گروه کر
کرامت‌الله دانشیان (۱۰ مهر ۱۳۲۵، شیراز - ۲۹ بهمن ۱۳۵۲، تهران) شاعر و از فعالان سیاسی چپ‌گرا و از مبارزان شناخته‌شده قبل از انقلاب ۱۳۵۷ ایران بود. وی در سال ۱۳۵۲ خورشیدی به برنامه‌ریزی برای ربودن فرح پهلوی و شاهزاده رضا پهلوی، ولیعهد وقت ایران اقدام کرد، اما به همراه ۱۱ نفر از هم‌فکران‌اش توسط ساواک دستگیر شد و در دادگاه به اتهام «خرابکاری و توطئه علیه امنیت کشور» محاکمه و به اعدام محکوم شد. امیرحسین فطانت، که در آن زمان ۲۲ سال داشت و مخفیانه با ساواک همکاری می‌کرد، از دوستان قدیمی کرامت‌الله دانشیان بود که نقش مهمی در دستگیری و اعدام دانشیان داشت.

در جریان دادگاه، نام او به عنوان نفر سیزدهم و «فرد فراری» اعلام شد تا امکان هرگونه اقدام و افشای تبانی او با ساواک ناممکن شود. وی در سحرگاه روز ۲۹ بهمن ۱۳۵۲ به جرم اقدام علیه امنیت کشور به همراه خسرو گلسرخی تیرباران شد. دانشیان سرودی بر شعری از عبدالله بهزادی ساخته بود که با نام بهاران خجسته باد مشهور هست.

سروده “بهاران خجسته باد” یا “هوا دلپذیر شد” از قطعاتی است که کرامت‌الله دانشیان از فعالان سیاسی ضد رژیم پهلوی آن را ساخت و در سالروز شهادت خود او و خسرو گلرخی برای اولین بار پخش شد. این سرود را اسفندیار منفردزاده از بهترین آهنگسازان ایرانی دهه ۵۰، با کم‌ترین امکانات تنظیم کرده است. اسفندیار منفردزاده که نت‌نویسی این سرود را هم انجام داد، خودش نیز همراه با خسرو گلرخی از زندیان در بند ساواک بود. “بهاران خجسته باد” بر اساس شعری از عبدالله بهزادی ساخته شده است.

خوانندگان این سرود علی برفچی، عبدالله و ابوالفضل قهرمانی، فرهاد مافی، حسن فخار، پدرام اکبری و اسفندیار منفردزاده هستند. این سرود از سال ۵۷ تا کنون از رادیو و تلویزیون کشور پخش می‌شود و در مدارس نیز به عنوان سرود انقلابی توسط گروه‌های سرود اجرا می‌شود.

آهنگساز: احمدعلی راغب
خواننده: محمد گلریز
احمدعلی راغب ۱۲ اردیبهشت ۱۳۲۳ به دنیا آمد و ۱۸ آذر ۱۳۹۹ دار فانی را وداع گفت. او آهنگساز، نوازنده و نویسندهٔ اهل ایران بود. احمدعلی راغب، دومین فرزند خانواده اش بود که در سپیده‌دم روز دوازدهم اردیبهشت ۱۳۲۳ در شهرستان بندرانزلی متولد شد. احمدعلی راغب از دوران کودکی به موسیقی علاقه‌مند شد و فراگیری موسیقی و همچنین نواختن «تار قفقازی» را آغاز کرد و به پیشرفت قابل توجهی در این عرصه رسید.
پس از کشتار هفده شهریور سال ۱۳۵۷، از سوی رژیم پهلوی، احمدعلی راغب نسبت به این اتفاق، بی‌تفاوت نماند و همراه با برخی دیگر از هنرمندان سرشناس رادیو و تلویزیون، از همکاری با مراکز هنری وابسته به رژیم پهلوی و عضویت در ارکستر ساز‌های ملی، استعفاء داد. ارتباط با برخی گروه‌های هنری غیررسمی و آشنایی با افرادی همچون حسین شمسایی، مجید حداد عادل و حمید شاهنگیان، به زمینه‌ای برای فعالیت‌های انقلابی او تبدیل شد.

همکاری در تهیه و تولید سرود‌هایی که بنا بود در محصولات فرهنگی نیرو‌های انقلابی (سخنرانی‌ها و…) استفاده شده و به شیوه زیرزمینی به دست مردم برسد؛ وظیفه این گروه‌ها بود که در مساجد و محافل مخفی، تشکیل شده بود. سرود‌هایی همچون «معلم شهید» (در رثای علی شریعتی)، «بابا خون داد»، «خیر مقدم»، «نغمه اتحاد» و … برخی از تولیدات موسیقایی احمدعلی راغب در آن مقطع بود که بعد‌ها و پس از پیروزی انقلاب و از سرگیری فعالیت ارکستر‌های موسیقی و فعالیت‌های هنری در رادیو و تلویزیون، بازسازی شده و با تنظیم برای ارکستر، اجرا شد.

بلافاصله پس از پیروزی انقلاب ۱۳۵۷، احمدعلی راغب با تلاش فراوان و با همکاری جمعی برخی از هنرمندان، گروه‌هایی را جمع‌آوری کرده و مشغول ساخت سرود‌های انقلابی شد. تلاش‌های احمدعلی راغب ادامه یافت که این تلاش‌ها در کنار دوستی صمیمانه و همکاری با شعرایی نظیر مهرداد اوستا، محمود شاهرخی، مشفق کاشانی، حمید سبزواری، محمدعلی معلم و …، به ساخت سرود‌هایی نظیر «خوش آمدی امام ما»، «بانگ آزادی» (الله اکبر، خمینی رهبر)، «شهید مفتح»، «شهید مطهر»، «آمریکا آمریکا ننگ به نیرنگ تو»، «راه رجا»، «نغمهٔ توحید»، «نغمهٔ اتحاد»، «بابا خون داد»، «همشاگردی سلام» و … انجامید.

در سال ۱۳۵۹ در اولین سالگرد کشته‌شدن مرتضی مطهری، از سوی دفتر روح‌الله خمینی و توسط سید احمد خمینی، ساخت سرودی در رثای مرتضی مطهری سفارش داده شد و مسئولیت این کار به احمدعلی راغب واگذار شد. او این سرود را بر روی شعری از حمید سبزواری ساخت و محمد گلریز آن را خواند.
سرود «بانگ آزادی» با مصراع «این بانگ آزادی‌ست کز خاوران خیزد» آغاز می‌شود و با نغمه «الله اکبر، خمینی رهبر» برای مردم انقلابی ایران آشناست. این سرود حمید سبزواری شاعر برجسته انقلابی سراییده و احمدعلی راغب آن را آهنگسازی کرده است. محمد گلریز نیز خواننده این سرود بسیار زیبای انقلابی است.

آهنگساز: محمدعلی ابرآویز
خواننده: گروه کر
محمدعلی (منوچهر) ابرآویز متولد ۱۳۱۷ در تهران شاعر، عکاس و ترانه سرای معاصر بود. وی تحصیلات خود را تا اخذ دیپلم در تهران انجام داد. سپس برای ادامه تحصیل در رشته رفتارشناسی به آلمان و سپس کانادا سفر کرد. در حدود سال ۱۳۴۱ به ایران مراجعت کرد و در طی ۷ سال به فعالیت در مطبوعات و رادیوی آن زمان پرداخت. در سال ۴۲ با مشاهده صحنه کشته‌شدن یکی از جوانان انقلابی در حوالی میدان ارک تصمیم به ترک رادیو گرفت و دیگر به آن سازمان بازنگشت و تنها به فعالیت‌های مطبوعاتی خود ادامه داد.
ابرآویز در تابستان سال ۱۳۵۷ که برای ثبت اختراعی به انگلستان سفر کرده بود، از طریق تلویزیون از اخبار انقلاب ایران مطلع شد و خود را به سرعت به ایران رساند. او با مشورت گرفتن از رهبران انقلاب، بهشتی، خامنه‌ای و هاشمی رفسنجانی تصمیم گرفت بضاعت هنری خود و سازمان تبلیغاتی باتجربه‌اش را در پیشبرد اهداف انقلاب به خدمت بگیرد. ابرآویز اعضای گروه سرود خود را با هم‌فکری مفتح و طالقانی از جوانانی که در مجالس این بزرگواران شرکت داشتند، انتخاب و فعالیت خود را شروع کرد.
خاطرات و زندگی هنری او در سال‌های اخیر به همت واحد تاریخ شفاهی «دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی» به صورت تصویری ضبط و ثبت شده است. ابرآویز در سرایش ترانه مهارت زیادی داشت و برخی از ترانه‌های شهرت بسیاری دارند. آثار او ویژگی هنری بارزی داشت و آن هم این بود که از شعار‌های مردم در موسیقی خود الهام می‌گرفت. سرود‌های وی ارکستر نداشت و شعار‌های مردمی تنها با سنج و طبل بیان می‌شد؛ به شکلی که با ضرب صدای سنج، صدای مرگ بر شاه به گوش می‌رسید. ۱۸ سرود و ترانه مشهور وی که در روز‌های نخستین انقلاب اسلامی ساخته بود از جمله غریو لاتخف، بوی گل سوسن و یاسمن آید، معمار طرح حرم، الله اکبر، سمفونی میدان شهدا، آمدن موعود هستند.

محمدعلی ابرآویز شاعر و آهنگساز انقلابی که سرود‌هایی نظیر «سمفونی شهدا» و «سقای حرم» را ساخته، سازنده و شاعر سرود «بوی گل و سوسن و یاسمن آید» هم هست. سرودی که عده‌ای آن را با عنوان «دیو چو بیرون رود فرشته در آید» می‌شناسند.

این سرود قبل از ورود امام خمینی (ره) به ایران و در زمان حکومت رژیم پهلوی ساخته شد. مرحوم ابرآویز در خصوص مراحل ساخت این سرود گفت: وقتی امام در عراق بودند و حتی زودتر از این که سر و صدا‌ها با نوشتن اخبار در مطبوعات بلند شود، به ما خبر رسید که امام علاقه‌مند هستند که به وطن برگردند، شما کاری می‌توانید بکنید که این تبعید بشکند و دولت مجبور به حضور ایشان در ایران شود؟ ما استودیو را برای ضبط این کار دزدیدیم و مخفیانه کار کردیم، به طوری که شب‌ها ساعت ۱۹:۳۰ که حکومت نظامی شروع می‌شد، ما به این استودیو می‌رفتیم و ۳۰:۷ صبح بیرون می‌آمدیم. در این مدت همه نوازنده‌ها و خواننده‌ها، پابرهنه وارد استودیو می‌شدند تا جای پای کسی روی زمین نباشد.

همچنین هر چند دقیقه یکبار، پنجره‌ها را باز می‌کردیم تا هوا جابه جا شود. از آنجایی که آن استودیو در محله ارمنی‌نشین‌ها بود، این دوستان با ما همکاری زیادی می‌کردند تا در نهایت سرود مذبور ساخته شد.

سرود‌های «بیست و دو بهمن روز شکست دشمن»، «بابا خون داد شعار ماست»، «بسیج بسیج به پیش»، «ارتش برای ملت، ملت برای ارتش»، «آزاده مرد و ما دلاوریم»، «بخوان هم‌وطن به نام آزادی»، «برخیزید‌ای شهیدان راه خدا» و «در روز سرنوشت» دیگر سرود‌هایی بودند که برای پیروزی انقلاب اسلامی ساخته شدند. همچنین در کشاکش روز‌های انقلاب از سرود‌های معروفی، چون «ایران‌ای مرز پر گهر» ”ایران‌ای سرای امید» «یار دبستانی» و… نیز برای مبارزات انقلابی استفاده می‌شد و این آثار نیز با تاریخچه انقلاب اسلامی پیوند خوردند.