چگونه از سلامت روان کودکتان مراقبت کنید؟

از نظر روانی سالم بودن یعنی رسیدن به نقاط عطف ذهنی و عاطفی در سن مناسب و در زمان مناسب. بچه‌هایی که با روح و روانی سالم رشد کرده‌اند، نگرش مثبتی دارند و قادرند با چالش‌ها، تغییرات و حوادث زندگی به طور خوب و مؤثر کنار بیایند. اختلالات روانی اساسی مانند بیش فعالی و نقص تمرکز، اضطراب و یا افسردگی توسط افراد متخصص و حرفه‌ای قابل کنترل و درمانند. اما چند مشکل روحی و روانی دیگر هم وجود دارند که اغلب تشخیص داده نشده و هرگز تحت درمان قرار نمی‌گیرند.

بدخلقی‌ها و بهانه‌گیری‌ها بیشتر از حد معمول. شکایت از شکم‌درد و سردرد. خواب آشفته یا کابوس‌های شبانه. مشکل و جدال در زمینه درس و مدرسه. دوری کردن از جمع. گریه کردن حتی به یک دلیل بیخودی. ترس‌ها و اضطراب‌های خیالی بچه‌هایتان را با هیچ‌کس دیگر مقایسه نکنید. کودک شما با مقایسه شدن این پیام را دریافت نمی‌کند که پدر و مادرم دوست دارند من مثل آن بچه‌ی دیگر موفق باشم. بلکه این طور تفسیر و برداشت می‌کنند که اگر مثل آن بچه رفتار نکنم پدر و مادرم من را دوست ندارند.

از دست دادن علاقه نسبت به چیز‌هایی که قبلاً از آن‌ها لذت می‌برد. اختلاف و جنگ و جدال با دوستان و همکلاسی‌ها. زیاده‌روی در ورزش یا فعالیت‌های بدنی یا داشتن ِ انرژی بسیار کم. بیش از اندازه سرگرم شدن با بازی‌های ویدیویی و رسانه‌های مجازی و در موارد شدیدتر: آسیب زدن به خود. سیگار کشیدن یا مصرف مواد مخدر. تلاش برای خودکشی.

البته مشکلات مربوط به سلامت روانی یک کودک، دلایل زیادی می‌تواند داشته باشد، اما معمول‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر می‌شوند:. داشتن پدر یا مادری که از نظر هیجانی و احساسی ثبات ندارد یا به عواطف کودک رسیدگی نمی‌کند. مورد زورگویی واقع شدن در مدرسه. بچه‌هایی که بیش از حد محدود می‌شوند یا زیاد تحت کنترل والدین هستند. بچه‌هایی که در موقعیت‌های ناسالمی زندگی می‌کنند مثلاً در خانواده‌ای که مدام درگیری و دعواست. 

برای اینکه یک کودک با سلامت روحی و روانی رشد کند کار‌های زیادی می‌توان انجام داد. والدین و خانواده، مدرسه و جامعه همگی نقشی یکسان در شکل‌دهی سلامت روانی کودک دارند.
والدین:درک کنید که بچه‌ها مدال افتخار شما نیستند! لطفاً به اجبار و محدودیت‌ها آن‌ها را وادار نکنید به آرزو‌های شما جامه عمل بپوشانند. سعی کنید آن‌ها را همان‌طوری که هستند بپذیرید.به فرزندتان بقبولانید که اشتباه کردن و احساس بد داشتن بابت اشتباه ایرادی ندارد. عصبانی بودن، غصه‌دار بودن، حسادت و ... احساساتی غیرطبیعی نیستند. در عوض باید سعی کنید به بچه‌ها یاد بدهید چگونه این احساسات خود را کنترل کنند.بچه‌هایتان را با هیچ‌کس دیگر مقایسه نکنید. کودک شما با مقایسه شدن این پیام را دریافت نمی‌کند که پدر و مادرم دوست دارند من مثل آن بچه‌ی دیگر موفق باشم. بلکه این طور تفسیر و برداشت می‌کنند که اگر مثل آن بچه رفتار نکنم پدر و مادرم من را دوست ندارند.
هر وقت کودکتان به حمایت عاطفی شما نیاز دارد باید در دسترسش باشید. بچه‌ها نیاز دارند که شنیده شوند. به فرزندتان اطمینان بدهید که در هر شرایط و موقعیتی در زندگی در کنارش هستید.همزمان باید به کودک اجازه دهید اشتباه کند. فوراً وارد نشوید و او را تصحیح نکنید. به کودکتان یاد بدهید که زندگی، پشتکار و سختکوشی و پول ارزش دارد. اجازه دهید زمین بخورد و خودش بلند شود و او را آماده کنید که مسئولیت کامل رفتارهایش را بپذیرد.
مدرسه: مدرسه باید به جنبه‌های حفظ سلامت روانی بچه‌ها نیز کاملاً توجه داشته باشد. خیلی عالی است اگر مدرسه دارای کلاس‌های آموزش مهارت‌های زندگی و ارزش‌های اخلاقی باشد.آموزش جنسی به کودکان از ضروریات است. مدرسه باید اهمیت حفظ و مراقبت از بدن و احترام به انسان‌های دیگر را به بچه‌ها آموزش بدهد. این آموزش‌ها به کودکان کمک می‌کند روابط سالمی داشته باشند و در آینده درگیر خشونت‌های جنسیتی نشوند.هر مدرسه‌ای باید یک مشاور روانشناس داشته باشد تا بچه‌ها بتوانند مشکلات روحی خود را با او در میان بگذارند.
با وجود همه‌ی این توصیه‌ها اگر کودک همچنان قادر به غلبه بر مشکلات احساسی خود نباشد، راه‌های گوناگونی برای حمایت از او وجود دارد:
مشاوره خانواده: وارد کردن پدر و مادر در مشاوره می‌تواند به خانواده کمک کند بفهمند حوادث گوناگون چگونه می‌توانند به گونه‌ای بر کودک اثر بگذارند که دور از خواست و انتظار ماست. ضمناً مشاوره خانواده به والدین کمک می‌کند متوجه شوند چگونه باید برخورد صحیح با مسائل فرزندشان داشته باشند.
روان درمانی: مشاوره دادن به کودک با استفاده از انواع تراپی‌ها می‌تواند به او کمک کند مشکلات خود را به شیوه‌ای درست حل و فصل کند.
دارودرمانی: گاهی اگر یک مشکل جسمی پشت مشکل روحی و روانی پنهان باشد، مداخله‌ی یک پزشک متخصص جهت دارودرمانی به رفع مشکل کمک خواهد کرد. از نظر روانی سالم بودن درست به اندازه‌ی از نظر جسمی سالم بودن اهمیت دارد و هرگز نباید در هیچ شرایطی مشکلات روحی و روانی را دست‌کم گرفت.

 

منبع : تبیان