قویترینِ مردم چه کسی است؟

بدانید که بهترین انسان‌ها کسانى هستند که دیر به خشم آیند و زود راضى شوند.
نهج الفصاحه ص ۲۴۳، ح ۴۶۹
۲- پیامبر صلى الله علیه و آله:
ما تَجَرَّعَ عَبدٌ جُرعَةً اَفضَل عِندَ اللّه مِن جُرعَةِ غَیظٍ کَظَمَها اِبتِغاءَ وَجهِ اللّه.
انسان هیچ جرعه اى ننوشید که نزد خدا از جرعه خشمى که براى رضاى خدا فرو خورد بهتر باشد.
نهج الفصاحه ص ۶۹۷، ح ۲۶۲۸
۳- پیامبر صلى الله علیه و آله:
إنّ الغضب من الشّیطان و إنّ الشّیطان خلق من النّار و إنّما تطفا النّار بالماء فإذا غضب أحدکم فلیتوضّأ.
خشم از شیطان و شیطان از آتش آفریده شده است و آتش با آب خاموش مى شود، پس هرگاه یکى از شما به خشم آمد، وضو بگیرد.
نهج الفصاحه ص ۲۸۶، ح ۶۶۰
۴- پیامبر صلى الله علیه و آله:
اَلصَّرعَةُ کُلُّ الصَّرعَةِ الَّذى یَغضبُ فَیَشتَدُّ غَضَبُهُ وَ یَحمَرُّ وَجهُهُ وَ یَقشَعِرُّ شَعرُهُ فَیَصرَعُ غَضَبَهُ.
کمال دلیرى آن است که کسى خشمگین شود و خشمش شدّت گیرد و چهره اش سرخ شود و موهایش بلرزد، امّا بر خشم خود چیره گردد.
نهج الفصاحه ص ۵۴۹، ح ۱۸۷۲
۵- امام على علیه السلام:
بِئْسَ الْقَرِینُ الْغَضَبُ یُبْدِی الْمَعَایِبَ وَ یُدْنِی الشَّرَّ وَ یُبَاعِدُ الْخَیْر
خشم هم نشین بسیار بدى است: عیب‌ها را آشکار، بدى‌ها را نزدیک و خوبى‌ها را دور مى کند.
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص ۳۰۲، ح ۶۸۹۳
۶- امام على علیه السلام:
اَقدَرُ النّاسِ عَلَى الصَّوابِ مَن لَم یَغضَب.
تواناترین مردم در تشخیص درست کسى است که خشمگین نشود.
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص ۲۴۶، ح ۵۰۶۲
۷- امام صادق علیه السلام:
لَیسَ مِنّا مَن لَم یَملِکُ نَفسَهُ عِندَ غَضَبِهِ.
کسى که هنگام خشم خوددار نباشد، از ما نیست.
کافى (ط-الاسلامیه) ج ۲، ص ۶۳۷، ح ۲
۸- امام صادق علیه السلام:
مَنْ غَضِبَ عَلَیْکَ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ وَ لَمْ یَقُلْ فِیکَ سُوءً فَاتَّخِذْهُ لِنَفْسِکَ خَلِیلًا.
هر کس سه بار بر تو خشم گرفت ولى به تو بد نگفت، او را براى خود به دوستى انتخاب کن.
معدن الجواهر ص ۳۴
۹- امام صادق علیه السلام:
الْمُؤْمِنُ إِذَا غَضِبَ لَمْ یُخْرِجْهُ غَضَبُهُ مِنْ حَقٍّ وَ إِذَا رَضِیَ لَمْ یُدْخِلْهُ رِضَاهُ فِی بَاطِلٍ وَ الَّذِی إِذَا قَدَرَ لَمْ یَأْخُذْ أَکْثَرَ مِمَّا لَهُ.
مؤمن، چون خشمگین شود، خشمش او را از حق بیرون نبرد و، چون خشنود شود، خشنودیش او را به باطل نکشاند و، چون قدرت یابد بیش از حقّ خود نگیرد.
بحارالأنوار (ط-بیروت) ج ۷۵، ص ۲۰۹، ح ۸۵
۱۰-امام هادى علیه السلام:
اَلغَضَبُ عَلى مَن تَملِکُ لُؤمٌ.
بر زیردستان خشمگین شدن نشانه پَستى است.
بحارالأنوار (ط-بیروت) ج ۷۵، ص ۳۷۰
۱۱- پیامبر صلى الله علیه و آله:
اَلا وَ اِنَّ الغَضَبَ جَمرَةٌ فى قَلبِ ابنِ آدَمَ، اَما رَأیتُم اِلى حَمرَةِ عَینَیهِ وَ انتِفاخِ اَو داجِهِ؟! فَمَن اَحَسَّ بِشَى ءٍ مِن ذلِکَ فَلیَلصَق بِالارضِ.
بدانید که خشم پاره آتشى در دل انسان است. مگر چشمان سرخش و رگ هاى گردنش را [هنگام خشم] ندیده اند. هر کس چنین احساسى پیدا کرد، روى زمین بنشیند.
مفردات الفاظ قرآن ص ۶۰۸
۱۲- امام على علیه السلام:
لا أدَبَ مَعَ غَضَبٍ.
با خشم، تربیت {ممکن} نیست.
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص ۳۰۳، ح ۶۹۱۲
۱۳-امام سجاد علیه السلام:
مَرَّ رَسولُ اللّه صلى الله علیه و آله بِقَومٍ یَرفَعونَ حَجَرا فَقالَ: ما هذا؟ قالوا: نَعرِفُ بِذاکَ اَشَدَّنا وَ اَقوانا. فَقالَ صلى الله علیه و آله: اَلا اُخبِرُ کُم بِاَشَدِّکُم وَ اَقواکُم؟ قالوا: بَلى، یا رَسولَ اللّه. قالَ: اَشَدُّکُم وَ اَقواکُمُ الَّذى اِذا رَضىَ لَم یُدخِلهُ رِضاهُ فى اِثمٍ وَ لا باطِلٍ وَ اِذا سَخِط لَم یُخرِجهُ سَخَطُهُ مِن قَولِ الحَقِّ وَ اِذا قَدَرَ لَم یَتَعاطَ مالَیسَ لَه بِحَقٍّ.
پیامبر صلى الله علیه و آله بر گروهى گذشتند که سنگى را بلند مى کردند. فرمودند: این چه کارى است؟ گفتند: با این کار، نیرومندترین و محکم ترینِ خود را مى شناسیم. فرمودند: آیا به شما خبر دهم که محکم‌ترین و قوى ترینِ شما کیست؟ گفتند: بلى اى پیامبر خدا! فرمودند: محکم‌ترین و قوى‌ترین شما، کسى است که هر گاه خشنود شود، خشنودى اش او را به گناه و باطل نکشاند، و هر گاه خشمگین شود، خشمش او را از سخن حق، بیرون نبرد، و هر گاه به قدرت رسید، آنچه برایش حق نیست، دست نزند.
معانى الأخبار ص ۳۶۶
۱۴- امام على علیه السلام:
شیعَتُنَا المُتَباذِلونَ فى وِلایَتِنا، اَلمُتَحابّونَ فى مَوَدَّتِنا اَلمُتَزاوِرونَ فى اِحیاءِ اَمرِنا اَلَّذینَ اِن غَضِبوا لَم یَظلِموا وَ اِن رَضوا لَم یُسرِفوا، بَرَکَةٌ عَلى مَن جاوَروا سِلمٌ لِمَن خالَطوا.
شیعیان ما کسانى اند که در راه ولایت ما بذل و بخشش مى کنند، در راه دوستى ما به یکدیگر محبت مى نمایند، در راه زنده نگه داشتن امر و مکتب ما به دیدار هم مى روند. چون خشمگین شوند، ظلم نمى کنند و، چون راضى شوند، زیاده روى نمى کنند، براى همسایگانشان مایه برکت اند و نسبت به هم نشینان خود در صلح و آرامش اند.
کافى (ط-الاسلامیه) ج ۲، ص ۲۳۶، ح ۲۴
۱۵- امام على علیه السلام:
الْحِلْمُ یُطْفِئُ نَارَ الْغَضَبِ وَ الْحِدَّةُ تُؤَجِّجُ إِحْرَاقَه‏
بردبارى آتش خشم را فرو مى نشاند و تندى آن را شعله ورتر مى کند.
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص ۲۸۷، ح ۶۴۵۰
۱۶- امام على علیه السلام:
مَنْ غَاظَکَ بِقُبْحِ السَّفَهِ عَلَیْکَ فَغِظْهُ بِحُسْنِ الْحِلْمِ عَنْه‏
هر کس با زشتىِ سبکسرى تو را خشمگین کرد تو با زیبایى بردبارى او را به خشم آور.
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص ۲۸۵، ح ۶۴۰۰
۱۷- امام صادق علیه السلام:
مَا مِنْ عَبْدٍ کَظَمَ غَیْظاً إِلَّا زَادَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عِزّاً فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَة
هیچ بنده اى خشم خود را فرو نخورد، مگر این که خداوند عزّوجلّ بر عزّت او در دنیا و آخرت افزود.
کافى (ط-الاسلامیه) ج ۲، ص ۱۱۰، ح ۵
۱۸- امام على علیه السلام:
اَلحَسودُ سَریعُ الوَثبَةِ، بَطى ءُ العَطفَةِ.
حسود زود خشمگین مى شود و دیر کینه از دلش مى رود.
بحارالأنوار (ط-بیروت) ج ۷۰، ص ۲۵۶، ح ۲۹
۱۹- امام على علیه السلام:
جَاهِدْ شَهْوَتَکَ وَ غَالِبْ غَضَبَکَ وَ خَالِفْ سُوءَ عَادَتِکَ تَزْکُ نَفْسُکَ وَ یَکْمُلْ عَقْلُکَ وَ تَسْتَکْمِلْ ثَوَابَ رَبِّکَ.
با هوا و هوس خود جهاد کن، بر خشمت مسلّط شو و با عادتهاى بد خود مخالفت کن تا نفست پاکیزه شود، عقلت به کمال برسد و از پاداش پروردگارت بهره کامل ببرى.
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص ۲۴۲، ح ۴۹۱۹
۲۰- امام صادق علیه السلام:
ثَلَاثَةٌ لَا تُعْرَفُ إِلَّا فِی ثَلَاثِ مَوَاطِنَ- لَا یُعْرَفُ الْحَلِیمُ إِلَّا عِنْدَ الْغَضَبِ وَ لَا الشُّجَاعُ إِلَّا عِنْدَ الْحَرْبِ وَ لَا أَخٌ إِلَّا عِنْدَ الْحَاجَةِ
سه کس اند که جز در سه جا شناخته نمى شوند: بردبار جز در هنگام خشم، شجاع جز در جنگ و برادر جز در هنگام نیازمندى.
بحارالأنوار (ط-بیروت) ج ۷۵، ص ۲۲۹، ح ۹
۲۱- امام رضا علیه السلام:
تزاوَرُوا تَحـابـّوا و تَصـافَحُـوا و لا تَحـاشَمُـوا.
به دیدن یکدیگر روید تا یکدیگر را دوست داشته باشید و دست یکدیگر را بفشارید و به هم خشم نگیرید.
بحارالأنوار (ط-بیروت) ج ۷۵، ص ۳۴۷
۲۲- امام على علیه السلام:
إِذَا احْتَشَمَ الْمُؤْمِنُ أَخَاهُ فَقَدْ فَارَقَه‏
به خشم درآوردن و شرمنده ساختن دوست، مقدمه جدایی از اوست.
نهج البلاغه (صبحی صالح) ص ۵۵۹، ح ۴۸۰
۲۳-امام على علیه السلام:
خَیرُ النّاسِ مَن اِن اُغضِبَ حَلُمَ وَ اِن ظُلِمَ غَفَرَ وَ اِن اُسى‏ءَ اِلَیهِ اَحسَنَ.
بهترین مردم کسى است که اگر او را به خشم آورند، بردبارى نماید و چنانچه به او ظلم شود، ببخشاید و، چون به او بدى شود، خوبى کند.
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص ۲۸۵، ح ۶۳۹۴
۲۴- پیامبر صلى الله علیه و آله:
مَن دَفَعَ غَضَبَهُ دَفَعَ اللّه‏ُ عَنهُ عَذابَهُ وَ مَن حَفِظَ لِسانَهُ سَتَرَ اللّه‏ُ عَورَتَهُ.
هر کس خشمش را برطرف سازد، خداوند کیفرش را از او بردارد و هر کس زبانش را نگه دارد، خداوند عیبش را بپوشاند.
نهج الفصاحه ص ۷۶۷، ح ۳۰۰۴
۲۵- امام صادق علیه السلام:
ثَلَاثٌ مَنْ کُنَّ فِیهِ کَانَ سَیِّداً کَظْمُ الْغَیْظِ وَ الْعَفْوُ عَنِ الْمُسِی‏ءِ وَ الصِّلَةُ بِالنَّفْسِ وَ الْمَال‏
سه چیز است که در هـر که بـاشـد آقـا و سـرور است: خشـم فـرو خـوردن، گذشت از بدکـردار، کمک و صله رحـم بـا جـان و مـال.
تحف العقول ص ۳۱۷
۲۶- امام باقر علیه السلام:
مَنْ کَفَّ غَضَبَهُ عَنِ النَّاسِ کَفَّ اللَّهُ عَنْهُ عَذَابَ یَوْمِ الْقِیَامَةِ.
کسی که خشمش را از مردمان باز دارد خداوند نیز در روز قیامت عذابش را از او باز می‌دارد.
کافى (ط-الاسلامیه) ج ۲، ص ۳۰۵، ح ۱۵
۲۷- امام على علیه السلام:
لا تَسرَعَنَّ إلَی الغَضَبِ فَیَتَسَلَّطَ عَلَیکَ بِالعِبادَةِ.
هرگز در خشم گرفتن شتاب مکن چرا که به صورت عادت بر تو مسلّط می‌شود.
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص ۳۰۲، ح ۶۸۷۹
۲۸- امام صادق علیه السلام:
مَن کَفَّ غَضَبَهُ سَتَرَ اللهُ عَورَتَهُ.
کسی که جلوی خشمش را بگیرد خداوند نقص‌ها و کاستی‌های او را می‌پوشاند.
کافى (ط-الاسلامیه) ج ۲، ص ۳۰۳، ح ۶
۲۹- امام صادق علیه السلام:
قالَ رَجُلٌ لِلنَّبی صلی الله علیه و آله: یا رَسُولَ اللهِ عَلِّمنی. فَقالَ: إذهَب فَلا تَغضَب.
مردی به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله عرض کرد:‌ ای رسول خدا چیزی به من بیاموز، حضرت فرمود: برو و خشمگین مشو.