راهکارهای پیشگیری از غر زدن کودکان

یکی از بزرگ‌ترین چالش‌هایی که معمولا هر پدر و مادری با آن مواجه می‌شود برخورد با کودک غرغرو است. این عادت بد، که در ۲ تا ۴ سالگی کودک به اوج خودش می‌رسد، از صدای خراشیدن چوب، ضجه‌زدن، صدای متۀ بتون‌شکن یا حتی کشیده‌شدن ناخن روی تخته‌سیاه هم بدتر است! البته پژوهش‌ها نشان می‌دهد همه افراد تمایل شدیدی به غرزدن و شکایت‌کردن دارند. این مشکل را می‌توان از همان کودکی برطرف کرد تا بعدها به عادت تبدیل نشود.

یکی از مشکلاتی که پدر و مادرها اغلب مواقع با فرزندانشان دارند غر زدن کودکان است. غر زدن دلایل مختلفی دارد. کودکان اغلب زمانی که خسته، عصبانی یا ناراحت هستند شروع به غر زدن می‌کنند. یکی دیگر از علت‌های غر زدن کودکان ناکامی است. وقتی کودک به هدفی که دارد نمی‌رسد غر میزند. علت دیگر مربوط به ارتباطات کودک است به‌عنوان‌مثال وقتی اطرافیان کودک به او توجه نکرده و برای حرف‌هایش اهمیتی قائل نباشند کودک سعی می‌کند با غر زدن و گله و شکایت اطرافیانش را وادار به توجه کند. همچنین غر زدن کودک می‌تواند ناشی از عدم توانایی کودکان در بیان احساسات و انتظاراتشان باشد زیرا کودکان گاهی نمی‌توانند انتظارات خودشان را به‌صورت کامل بیان کنند برای همین شروع به غر زدن می‌کنند. مثلاً اینکه کودک ممکن است گرسنه باشد یا خواسته‌ای داشته باشد که نتواند به‌راحتی آن را بیان کند اما غر زدن به هر دلیلی که باشد با دانستن راهکارهایی می‌توان آن را کنترل کرد.

اغلب ما در هنگام برخورد با کودک غرغرو واکنش شدید نشان می‌دهیم. خیلی وقت‌ها این واکنش با خشم و عصبانیت نیز همراه است. اولین چیزی که به ذهنمان می‌رسد این است که بگوییم: «بسه دیگه، غر نزن!» یا اینکه بدون هیچ حرفی فقط در یخچال را محکم می‌بندیم یا با عصبانیت همان لیوانی را که کودک از رنگ آن خوشش نمی‌آید جلویش می‌گذاریم؛ آن‌هم نه آرام، بلکه تقریبا لیوان را روی میز می‌کوبیم که نشان دهیم چقدر از غرزدن کودک عصبانی هستیم.

اگر در چنین موقعیتی با یک کودک غرغرو قرار گرفتید، قبل از هرچیز، به یاد بیاورید که غرزدن کودک دلایل علمی دارد و او می‌خواهد با غرزدن کاری را پیش ببرد. فقط در این صورت است که دیگر دل‌خور نمی‌شوید و سعی می‌کنید با دل‌سوزی واکنش نشان دهید.

_ بهتر است قبل از شکل‌گیری رفتار غر زدن در کودکان از ایجاد آن جلوگیری کنید.

_ رفتار او را پیش‌بینی کرده و فعالیتی برایش فراهم کنید.

_ بازی با وسایل جدید را به او آموزش دهید. در انجام برخی از کارهای ساده در منزل او را با خودتان همراه کنید زیرا کودکان یادگیری مطالب جدید را دوست دارند و استقبال می‌کنند.

_ کودک شما همیشه سعی می‌کند تا موردتوجه باشد اگر زمان مشخصی را به‌طور روزانه صرف کودک خود بکنید دیگر مجبور نیست تا با جلب‌توجه و پرت کردن حواس شما نیازش را برآورده کند.

_ زمان‌هایی که کودک به سراغ شما می‌آید و با شما صحبت می‌کند سعی کنید تا پاسخ او را در اولین زمان ممکن بدهید هرگز پاسخش را به بعد از غر زدن و گریه کردن موکول نکنید. اگر امکان پاسخ سریع ندارید باید علامتی نشان دهید تا متوجه شود که شما حواستان به او است؛ مثلاً بگویید حواسم هست یا صداتو می‌شنوم یا چند دقیقه صبر کن تا حرفاتو گوش بدم و به این صورت توجهش را جلب کنید.

_ مستقیم به چشمانش نگاه کنید و انگشتتان را به نشانه یک دقیقه نشانش بدهید. اجازه ندهید که کودک زمان زیادی منتظر شما باشد.

_ نحوه سوال پرسیدن و گفتن انتظارات را به کودک آموزش دهید کودکان باید تفاوت بین غر زدن با صحبت کردن معمولی را بدانند. گاهی حتی نیاز است که صدای غر زدن او را ضبط کنید و بعد برای او پخش‌کنید تا متوجه اشتباهش شود. همچنین برای یاددادن درست درخواست کردن می‌توانید با کودک خود نقش بازی کنید و به‌صورت اجرای نمایش به او تفاوت غر زدن و صحبت کردن مطلوب را آموزش دهید.

_ اگر کودک با نق زدن و غر زدن موفق شود که نیازهای خود را تامین کند یاد می‌گیرد که برای انجام کارهایش همواره از این روش استفاده کند پس نگذارید کودک با غر زدن به اهدافش برسد.

_ اگر کودک شروع به غر زدن و گریه کردن کرد خیلی ساده به او بگویید تا زمانی که گریه می‌کنی من نمی‌توانم خواسته تو را برآورده کنم سپس به او مهلت داده و بگویید وقتی گریه‌ات تمام شد برگرد اینجا تا باهم صحبت کنیم حتی شاید لازم باشد او را برای چند لحظه به حال خود تنها بگذارید.

_ قوانین منزل را برای کودک مشخص کنید اگر کودک قوانین خانه را بداند متوجه می‌شود که هرچه تلاش کند توجهی جلب نمی‌کند و در آخر خسته می‌شود مثلاً هنگام شام خوردن کیک یا بیسکویت ممنوع است اگر این موضوع را برای او تعریف کنید هرگز برای گرفتن کیک یا بیسکویت قبل از شام غر نمی‌زند چراکه می‌داند نمی‌تواند به خواسته خود برسد.

_ گاهی دلیل غر زدن این است که نمی‌تواند احساساتش را بیان کند. پس به او کمک کنید تا احساسش را بیان کند. مثلاً به او بگویید: «می‌بینم ناراحتی. آیا دلیلش این است که الآن نمی‌توانیم به پارک برویم؟» این جملات باب صحبت را باز می‌کند البته دقت کنید در زمان نق زدن کودکان نباید آن‌ها را نصیحت‌کنید بلکه باید در زمان مناسب و با آرامش برایش توضیح دهید که غر زدن راه مناسبی برای رسیدن به اهدافش نیست و حتی باعث می‌شود او شانس کمتری برای رسیدن به اهدافش داشته باشد.

_ بعضی موقعیت‌ها یا مکان‌ها هیچ جذابیتی برای کودکان ندارد. در صورت امکان کودک را به بعضی از مکان‌ها مثلاً مهمانی بزرگ‌سالان نبرید.

_ اگر کودک درخواست خود را چه با دلیل و چه بدون دلیل به‌صورت بی‌ادبانه مطرح کند اجازه ندهید که او به خواسته‌اش برسد باید به او یاد بدهید و بگویید «تا زمانی که غر می‌زنی و گریه می‌کنی من متوجه حرف‌هایت نمی‌شوم لطفاً با صدای آرام و مودبانه صحبت کن.»

_ دقت کنید در همه مراحل تربیت برای اینکه بهترین تاثیر را بر کودک خود داشته باشید باید پدر و مادر باهم به توافق برسند و همسو باشند روش تربیتی والدین نباید با یکدیگر متفاوت باشد.

غر زدن در سنین کودکی امری طبیعی است که در فاصله 2 تا 4 سالگی به اوج خودش می‌رسد این مشکل را باید والدین حتماً در همان دوره کودکی برطرف کنند تا بعدها به عادت تبدیل نشود. برای برخورد مناسب اول باید دلیل غر زدن کودک را پیدا کنیم. ممکن است کودک به چیزی نیاز دارد یا کمک می‌خواهد وقتی بچه‌ها استرس دارند گرسنه یا تشنه هستند و یا خسته هستند ممکن است غر بزنند. در چنین مواقعی باید به نیاز آن‌ها به‌سرعت توجه کرد و به‌این‌ترتیب مانع از ادامه غر زدن آن‌ها بشویم.

با تغییر سبک زندگی کودکان در دوره کرونا یکی از نیازهای اساسی آنان به نام نیاز به تفریح به دلیل شرایط خاص قرنطینه و لزوم رعایت پروتکل‌های بهداشتی، به‌خوبی برآورده نمی‌شود؛ بنابراین ضرورت دارد به تفریح کودکان متناسب با شرایط جدید توجه کنیم و این نیاز را به شکل‌های مختلف در محیط خانه برطرف کنیم مثلاً از طریق انواع بازی‌ها که در آپارتمان می‌شود انجام داد.

گاهی ارتباطات مجازی بچه‌ها با دوستان و مربیان مهدکودک می‌تواند راهکار مناسبی باشد. تماشای فیلم و کارتون به همراه والدین و برقراری تماس‌های تصویری با دوستان و اقوام به‌خصوص مادربزرگ و پدربزرگ، آشپزی و شیرینی‌پزی با والدین و نگهداری از گل و گیاه و حیوانات این موارد می‌توانند در ایام شیوع ویروس کرونا نیاز به تفریح را در کودکان برآورده کنند. همچنین همدلی با کودکان و درک احساساتشان، توجه به هیجانات آن‌ها از طریق گفتگوی همدلانه بدون شوخی و مسخره کردن احساسات آن‌ها روش موثری است. یکی از موارد موثر دیگر بازی با کودکان است. زمانی را برای بازی با کودکان اختصاص دهیم چون بچه‌ها در بازی رفتارهای جدید را یاد می‌گیرند.