گردشگر گریزی در بازار تهران!

بازار آهنگران از قدیمی‌ترین بازار‌های شهر تهران است که در حد‌فاصل خیابان بوذرجمهری و بازار پالان‌دوز‌هاست. از مدت‌ها پیش در این بازار آهنگری انجام می‌شده، اما امروزه این بازار به محلی برای فروش پوشاک مردانه تبدیل شده است. سقف بازار آهنگران در بازار تهران در معرض فروریختن بود که این موضوع تهدیدی برای جان انسان‌ها از جمله گردشگرانی که برای دیدن بازار تهران به این محل می‌آمدند، به شمار می‌رفت.
وزارت میراث فرهنگی به منظور حفظ این بنای تاریخی و رفع خطر از محل تردد مردم، از حیث اینکه این محل فضایی عمومی است، شهرداری تهران را مکلف به رفع خطر از این بنا کرد. در نهایت شهرداری تهران یک هفته پیش، سقف بازار آهنگران را به طوری که در تصویر زیر می‌بینید مرمت کرد.
اما این همه ماجرا نیست، زیرا بخش‌های دیگر از سقف بازار آهنگران در طول زمان زیبایی خود را از دست داده و بخش‌های دیگر که فاقد سقف هستند، به دلیل نصب نامتوازن پارچه‌های مختلف موجب زشتی این محدوده شده است. با پیگیری ماجرا از کسبه‌ای که این پارچه‌ها را نصب کرده بودند، متوجه شدیم که پای وزارت میراث فرهنگی در میان این ماجراست.
توکلی، نماینده کسبه بازار آهنگران، گفت: نزدیک به سه سال است که سر در بازار آهنگران را کنده اند و هنوز کسی کاری نکرده و میراث فرهنگی جز سنگ اندازی جلوی پای ما چیز دیگری نداشته است.

برخی دیگر از کسبه بازار آهنگران ، گفتند: در فصل پاییز و زمستان روی سقف پارچه‌ای باران جمع می‌شود و آب زیادی بر روی سر مردم می‌ریزد. از طرف دیگر این پارچه‌های نامتوازن نمای بازار آهنگران را هم بسیار زشت کرده است و این وضعیت برای محلی مانند بازار که بسیاری از گردشگران برای جاذیه توریستی به سمت آن می‌آیند بسیار بد است.
از آنجا که وجود این پارچه‌های نامتوازن و ناهمگون ضربه به جذابیت تاریخی بازار تهران زده است، ضروری است از هر اقدامی که به ارزش‌های تاریخی صدمه می‌زند، خودداری کرد. با معاون فرهنگی استان تهران تماس گرفتیم تا مشخص شود چرا با وجود مهیا بودن شرایط برای ایجاد سقفی مستحکم و هم شکل با سقفی که از گذشته وجود داشته از انجام چنین کاری خودداری می‌کند و مانع انجام آن از سوی شهرداری و بازاریان می‌شود.
مرتضی ادیب زاده، معاون میراث فرهنگی استان تهران، درباره مرمت سقف بازار آهنگران گفت: پارسال در جلسات موجود میان بازاریان، شهرداری و میراث فرهنگی اعلام شد که استحکام‌بخشی، رفع زوائد بصری و اجرای طرح با سازه‌های سبک و ایمن از نظر ما بلامانع است و قبلاً هم موافقت ما اعلام شده است. همچنین رفع خطر از گذر عام بر عهده شهرداری است، اما درباره عرصه‌های ثبتی چنانچه، مالک خصوصی یا اوقاف باشد قانونگذار پرداخت هزینه را معطوف به مالکان می‌داند و میراث فرهنگی فقط کمک‌های کارشناسانه و نظارتی بر نحوه انجام کار را بر عهده دارد.

وی افزود: اگر خود کسبه نیز برای مرمت این سازه ورود کنند منع قانونی برای مسقف کردن نداریم؛ اما کسبه تمایل به ایجاد سقف آجری سراسری دارند که این اقدام به اصالت عرصه سبکی بازار تهران خدشه وارد می‌کند، اما با اجرای سازه سبک یعنی پارچه سراسری برای مسقف کردن بازار آهنگران مخالف نیستیم. معماری بازار تهران مربوط به دوره قاجاری است و پوشش طاق روی جرز ساختمان نشسته است. همچنین بازار آهنگران بخشی از عرصه ثبت ملی بازار تهران است و جزو بلوک بازار تهران ثبت شده است. بازار آهنگران تحت مالکیت ما نیست و طبق قوانین مشخص شده که تا چه حدی باید برای ابنیه تاریخی هزینه کنیم و رسالت میراث فرهنگی نظارت و حفاظت از ابنیه است.
معاون میراث فرهنگی استان تهران درباره مسئولیت مرمت آثار میراث فرهنگی کشور گفت: اگر آن اثر در فهرست آثار ملی کشور و تحت نظارت و مالکیت میراث فرهنگی باشد، ما موظف هستیم مرمت آن را با هزینه خودمان انجام دهیم؛ اما اگر مالک دولت است و یا ملک در اختیار دستگاه‌های دولتی است طبق آنچه که قانونگذار در برنامه ششم توسعه به صراحت اعلام کرده است دستگاه‌ها باید طبق بودجه در نظر گرفته شده هزینه‌های مرمت ملکشان را پرداخت کنند. با توجه به اینکه سقف بازار آهنگران کمتر از چهار دهه قدمت دارد و به صورت اصولی ساخته نشده است، حفاظت و نگهداری آن قطعه بر عهده شهرداری است و تأمین مالی آن بر عهده میراث نیست.
علی محمد سعادتی شهردار منطقه ۱۲ تهران ، گفت: با وجود این که نمی‌توان گفت همه ساختمان‌های نوساز آسیبی نخواهند دید و ممکن است با زلزله‌ای فروشست کند، اما با اطمینان می‌توانیم بگوییم سقف بازارچه به صورت استاندارد مرمت شده است.
وی افزود: برای بخشی از بازارچه آهنگران که سقف ندارد طرح‌های بسیاری از طرف شهرداری ارائه شده، اما میراث فرهنگی تایید و همکاری نکرده است. کسبه علاقه‌مند هستد که کل بازارچه به دلایل مختلفی از قبیل نور و بارندگی و رطوبت و دزدی از بازارچه مسقف شود تا از حوادث اتفاقی جلوگیری شود که میراث فرهنگی با این امر موافقت نکرده است. ما هم طرح‌های مختلفی ارائه کردیم، اما میراث فرهنگی هیچ اراده‌ای برای حل مشکل ندارد.
اگرچه حفظ بنای اصلی سقف بازار آهنگران بدون دخل و تصرف در آن امری ضروریست و شیوه نامه‌های وزارت میراث فرهنگی حتی اگر هم قرار باشد از سازه‌های سبک همچون پارچه استفاده شود، باید رعایت شوند، اما این سازه‌ها باید دارای زیبایی، نظم و هارمونی باشند تا اگر گردشگر جذب نمی‌کنند، گردشگر گریز نباشند.

 

منبع : باشگاه خبرنگاران جوان