ناسا نفرین زهره را شکست!

با نزدیک شدن به آخرین اعلامیه Discovery، سطح تنش به اوج خود می‌رسد. چند ماه اول سال ۲۰۲۱ برای هر دو تیم بسیار حیاتی بود. آن‌ها شبانه‌روز در تلاش بودند که داوران را با پروژه خود تحت تاثیر قرار دهند. Smrekar می‌گوید: «برای توصیف تلاشی که هر گروه کرده است، نیاز به نوشتن یک رمان است!» گزارش مطالعات مفهومی که تیم وی در نوامبر گذشته به داوران ارائه کرد، بیشتر از تعداد صفحات کتاب جنگ و صلح بوده است.
تداوم این تنش عصبی، آسیب روانی خود را نیز به دنبال داشته است. Smrekar می‌گوید: «رقابت میان تیم‌ها بسیار شدید است. در سال اخیر، با شیوع ویروس کرونا تیم‌ها کوچکتر و کار سخت‌تر شده است. من باید تشکر ویژه‌ای از افرادی داشته باشم که در سال گذشته کمک بسیاری به ما کرده‌اند.»
VERITAS و DAVINCI+ دو مفهوم برجسته در مطالعات زهره را هدف قرار داده بودند. اولین مورد، مشاهده آتشفشان یا به عبارت خلاصه IVO بود که می‌توانست از ماه Jovian دیدن کند – آتشفشانی‌ترین شیء شناخته شده در علم و بهترین مکان برای درک اینکه چگونه جزر و مد گرانشی می‌تواند جهان را از نقطه نظر زمین‌شناسی، تا مدت‌ها پس از تخمین تاریخ انقضای آن فعال نگه دارد. از لحاظ مفهومی، DAVINCI+ همانند ماموریت Trident بود که باید به قمر Triton نپتون می‌رفت. Triton یادگاری از بیرونی‌ترین سیاره منظومه شمسی است که به طرز حیرت‌انگیزی توسط چند آتشفشان یخی تزئین شده است.
هر یک از پروژه‌هایی که به مرحله نهایی رسیده بود، شانس بالایی در برنده شدن داشت. اما برای برنده شدن نیاز بود تا پروژه‌های دیگر با دلایل موجهی از دور مسابقات خارج شوند. تنش‌ها در انتخاب برنده ادامه داشت تا اینکه در ۱۴ سپتامبر ۲۰۲۰، تیمی از دانشمندان اعلام کردند که موفق شده‌اند با استفاده از دو تلسکوپ، ماده فسفین کشف کنند. ماده فسفین در ارتفاع خاصی در ابر‌های زهره یافت شده است که دما و فشار در آن ناحیه، به قطرات آب مایع اجازه حضور می‌دهد.
فسفین می‌تواند توسط آتشفشان و رعد و برق ساخته شود. اما از سویی دیگر، می‌تواند توسط میکروب‌ها نیز ساخته شود. بدین ترتیب، دانشمندان گمان کردند که شاید شواهدی غیرمستقیم از زندگی میکروبی در زهره پیدا کرده‌اند. این خبر در یک چشم بهم زدن سر وصدای عجیبی در میان مردم به پا کرد.
این یافته در ماه‌های پس از آن، بار‌ها زیر سوال رفت و همه منتظر تحلیل داده‌های بیشتر بودند. در نهایت اینکه فسفین یافت شده چطور تولید شده بود، در نتیجه نهایی مسابقه اثرگذار نبود. این جدال بر یک واقعیت مهم تاکید داشت: منطقه‌ای از ابر‌های زهره وجود دارد که نه خیلی گرم است و نه آنقدر اسیدی است که مانع از شکوفایی میکروب‌ها شود. این شرایط به آن‌ها کمک می‌کند تا راحت‌تر با محیط وفق یابند.
در سطح زمین نیز، دانشمندان همچنان به دنبال یافتن میکروب‌ها – در حال رشد، زنده و یا خفته – در مکان‌هایی هستند که سبب مرگ سریع‌تر گیاهان و حیوانات می‌شود. سطح مریخ بیابانی یخ زده است که یافتن زندگی در آن بسیار دشوار است. با این‌حال ممکن است میکروب‌ها در زیر سطحی که گرم‌تر و مرطوب‌تر است، رشد کنند. همانند مریخ، زهره نیز می‌تواند تحت شرایط خاصی دارای میکروب باشد و زیست‌پذیری را به صورت جدیدی تعریف کند. Clara Sousa-Silva اخترفیزیکدان در مرکز مطالعات اخترفیزیک دانشگاه هاروارد-اسمیتسونین در کمبریج و همچنین عضو اصلی تیم کشف فسفین می‌گوید: «جهنمی بودن یک سیاره لزوما به معنای نبود مطلق زندگی در سطح آن نیست.»
اگرچه پیش‌بینی می‌شود DAVINCI+ بتواند فسفین موجود در سیاره را تشخیص دهد، اما نه VERITAS و نه EnVision با هدف مطالعه ترکیب‌های شیمیایی طراحی نشده‌اند. با این‌حال، هر سه پروژه می‌توانند سایر فرآیند‌های سیاره‌ای که قادر به تولید فسفین هستند را شناسایی کنند. از جمله این فرآیند‌ها می‌توان به آتشفشان‌ها و موجودات بیگانه اشاره کرد. دانشمندان عقیده دارند کشف فسفین در سطح زهره، همانند کشف شهاب سنگ مشکوک در سطح مریخ در سال ۱۹۹۶، به گسترش دانش ما کمک کرده است. Gilmore می‌گوید: «من فکر می‌کنم زهره جدا از حضور فسفین در سطح آن، ارزش مطالعه و اکتشاف را دارد.»
Garvin و Smrekar قطعا می‌توانند بهترین نظرات را ارائه دهند، زیرا حتی پیش از اکتشافات ماژلان در حال مطالعه زهره بوده‌اند. هردوی آن‌ها سالهاست در تلاش هستند تا به سوالات دیرینه در مورد زهره پاسخ دهند. درحالیکه دانشمندان طرفدار مریخ، به اتاق‌های کنترل رفته و ماموریت‌های خود را به کمک جدیدترین ربات‌ها آغاز می‌کنند، طرفداران زهره کم کار بوده و منتظر فرصتی بودند تا مطالعات پیشرفته آن را از سر بگیرند. حالا نوبت انتخاب ناسا رسیده است. Garvin اندکی پیش از اعلام نتایج مسابقه بزرگ Discovery گفت: «من ۴۱ سال مشتاقانه در انتظار این لحظه بودم.»
Smrekar نیز در ادامه می‌گوید: «واقعا هیجان و اضطراب ما قابل توصیف نیست. ما به ماموریتی که سال‌ها برای آن صبر کردیم، نزدیک هستیم. ما مدت‌های زیادی را صرف نبوغ پروژه‌های خود کردیم تا قانع کننده باشند.»
عدم پیروزی هر دو تیم، ضربه بسیار بزرگی محسوب می‌شود. اگر هیچ یک از ماموریت‌ها انتخاب نشوند، به نوعی تمام زحمات را می‌توان پوچ تلقی کرد. در این صورت، باید به سراغ طراحی فضاپیما‌ها رفت و این درحالی است که نمی‌توان از شوق افراد برای شروع هرچه زودتر پروژه‌ای هیجان‌انگیز چشم‌پوشی کرد. با این‌حال، در صورت شکست هر دو پروژه، فسفین در گوشه‌ای رها خواهد شد.
جدا از دو پروژه مذکور که با هدف بررسی زهره طراحی شده‌اند – درصورتی که هر دو رد شوند، پروژه‌های دیگری وجود دارند که می‌توان به آن‌ها امیدوار بود. به عنوان مثال چشم‌انداز‌های EnVision از آژانس فضایی اروپا واقعا امیدوار کننده است. همچنین روسیه و هند نیز به صورت جدی به بازگشت به زهره فکر می‎کنند. در صورت شکست ناسا، این احتمال وجود دارد که آژانس‌های فضایی دیگری پیشگام باشند.
دانشمندان جوان طرفدار زهره مانند O’Rourke، مصمم بودند که خودشان در این زمینه پیشگام باشند و قدم‌های اولیه را بردارند، حتی اگر تیم مطالعات زهره ناسا بازنشست شده باشد. O’Rourke می‌گوید: «آخرین باری که یک فضاپیمای آمریکایی وارد مدار زهره شد، من ۱۰ روزه بودم. علیرغم فقدان فرصت‌های مناسب برای ماموریت زهره، من و هم سن و سالانم به تازگی وارد این دسته از پروژه‌ها شده‌ایم و بدیهی است که برای آن بسیار هیجان‌زده باشیم.» او عقیده دارد که علاقه و اشتیاق برای درک زهره از بین نخواهد رفت و مهم نیست که در آخرین مسابقه Discovery ناسا چه اتفاقی بیفتد.
در روز‌های پیش از اعلام تصمیم نهایی توسط ناسا، ترس در صحبت‌های علاقه‌مندان زهره وجود داشت. اما به لطف جهان در حال گردش به دور ستاره بزرگ خورشید، هنوز بارقه‌هایی از امید میان افراد وجود داشت.
شکارچیان سیارات فراخورشیدی تاکنون سیارات دیگری با اندازه زمین و زهره را در کهکشان راه شیری مشاهده کرده‌اند. با این حال، فناوری تلسکوپ‌هایمان به قدری پیشرفته نیست که تنها به کمک رصد تشخیص دهیم سطح این سیارات برای سکونت مناسب است و یا همچون زهره مانند جهنم است. در حال حاضر، مطالعه دقیق زهره با پروژه‌هایی که در مورد آن‌ها صحبت کردیم، می‌تواند انتخاب میان زمین و زهره را آسان سازد.
Sousa-Silva می‌گوید: «شکارچیان سیارات فراخورشیدی نیز عقیده دارند که تنها راه تصمیم‌گیری نهایی انجام مطالعات دقیق است و لازم است که ابتدا منظومه شمسی را به خوبی بشناسیم. حتی اگر به نتایج مطلوب درباره زهره نرسیم، تجربیات این آزمایشگاه به ما کمک بسیاری خواهند کرد.»
بدست آوردن اطلاعات در مورد زهره نه تنها برای طرفداران آن، بلکه برای همه افراد جامعه مفید است. Smrekar می‌گوید: «فقط زهره می‌تواند به ما بگوید که چرا سیاره زمین در منظومه شمسی منحصر به فرد است. همچنین می‌توان احتمال یافتن زمین دیگری در کهکشان خود را بررسی کنیم.» تیم‌های VERITAS و DAVINCI+ امیدوار بودند که داوران با چنین دیدگاهی به پروژه‌های آن‌ها نگاه کنند و دست کم یکی از آن‌ها موفق شود به سمت زهره پرواز کند تا رویای شناخت این سیاره آتشین محقق شود.

پس از آنکه ناسا تصمیم خود مبنی بر مطالعه زهره به عنوان برنامه‌های پیش‌رو را در انتخاب‌های مسابقه Discovery اعلام می‌کند، نوری بر تیم‌های VERITAS و DAVINCI+ می‌تابد. Gilmore به یاد می‌آورد که در آن لحظات از شدت خوشحالی بالا و پایین می‌پرد و فریاد می‌زند: «ما عازم زهره هستیم.» Smrekar نیز می‌گوید: «نمی‌دانم چه کار دیگری می‌توانستیم بکنیم تا این ماموریت مورد تائید ناسا قرار گیرد. ما هرکاری که ممکن بود را انجام دادیم و گمان می‌کنم ناسا آن را متوجه شده است.»