جایزه ونیز برای سینمای ایران بعد از ۱۳ سال + جزییات
سینمای ایران به فاصله ۱۳ سال توانست بار دیگر جایزه بهترین فیلم بخش مستقل هفته منتقدان ونیز را به خود اختصاص دهد.
هفتاد و هشتمین جشنواره فیلم ونیز، قدیمی‌ترین جشنواره سینمایی جهان امشب با برگزاری مراسم اختتامیه به کار خود پایان می‌دهد و متاسفانه سینمای ایران پس از ۹ سال هیچ فیلمی را در بخش رسمی این رویداد مهم سینمایی ندارد، اما تنها نماینده سینمای ایران در دوره جاری ونیز، فیلم «زالاوا» ساخته ارسلان امیری بود که توانست جایزه بهترین فیلم بخش هفته منتقدان ونیز را به خود اختصاص دهد.
بخش هفته منتقدان ونیز به صورت مستقل و به موازات جشنواره ونیز از سوی اتحادیه منتقدان فیلم ایتالیا برگزار می‌شود و امسال سی و ششمین دوره خود را برگزار کرد.
سینمای ایران تاکنون چند بار با فیلم هایش، میهمان این بخش از جشنواره ونیز بود و یک بار دیگر نیز در سال ۲۰۰۹ نیز با فیلم «تهرون» ساخته نادر تکمیل همایون نیز جایزه بهترین فیلم هفته منتقدان ونیز را به خانه برده بود.
در زیر مروری بر کیفیت حضور سینمای ایران در تاریخ جشنواره ونیز خواهیم داشت؛ روایتی از محمد اطبایی کارشناس بین المللی سینمای ایران که بازنشر می‌کنیم.
سینما و سینماگران ایرانی از سال ۱۳۳۷ و با فیلم کوتاه «مینیاتور‌های ایرانی» ساخته مصطفی فرزانه به عنوان محصول فرانسه در جشنواره فیلم ونیز حضور پیدا کردند. مصطفی فرزانه، نویسنده و سینماگر ۸۸ ساله ایرانی مقیم فرانسه که در ایران به واسطه ارتباط و کتاب‌هایش درباره صادق هدایت شناخته می‌شود، پدیده‌ای در تاریخ سینمای ایران محسوب می‌شود، چرا که وی تنها سینماگر ایرانی است که با نام فری فرزانه در سه جشنواره مهم کن، ونیز و لوکارنو، اولین حضور یک سینماگر ایرانی را با فیلمهایش رقم زده و پس از «مینیاتور‌های ایرانی» در ونیز، فیلم «کورش کبیر» را در بخش مسابقه فیلم‌های کوتاه جشنواره فیلم کن در سال ۱۳۴۰ نمایش داد و بعد با فیلم «زن و حیوان» در سال ۱۳۴۱ در لوکارنو حضور داشت و جایزه بهترین فیلم کوتاه هنری را هم گرفت.
پس از فرزانه، ابراهیم گلستان حضور طولانی و موفقی در جشنواره فیلم ونیز داشت. فیلم «یک آتش» در سال ۱۳۴۰ به عنوان اولین محصول ایران در بخش فیلم‌های کوتاه ونیز به نمایش درآمد و اولین جایزه بین‌المللی تاریخ سینمای ایران، مدال برنز را دریافت کرد. ابراهیم گلستان در سال۱۳۴۱ با دو فیلم «خراب آباد» (ما آدمیم) و «موج، مرجان، خارا» که این دومی با کارگردانی مشترک آلن پندری است، در ونیز حضور داشت و بار دیگر مدال برنز جشنواره را برای «موج، مرجان، خارا» دریافت کرد. گلستان در سال ۱۳۴۳ با فیلم «مارلیک» جایزه شیر سن مارکو برای بهترین فیلم جغرافیایی، مردم شناسی و فولکلور را گرفت. ابراهیم گلستان بار دیگر در سال ۱۳۴۵ با فیلم «خرمن و بذر» در بخش فیلم‌های کوتاه ونیز حضور پیدا کرد.
اسناد جشنواره فیلم ونیز دال بر نمایش فیلمی با عنوان «فاجعه یک ملت» به کارگردانی صباح کریم و محصول ایران در سال ۱۳۴۷ می‌دهد که جستجو‌های نگارنده دال بر عراقی بودن این فیلمساز است و به احتمال قریب به یقین، دست اندرکاران جشنواره فیلم ونیز، عراق را به علت مشابهت نام دو کشور در لاتین، ایران ذکر کرده‌اند.
فیلم سینمایی «گاو» ساخته داریوش مهرجویی در سال ۱۳۵۰ در بخش خارج از مسابقه به نمایش در می‌آید و به پدیده آن سال جشنواره تبدیل شده و جایزه فیپرشی (فدراسیون بین المللی منتقدان سینما) را نیز آن خود می‌سازد.
در همین سال، اسناد جشنواره نشان از نمایش فیلم دیگری از ایران با عنوان «زیارت مکه» در بخش فیلم‌های کوتاه دارد که نام کارگردان هم در این اسناد ذکر نشده است. نگارنده ابتدا گمان برد که شاید منظور، فیلم «خانه خدا» ساخته جلال مقدم است، اما این فیلم ۹۰ دقیقه بوده و امکان نمایش در بخش فیلم‌های کوتاه را نداشته و توجه به سال تولید آن در ۱۳۴۵ (۱۹۶۱) بعید است جشنواره ونیز، فیلمی را پس از ۱۰ سال از تولید آن به نمایش بگذارد. با مشاوره با شماری از محققان سینمای مستند ایران، به فیلمی ساخته برادران امیدوار درباره حج رسیدیم که به هر روی، اطلاعات موجود در اسناد جشنواره ونیز برای حضور این فیلم هم کافی نبود.
بخش هفته منتقدان ونیز به صورت مستقل و به موازات جشنواره ونیز از سوی اتحادیه منتقدان فیلم ایتالیا برگزار می‌شود و امسال سی و ششمین دوره خود را برگزار کرد.
سینمای ایران تاکنون چند بار با فیلم هایش، میهمان این بخش از جشنواره ونیز بود و یک بار دیگر نیز در سال ۲۰۰۹ نیز با فیلم «تهرون» ساخته نادر تکمیل همایون نیز جایزه بهترین فیلم هفته منتقدان ونیز را به خانه برده بود.
در زیر مروری بر کیفیت حضور سینمای ایران در تاریخ جشنواره ونیز خواهیم داشت؛ روایتی از محمد اطبایی کارشناس بین المللی سینمای ایران که بازنشر می‌کنیم.
سینما و سینماگران ایرانی از سال ۱۳۳۷ و با فیلم کوتاه «مینیاتور‌های ایرانی» ساخته مصطفی فرزانه به عنوان محصول فرانسه در جشنواره فیلم ونیز حضور پیدا کردند. مصطفی فرزانه، نویسنده و سینماگر ۸۸ ساله ایرانی مقیم فرانسه که در ایران به واسطه ارتباط و کتاب‌هایش درباره صادق هدایت شناخته می‌شود، پدیده‌ای در تاریخ سینمای ایران محسوب می‌شود، چرا که وی تنها سینماگر ایرانی است که با نام فری فرزانه در سه جشنواره مهم کن، ونیز و لوکارنو، اولین حضور یک سینماگر ایرانی را با فیلمهایش رقم زده و پس از «مینیاتور‌های ایرانی» در ونیز، فیلم «کورش کبیر» را در بخش مسابقه فیلم‌های کوتاه جشنواره فیلم کن در سال ۱۳۴۰ نمایش داد و بعد با فیلم «زن و حیوان» در سال ۱۳۴۱ در لوکارنو حضور داشت و جایزه بهترین فیلم کوتاه هنری را هم گرفت.
پس از فرزانه، ابراهیم گلستان حضور طولانی و موفقی در جشنواره فیلم ونیز داشت. فیلم «یک آتش» در سال ۱۳۴۰ به عنوان اولین محصول ایران در بخش فیلم‌های کوتاه ونیز به نمایش درآمد و اولین جایزه بین‌المللی تاریخ سینمای ایران، مدال برنز را دریافت کرد. ابراهیم گلستان در سال۱۳۴۱ با دو فیلم «خراب آباد» (ما آدمیم) و «موج، مرجان، خارا» که این دومی با کارگردانی مشترک آلن پندری است، در ونیز حضور داشت و بار دیگر مدال برنز جشنواره را برای «موج، مرجان، خارا» دریافت کرد. گلستان در سال ۱۳۴۳ با فیلم «مارلیک» جایزه شیر سن مارکو برای بهترین فیلم جغرافیایی، مردم شناسی و فولکلور را گرفت. ابراهیم گلستان بار دیگر در سال ۱۳۴۵ با فیلم «خرمن و بذر» در بخش فیلم‌های کوتاه ونیز حضور پیدا کرد.
اسناد جشنواره فیلم ونیز دال بر نمایش فیلمی با عنوان «فاجعه یک ملت» به کارگردانی صباح کریم و محصول ایران در سال ۱۳۴۷ می‌دهد که جستجو‌های نگارنده دال بر عراقی بودن این فیلمساز است و به احتمال قریب به یقین، دست اندرکاران جشنواره فیلم ونیز، عراق را به علت مشابهت نام دو کشور در لاتین، ایران ذکر کرده‌اند.
فیلم سینمایی «گاو» ساخته داریوش مهرجویی در سال ۱۳۵۰ در بخش خارج از مسابقه به نمایش در می‌آید و به پدیده آن سال جشنواره تبدیل شده و جایزه فیپرشی (فدراسیون بین المللی منتقدان سینما) را نیز آن خود می‌سازد.
در همین سال، اسناد جشنواره نشان از نمایش فیلم دیگری از ایران با عنوان «زیارت مکه» در بخش فیلم‌های کوتاه دارد که نام کارگردان هم در این اسناد ذکر نشده است. نگارنده ابتدا گمان برد که شاید منظور، فیلم «خانه خدا» ساخته جلال مقدم است، اما این فیلم ۹۰ دقیقه بوده و امکان نمایش در بخش فیلم‌های کوتاه را نداشته و توجه به سال تولید آن در ۱۳۴۵ (۱۹۶۱) بعید است جشنواره ونیز، فیلمی را پس از ۱۰ سال از تولید آن به نمایش بگذارد. با مشاوره با شماری از محققان سینمای مستند ایران، به فیلمی ساخته برادران امیدوار درباره حج رسیدیم که به هر روی، اطلاعات موجود در اسناد جشنواره ونیز برای حضور این فیلم هم کافی نبود.
سال پر بار سینمای ایران در ونیز
اما سال ۱۳۵۱، سال پرباری برای سینمای ایران در جشنواره فیلم ونیز بود و ۱۴ فیلم «آرامش در حضور دیگران» (ناصر تقوایی)، «بیتا» (هژیر داریوش)، «پستچی» (داریوش مهرجویی)، «رگبار» (بهرام بیضایی)، «چشمه» (آربی آوانسیان)، «بامداد جدی» (احمد فاروقی قاجار)، «اربعین» (ناصر تقوایی)، «رقص رونما» (هوشنگ شفتی)، «رقص‌های محلی بجنوردی» (سهراب شهید ثالث)، «جن» (بهرام ری پور)، «نان و کوچه» (عباس کیارستمی)، «رهایی» (ناصر تقوایی)، «ادیان در ایران» (منوچهر طیاب) و «باد جن» (ناصر تقوایی) در بخش‌های مختلف به نمایش درآمدند. آخرین حضور سینمای ایران در سال‌های پیش از انقلاب در جشنواره فیلم ونیز مربوط به فیلم «طبیعت بی‌جان» (سهراب شهید ثالث) در سال ۱۳۵۴ بود.
۱۰ ساله غیبت سینمای ایران در ونیز
سینمای ایران پس از ۱۰ سال غیبت در سال ۱۳۶۴ با فیلم «دونده» ساخته امیر نادری در بخش خارج از مسابقه جشنواره ونیز حضور پیدا کرد. پس از شش سال، فیلم «گروهبان» ساخته مسعود کیمیایی در سال ۱۳۷۰ در خارج از مسابقه به نمایش درآمد و امیر نادری در دومین حضور خود در ونیز، فیلم «منهتن از روی شماره» را در سال ۱۳۷۲ به عنوان محصول آمریکا در بخش «پنجر‌های رو به تصاویر» به نمایش گذاشت.
کیارستمی؛ نخستین داور ایرانی ونیز
در پنجاه و دومین دوره جشنواره فیلم ونیز در سال ۱۳۷۴، عباس کیارستمی به عنوان نخستین سینماگر ایرانی بر مسند داوری بخش رسمی نشست و فیلم «دت یعنی دختر» ساخته ابوالفضل جلیلی در بخش مسابقه رسمی به نمایش درآمد و دو جایزه اوزله طلایی و جایزه یونیسف را کسب کرد.
ابوالفضل جلیلی در سال بعد جشنواره ونیز (۱۳۷۵)، فیلم «یک داستان واقعی» را در بخش مسابقه به نمایش گذاشت و در پنجاهمین دوره جشنواره در سال ۱۳۷۶، رفیع پیتز، فیلم «فصل پنجم» را در بخش هفته منتقدان ارائه کرد.
محسن مخملباف هم سرانجام در سال ۱۳۷۷ با فیلم «سکوت» در بخش مسابقه ونیز حضور داشت و سه جایزه مدال طلای سنای ایتالیا، جایزه سینمای آینده بهترین فیلم رابطه انسان و طبیعت و تقدیرنامه جایزه سرجیوترازاتی را دریافت کرد.
ابوالفضل جلیلی در سال بعد جشنواره ونیز (۱۳۷۵)، فیلم «یک داستان واقعی» را در بخش مسابقه به نمایش گذاشت و در پنجاهمین دوره جشنواره در سال ۱۳۷۶، رفیع پیتز، فیلم «فصل پنجم» را در بخش هفته منتقدان ارائه کرد.
محسن مخملباف هم سرانجام در سال ۱۳۷۷ با فیلم «سکوت» در بخش مسابقه ونیز حضور داشت و سه جایزه مدال طلای سنای ایتالیا، جایزه سینمای آینده بهترین فیلم رابطه انسان و طبیعت و تقدیرنامه جایزه سرجیوترازاتی را دریافت کرد.
سه جایزه‌ی بزرگ ونیز برای فیلم‌های کیارستمی
عباس کیارستمی نیز پس از بیست و هفت سال بعد از نمایش فیلم کوتاه «نان و کوچه» در سال ۱۳۵۱، با فیلم «باد ما را خواهد برد» و در سال ۱۳۷۸ در بخش مسابقه رسمی ونیز حضور یافت و سه جایزه بزرگ هیات داوران، فیپرشی و هیات داوران جوان را به خود اختصاص داد. فیلم «باران و بومی» رخشان بنی اعتماد هم در بخش سرزمین‌های جدید به روی پرده رفت.
موفق‌ترین سال سینمای ایران در تاریخ ونیز کی بود؟
پنجاه و هفتمین دوره جشنواره فیلم ونیز در سال ۲۰۰۰ میلادی و ۱۳۷۹ شمسی به موفق‌ترین سال سینمای ایران در تاریخ ونیز تبدیل شد. جعفر پناهی با فیلم «دایره» در بخش مسابقه رسمی حضور داشت و شیر طلایی بهترین فیلم جشنواره را برای سینمای ایران به ارمغان آورد. این فیلم پنج جایزه دیگر نیز در ونیز دریافت کرد، جایزه فیپرشی، جایزه یونیسف، تقدیرنامه کلیسای جهانی، جایزه بهترین بازیگر زن برای مجموعه بازیگران زن فیلم از طرف سندیکای ملی نویسندگان سینمایی ایتالیا و جایزه سرجیوترازاتی. سمیرا مخملباف به عنوان دومین داور ایرانی در بخش مسابقه رسمی حضور داشت و محمد اطبایی داور جایزه جنبی نتپک در ونیز بود.
مرضیه مشکینی هم با اولین ساخته خود، «روزی که زن شدم» در بخش هفته منتقدان حضور داشت و سه جایزه سینمای آینده برای بهترین فیلم اول، جایزه یونسکو و جایزه ایسوما را گرفت. فیلم‌های «تست دموکراسی» ساخته محسن مخملباف، «دختر دایی گمشده» ساخته داریوش مهرجویی و «چگونه سمیرا تخته سیاه را ساخت» ساخته میثم مخملباف در بخش سرزمین‌های جدید و فیلم «طبیعت بی‌جان» (در آینده‌ای نه چندان دور) ساخته نادر تکمیل همایون به عنوان محصول فرانسه در بخش مسابقه فیلم‌های کوتاه به نمایش درآمدند.
بابک پیامی با فیلم «رای مخفی» در بخش مسابقه رسمی پنجاه و هشتمین دوره ونیز در سال ۱۳۸۰، حضور داشت و پنج جایزه سینمای آینده برای بهترین کارگردان، جایزه نتپک، جایزه یونیسف، جایزه کلیسای جهانی و جایزه پازینتی را دریافت کرد. جعفر پناهی هم داور بخش فیلم‌های اول جشنواره بود.
پنجاه و نهمین دوره جشنواره ونیز در سال ۱۳۸۱ هفت فیلم بلند و کوتاه ایرانی را انتخاب و به نمایش گذاشت. منیژه حکمت با اولین فیلم خود، «زندان زنان» در بخش افق‌ها حضور داشت و ناصر رفایی هم با فیلم اول خود، «امتحان» در بخش فته منتقدان حضور پیدا کرد.
سمیرا مخملباف با فیلم «خدا ساختن تخریب» که بخشی از مجموعه فیلم ۱۱.۰۹.۰۱ و یا همان «یازده سپتامبر» بود، مهرداد فرید با فیلم کوتاه «بچه‌های افغان»، فریبرز کامکاری با فیلم بلند «نوار خالی»، حسین طاهری با فیلم کوتاه «مرغ» و سامان سالور با فیلم کوتاه «باد گیسوانت را شانه خواهد زد» در ونیز حضور داشتند و سمیرا مخملباف با ده کارگردان دیگر فیلم «یازده سپتامبر» جایزه یونسکو را دریافت کرد.
شصتمین دوره جشنواره فیلم ونیز در سال ۱۳۸۲ فیلم‌های «ابجد» ساخته ابوالفضل جلیلی، «لذت دیوانگی» ساخته حنا مخملباف، «سکوت بین دو فکر» ساخته بابک پیامی و «پا برهنه تا هرات» ساخته مجید مجیدی را به نمایش گذاشت و بنا بر اعلام دفتر خانه فیلم مخملباف جایزه جوان‌ترین فیلمساز جهان و جایزه نگاه ویژه سازمان منتقدان فرهنگی زنان ایتالیا به حنا مخملباف اختصاص یافت، هر چند در خبر‌های رسمی اعلام جوایز ونیز از این دو جایزه ذکری نشده بود.
در سال ۱۳۸۳ و در شصت و یکمین دوره جشنواره، فیلم «سگ‌های ولگرد» ساخته مرضیه مشکینی در بخش مسابقه، «بیست انگشت» از مانیا اکبری، «ساکنین سرزمین سکوت» ساخته سامان سالور و فیلم کوتاه «همسفر خاموش» از الهام حسین زاده در بخش‌های دیگر جشنواره به نمایش درآمده و فیلم «سگ‌های ولگرد» جایزه باز و فیلم «بیست انگشت» جایزه سینمای دیجیتالی را دریافت می‌کنند. در خبررسانی خانه فیلم مخملباف در آن سال، خبر از دریافت جایزه یونیسف توسط فیلم «سگ‌های ولگرد» داده می‌شود که البته در تمامی خبر‌های رسمی اعلام جوایز جشنواره، فیلم «دیوانه خانه» ساخته» آندری کونچالوفسکی» این جایزه را دریافت کرده بود.
شصت و دومین دوره جشنواره ونیز که از ۹ تا ۱۹ شهریور ۱۳۸۴ برگزار شد، فیلم «یادداشت بر زمین» اولین ساخته علی محمد قاسمی در بخش هفته منتقدان و فیلم «مرد گاریچی» دومین فیلم بلند رامین بحرانی را به عنوان محصول آمریکا در ونیز به نمایش گذاشت.
جشنواره فیلم ونیز در سال ۱۳۸۵ تنها فیلم «باز هم سیب می‌خوای» ساخته بایرام فضلی را برای بخش «نیمه شب» در خارج از مسابقه انتخاب کرده و محسن مخملباف هم از اعضای هیات داوران فیلم اول بود.
مرضیه مشکینی هم با اولین ساخته خود، «روزی که زن شدم» در بخش هفته منتقدان حضور داشت و سه جایزه سینمای آینده برای بهترین فیلم اول، جایزه یونسکو و جایزه ایسوما را گرفت. فیلم‌های «تست دموکراسی» ساخته محسن مخملباف، «دختر دایی گمشده» ساخته داریوش مهرجویی و «چگونه سمیرا تخته سیاه را ساخت» ساخته میثم مخملباف در بخش سرزمین‌های جدید و فیلم «طبیعت بی‌جان» (در آینده‌ای نه چندان دور) ساخته نادر تکمیل همایون به عنوان محصول فرانسه در بخش مسابقه فیلم‌های کوتاه به نمایش درآمدند.
بابک پیامی با فیلم «رای مخفی» در بخش مسابقه رسمی پنجاه و هشتمین دوره ونیز در سال ۱۳۸۰، حضور داشت و پنج جایزه سینمای آینده برای بهترین کارگردان، جایزه نتپک، جایزه یونیسف، جایزه کلیسای جهانی و جایزه پازینتی را دریافت کرد. جعفر پناهی هم داور بخش فیلم‌های اول جشنواره بود.
پنجاه و نهمین دوره جشنواره ونیز در سال ۱۳۸۱ هفت فیلم بلند و کوتاه ایرانی را انتخاب و به نمایش گذاشت. منیژه حکمت با اولین فیلم خود، «زندان زنان» در بخش افق‌ها حضور داشت و ناصر رفایی هم با فیلم اول خود، «امتحان» در بخش فته منتقدان حضور پیدا کرد.
سمیرا مخملباف با فیلم «خدا ساختن تخریب» که بخشی از مجموعه فیلم ۱۱.۰۹.۰۱ و یا همان «یازده سپتامبر» بود، مهرداد فرید با فیلم کوتاه «بچه‌های افغان»، فریبرز کامکاری با فیلم بلند «نوار خالی»، حسین طاهری با فیلم کوتاه «مرغ» و سامان سالور با فیلم کوتاه «باد گیسوانت را شانه خواهد زد» در ونیز حضور داشتند و سمیرا مخملباف با ده کارگردان دیگر فیلم «یازده سپتامبر» جایزه یونسکو را دریافت کرد.
شصتمین دوره جشنواره فیلم ونیز در سال ۱۳۸۲ فیلم‌های «ابجد» ساخته ابوالفضل جلیلی، «لذت دیوانگی» ساخته حنا مخملباف، «سکوت بین دو فکر» ساخته بابک پیامی و «پا برهنه تا هرات» ساخته مجید مجیدی را به نمایش گذاشت و بنا بر اعلام دفتر خانه فیلم مخملباف جایزه جوان‌ترین فیلمساز جهان و جایزه نگاه ویژه سازمان منتقدان فرهنگی زنان ایتالیا به حنا مخملباف اختصاص یافت، هر چند در خبر‌های رسمی اعلام جوایز ونیز از این دو جایزه ذکری نشده بود.
در سال ۱۳۸۳ و در شصت و یکمین دوره جشنواره، فیلم «سگ‌های ولگرد» ساخته مرضیه مشکینی در بخش مسابقه، «بیست انگشت» از مانیا اکبری، «ساکنین سرزمین سکوت» ساخته سامان سالور و فیلم کوتاه «همسفر خاموش» از الهام حسین زاده در بخش‌های دیگر جشنواره به نمایش درآمده و فیلم «سگ‌های ولگرد» جایزه باز و فیلم «بیست انگشت» جایزه سینمای دیجیتالی را دریافت می‌کنند. در خبررسانی خانه فیلم مخملباف در آن سال، خبر از دریافت جایزه یونیسف توسط فیلم «سگ‌های ولگرد» داده می‌شود که البته در تمامی خبر‌های رسمی اعلام جوایز جشنواره، فیلم «دیوانه خانه» ساخته» آندری کونچالوفسکی» این جایزه را دریافت کرده بود.
شصت و دومین دوره جشنواره ونیز که از ۹ تا ۱۹ شهریور ۱۳۸۴ برگزار شد، فیلم «یادداشت بر زمین» اولین ساخته علی محمد قاسمی در بخش هفته منتقدان و فیلم «مرد گاریچی» دومین فیلم بلند رامین بحرانی را به عنوان محصول آمریکا در ونیز به نمایش گذاشت.
جشنواره فیلم ونیز در سال ۱۳۸۵ تنها فیلم «باز هم سیب می‌خوای» ساخته بایرام فضلی را برای بخش «نیمه شب» در خارج از مسابقه انتخاب کرده و محسن مخملباف هم از اعضای هیات داوران فیلم اول بود.
شصت و چهارمین ونیز بدون ایران
شصت و چهارمین دوره جشنواره فیلم ونیز در سال ۱۳۸۶ هیچ فیلمی را از ایران در برنامه خود قرار نداد!
اما در شهریور ۱۳۸۷ عباس کیارستمی با فیلم «شیرین» در خارج از مسابقه و امیر نادری با فیلم «وگاس: بر اساس یک داستان واقعی» (محصول آمریکا) در بخش مسابقه رسمی، رامین بحرانی با فیلم «بدرود سولو» (محصول آمریکا) در خارج از مسابقه، بهمن معتمدیان با فیلم «خستگی» در بخش افق‌ها در ونیز حضور داشتند و جایزه ژگر- لو کولتر سینماگر برگزیده سال به عباس کیارستمی، جایزه فیپرشی بهترین فیلم بخش‌های افق‌ها و هفته منتقدان به «بدرود سولو» و جایزه بهترین فیلم سینمای آینده و تقدیرنامه هیات داوری کلیسای جهانی به «وگاس...» و جایزه بریان به» خستگی» اعطا شد.
شصت و ششمین جشنواره فیلم ونیز در شهریور ۱۳۸۸ فیلم «زنان بدون مردان» ساخته شیرین نشاط را به عنوان محصول آلمان در بخش مسابقه به نمایش گذاشت که جایزه شیر نقره‌ای بهترین کارگردانی و جایزه یونیسف را دریافت کرد. رامین بحرانی به عنوان یکی از داوران جایزه فیلم اول در ونیز حضور داشت. فیلم «تهرون» ساخته نادر تکمیل همایون در بخش هفته منتقدان به نمایش درآمد و جایزه بهترین فیلم این بخش را نیز دریافت کرد.
علی کریم نیز با ساخته اول خود، «چاله» به عنوان فیلم اختتامیه و خارج از مسابقه هفته منتقدان حضور داشت. رامین بحرانی فیلم کوتاه «کیسه پلاستیکی» را به عنوان محصول آمریکا در خارج از مسابقه به نمایش درآورد و حنا مخملباف نیز فیلم بلند «روز‌های سبز» را در خارج از مسابقه به نمایش گذاشت.
شصت و هفتمین جشنواره فیلم ونیز از ۱۰ تا ۲۰ شهریور ۱۳۸۹ برگزار و فیلم کوتاه «آکاردئون» ساخته جعفر پناهی تنها فیلم ایرانی منتخب جشنواره بود که جایزه «لینامانیاکاپره» را نیز دریافت کرد. شیرین نشاط هم به عنوان یکی از داور‌های بخش افق‌ها جشنواره حضور داشت.
شصت و هشتمین دوره جشنواره فیلم ونیز به عنوان آخرین دوره مدیریت مارکو کولر در سال ۱۳۹۰ فیلم «خورش آلو» ساخته مشترک مرجانه ساتراپی و ونسانپارنو را به عنوان محصول فرانسه، بلژیک و آلمان و با بازی گلشیفته فراهانی در بخش مسابقه رسمی به نمایش گذاشت.
فیلم سینمایی «کات» ساخته امیر نادری هم به عنوان محصول ژاپن در بخش افق‌ها به روی پرده رفت. فیلم «این یک فیلم نیست» ساخته مشترک جعفر پناهی و مجتبی میرطهماسب نیز به سیاق اقدام هماهنگ همه جشنواره‌ها در آن سال، در جشنواره فیلم ونیز هم به نمایش درآمد.
شصت و نهمین دوره جشنواره ونیز در شهریور ۱۳۹۱ اولین دوره جشنواره در مدیریت جدید آلبرتو باربرا بود که فیلم «به هر قیمت» به کارگردانی رامین بحرانی را به عنوان محصول آمریکا در بخش مسابقه به نمایش درآورد و «خانه پدری» از کیانوش عیاری نیز در بخش افق‌ها به روی پرده رفت. امیر نادری نیز به عنوان یکی از داوران بخش افق‌ها در ونیز حضور داشت.
هفتادمین دوره جشنواره از ۶ تا ۱۶ شهریور ۱۳۹۲ برگزار و از هفتاد سینماگر سراسر جهان و از جمله عباس کیارستمی درخواست می‌کند در این فیلم مشارکت کنند که یک فیلم یک دقیقه و ۲۵ ثانیه‌ای از این سینماگر سرشناس در ونیز به نمایش در می‌آید.
شهرام مکری نیز با فیلم «ماهی و گربه» در بخش افق‌ها حضور داشته و جایزه هیات داوران را برای نوآوری و خلاقیت دریافت می‌کند. گلشیفته فراهانی نیز در میان اعضای هیات داوری بخش افق‌ها حضور دارد که ریاست آن را پل شرایدر به عهده دارد.
اما در شهریور ۱۳۸۷ عباس کیارستمی با فیلم «شیرین» در خارج از مسابقه و امیر نادری با فیلم «وگاس: بر اساس یک داستان واقعی» (محصول آمریکا) در بخش مسابقه رسمی، رامین بحرانی با فیلم «بدرود سولو» (محصول آمریکا) در خارج از مسابقه، بهمن معتمدیان با فیلم «خستگی» در بخش افق‌ها در ونیز حضور داشتند و جایزه ژگر- لو کولتر سینماگر برگزیده سال به عباس کیارستمی، جایزه فیپرشی بهترین فیلم بخش‌های افق‌ها و هفته منتقدان به «بدرود سولو» و جایزه بهترین فیلم سینمای آینده و تقدیرنامه هیات داوری کلیسای جهانی به «وگاس...» و جایزه بریان به» خستگی» اعطا شد.
شصت و ششمین جشنواره فیلم ونیز در شهریور ۱۳۸۸ فیلم «زنان بدون مردان» ساخته شیرین نشاط را به عنوان محصول آلمان در بخش مسابقه به نمایش گذاشت که جایزه شیر نقره‌ای بهترین کارگردانی و جایزه یونیسف را دریافت کرد. رامین بحرانی به عنوان یکی از داوران جایزه فیلم اول در ونیز حضور داشت. فیلم «تهرون» ساخته نادر تکمیل همایون در بخش هفته منتقدان به نمایش درآمد و جایزه بهترین فیلم این بخش را نیز دریافت کرد.
علی کریم نیز با ساخته اول خود، «چاله» به عنوان فیلم اختتامیه و خارج از مسابقه هفته منتقدان حضور داشت. رامین بحرانی فیلم کوتاه «کیسه پلاستیکی» را به عنوان محصول آمریکا در خارج از مسابقه به نمایش درآورد و حنا مخملباف نیز فیلم بلند «روز‌های سبز» را در خارج از مسابقه به نمایش گذاشت.
شصت و هفتمین جشنواره فیلم ونیز از ۱۰ تا ۲۰ شهریور ۱۳۸۹ برگزار و فیلم کوتاه «آکاردئون» ساخته جعفر پناهی تنها فیلم ایرانی منتخب جشنواره بود که جایزه «لینامانیاکاپره» را نیز دریافت کرد. شیرین نشاط هم به عنوان یکی از داور‌های بخش افق‌ها جشنواره حضور داشت.
شصت و هشتمین دوره جشنواره فیلم ونیز به عنوان آخرین دوره مدیریت مارکو کولر در سال ۱۳۹۰ فیلم «خورش آلو» ساخته مشترک مرجانه ساتراپی و ونسانپارنو را به عنوان محصول فرانسه، بلژیک و آلمان و با بازی گلشیفته فراهانی در بخش مسابقه رسمی به نمایش گذاشت.
فیلم سینمایی «کات» ساخته امیر نادری هم به عنوان محصول ژاپن در بخش افق‌ها به روی پرده رفت. فیلم «این یک فیلم نیست» ساخته مشترک جعفر پناهی و مجتبی میرطهماسب نیز به سیاق اقدام هماهنگ همه جشنواره‌ها در آن سال، در جشنواره فیلم ونیز هم به نمایش درآمد.
شصت و نهمین دوره جشنواره ونیز در شهریور ۱۳۹۱ اولین دوره جشنواره در مدیریت جدید آلبرتو باربرا بود که فیلم «به هر قیمت» به کارگردانی رامین بحرانی را به عنوان محصول آمریکا در بخش مسابقه به نمایش درآورد و «خانه پدری» از کیانوش عیاری نیز در بخش افق‌ها به روی پرده رفت. امیر نادری نیز به عنوان یکی از داوران بخش افق‌ها در ونیز حضور داشت.
هفتادمین دوره جشنواره از ۶ تا ۱۶ شهریور ۱۳۹۲ برگزار و از هفتاد سینماگر سراسر جهان و از جمله عباس کیارستمی درخواست می‌کند در این فیلم مشارکت کنند که یک فیلم یک دقیقه و ۲۵ ثانیه‌ای از این سینماگر سرشناس در ونیز به نمایش در می‌آید.
شهرام مکری نیز با فیلم «ماهی و گربه» در بخش افق‌ها حضور داشته و جایزه هیات داوران را برای نوآوری و خلاقیت دریافت می‌کند. گلشیفته فراهانی نیز در میان اعضای هیات داوری بخش افق‌ها حضور دارد که ریاست آن را پل شرایدر به عهده دارد.
ونیز هفتاد و یکم با «قصه‌های» ایرانی ماندگار شد
در هفتاد و یکمین دوره جشنواره ونیز در سال ۱۳۹۳، رخشان بنی اعتماد در جشنواره ونیز و این‌بار با فیلم بلند «قصه ها» در بخش مسابقه رسمی حضور پیدا کرده و جایزه بهترین فیلمنامه را نیز دریافت کرد. در همین بخش، رامین بحرانی سینماگر ایرانی مقیم آمریکا بار دیگر با فیلم «۹۹ خانه» در ونیز حضور داشت که دو جایزه کلیسای جهانی و ویتوریو ونتو را نیز دریافت کرد.
رامین بحرانی فیلم مستند «حالتو جا بیار» را نیز در خارج از مسابقه به نمایش گذاشت. فیلم سینمایی «ملبورن» اولین ساخته نیما جاویدی نیز به عنوان فیلم افتتاحیه بخش هفته منتقدان به روی پرده رفت. بهمن قبادی نیز در فیلم «کلامی با خدا» که ساخته ۹ کارگردان مختلف و محصول مکزیک و آمریکا است مشارکت داشت که در بخش خارج از مسابقه به نمایش در آمدند. محسن مخملباف هم با فیلم «پرزیدنت» به عنوان محصول گرجستان، فرانسه، انگلستان و آلمان در بخش افق‌ها حضور داشت. علی عسگری با فیلم «بچه» به عنوان محصول ایران و ایتالیا در بخش فیلم‌های کوتاه جشنواره حضور داشت و امیر نادری هم با فیلم مستند ۲۱۰ دقیقه‌ای «میزانسن با آرتور پن» (محصول آمریکا) در بخش کلاسیک‌های ونیز حضور داشت.
جشنواره فیلم ونیز در شهریور ۱۳۹۴ فیلم اول سینمایی وحید جلیلوند، «چهارشنبه ۱۹ اردیبهشت» را در بخش افق‌ها به نمایش می‌گذارد و این فیلم جایزه فیپرشی را برای بهترین فیلم بخش افق‌ها و هفته منتقدان و جایزه اینتر فیلم را دریافت کرد. محسن مخملباف هم اولین جایزه روبربرسون جشنواره ونیز را برای یک عمر دستاورد هنری دریافت کرد.
رامین بحرانی فیلم مستند «حالتو جا بیار» را نیز در خارج از مسابقه به نمایش گذاشت. فیلم سینمایی «ملبورن» اولین ساخته نیما جاویدی نیز به عنوان فیلم افتتاحیه بخش هفته منتقدان به روی پرده رفت. بهمن قبادی نیز در فیلم «کلامی با خدا» که ساخته ۹ کارگردان مختلف و محصول مکزیک و آمریکا است مشارکت داشت که در بخش خارج از مسابقه به نمایش در آمدند. محسن مخملباف هم با فیلم «پرزیدنت» به عنوان محصول گرجستان، فرانسه، انگلستان و آلمان در بخش افق‌ها حضور داشت. علی عسگری با فیلم «بچه» به عنوان محصول ایران و ایتالیا در بخش فیلم‌های کوتاه جشنواره حضور داشت و امیر نادری هم با فیلم مستند ۲۱۰ دقیقه‌ای «میزانسن با آرتور پن» (محصول آمریکا) در بخش کلاسیک‌های ونیز حضور داشت.
جشنواره فیلم ونیز در شهریور ۱۳۹۴ فیلم اول سینمایی وحید جلیلوند، «چهارشنبه ۱۹ اردیبهشت» را در بخش افق‌ها به نمایش می‌گذارد و این فیلم جایزه فیپرشی را برای بهترین فیلم بخش افق‌ها و هفته منتقدان و جایزه اینتر فیلم را دریافت کرد. محسن مخملباف هم اولین جایزه روبربرسون جشنواره ونیز را برای یک عمر دستاورد هنری دریافت کرد.
ونیز هفتاد و سوم به عباس کیارستمی تقدیم شد
ونیز هفتاد و سوم از ۱۰ تا ۲۰ شهریور ۱۳۹۵ برگزار شده و این دوره از جشنواره به عباس کیارستمی تقدیم شد. فیلم «منو خونه ببر» و یکی از اپیزود‌های «۲۴ فریم» به همراه فیلم مستند «۷۶ دقیقه و ۱۵ ثانیه با عباس کیارستمی» ساخته سیف الله صمدیان در روز افتتاحیه جشنواره به نمایش در آمده و آلبرتو باربرا در سخنانی به ستایش عباس کیارستمی پرداخت.
فیلم «دار و دسته بد» دومین فیلم بلند آنا لیلی امانپور به عنوان محصول آمریکا در بخش مسابقه رسمی حضور داشت و جایزه ویژه هیات داوران را دریافت کرد. فیلم «کوه» امیر نادری (ایتالیا، آمریکا، فرانسه) نیز در بخش خارج از مسابقه به نمایش درآمد. پرویز شهبازی هم با فیلم «مالاریا» در بخش افق‌ها حضور پیدا کرد. هفته منتقدان هم فیلم «طبل» (ایران و فرانسه) را برای برنامه رقابتی‌اش انتخاب کرد.
بخش کلاسیک‌های ونیز با فیلم «شب‌های زاینده رود» افتتاح و فیلم مستند محصول ایتالیا فریبرز کامکاری با عنوان «آب و شکر: کارلو دی پالما، رنگ‌های زندگی» را هم به نمایش گذاشت. جایزه «ژگر- لو کولتر» که سالانه جایزه‌ای به یک فیلمساز که مشارکت مهمی در سینمای معاصر جهان داشته‌اند، اهدا می‌کند، جایزه آن سال خود را به امیر نادری اعطا کرد.
فیلم «دار و دسته بد» دومین فیلم بلند آنا لیلی امانپور به عنوان محصول آمریکا در بخش مسابقه رسمی حضور داشت و جایزه ویژه هیات داوران را دریافت کرد. فیلم «کوه» امیر نادری (ایتالیا، آمریکا، فرانسه) نیز در بخش خارج از مسابقه به نمایش درآمد. پرویز شهبازی هم با فیلم «مالاریا» در بخش افق‌ها حضور پیدا کرد. هفته منتقدان هم فیلم «طبل» (ایران و فرانسه) را برای برنامه رقابتی‌اش انتخاب کرد.
بخش کلاسیک‌های ونیز با فیلم «شب‌های زاینده رود» افتتاح و فیلم مستند محصول ایتالیا فریبرز کامکاری با عنوان «آب و شکر: کارلو دی پالما، رنگ‌های زندگی» را هم به نمایش گذاشت. جایزه «ژگر- لو کولتر» که سالانه جایزه‌ای به یک فیلمساز که مشارکت مهمی در سینمای معاصر جهان داشته‌اند، اهدا می‌کند، جایزه آن سال خود را به امیر نادری اعطا کرد.
ونیز هفتادوچهارم و سینمای ایران
در هفتاد و چهارمین دوره جشنواره ونیز فیلم «بدون تاریخ، بدون امضا» ساخته وحید جلیلوند، فیلم «ناپدید شدن» ساخته علی عسگری و «آیه‌های فراموشی» ساخته علیرضا خاتمی (فرانسه، آلمان، هلند، شیلی) در بخش افق‌ها انتخاب شدند و در نهایت وحید جلیلوند جایزه بهترین کارگردانی و نوید محمدزاده جایزه بهترین بازیگری را برای فیلم «بدون تاریخ، بدون امضا» از بخش «افق‌های نو» جشنواره کسب کردند.
بخش روز‌های ونیز برای نخستین‌بار فیلمی از یک سینماگر ایرانی را برای برنامه خود برگزیده بود و شیرین نشاط با «در جستجوی ام کلثوم» (آلمان، اتریش، ایتالیا) در این بخش حضور خواهد داشت. رخشان بنی اعتماد هم به عنوان یکی از اعضای هیات داوری بخش افق‌ها در جشنواره ونیز حضور دارد.
فیلم «همچنان که می‌مردم» به کارگردانی مصطفی سیاری، نماینده سینمای ایران در بخش افق‌های هفتاد و پنجمین جشنواره ونیز بود و فیلم کوتاه «پاگرد» از محسن بنی هاشمی نیز در بخش فیلم‌های کوتاه حضور داشت. همچنین نسخه مرمت شده فیلم «خشت و آینه» ساخته ابراهیم گلستان نیز در بخش کلاسیک ونیز به روی پرده رفت. فاطمه معتمد آریا بازیگر ایرانی داور بخش افق‌ها و رامین بحرانی فیلمساز ایرانی-آمریکایی نیز داور بخش فیلم‌های اول دوره هفتاد و پنجم ونیز بودند.
هفتاد و ششمین جشنواره فیلم ونیز فیلم «متری شیش و نیم» سعید روستایی در بخش افق‌های دعوت کرد و «خانه سیاه» از فروغ فرخزاد و «تپه‌های ماریلک» ابراهمیم گلستان در بخش کلاسیک به نمایش گذاشته شدند.
سال گذشته و در هفتاد و هفتمین جشنواره فیلم ونیز هم فیلم «خورشید» ساخته مجید مجیدی در بخش رقابتی یکی از شانس‌های کسب جایزه شیر طلای بهترین فیلم بود و در نهایت روح الله زمانی برای بازی در این فیلم جایزه مارچلو ماسترویایی ویژه برترین بازیگر نوظهور جشنواره را به خود اختصاص داد.
«جنابت بی دقت» از شهرام مکری و «دشت خاموش» ساخته احمد بهرامی نیز هر دو در بخش افق‌های ونیز حضور داشتند و فیلم «دشت خاموش» در نهایت جایزه بهترین فیلم این بخش را به خود اختصاص داد.
بخش روز‌های ونیز برای نخستین‌بار فیلمی از یک سینماگر ایرانی را برای برنامه خود برگزیده بود و شیرین نشاط با «در جستجوی ام کلثوم» (آلمان، اتریش، ایتالیا) در این بخش حضور خواهد داشت. رخشان بنی اعتماد هم به عنوان یکی از اعضای هیات داوری بخش افق‌ها در جشنواره ونیز حضور دارد.
فیلم «همچنان که می‌مردم» به کارگردانی مصطفی سیاری، نماینده سینمای ایران در بخش افق‌های هفتاد و پنجمین جشنواره ونیز بود و فیلم کوتاه «پاگرد» از محسن بنی هاشمی نیز در بخش فیلم‌های کوتاه حضور داشت. همچنین نسخه مرمت شده فیلم «خشت و آینه» ساخته ابراهیم گلستان نیز در بخش کلاسیک ونیز به روی پرده رفت. فاطمه معتمد آریا بازیگر ایرانی داور بخش افق‌ها و رامین بحرانی فیلمساز ایرانی-آمریکایی نیز داور بخش فیلم‌های اول دوره هفتاد و پنجم ونیز بودند.
هفتاد و ششمین جشنواره فیلم ونیز فیلم «متری شیش و نیم» سعید روستایی در بخش افق‌های دعوت کرد و «خانه سیاه» از فروغ فرخزاد و «تپه‌های ماریلک» ابراهمیم گلستان در بخش کلاسیک به نمایش گذاشته شدند.
سال گذشته و در هفتاد و هفتمین جشنواره فیلم ونیز هم فیلم «خورشید» ساخته مجید مجیدی در بخش رقابتی یکی از شانس‌های کسب جایزه شیر طلای بهترین فیلم بود و در نهایت روح الله زمانی برای بازی در این فیلم جایزه مارچلو ماسترویایی ویژه برترین بازیگر نوظهور جشنواره را به خود اختصاص داد.
«جنابت بی دقت» از شهرام مکری و «دشت خاموش» ساخته احمد بهرامی نیز هر دو در بخش افق‌های ونیز حضور داشتند و فیلم «دشت خاموش» در نهایت جایزه بهترین فیلم این بخش را به خود اختصاص داد.
منبع: ایسنا
ارسال نظرات