روش‌هاي تشويق کودکان به کتابخواني در کشورهاي دنيا

مدتی است در ژاپن شیوه نوینی برای علاقه‌مند کردن کودکان به مطالعه در حال اجرا است. این طرح بر اساس یک مطالعه تحقیقاتی انجام شده است. نتایج این مطالعات نشان می‌دهد طراحی برنامه‌ای که براساس آن کودکان گمان کنند، عروسک‌های پارچه‌ای از خواندن لذت می‌برند، می‌تواند به آشنایی و علاقه‌مندی بیشتر بچه‌ها به کتاب کمک کند.

پژوهشگران این طرح، در موسسه تکنولوژی اوساکا در ژاپن یک برنامه "جشن کتاب شب" که یک مهمانی شبانه برای ۴۲ کودک پیش‌دبستانی بود ترتیب دادند. رفتار کودکان در روز اول و سپس سه روز بعد و همچنین سه ماه بعد بررسی و تاثیر این روش و مدت زمان رسیدن به هدف ارزیابی شد. نتایج حاصل نشان می‌دهد بلافاصله پس از برنامه طرح‌ریزی شده، تعداد کودکانی که برای حیوانات عروسکی خود کتاب می‌خواندند به‌طور چشمگیری بیشتر از کودکانی بود که این کار را انجام نمی‌دادند. در ایالت متحده امریکا نیز شیوه‌های مختلفی برای علاقه‌مند کردن کودکان به کتابخوانی وجود دارد که از جمله آن می‌توان به تاکید بر مطالعه دست‌کم ۲۰ دقیقه در روز در زمینه‌های غیر درسی در دوران دبستان و برپایی کلاس‌های رایگان کتابخوانی روزانه برای کودکان ۶ ماه‌به بالا اشاره کرد. در این کلاس‌ها از روی کتاب‌های پرعکس و کم‌نوشته برای بچه‌ها کتاب می‌خوانند و بعد با بچه‌ها همراه سرودخوانی، بازی می‌کنند.
در هلند نیز خدماتی مشابهی از سوی کتابخانه‌ها ارائه می‌شود. به عنوان مثال می‌توان به برنامه «بوک استارت» اشاره کرد. هدف از برنامه «بوک استارت» ایجاد همکاری انگیزشی نزد والدین کودکان زیر یک‌سال در خصوص کتاب و کتابخوانی و تشویق آن‌ها به حضور فعالانه در کتابخانه‌‏های عمومی محلی است.
آغاز کتابخوانی برای کودک در سنین بسیار پایین، مزایای بسیاری برای کل زندگی آن کودک به همراه خواهد داشت. والدین کودکان تازه متولد شده، در خلال مراجعه‌‏های الزامی خود به مراکز مراقبت از کودک در هلند، یک دعوت‌نامه به کتابخانه دریافت می‌‏کنند. در نخستین مراجعه به کتابخانه، آن‌ها یک چمدان کوچک حاوی کتاب، دی‌وی‌دی (فیلمی از الگو‌های رفتاری درباره کتابخوانی برای کودک و نحوه بازی با او) و همچنین اطلاعاتی درباره دیگر سرویس‏‌های کتابخانه دریافت می‏‌کنند.

یکی دیگر از طرح‌ها در کشور هلند، حضور کتابخانه‌ها در مدارسی که سطح سواد دانش‌آموزان در سطح پایینی قرار دارد. این کتابخانه یک پکیج خدماتی به چنین مدرسه‌هایی ارائه می‌کنند. کتابخانه‌های مذکور در این مدارس شعبه‌هایی را تاسیس می‏‌کنند و یک کتابدار در آن‌ها حضور پیدا می‌کند. در این برنامه، کتابخوانی مورد ترویج و تشویق قرار می‏‌گیرد. همچنین روند ثبت‌نام و عضویت، تعداد مراجعات و به امانت‌گیری کتاب‏ها از سوی دانش‏‌آموزان مورد رصد و نظارت قرار دارد. دراندونزی افرادی وجود دارند که با موتور در سطح شهر می‌روند و ساعت‌ها در آنجا توقف می‌کنند و مردم می‌توانند با پرداخت مبلغی به کتاب خواندن مشغول شوند.

کتابخانه کوچک رایگان یک سازمان غیر انتفاعی در آمریکا است که عشق به خواندن را تقویت می‌کند، جامعه را می‌سازد و خلاقیت را با ترویج کتاب بین همسایگان در سراسر جهان توسعه می‌دهد.بیش از ۶ هزار جعبه کتابخانه به عنوان کتابخانه‌های کوچک رایگان در این سازمان ثبت شده‌اند. از طریق کتابخانه‌های کوچک رایگان، میلیون‌ها کتاب هر سال مبادله می‌شوند و دسترسی به کتاب‌ها برای خوانندگان سنین مختلف افزایش یافته است. اولین کتابخانه کوچک رایگان در سال ۲۰۰۹ توسط تاد بل ساخته شد.

شهر را قرمز کن؛ اصطلاحی برای ابراز خوشحالی و جشن است. در ساختاری مشابه، این اصطلاح به معنای «در خواندن غرق شو» برنامه‌ای برای تقویت خواندن، حرف زدن و شعر گفتن برای کودکان از هنگام تولدشان است.روندا برین، مدیر مدرسه دولتی پارکس، مدرسه‌ای دولتی در ایالت نیو سوت ولز در استرالیا متوجه تعداد بالای کودکانی شد که زبان را در مدرسه با تاخیر می‌آموزند. بنابراین در سال ۱۹۹۶، به همراه دیگر مشارکت‌کنندگان جامعه، ایده‌ای طرح‌ریزی کرد تا بر اساس آن در تمامی بخش‌های جامعه محیطی غنی به لحاظ زبانی از هنگام تولد برای کودکان ایجاد شود و تمامی بخش‌های جامعه به شکلی همگانی به خواندن روی آورند.
این ایده پیام خود را از راه‌های خلاق و جالب رشد داد تا اینکه در سال ۲۰۰۴، برنامه «در خواندن غرق شو» نامیده شد. کتاب‌ها افزون بر پارک‌ها و فروشگاه‌های خرید، به بخش زایمان بیمارستان‌ها و هر جایی که ممکن بود کودکان و خانواده‌هایشان در آنجا حضور داشته باشند، برده شدند. یکی از ایده‌های این برنامه، ایده داستان خواندن برای یک تخم‌مرغ، به عنوان بخشی از برنامه‌های سال‌روز خواندن همگانی در نظر گرفته شد.
برای این تخم پرنده، کتاب و شعر خوانده و با او حرف زده می‌شود تا زمانی که در روز جشن، موجود داخل تخم، از آن بیرون می‌آید. این ایده اکنون راهی را به سوی انجمن‌های دیگر گشوده است تا عروسک سمبل کتابخوانی خود را پرورش دهند و از این راه اعضای انجمن‌ها و سازمان‌ها را سریع‌تر در این پروژه گرد هم آورند.درحال حاضر بیش از ۵۰ انجمن در ۵ ایالت مختلف وجود دارند که در حال اجرای این برنامه هستند: از سوان در ژاپن تا کسترتون، ویکتوریا یا کیرنس در کویین آیلند.در کنار برنامه سالانه روز کتابخوانی، برنامه «در خواندن غرق شو» همه را تشویق می‌کند که در طول سال هوشمندانه‌تر عمل کنند و فکر کنند که چگونه می‌توانند خواندن، صحبت کردن و آوازخوانی را در همه کار‌های روزانه خود قرار دهند! بنابراین مشارکت‌ها بیشتر می‌شوند.

پرستار‌ها هنگام دیدار در خانه کودکان با خودشان کتاب به همراه خواهند داشت؛ جعبه‌های امانت کتاب در هر مکانی که کودکان و خانواده‌هایشان در آن رفت‌وآمد دارند، قرار می‌گیرد مانند مطب‌ها، بانک‌ها و مراکز پلیس. به عنوان نمونه در ایستگاه پلیس black town در سیدنی غربی، کارمندان کتاب‌های کودکی خود را که در گذشته مورد علاقه‌شان بوده است برای جعبه امانت کتاب می‌آورند و باب فیتزجرالد، فرمانده محلی، ماموران را تشویق می‌کند هنگامی که کودکی را که قربانی خشونت‌های خشونت‌های خانگی است، به اداره می‌آورند، برای او کتاب ببرند. امروزه کتاب‌ها در ماشین‌های پلیس به صورت آماده وجود دارند.هر محلی که این پروژه را اجرا می‌کند، شکل خاص خودش را با توجه به جامعه‌اش می‌گیرد. در بعضی مناطق، برنامه «در خواندن غرق شو» از سوی بزرگان محلی گردانده می‌شود که این برنامه را با توجه به جامعه‌شان تدوین می‌کنند.

در بسیاری از کشور‌های دنیا برای ترغیب رد‌ه‌های سنی برای کتاب‌خواندن از فنون جالبی استفاده می‌شود. فنونی که الگوبرداری از آن در کشورمان نیز می‌تواند راهگشا باشد. برای مثال، ممکن است که بر روی صندلی یک پارک یا مترو و یا در اماکن عمومی یک کتاب جیبی کوچک را رها شده ببینید. در این صورت نیاز نیست که به دنبال صاحب آن کتاب بگردید چرا که او آن را برای نفر بعدی به یادگار گذاشته است.
در صفحه اول کتاب نوشته است که «این کتاب متعلق به شما است آن را بخوانید و در همین جا برای نفر بعدی به یادگار بگذارید». این روش جالب بسیار کمک می‌کند تا هرکس به خواندن کتاب با کمترین هزینه ممکن تشویق شود و البته از این دست راهکار‌ها بسیار زیاد وجود دارد.

 

منبع : تسنیم