شیوه‌های کم سابقه در سیره تبلیغی امام سجاد (ع)

حجت الاسلام و المسلمین محمد امین غروی سخنران و کارشناس مذهبی ضمن اشاره به ماهیت امامت، گفت: اصل امامت از اساسی‌ترین باور‌های مکتب شیعه است که باید ریشه و سرچشمه آن را در هدایت بشریت و دور ساختن آن‌ها از گمراهی جست و جو کرد. لطف و مرحمت پروردگار بر آن قرار گرفت که پیامبر اکرم (ص) و قرآن را براى نجات مسلمانان از گمراهى فرستاد و این لطف و مهربانی پس از رحلت پیامبر نیز ادامه داشت تا مسلمانان را تعلیم دهد و به راه راست هدایت کند.
وی افزود: مقتضاى محبت خدا به امت و توجه او به سعادت همه مسلمانان در دنیا و آخرت، آن است که مسلمانان در هر عصرى راهنمایان و امامانى داشته باشند تا وظیفه اساسى هدایت امت در طریق حق را با توجه به مقتضای عصر و زمان خویش ادا کنند. امام سجاد (ع) چهارمین خورشید هدایت است که در این مسیر شیوه متفاوتی را برای پیشبرد باور‌های راستین شیعه به کار بست.

این کارشناس مذهبی ادامه داد: حوادث و بلاهایى که بر وجود امام زین العابدین (ع) وارد شده بود، موجب آن گردید که از جاه، مال، مردم و هرچه بستگى به مقام و ریاست دارد، کناره‌گیرى کند. ایشان در عین آنکه تقیه را که مهمترین اصل دینى؛ سیاسى بود، اختیار کردند، اما با نقل احادیث کوشیدند وظایف امامت و اهداف اصلاح طلبانۀ پدر بزرگوار خویش را تداوم بخشد.
حجت الاسلام غروی تصریح کرد: جایگاه خاصى که براى امام سجاد (ع) در میان شیعیان وجود دارد به این دلیل است که او نخستین امامى است که زهد مطلق را در زندگى روش خود قرار داد، چنانکه در هیچ جنگى و اختلافى وارد نشد و در هیچ امرى از امور دنیا دخالت نکرد و مسیر ویژه‌ای را براى مومنان پس از خود گشود که پیش از ایشان وجود نداشت و آن دعا‌ها و مناجات هاى مخصوص ایشان است که از آن‌ها رقّت بیان و سوز دل و شیوایى نمایان است. مجموعه نیایش‌هاى ایشان که پیام‌آور معنویت در جهان است و به زبان‌هاى مختلف ترجمه شده، امروز در کتابی با عنوان صحیفه سجادیّه در دسترس قرار دارد که به انجیل اهل بیت (ع) یا زبور آل محمد (ص) معروف است.

این پژوهشگر مذهبی توضیح داد: امام سجاد (ع) در راستای احقاق حقوق امامت و بیان این جایگاه رفیع به دیگران، حتی به صورت محدود تلاش می‌کرد و افراد فداکارى را دور خود گرد می‌آورد تا در مقابل ادعای امامت محمد بن حنفیه و پسرش ابوهاشم ایستادگى کنند، هدایت یافتگی ابوخالد کابلی از نمونه‌های این کوشش‌های امام برحق شیعیان است.

وی گفت: خفقان و هراس از امویان در عصر امام سجاد (ع) نیز ادامه داشت، اما ایشان بر اساس علم و آگاهی خدادادی و البته وضعیت آشفته و نابسمانی که روز به روز در بدنه حکومت اموی خود نمایی می‌کرد، با آینده نگری و موقعیت شناسی، افرادی را تربیت و آماده سازی کردند که در مسیر گسترش مکتب شیعه به امامان معصوم پس از خود یاری رسانند.
حجت الاسلام غروی ادامه داد: امام سجاد (ع) این هدف مهم را از طریق آزادسازی تعداد بسیاری از بردگان به انجام رساندند. این حرکت، گرچه در ظاهر نشان از محبت و شفقت اهل بیت عصمت و طهارت نسبت به بردگان و جلوگیری از ظلم به آن‌ها بود، اما پوشش بسیار مناسبی در برابر شک و شبهه از سوی حکومت اموی نسبت به رفتار امام (ع) محسوب می‌شد. سرانجام همین بردگان پس از آزاد شدن و تشکیل خانواده و ازدیاد نسل، در سالیان واپسین، بیشتر شاگردان امام باقر و امام صادق (علیهما السلام) را تشکیل دادند.

این کارشناس مذهبی افزود: روحیه حمایت از مظلوم و ظلم ستیزی، ثمره قیام سیدالشهداء (ع) و تحفه‌ای جاودان برای تمام عدالت‌خواهان دنیا است. هرچند امام حسین (ع) با فداکاری این نهال مقدس را غرس کرد، اما رشد و تکامل آن بر عهده امام سجاد (ع) و حضرت زینب (س) و امامان دیگر بود. امام زین العابدین (ع) قادر بر بیان عمق فاجعه دردناک کربلا به صورت علنی نبود، اما در بیشتر دوران زندگیش گریان و اندوهگین بود. از امام صادق (ع) نقل است که یکى از دوستان امام سجّاد (ع) به آن حضرت عرض کرد: من بر تو بیم دارم که براثر ادامه این وضع هلاک شوى. امام در پاسخ به او فرمودند: چگونه گریه نکنم و حال آن‌که دیدم پدرم و برادرم و عمویم و عموزادگانم و هفده تن از خاندانم در پیرامون من به قتل رسیدند و مانند گوسفند سرشان بریده شد. همین وضعیت سبب زنده نگه داشته شدن تاریخ انسان‌ساز عاشوراء و قیام امام حسین (ع) شد.
حجت الاسلام غروی در پایان گفت: امام سجاد (ع) با نکته‌سنجی و موقعیت شناسی و بهره‌گیری از شیوه‌های نو و کم‌سابقه تبلیغی، غیر از آنکه توانستند حرکت عدالتخواه امام حسین (ع) را زنده نگه دارند، رشته پیوند میان امام و مردم را نیز به خوبی حفظ کرده و مسیر رشد و پیشروی مکتب شیعه را هر چه بیشتر همواره ساختند.

 

منبع : باشگاه خبرنگاران جوان