۱۰ راهکار برای بهبود روابط خانوادگی در ایام کرونا

یک خانواده سالم و قوی که بین اعضای آن روابطی پایدار و مستحکم برقرار است، از کودکان بزرگسالانی مفید و ارزشمند برای رشد و تقویت جوامع فردا می‌سازد.مشکلات دوران کرونا بطور طبیعی باعث افزایش برخی از مشکلات در درون خانواده‌ها شده است و ممکن است بر امنیت روانی خانواده تاثیر بگذارد و بر تربیت فرزندان نیز تاثیرگذار باشد.سوال مهمی که در دوران کرونا مطرح است این است که چه عواملی باعث همبستگی و همدلی خانوادگی می شود؟ اینکه در ایام کرونا چه راهکار‌هایی برای حفظ بهداشت روانی خانواده و بهبود راوبط خانوادگی لازم است. شیوع کرونا موجب شده که نهاد خانواده بیش از هر نهاد دیگری برای مقابله با کرونا اهمیت یابد.

خانواده‌های سالم ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارند که ستون پیوندهای سالم بین اعضای آن‌ها را تشکیل می‌دهد و برای هر یک از آن‌ها حمایت، همدلی و اتحاد به ارمغان می‌آورد. چنین خانواده‌هایی منبع اصلی خوشبختی و ثبات هستند که به تک تک اعضای خود احساس تعلق و اطمینان می‌دهند و امکان رشد و پیشرفت را برای آن‌ها فراهم می‌کنند. با بزرگ شدن در یک محیط صمیمی، کودکان می‌توانند در محیطی دوست‌داشتنی و گرم از والدین خود نظم، اعتمادبه‌نفس، مسئولیت‌پذیری و داشتن شخصیت اجتماعی و اخلاقی قوی و پای‌بند را فراگیرند و به بزرگسالانی با تدبیر، مفید و سازنده برای جوامع خود تبدیل شوند.

 

برای اطمینان از وجود رشد طبیعی در یک خانواده، ایجاد روابط سالم خانوادگی بسیار اهمیت دارد. این روابط که برای بقا و موفقیت هر یک از اعضا ضروری و بسیار سازنده است، از طریق تعهد و سرمایه‌گذاری‌های هدفمند اخلاقی ایجاد و تقویت می‌شود و در هر خانواده تفاوت‌ها و ویژگی‌های منحصر به خود را دارد، بااین‌وجود هر یک از اعضا وظیفه دارند که در راستای پیشگیری از تربیت فرزندانی منفعل و کمک به ایجاد محیطی مساعد، مرفه و آموزنده، برای خود هدفی ایجاد نمایند و برای رسیدن به آن از هیچ تلاشی فروگذار نکنند.

بنابراین در کنار خصوصیات متفاوت موجود برای روابط میان هر خانواده، ویژگی‌های مشترکی نیز پدیدار می‌شود، برای مثال داشتن رشد کامل عاطفی، معنوی، رفتاری و روانی کودکان به دلیل رشد در خانواده‌ای سرشار از عشق و امنیت، آموختن ارزش مسئولیت‌پذیری، پای‌بندی به تعهدات، اهمیت انجام وظایف و غیره، تسهیل رفع اختلافات به دلیل ایجاد پیوندهای عمیق بین اعضا که در ارتقای روابط اجتماعی نیز بسیار مؤثر است، وجود احترام متقابل، اهمیت به جایگاه و ارزش خانواده در اجتماع، آموختن روحیه کار تیمی و مشارکت همگانی، فراگیری عادات و رفتارهای اخلاقی مناسب، آشنایی با روابط سازنده مفید برای موفقیت و پیشرفت که همگی به ایجاد خانواده‌ای سالم و در نهایت جامعه‌ای باثبات، پایبند و موفق منتهی می‌شود. در ادامه به بیان راهکار‌های غنی سازی روابط خانوادگی در ایام کرونا خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.

وقت‌گذرانی با اعضای خانواده به دور از حواس پرتی‌هایی هم‌چون تلویزیون، تلفن و شبکه‌های اجتماعی می‌تواند حامل این پیام باشد که حفظ خانواده از اهمیت بسزایی برخوردار است و بر همه چیز اولویت دارد. انجام کارهای ساده در کنار یکدیگر هم‌چون صرف غذا، آشپزی، بازی، خواندن آهنگ و داستان و تماشای فیلم می‌تواند پیوندهای عمیقی بین اعضای خانواده ایجاد کند و پیشرو کردن کودکان در انجام هر یک از فعالیت‌های خانوادگی سهم بسزایی در رشد فکری، روانی و شخصیتی آن‌ها دارد.

گاهی اعضای خانواده به شیوه کلامی و شفائی ارتباط برقرار می‌کنند؛ که این شیوه کلامی می تواند مثبت باشد مانند بکار بردن کلمات و جملاتی همچون: بزرگواری و محبت کردید. گاهی هم می‌تواند منفی باشد مانند: به تو مربوط نیست. گاهی خانواده در ارتباط بطور موثر گوش دادن و دیده شدن از طریق یکدیگر را انجام نمی دهند. اعضای خانواده باید رو در بنشینند و با ارتباط چهره به چهره با هم حرف بزنند؛ و یکدیگر را ببینند. گاهی همسران از یکدیگر گله مندند مواردی همچون "مگر  نمی بینی که غذا درست کردم. از صبح تا حالا اینجا را مرتب کرده ام، به تکالیف بچه ها رسیدگی کرده ام. "

روزهای مهم، تولدها و سالگردها در بین بیشتر خانواده‌ها گرامی داشته می‌شود ولی می‌توان از وقایع روزانه هم‌چون بازی کودکان با یکدیگر، به اشتراک‌گذاری اسباب‌بازی‌ها، رفتارهای مؤدبانه و شرافتمدانه، پیروی از قوانین و تمامی فضیلت‌های اخلاقی رویداد ساخت، به آن احترام گذاشت و در نتیجه اوقات فراغت بیشتری برای صرف کردن در کنار یکدیگر ایجاد کرد. بدین ترتیب اندوخته‌ای از خاطرات خوش برای تعریف کردن در اختیار همگی قرار می‌گیرد که با یادآوری اوقات خوش و دوست‌داشتنی روابط بین اعضا را تقویت می‌کند.

احترام متقابل یک اصل روانشناختی است. به همان میزان که دوست دارید به شما و احساسات شما احترام بگذارند، برای عقایدتان احترام بگذارند. شما هم باید به طرف مقابل احترام بگذارید. اصل اطمینان در خانواده بسیار مهم است. اگر بذر بی اعتمادی در خانواده رشد کند؛ پایه و اساس خانواده سست می¬شود. زوجین باید با اعتماد به یکدیگر، همدیگر را بپذیرند. باید تفاوت ها را پذیرفت. تفاوت ها نشان دهنده برتری نیست. بلکه تفاوت ها باعث جذابیت است. زن و شوهر با تفاوت ها همدیگر را می پذیرد.

نشان دادن محبت، عشق و تأیید در خانواده با در آغوش کشیدن و بوسیدن یکدیگر، استفاده از الفاظ دلگرم‌ کننده و تشویق لفظی یا عملی بسیار ضروری است و نقش بسزایی در ایجاد احساس نزدیکی، صمیمیت و اعتماد ایفا می‌کند. این احساس نه تنها باعث می‌شود اعضا احساس ویژه داشته باشند بلکه باعث می‌شود به شکل‌گیری فضای گرم و دلسوزانه در خانه نیز کمک کنند. ارتباطات کلامی نیز دلالت بر این دارد که هر یک از اعضای خانواده در مسائل خانوادگی حرفی برای گفتن دارد و منجر به ایجاد احساس حمایت و درک متقابل اعضا می‌شود که نتیجه آن به وجود آمدن روابط عاطفی ناگسستنی است

جوانمردی موقعی است که هرکدام از زن و مرد در طول زندگی خطایی کرد؛ طرف مقابل گذشت کند. اما خطا نباید دوباره تکرار شود. باید به یکدیگر فرصت داد. خوش اخلاقی کنیم . به طرف مقابلمان بازخورد دهیم. نباید از همسرمان قهر کنیم. باید بازخورد بدهیم؛ بگوییم بر سر این موضوع ناراحتم. بازخورد چه مثبت و چه منفی، باید در مورد رفتار و اختصاصی باشد .

طرف مقابل باید از بازخورد دادن ما متوجه این مطلب شود که می خواهیم روابط را درست کنیم. نمی¬خواهیم تخریب کنیم در غیر اینصورت به شما گوش نمی دهد.

لازم است والدین با اعمال و رفتار خود اهمیت روابط هماهنگ خانوادگی را نشان دهند چرا که بچه‌ها می‌بینند و سریع‌تر از آنچه تصور شود یاد می‌گیرند. چگونگی رویارویی آن‌ها با مشکلات، بحث‌ها و درگیری‌ها، شیوه صحبت کردن با یکدیگر، نحوه استفاده از زبان بدن، داشتن گوشی شنوا و صبر بالا برای گوش کردن به نیازها و ناامیدی‌های دیگر اعضا، برخورداری از تفکرات مثبت، پرورش فرزندانی فعال و کوشا، توانایی در تعیین نقش‌ها و مسئولیت‌های تک تک اعضا، تلاش برای بالا بردن اعتمادبه‌نفس بقیه و احترام به نظرات و ایده‌های سایرین همگی از راهکارهای مهم برای تمرکز روی ارتقای روابط سالم خانوادگی محسوب می‌شود که با ایجاد احساس تعلق و اهمیت پیوندهای خانوادگی را تقویت می‌کند. علاوه براین هر خانواده باید مشکلات و نگرانی‌هی هر فرد را مورد بررسی قرار دهد و بی‌توجه از کنار آن عبور نکند حتی اگر این نگرانی‌ها در رابطه با مسافرت رفتن و تفریح باشد.

 

در ارتباط، زوجین باید به دنبال وجوه مشترک یکدیگر باشند و به مواردی همچون "انعطاف پذیری، گشودگی، به کار بردن متقابل کلمات محبت آمیز و باورپذیر" توجه داشته باشند. برخی از زوجین بیشتر دنبال آن هستند که تفاوت ها کدام هستند. همگام شدن و همبستگی زوجین به این معنا است که آن‌ها بتوانند هدف مشترکی را دنبال کنند.

بحث مقابله به مثل در خانواده بسیار بد است. زوجین باید با نفوذ کلام در همدیگر نفوذ کنند. قدردان یکدیگر باشند و از همدیگر تشکر کنند. تشکر نکردن از یکدیگر باعث بی مسئولیتی و بی‌انگیزگی نسبت به انجام مسئولیت می شود. زوجین باید از گارد گرفتن و تعارض نسبت به یکدیگر بپرهیزند. باید زوجین به "اصل متقاعدسازی" در غنی سازی روابط توجه کنند. زوجین نباید به این فکر باشند که همیشه طرف مقابل نظر را قبول کند. ما باید حرفمان را بزنیم و اگر طرف مقابل متقاعد نشد؛ اتفاقی نیفتاده است.

حمایت اعضای خانواده از یکدیگر یکپارچگی آن‌ها را حفظ می‌کند و اتخاذ رویکردی دلسوزانه به دور از سرزنش، تحقیر و جستجوی مقصر نقش مؤثری در تقویت پایداری و ثبات خانواده دارد. هر یک از اعضای یک خانواده نیازها، دغدغه‌ها و نگرانی‌های منحصربه‌فرد خود را دارد و درک این موضوعات توسط سایر اعضا بدون قضاوت کردن و دریافت حمایت از سوی آن‌ها، علاوه‌بر کمک به رفع مشکلات، برای بهبود شرایط روحی فرد بسیار مفید است و منجر به تقویت روابط خانوادگی می‌شود.

زن و شوهر باید یاد بگیرند چگونه با یکدیگر حرف بزنند. حضور آن‌ها در خانواده کنار همسر و فرآیند حضور جسمی صرف نباشد بلکه حضوری روانی داشته باشند. فعالانه پیام و محبت و احساسات را ابراز کنند. چهره همیشه بشاش داشته باشند. همدیگر را آرام کنند. مسائل و تعارض هایی که پیش می آید را چگونه مدیریت کنند. زوجین برای غنی سازی ارتباط و همبستگی بیشتر بین اعضای خانواده باید متقابلا به یکدیگر ابراز کنند.

اگر ابراز علاقه متقابل نباشد باعث سردی روابط در طولانی مدت خواهد شد. دوران کرونا و فرصت با هم بودن بیشتر خانواده با یکدیگر، می‌تواند زمینه تفکر روی مسائل مهم در روابط خانواده باشند. اینکه چگونه می‌توان روابط را غنی سازی کرد؟ چگونه تعارضات را کنترل و مدیریت کنیم.