همه چیز درباره جهش لامبدا ویروس کرونا
ابتدای مرداد ماه برخی از مسؤولان نسبت به ایجاد موج ششم «هشدار» میدادند.حالا با گذشت یک ماه این هشدارها رنگ واقعیت به خود گرفته و آنچه بدیهی بهنظر میرسد طغیان تازه کرونا با تابلوی موج ششم و به نام واریانت «لامبدا» ست.
ابتدای مرداد ماه برخی از مسؤولان نسبت به ایجاد موج ششم «هشدار» میدادند و «اظهار نگرانی» میکردند اما حالا با گذشت یک ماه این هشدارها رنگ واقعیت به خود گرفته و آنچه بدیهی بهنظر میرسد طغیان تازه کرونا با تابلوی موج ششم و به نام واریانت «لامبدا» ست؛ واریانتی که طبق فرمول همه موجهای پیشین در کشورهای همسایه دیده شده و خیلی زمان نمیبرد تا وارد کشور شود. واریانتی که از واریانت فراگیر کنونی یعنی دلتا سرایتپذیری و البته که بیماریزایی بیشتری دارد و خبر بدتر اینکه همراه با پاییز در جامعه شیوع پیدا خواهد کرد. فصلی که بهواسطه هوای سرد طبیعتاً تجمعهای بیشتر و متراکمتری به خود میبیند و همین موضوع سرایت این ویروس را تشدید خواهد کرد.
اگر پیش از این و در طول موجهای قبلی فاصلهای چند ماهه شکل میگرفت تا هم کادر درمان نفسی بکشد و هم بتوان دردهای قبلی را مرهم گذاشت این بار فاصله دو موج پنجم و ششم آنقدر کم است که شاید نتوانیم به آن موج تازهای اطلاق کنیم، تنها تفاوت آن اما واریانت متفاوتی است که احتمالاً با توجه به شرایط موجود و تجربههای پیشین به واریانت غالب در ایران تبدیل خواهد شد.
روند کند واکسیناسیون، مدیریت ضعیف در مهار کرونا و البته کاهش رعایت پروتکلهای معمول ازسوی شهروندان همه دست به دست هم داده تا این سوال مهم شکل بگیرد که آیا جامعه تاب و توان مقابله با موج تازه و سهمگینتر کرونا را خواهد داشت؟ آن هم در شرایطی که هنوز نتوانستهایم واریانت دلتا را کنترل کنیم و روزانه حدود ۶۰۰ نفر جان عزیزشان را از دست دادهاند. ترکیه، قطر و هند کشورهایی هستند که حالا نشانههایی از واریانت تازه کرونا در آنها مشاهده شده است؛ به همین علت تا ابتدای پاییز باید منتظر ورود این ویروس به ایران باشیم که چقدر کادر درمان و شهروندان توان مقابله با واریانت تازه را خواهند داشت؟ با توجه به تجربههای گذشته و به کار بردن راهحلهایی همچون اعمال محدودیت، ممنوعیت تردد، دستهبندی مشاغل و دورکاری کارمندان و ناکارآمدی حداکثری این مداخلات بهنظر میرسد تنها راه چاره کنونی واکسیناسیون عمومی و سرعت در روند آن است چراکه در غیر این صورت روزهای سختتری پیش روی مردم ایران خواهد بود.
پس از شیوع پاندمی بزرگ ویروس کرونا در سراسر دنیا، علاوه بر نحوه پیشگیری و درمان شاهد پیدایش سویههای جدید این ویروس نیز هستیم، گونه جدید این ویروس به نام لامبدا در ۲۹ کشور شناسایی شده است، این گونه اولین بار در دسامبر ۲۰۲۰ با نام علمی C37 در کشور پرو شناسایی شد. این ویروس، عامل ابتلای بیش از ۸۰ درصد مبتلایان جدید در آمریکای جنوبی است.
کرونا لامبدا جهشهای زیادی را در مفاهیم ژنی شامل میشود و میتواند به افزایش قابلیت سرایتپذیری و مقاومت آن در مقابل آنتیبادیها منجر شود، این مسئله باعث شده بسیاری از متخصصان سلامت، تمام تمرکز مطالعاتی خود را روی این گونه قرار دهند.
علائم ابتلا به کرونا لامبدا کدام است؟
به باور برخی از متخصصان عفونی علائم مبتلایان به کرونا لامبدا با دیگر سویهها مشترک است، علائم اصلی شامل تب، سرفه خشک، تنگی نفس، گلودرد، اسهال، ورم ملتحمه، سردرد، از دست دادن حس بویایی و چشایی، بثورات پوستی یا تغییر رنگ انگشتان دست و پا است.
کرونا لامبدا نوع جدید کووید ۱۹ است که در ایالات متحده و آمریکای جنوبی رو به گسترش است اما بر اساس اطلاعات تا ۲۰ مرداد ماه هیچ موردی از این نوع جدید در داخل ایران مشاهده نشده است با این حال دانشمندان هشدار دادهاند که این نوع، که با نام C37 نیز شناخته میشود، قابلیت انتقال بیشتری نسبت به کرونا دلتای در حال شیوع در کشور، دارد.
در شیلی ۵۰ دنباله جدید لامبدا در چهار هفته گذشته شناسایی شده است. به گفته محققان دانشگاه کیوتو، گسترش این گونه در سراسر شیلی میتواند باعث نگرانی شود چون نسبت افرادی که حداقل یک دوز واکسن کرونا در شیلی تزریق کردهاند نسبتاً زیاد است، افزایش موارد نشان میدهد که کرونا لامبدا در فرار از ایمنی ناشی از واکسیناسیون مهارت دارد با این حال رایجترین واکسنی که در شیلی استفاده میشود CoronaVac است که متفاوت از واکسنهای فایزر، مدرنا و آسترازنکا عمل میکند.
علائم خطر ابتلا به «کرونا لامبدا» چیست؟
محققان دانشکده پزشکی گروسمن اثر واکسنهای mRNA مانند فایزر و مدرنا را در برابر نوع لامبدا آزمایش کردند. با توجه به نتایج آن که هنوز مورد بازبینی قرار نگرفتهاند مقاومت نسبی در برابر خنثی سازی وجود داشت اما به احتمال زیاد باعث کاهش قابل توجه میزان حفاظت در افراد واکسینه شده در برابر ویروس نمیشود، اما نتایج تجزیه و تحلیل روی پروتئینهای سنبله در کرونا لامبدا افزایش دو برابری عفونت را نشان داد که به گفته دانشمندان به دلیل جهش خاصی در ویروس به نام جهش L452Q است.
کرونا لامبدا در ۱۵ ژوئن ۲۰۲۱ توسط سازمان بهداشت جهانی (WHO) به عنوان یکی از انواع کرونا در سطح جهانی طبقه بندی شد. سازمان بهداشت هانی کرونا لامبدا را دارای جهشهایی با پیامدهای اثبات شده یا مشکوک در انتقال و شدت آن میداند و در چندین کشور شناسایی شده است.
دکتر ماریا ون کرخوو از مدیران سازمان بهداشت جهانی در زمینه کووید ۱۹ گفت که این سازمان در حال پیگیری است تا ببیند آیا کرونا لامبدا را باید به عنوان یک نوع نگران کننده طبقه بندی کند و این در صورتی است که ثابت شود این نوع دارای ویژگیهای افزایش قابلیت انتقال است یا شدت شیوع آن بیشتر است.
نوع لامبدا تنها در صورتی به عنوان نگران کننده شناخته میشود که یکی از موارد زیر را داشته باشد که عبارتند از:
- افزایش قابلیت انتقال ویروس
- تغییر مضر در اپیدمیولوژی آن
- افزایش توانایی بیماری زایی
- تغییر علائم بیماری
- کاهش اثربخشی تست تشخیص کرونا، درمان و اقدامات پیشگیرانه مانند واکسیناسیون
آیا قدرت انتقال کرونا لامبدا بیشتر است؟
در حالی که هنوز مشخص نیست آیا این نوع جدید قابلیت انتقال بیشتری دارد یا خیر، دانشمندان میگویند که گونه لامبدا دارای تعدادی جهش است که به طور بالقوه میتواند منجر به افزایش قابلیت انتقال یا افزایش مقاومت در برابر آنتی بادیهای ناشی از واکسیناسیون کرونا یا ابتلای قبلی شود.
یکی از جهشهای شناسایی شده در کرونا لامبدا را دانشمندان T859N نامیدهاند و در نوع موسوم به "Iota" یافت میشود که در حال حاضر در شهر نیویورک در حال گسترش است. یک جهش دیگر، در L452Q، شبیه جهش گزارش شده در انواع دلتا و اپسیلون گزارش شده است که اعتقاد بر این است که بر حساسیت آن به آنتی بادیها تأثیر میگذارد.
با این حال مهم است که توجه داشته باشید که تحقیقات در مورد این نوع خاص در مراحل اولیه است. از آنجایی که در حال حاضر شواهد کمی وجود دارد که نشان دهد تفاوت نوع لامبدا با سایر گونهها دقیقاً چیست، دانشمندان میگویند قبل از اینکه بتوانیم میزان کامل اثرات این سویه را درک کنیم به مطالعات بیشتر و قویتری نیاز است.
لامبدا مسریتر از آلفا و گاما و کشندهتر از دلتا
پژوهشی جدید که هنوز مورد بررسی سایر دانشمندان قرار نگرفته و بر اساس نمونههایی از کارمندان نظام پزشکی شیلی انجام شده است، میگوید که گونه لامبدا از هر دو گونه آلفا (انگلیسی) و گاما (برزیلی) مسریتر است همچنین نتایج تحقیقاتی که پیرامون این سویه صورت گرفته نشان میدهد این جهش از گونه دلتا که نخستین بار در هند شناسایی شد، کشندهتر است.
افزایش نگرانیها از شیوع کرونا لامبدا
تحقیقات ویروسشناسان حاکی است که لامبدا شرایط خطرناکی برای کشورها به لحاظ شیوع کرونا رقم زده است، این واریانت خطرناک، سرایتپذیری و قدرتگریز از ایمنی بیشتری دارد و اثرگذاری واکسنها را نشانه گرفته است، حذف هفت آمینواسید در جهش واریانت لامبدا چالشی بزرگ پیش روی تستهای تشخیصی است. به نظر میرسد واریانت لامبدا در حال تبدیل شدن به تهدید جدی جهانی است و تاکنون در ۲۹ کشور شناسایی شده و ثبت شده است.
محققان تاکید دارند تقویت سرمایهگذار در سیستم بهداشتی و درمانی، افزایش ظرفیت تختهای بستری و مراقبت ویژه، تسریع در روند واکسیناسیون، توسعه ظرفیت انجام تستهای تشخیصی، تقویت توان اقتصادی مردم و جمعیت بالای خانوادهها را از مهمترین اقدامات برای پیشگیری از چرخش گونههای جدید کرونا است.
جهش در واریانت لامبدا به میزان قابل توجهی سرایت و عفونت زایی این گونه جدید کووید ۱۹ را افزایش داده است. این جهش جدا از افزایش چسبندگی پروتئین اسپایک در اتصال به رسپتور ACE 11، جهشی ایمن گریز است. به نظر میرسد واریانت لامبدا میتواند بر پاسخ سیستم ایمنی غلبه کند. مطالعات اخیر در مورد واکسنهای فایزر و مدرنا گواه این است که واریانت لامبدا در برابر ایمنی حاصل از این واکسنها مقاومت دو تا سه برابری از خود نشان میدهد.
خطرناک مانند لامبدا
متخصصان بهداشتی معتقدند تمام ویروسها هنگامی که تکثیر پیدا میکنند، میتوانند دچار جهش شود. این جهش اگر بتواند به بقا و تکثیر شدن بینجامد ممکن است گونهای قدرتمندتر شکل بگیرد. حالا لامبدا یکی از آن سلولهایی است که توانسته قدرتمندتر رفتار کند. حمید سوری، اپیدمیولوژیست هم میگوید هر گونهای برای بقای خود مبارزه میکند و همین موضوع باعث شکلگیری گونه مقاومتری نسبت به گونه قبلی میشود. واریانت لامبدا آنطور که کارشناسان میگویند از قدرت سرایت و البته بیماریزایی بیشتری نسبت به گونههای پیشین خود هم برخوردار است.
علیرضا ناجی، رئیس مرکز تحقیقات ویروسشناسی دانشگاه شهید بهشتی میگوید: «درست است که سازمان جهانی بهداشت هنوز لامبدا را به عنوان یک واریانت نپذیرفته است اما این جهش ویروسی، خصوصیات تبدیل شدن به واریانت را دارد.» منشأ شیوع این گونه در آمریکای جنوبی و مشخصاً کشورهای پرو و شیلی است و امروز این واریانت به نوعی ویروس غالب این کشورها شده است؛ بهطوریکه در پرو ۸۲ درصد مرگهایی را که برای انواع کرونا ثبت میشود، به علت این گونه جهشیافته، میشناسند. آنچه تا امروز در دسترس کارشناسان این حوزه قرار گرفته حکایت از این دارد که سویه لامبدا قدرت انتقال بالایی دارد و دانشمندان هم این سویه کرونا ویروس را مقاومترین گونه در برابر آنتیبادیها میدانند؛ چه آنتیبادیهایی که در اثر بیماری توسط بدن افراد تولید میشود و چه آنهایی را که بهوسیله واکسن تولید میشود.
لامبدا چقدر به ما نزدیک است؟
تجربههای پیشین در موجهای گذشته نشان میدهد از شیوع واریانتهای تازه در ایران گریزی نیست، این موضوع در رابطه با سویه لامبدا هم صدق میکند و دیر یا زود باید منتظر ورود این واریانت به ایران باشیم. رئیس مرکز تحقیقات ویروسشناسی دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به خطر شیوع واریانت لامبدا در ایران میگوید: «این واریانت در کشورهایی مانند ترکیه، قطر و هندوستان شناسایی شده است، بنابراین باید نگران ورود آن به کشور باشیم.»
به گفته ناجی «در صورت ورود این واریانت به کشور، لامبدا میتواند به چالش جدید برای مدیریت ویروس کرونا تبدیل شود.» پیش از او هم عاطفه عابدینی، دبیر کمیته علمی ستاد مقابله با کرونا خبر داده بود که «سویه لامبدا در ترکیه دیده شده و ما در حال حاضر نگران هستیم که این نوع ویروس از غرب ایران، وارد کشور شود و از مسیرهای بینالمللی به ایران بیاید.» اگر دادههای در اختیار را پیشرویمان بگذاریم باید چنین نتیجه بگیریم که موج ششم کرونا احتمالاً از مرزهای مشترک با ترکیه آغاز خواهد شد و استانهای همجوار این کشور در صف اول ابتلا به این گونه خواهند بود. واریانت آلفا یا همان کرونای انگلیسی ابتدا در عراق دیده شد و از مرزهای این کشور وارد خوزستان شد.
یادآوری شرایط وخیم این استان بهواسطه ابتلای گسترده به این واریانت کار سختی نیست. واریانت دلتا اما ابتدا در کشور هند شیوع پیدا کرد و خیلی زود از طریق پاکستان وارد ایران شد و آنی شد که در استان سیستان و بلوچستان و پس از آن به سرعت در ایران تبدیل به واریانت غالب شد. حالا کشور ترکیه بهعنوان اولین میزبان واریانت لامبدا در منطقه شناخته میشود و امکان سرایت آن به ایران از طریق استانهای همجوار بسیار زیاد است.
«لامبدا» چه کسانی را گرفتار میکند؟
براساس اطلاعات سازمان جهانی بهداشت، کرونا لامبدا جهشهای زیادی را در مفاهیم ژنی شامل میشود که میتواند به افزایش قابلیت سرایت پذیری و مقاومت آن در مقابل آنتی بادیها منجر شود، همین مساله باعث شده بسیاری از متخصصان سلامت، گونه اصلی کرونا و حتی گونه پلاس را فراموش کرده و هم اکنون تمام تمرکز مطالعاتی خود را روی گونه لامبدا کرونا قرار دهند.
به باور برخی متخصصان عفونی علائم مبتلایان به کرونای لامبدا با دیگر سویهها مشترک است، علائم اصلی شامل تب، سرفه خشک، تنگی نفس و خستگی گلودرد، اسهال، ورم ملتحمه، سردرد، از دست دادن حس بویایی و چشایی، بثورات پوستی یا تغییر رنگ انگشتان دست و پا است.
بنابر اعلام مرکز کنترل و پیشگیری از بروز بیماریها در آمریکا (CDC)، افراد باید همچنان از ماسک استفاده کنند، فاصله اجتماعی خود از دیگران را حفظ کنند، دستان خود را به صورت مرتب بشویند و از حضور در مکانهای شلوغ با تهویه نامناسب نیز دوری کنند، همچنین دریافت واکسن کرونا نیز یکی از مؤثرترین روشهای پیشگیری از بروز بیماری کووید -۱۹ در نظر گرفته شده است.
به اعتقاد دانشمندان، عملکرد سیستم ایمنی بدن نقش مهمی در پیشگیری از بیماریهای تنفسی از جمله بیماری کووید -۱۹ دارد که با تغذیه مناسب تقویت میشود و یکی از عوامل افزایش میزان ابتلا به کرونای لامبدا، وجود بیماریهای زمینهای مانند دیابت و بیماریهای ریوی، قلبی، سو تغذیه و نداشتن تغذیه صحیح است.
به گفته این متخصصان، کمبود دریافت مواد غذایی و کمبود ویتامینهایی مانند ویتامین C و A و D و تضعیف سیستم ایمنی بدن احتمال ابتلا به بیماریها را افزایش میدهد بنابراین مصرف روزانه منابع غذایی دارای ویتامین C مانند سبزی و سالاد همراه با غذا میتواند مقاومت بدن را در مقابل انواع بیماریها از جمله کرونا افزایش دهد.
همچنین میوههایی مانند پرتقال، نارنگی، لیموشیرین، کیوی و سبزیهایی مانند انواع کلم، گلکلم، شلغم، فلفل سبز، فلفل دلمهای، جعفری، پیازچه، شاهی، گوجهفرنگی از منابع غذایی دارای ویتامین C محسوب میشوند. هویج، کدو حلوایی و سبزیهای سبز تیره مانند اسفناج، برگچغندر و برگهای تیره رنگ کاهو نیز از منابع خوب ویتامین A هستند.
درگیری بیشتر جوانان با کرونا لامبدا
متخصصان بیماریهای عفونی اظهار کردند که واریانت جدید لامبدا جوانان را بیشتر از نوعهای قبلی درگیر میکنند، اگر مردم فاصلهگذاری اجتماعی را رعایت نکنند، باعث میشود تا ابتلای یکی از اعضا، همه افراد خانواده را درگیر کند، افراد تا قبل از انجام واکسیناسیون در هنگام خروج از منزل و حضور در مراکز شلوغ باید از ماسک استفاده کنند و به هیچوجه شستن دستها با آب و صابون را فراموش نکنند. مردم باید از برگزاری دورهمیهای خانوادگی بپرهیزند تا زنجیره انتقال بیماری کرونا قطع شود.
کارشناسان اعلام کردهاند تاکنون گزارش موثقی در خصوص ورود ویروس لامبدا به کشور نداشتیم و در مورد شایعاتی هم که عنوان میکنند این موتاسیون در استانهای شمالی دیده شده و باید بگویم که این استانها درگیر پیک پنجم کرونا هستند، به ویژه بعد از تعطیلات تهران و البرز میزان درگیری در استانهای گلستان، مازندران و مقداری هم گیلان افزایش یافته است اما تا الان در آنها شاهد سکانس تأیید شده سویه لامبدا نبودیم.
لامبدا در کدام کشورهای اروپایی شناسایی شده است؟
این گونه به سرعت در شیلی، آرژانتین، برزیل، کلمبیا، اکوادور و مکزیک در حال شیوع است. در اروپا نیز این گونه در کشورهای هلند، اسپانیا، فرانسه و پرتغال گزارش شده است.
تحقیقات اخیر روی سویه لامبدا، جهشهای متعددی را در پروتئین اسپایک (سنبله) آن نشان میدهد بخشی از ویروس که با سلولهای انسانی در تماس است و به آنها متصل شده و آنها را آلوده میکند.
پابلو تسوکایاما، میکروبیولوژیستی که گونه لامبدا را بررسی کرده است به نیویورک تایمز گفت که «شکاف اطلاعات» نگرانیها درباره لامبدا را افزایش میدهد و ظرفیت محدود آمریکای لاتین برای نظارت و تحقیق درباره گونههای جدید باعث نگرانی میشود.
چه واکسنهایی در مقابل کرونا لامبدا مؤثر هستند؟
محققان دریافتند که واکسنهای mRNA در برابر نوع لامبدا مؤثر است. هر دو واکسن کرونا فایزر و مدرنا که در آمریکا تولید میشوند mRNA هستند به این معنی که حاوی مواد ژنتیکی هستند که به سلولهای بدن دستور میدهد تا کرونا ویروس تولید کنند که پس از آن واکنش ایمنی بدن را برمیانگیزد. نتایج نشان میدهد که واکسنهای مورد استفاده فعلی در برابر نوع لامبدا محافظت ایجاد میکنند.
لامبدا دارای جهشهایی بود که توانایی فرار از خنثی سازی آنتی بادیهای ایجاد شده توسط CoronaVac را داشت. CoronaVac یک واکسن است که در چندین کشور آسیایی مورد استفاده قرار میگیرد و با تزریق نسخه غیر فعال ویروس کرونا عمل میکند که سپس باعث واکنش ایمنی میشود محققان تأکید کردهاند که برای تأیید اثربخشی واکسنها مطالعات بیشتری لازم است.
" ژائیر مندز ریکو"، ویروسشناس سازمان جهانی بهداشت گفت: «ما هیچ نشانهای مبنی بر اینکه سویه لامبدا تهاجمیتر باشد مشاهده نکردیم اما این احتمال وجود دارد که مسریتر باشد ولی هنوز اطلاعات معتبر کافی برای مقایسه آن با گاما و دلتا نداریم.»
سویههای آلفا (که در بریتانیا شناسایی شد)، بتا (آفریقای جنوبی)، دلتا (هند) و گاما (برزیل) از سوی سازمان جهانی بهداشت در فهرست سویههای «نگرانکننده» طبقهبندی شدهاند. بسیاری از دانشمندان معتقدند که همهگیری ویروس کرونا تا زمانیکه ۸۰ درصد مردم جهان واکسینه نشده باشند به پایان نخواهد رسید. آمریکای لاتین با بیش از ۱.۴ میلیون مرگ بر اثر ویروس کرونا، میتواند مرکز جدیدی از انواع جهشهای ویروس کرونا باشد.
اگرچه بهطور کلی لامبدا مانند همه جهشهای ویروس کرونا نگرانکننده است اما در حال حاضر دلیلی وجود ندارد که باور کنیم لامبدا بهطور خاص آسیب بیشتری خواهد رساند. علاوه بر لامبدا سه جهش دیگر ویروس کرونا با نامهای اتا (در چندین کشور شناسایی شده است)، آیوتا (در ایالات متحده آمریکا شناسایی شده است) و کاپا (هند) نیز در فهرست جهشهای قابل توجه دستهبندی شدهاند.
وضعیت ابتلا به کرونا لامبدا در ایران
تا امروز گزارشی از ابتلا به گونه جدید لامبدا در ایران وجود ندارد اما با توجه به بالا بودن مراودات بینالملل امکان ورود تمامی گونههای جدی از بیماری کووید ۱۹ به ایران وجود دارد مانند زمان ابتدای شیوع همهگیر که بیماری تنها در کشور چین وجود داشت اما پس از مدتی تمامی دنیا درگیر این ویروس شد بنابراین به دلیل مسافرت و رفتوآمدهای موجود در سطح دنیا امکان ورود هر یک از گونههای بیماری کووید ۱۹ از هر کشور و نقطهای در جهان به ایران وجود دارد.
تأثیر رژیم غذایی در برابر گونه لامبدا
متخصصان معتقدند که مهمترین سپر دفاعی در برابر گونه لامبدا و عفونت ناشی از آن تغذیه و رژیم غذایی مناسب است، همانطور که مشخص است عملکرد سیستم ایمنی بدن نقش مهمی در پیشگیری از بیماریهای تنفسی از جمله بیماری کووید -۱۹ دارد که با تغذیه مناسب تقویت میشود.
نتایج بررسیها نشان میدهد که بیماریهای زمینهای مانند دیابت، بیماریهای قلبی عروقی و بیماریهای ریوی خطر ابتلا به بیماری کووید -۱۹ را افزایش میدهد، کمبود مواد مغذی و ویتامینها مانند ویتامین A، C و D باعث ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن و افزایش خطر ابتلا به بیماریها میشود. میوهها و سبزیجات مانند پرتقال، نارنگی، لیمو، کیوی، کلم، کلم پیچ، فلفل سبز و گوجه فرنگی سرشار از ویتامین C است. هویج، کدو سبز، اسفناج، برگ چغندر و کاهو نیز منبع خوبی از ویتامین A است.
روشهای پیشگیری از آلوده شدن به گونه لامبدا
مرکز کنترل و پیشگیری از بروز بیماریها در آمریکا (CDC) اعلام کرده است که افراد باید به منظور پیشگیری از بروز بیماری کووید -۱۹ اقدامات پیشگیرانه توصیه شده را رعایت کنند، از ماسک استفاده کنند، فاصله اجتماعی خود از دیگران را حفظ کنند، دستان خود را به صورت مرتب بشویند و از حضور در مکانهای شلوغ با تهویه نامناسب پرهیز کنند علاوه بر این دریافت واکسن کرونا یکی از مؤثرترین روشهای پیشگیری از بروز بیماری کووید -۱۹ در نظر گرفته شده است به همین دلیل افراد باید در زمان تعیین شده واکسن کرونا را دریافت کنند.
همزمانی پاییز و لامبدا
براساس دادههای منتشر شده، مرگهای ناشی از بیماری کرونا نسبت به هفته قبل ۵/۱۲ درصد افزایش داشته و همچنین روند ابتلا تقریباً در تمام استانها صعودی است و کرونای دلتا همچنان با قدرت میتازد. در حال حاضر ۳۵۹ شهر کشور در وضعیت قرمز، ۵۹ شهر در وضعیت نارنجی و ۳۰ شهر در وضعیت زرد قرار دارند. این در حالی است که همچنان رعایت پروتکلهای بهداشتی رو به کاهش است. سیماسادات لاری، سخنگوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی میگوید: در هفته آخر مرداد میزان رعایت پروتکلهای بهداشتی در کشور مانند دو ماه اخیر بهشدت پایین بوده و با اندکی افزایش نسبت به هفته قبلتر، به ۳۹ درصد رسیده است. آنطور که او توضیح میدهد این میزان از هفتههای اول تابستان تاکنون روند نزولی داشته است.
علاو بر این، میان کشورهایی که دادهها و اطلاعات کرونا را منتشر میکنند، ما جزو آلودهترین کشورهای جهان از نظر ابتلا به کرونا هستیم و همه اینها در حالی است که در آستانه ورود به فصل سرما قرار داریم. فصلی که به عنوان تهدید مهمی در دوره فراگیری یک بیماری عفونی محسوب میشود. رطوبت و سرما همواره شرایط مناسبی برای شیوع بیشتر بیماریهای تنفسی محسوب میشود. از مسعود مردانی، متخصص بیماریهای عفونی میپرسیم چرا پاییز میتواند روند سرایت این بیماری را دوچندان کند. او میگوید: «سرما و گرما بر خلاف باور عدهای تاثیری در سرایت ویروس کرونا ندارد. اینکه همواره از پاییز به عنوان تهدید یاد میشود به دلیل تراکم بیشتر افراد به واسطه سرماست. به این مفهوم که چون هوا سرد میشود طبیعتاً افراد در فضاهای سربسته تجمع بیشتری خواهند داشت که این شرایط زمینه مناسبی برای سرایت بیشتر ویروس است.»
مجله اینترنتی تابناک جوان
ارسال نظرات
نظرات مخاطبان
انتشار یافته: ۱
در انتظار بررسی: ۰
خود کرونا ودارو درمانش محل تردید هست مخصوصابهار و تابستان ها حساسیت فصلی هم داریم ، بیاین نزدیک باز گشایی مدارس ، از جهش ویروس صحبت کنید بهتر نیست هر کشوری چند محقق باهم بشینند وراجع به واقعیت چیزی که وجود ندارا صحبت کنند و چهره های واقعی کسانی که از این اوضال سود می برندد به مردم جهان بشناساند ، لابد با چین رابطه وقرارداد نفتی داربم نباید علیه ان صحبت کنید رهبر این کشور اصلا ادم متعادلی نیست اومدن باشرکت های دارویی ولوازم پزشکی ، بهداشتی سرکار مان گزاشتند