جشن بزرگ غدیر در اقوام و ملل
عید غدیر در میان شیعیان از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و هر کدام از شهرها و کشورها با آداب و رسوم خاصی این عید را جشن می‌گیرند.
به گزارش تابناک جوان، عید غدیر خم از اعیاد بزرگ شیعیان است که عیدالاکبر نامیده می‌شود. جشن عید غدیر در بیشتر کشورها و شهرها توسط شیعیان برگزار می‌شود. این عید در روز هجدهم ذی الحجه که مصادف با خطبه پیامبر اکرم (ص) در اعلام وصایت و جانشینی حضرت علی (ع) است با رسومات مختلف و خاص هر شهر و کشوری جشن گرفته می‌شود.
عید غدیر خم
۱۸ ذی الحجه سال یازدهم هجری قمری، رسول اکرم (صلی الله علیه و آله وسلم) در بازگشت از آخرین حج عمر شریفشان مشهور به "حجة الوداع" از طرف خدا مامور به کامل کردن دین و ابلاغ ثمره رسالت می‌شوند. به طوری که در آیه اکمال دین در قرآن آمده است:
امروز دین شما را برایتان کامل و نعمت خود را بر شما تمام گردانیدم، و اسلام را برای شما [به عنوان] آیینی برگزیدم. (مائده ۳)
و پس از آن در آیه تبلیغ آمده است:
"اى پیامبر، آنچه را از جانب پروردگارت به تو نازل شده، ابلاغ کن؛ و اگر نکنى رسالتش را به انجام نرسانده‌اى؛ و خدا تو را از [گزند] مردم نگاه مى‌دارد. بی گمان، خدا گروه کافران را هدایت نمى‌کند. " (مائده ۶۷)
و بر این اساس بود که پیامبر سه روز در کنار برکه غدیر توقف می‌کنند تا ماموریت خود را در کامل کردن دین و ابلاغ رسالتشان انجام دهند؛ که آن چیزی جز نعمت ولایت نبود.
در روز ۱۸ ذی الحجه پیامبر خدا (ص)، حضرت علی (ع) را به عنوان وصی، جانشین، و، ولی خدا بر مردم معرفی می‌کنند و همه حاضرین که گفته می‌شود، تعدادشان به ۱۲۰ هزار نفر هم می‌رسید، با امیر المونین علی (ع) بیعت کردند.
و پس از آن در آیه تبلیغ آمده است:
"اى پیامبر، آنچه را از جانب پروردگارت به تو نازل شده، ابلاغ کن؛ و اگر نکنى رسالتش را به انجام نرسانده‌اى؛ و خدا تو را از [گزند] مردم نگاه مى‌دارد. بی گمان، خدا گروه کافران را هدایت نمى‌کند. " (مائده ۶۷)
و بر این اساس بود که پیامبر سه روز در کنار برکه غدیر توقف می‌کنند تا ماموریت خود را در کامل کردن دین و ابلاغ رسالتشان انجام دهند؛ که آن چیزی جز نعمت ولایت نبود.
در روز ۱۸ ذی الحجه پیامبر خدا (ص)، حضرت علی (ع) را به عنوان وصی، جانشین، و، ولی خدا بر مردم معرفی می‌کنند و همه حاضرین که گفته می‌شود، تعدادشان به ۱۲۰ هزار نفر هم می‌رسید، با امیر المونین علی (ع) بیعت کردند.
عید غدیر در کشورهای مختلف
همانطور که گفته شد عید غدیر در میان شیعیان از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و هر کدام از شهرها و کشورها با آداب و رسوم خاصی این عید را جشن می‌گیرند که در اینجا به چند نمونه از کشورهای مختلف اشاره می‌کنیم:
افغانستان
در میان شیعیان افغانستان عید غدیر مانند دیگر اعیاد اسلامی برای مردم افغانستان از اهمیت خاصی برخوردار است؛ شیعیان افغانستان با برگزاری مجالس سخنرانی، نعت خوانی، مداحی و تواشیح این عید را گرامی می‌دارند.
بستن پیمان برادری و اخوت یکی از آداب پسندیده است که در میان مردم افغانستان است در این روز پیوند برادر دینی و ایمانی را با یکدیگر تا آخر عمر می‌بندند؛ همچنین سادات افغانستان در این روز از جایگاه ویژه‌ای برخوردارند و مردم هر کوچه و محل به دیدار همسایگانی از سادات می‌روند و ولایت جدشان علی (ع) را به آن‌ها تبریک گفته؛ آن دسته از ساداتی هم که از تمکن مالی بهتری برخوردارند در این روز به خویشان و همسایگان خود اطعام و نذری را هدیه می‌دهند.
مردم کابل همچنین در این روز به زیارتگاه سخی که منسوب به حضرت علی (ع) است می‌روند و این روز را گرامی می‌دارند.
بستن پیمان برادری و اخوت یکی از آداب پسندیده است که در میان مردم افغانستان است در این روز پیوند برادر دینی و ایمانی را با یکدیگر تا آخر عمر می‌بندند؛ همچنین سادات افغانستان در این روز از جایگاه ویژه‌ای برخوردارند و مردم هر کوچه و محل به دیدار همسایگانی از سادات می‌روند و ولایت جدشان علی (ع) را به آن‌ها تبریک گفته؛ آن دسته از ساداتی هم که از تمکن مالی بهتری برخوردارند در این روز به خویشان و همسایگان خود اطعام و نذری را هدیه می‌دهند.
مردم کابل همچنین در این روز به زیارتگاه سخی که منسوب به حضرت علی (ع) است می‌روند و این روز را گرامی می‌دارند.
عید غدیر در ترکیه
حدود ۲۰ درصد مسلمانان ترکیه علوی هستند و مراسم خاص خود را برای جشن غدیر دارند که غالب آن با برگزاری این مراسم دیگر کشورها یکسان است. شب عید غدیر مردم در مساجد به یکدیگر می‌پیوندند و به سخن عالمان از عید غدیر و فضایل آن گوش فرا می‌دهند. مردم ترکیه در این روز به قربانی گوسفند و توزیع گوش قربانی میان مردم نیز می‌پردازند. مراسم غدیر در استانبول بازتاب رسانه‌های چندانی در ترکیه ندارد و تنها چند رسانه‌ی خصوصی علویان آنر ا پوشش می‌دهند.
پاکستان
در میان پاکستانی‌ها سه عید بزرگ فطر، قربان و غدیر دارای اهمیت فراوانی در میان مسلمانان است و مراسم ویژه‌ای در این اعیاد اسلامی برگزار می‌شود؛ شیعیان در پاکستان در این روز برای برگزاری جشن باشکوهی خود را آماده می‌کنند و حتی روند برگزاری این مراسم را از طریق خبرنامه‌ها به اطلاع عمومی می‌رسانند و در کنار آن از شاعران، مدیحه سرایان برای شعرخوانی و مدیحه سرایی در روز عید در این ایام انجام می‌شود؛ این مراسم در حسینه‌ها و مساجد مشهور منطقه برگزار می‌شود.
عراق
۶۵ درصد جمعیت عراق را شیعیان تشکیل می‌دهند؛ شهر نجف میعادگاه عاشقان عدالت و علی در روز عید غدیر است در این روز جمع کثیری از محبان و عاشقان امیرالمومنین علی (ع) از اقصی نقاط دنیا به ویژه از جمهوری اسلامی ایران و کشورهای همجوار به نجف رفته و در جشن ولایتمداری و تجدید بیعت با علی (ع) شرکت می‌کنند.
در این روز شهرهای عراق آذین بسته می‌شوند و در سطح شهر؛ شربت و شیرینی توزیع می‌کنند و در مراسمی که در بارگاه حضرت علی (ع) نیز مراسمی برگزار می‌شود و عالمان و خطیبان به ذکر فضایل آن حضرت می‌پردازند و البته به مناسبت این عید مراکز دولتی و ادارات استان‌های شیعه نشین عراق از جمله نجف اشرف، کربلا واسط و دیوانیه تعطیل می‌شوند.
یمن
مساجد به برگزاری جشن می‌پردازند شیعیان حوثی زیدیه یمن در شهرهای صعده، صنعا، ذمار، أب، حجه و. این مراسم را برپا می‌کنند.
بحرین
بحرین؛ کشوری جزیره‌ای در خلیج فارس است که ۷۰ درصد جمعیت آن را شیعیان تشکیل می‌دهند در کشور بحرین عید غدیر تنها یک روز است و در شب عید غدیر مردم در مساجد و حسینه‌ها جمع می‌شوند و به جشن و شادی می‌پردازند و شیرینی تقسیم می‌کنند؛ روحانیون در این روز در مورد واقعه غدیر برای مردم صحبت می‌کنند.
مردم نیز در روز عید غدیر لباس‌های نو پوشیده، به دیدار خویشان و نزدیکان می‌روند، زیارت اهل قبور یکی از برنامه‌های شیعیان بحرینی در این روز است
مردم نیز در روز عید غدیر لباس‌های نو پوشیده، به دیدار خویشان و نزدیکان می‌روند، زیارت اهل قبور یکی از برنامه‌های شیعیان بحرینی در این روز است
هندوستان
هندوستان کشوری است که شیعیان زیادی را در خود جای داده است که در روز عید غدیر در مناطق مختلفی مانند دهلی و بمبئی اقدام به برگزاری جشن می‌کنند.
همچنین در شب عید غدیر در مساجد و حسینیه‌ها جمع می‌شوند و اقدام به شعرخوانی و قصیده سرایی می‌کنند و در برخی مناطق نیز در این روز در خیابان‌ها راهپیمایی می‌کنند و فریاد‌های حیدری سر می‌دهند و اقدام به توزیع شیرینی و شربت در میان مردم می‌کنند.
همچنین در شب عید غدیر در مساجد و حسینیه‌ها جمع می‌شوند و اقدام به شعرخوانی و قصیده سرایی می‌کنند و در برخی مناطق نیز در این روز در خیابان‌ها راهپیمایی می‌کنند و فریاد‌های حیدری سر می‌دهند و اقدام به توزیع شیرینی و شربت در میان مردم می‌کنند.
عربستان
شیعیان عربستان جمعیتی بین ۱۵ تا ۲۰ درصد کل شهروندان عربستان سعودی را تشکیل می‌دهند و اغلب در استان‌های شرقی این کشور مستقر هستند؛ جشن عید غدیر در برخی از روستا‌های عربستان در دو یا سه شب برگزار می‌شود به این شکل که شب اول به سخنرانی و برگزاری جشن‌ها و برنامه‌های شاد اختصاص دارد؛ شب دوم شاعران به شعرخوانی در مورد حضرت علی و واقعه غدیر می‌پردازند در این شب‌ها هم با شیرینی و برخی از غذا‌ها مانند برنج، گوشت از مردم پذیرایی می‌شود و البته در شهر قطیف عربستان که شیعیان از آزادی عمل بیشتری برخوردارند برنامه‌های خود را گسترش داده و جشن‌ها را به خیابان‌ها آورده.
ایران
در میان ایرانی‌ها عید غدیر به عید سادات هم معروف است و سادات از جایگاه ویژه‌ای در این عید برخوردارند و در این روز در کنار برگزاری مراسم شادی و مولودی خوانی در مساجد عمومی و … منزل ایرانیان از این عید بی نصیب نمی‌ماند چراکه ایرانیان معتقدند در این عید چهره هفت سید را باید بوسید و به دیدار آن‌ها باید رفت. ایرانیان به دلیل اعتقاد به انتصاب سادات به حضرت علی (ع) آن‌ها را بخشی از خانواده پیامبر (ص) می‌دانند و در میان آن‌ها خانواده سادات از احترام ویژه‌ای برخورداند.
تقریباً می‌توان گفت بیشتر کار‌های مهم مانند سنت‌هایی مثل ازدواج و خواستگاری و کار‌های خیر در میان ایرانیان در این روز انجام می‌شود و حتی اگر در خانواده‌ای فردی فوت کرده باشد و عید غدیر اولین عید نبود آن مرحوم درمیان خانواده‌ای باشد ایرانیان مراسمی را گرفته و در زبان عامه این کار با عنوان عید گرفتن برای فرد فوت شده نام می‌گیرد.
تقریباً می‌توان گفت بیشتر کار‌های مهم مانند سنت‌هایی مثل ازدواج و خواستگاری و کار‌های خیر در میان ایرانیان در این روز انجام می‌شود و حتی اگر در خانواده‌ای فردی فوت کرده باشد و عید غدیر اولین عید نبود آن مرحوم درمیان خانواده‌ای باشد ایرانیان مراسمی را گرفته و در زبان عامه این کار با عنوان عید گرفتن برای فرد فوت شده نام می‌گیرد.
جشن غدیر در کشورهای دیگر
مراسم جشن غدیر در اکثر کشورها به واسطه حضور شیعیان برپا می‌شود. در کشورهای مالزی، استرالیا، نیوزیلند، سریلانکا، روسیه، گرجستان، اوکراین، فیلیپین، بنگلادش و گرجستان، آلمان، دانمارک و بوسنی هرزگوین هم این جشن برگزار می‌شود.
در این جشن ها شیعیان از شهرهای مختلف گرد هم می‌آیند و مراسم جشن غدیر را به سبک های مرسوم برگزار می‌کنند.
آداب و رسوم مشترک عید غدیر در شهرهای ایران
در جشن غدیر، معمولا در برخی شهرها خانواده‌های تازه داماد برای نوعروس هدیه، آجیل و شیرینی می‌دهند. همچنین در روز عید غدیر، منازل سادات محل رفت و آمد مهمانان می‌شود. سادات در آستانه عید غدیر خم، اقدام به گردگیری و خانه تکانی منزل کرده و خود را آماده پذیرایی از مهمانان می‌کنند. مردم در این روز بهترین و پاکیزه‌ترین لباس‌های خود را بر تن کرده و با چهره‌ای گشاده به دیدن آشنایان و دوستان سادات می‌روند و عید را به آن‌ها تبریک می‌گویند.معمولا هدیه سادات سکه یا اسکناسی است که به رسم تبرک داده می‌شود. مردم اعتقاد دارند پولی را که به‌عنوان هدیه از سادات گرفته اند، نباید خرج نمایند بلکه به‌عنوان تبرک و برکت یا "ته کیسه" در نزد خود نگهداری می‌کنند.
در این روز علما، مداحان و شاعران در وصف مولا علی (ع) و غدیرخم مولودی خوانی می‌کنند.
توزیع شربت و شیرینی در معابر و محافل عمومی و برپایی جشن‌های مولودی خوانی در مساجد و منازل از دیگر سنن مرسوم در شب و روز عید غدیر است.
فضای سراسر در عید ولایت و امامت حضرت علی ابن ابیطالب (ع) غرق در نور و شادی و عطر علوی شد و مردم استان ها این عید بزرگ را گرامی می‌دارند.
فضای سراسر در عید ولایت و امامت حضرت علی ابن ابیطالب (ع) غرق در نور و شادی و عطر علوی شد و مردم استان ها این عید بزرگ را گرامی می‌دارند.
مردم به مناسبت این عید بزرگ، کوچه‌ها و خیابان‌ها را چراغانی و به پخش شیرینی و شربت پرداخته و این عید سعید را به هم تبریک می‌گویند.
به غیر از دیدار سادات، مردم در روز عید غدیر به دیدار آشنایان و خویشان خود نیز می‌روند، دست دادن در این روز با گرمی و اشتیاق خاصی برگزار می‌شود، چرا که دست دادن در روز عید غدیر که عید ولایت است جلوه دیگری دارد و از گذشته نیز همواره مورد تاکید و سفارش بوده است.
مراسمات جشن و عروسی نیز در روز عید غدیر زیاد است، جوانانی که پیمان زندگی خود را با غدیر همراه می‌کنند، به این امید که پیوندشان جاودانه باشد و گذشت زمان را یارای وارد کردن خللی در این پیمان مقدس نباشد.
مراسمات جشن و عروسی نیز در روز عید غدیر زیاد است، جوانانی که پیمان زندگی خود را با غدیر همراه می‌کنند، به این امید که پیوندشان جاودانه باشد و گذشت زمان را یارای وارد کردن خللی در این پیمان مقدس نباشد.
همچنین حضور در امامزاده‌ها و بقاع متبرکه از دیگر رسوم مردم برخی استان ها است، اماکن متبرکه‌ای که در این ایام بهانه‌ای می‌شوند برای جلای روح و تجدید دیدار با دوستان و آشنایانی که شاید خیلی فرصت دیدنشان را نداشته‌ایم.
علاوه بر رسوم سنتی، برخی در روز عید غدیر اعمال مذهبی را نیز انجام می‌دهند، روزه گرفتن که در این روز مستحب است یکی از همین اعمال محسوب می‌شود.
غالبا تعدادی از همین روزه داران افطاری نیز می‌دهند و می‌خواهند از این طریق نهایت بهره و حظ معنوی را از این فرصت ببرند.
خیلی از کسانی که روزه مستحبی عید غدیر را نمی‌گیرند نیز در این روز طعامی می‌دهند و از جمعی از مومنان پذیرایی می‌کنند.
البته متأسفانه با بروز ویروس منحوسی به نام کرونا که زندگی را به کام جهان و دنیا تلخ کرده است تمامی این آداب و رسوم با قوانین سفت و سخت بهداشتی انجام می‌شود و در بعضی از کشورها هم برای حفظ جان افراد لغو شده‌اند؛ اما همگی ما امیدواریم تا این ویروس منحوس دست از سر ما و زندگی مان بردارد تا دوباره شاهد برگزاری این رسوم زیبا باشیم. اما در همین زمان هم با برگزاری جشن های کوچک خانگی می‌توانیم این روز را به اعضای خانواده و فرزندانمان یاد بدهیم.
منبع: مهر / سازمان تبلیغات اسلامی / شفقنا / تسنیم
ارسال نظرات