حجاب مردان

معنای لغوی حجاب مانع، پرده و پوشش است. این لغت از آن جهت مفهوم پوشش می‎دهد که پرده، وسیله‎ ی پوشش است، ولی هر پوششی حجاب نیست؛ بلکه آن پوششی حجاب نامیده می‎شود که از طریق پشت پرده واقع شدن صورت ‎گیرد.

هدف اصلی تشریع احکام در اسلام، قرب به خداوند است که به وسیله‌ی تزکیه‌ی نفس و تقوا به دست می‎آید:
إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاکُمْ (حجرات؛ ۱۳) بزرگوار و با افتخارترین شما نزد خدا با تقواترین شماست.
حجاب در ابعاد مختلفی دسته‌بندی می‌شود از جمله:
حجاب در گفتار، حجاب در رفتار و مهمترین آن‌ها حجاب چشم می‌باشد.

نوع دیگر حجاب و پوشش قرآنی، حجاب گفتاری زنان در مقابل نامحرم است: فَلا تَخْضَعْنَ بِالْقَوْلِ فَیَطْمَعَ الَّذِی فِی قَلْبِهِ مَرَضٌ (احزاب؛ ۳۲) پس زنهار نازک و نرم با مردان سخن نگویید؛ مبادا آن که دلش بیمار (هوا و هوس) است به طمع افتد. اما مطلب به اینجا ختم نمی‌شود و نوع ارتباطات خصوصا در جامعه‌ای که از سنتی به مدرن گرایش دارد و البته تغییرات اجتماعی که مسبب بروز مسائلی نوین شده و ازمیان آن‌ها می‌توان به، صدا کردن افراد به اسم کوچک، احساس نزدیکی در روابط اجتماعی مردان و زنان، استفاده از الفاظ نامعقول، شوخی‌ها و شیطنت‌های خاصی که در محاوره روزانه افراد شکل می‌گیرد و بعضا موجب آسیب‌های اجتماعی کوچک یا بزرگ می‌شود، اشاره کرد.

نوع دیگر حجاب و پوشش قرآنی، حجاب رفتاری زنان در مقابل نامحرم است. به زنان دستور داده شده است به گونه‎ای راه نروند که با نشان دادن زینت‎های خود باعث جلب توجه نامحرم شوند وَ لا یَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِیُعْلَمَ ما یُخْفِینَ مِنْ زِینَتِهِنَّ (نور؛ ۳۱) و آن طور پای به زمین نزنند که خلخال و زیور پنهان پاهایشان معلوم شود.

قُلْ لِلْمُؤْمِنِینَ یَغُضُّوا مِنْ أَبْصارِهِمْ (نور؛ ۳۰)‌ای رسول ما به مردان مؤمن بگو تا چشم‎ها را از نگاه ناروا بپوشند.
قُلْ لِلْمُؤْمِناتِ یَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصارِهِنَّ (نور؛ ۳۱)‌ای رسول به زنان مؤمن بگو تا چشم‎ها را از نگاه ناروا بپوشند.

دو واژه‌ی «حجاب» و «عفت» در اصل معنای منع و امتناع مشترک‎اند. تفاوتی که بین منع و بازداری حجاب و عفت است، تفاوت بین ظاهر و باطن است؛ یعنی منع و بازداری در حجاب مربوط به ظاهر است، ولی منع و بازداری در عفت، مربوط به باطن و درون است؛ چون عفت یک حالت درونی است، ولی با توجه به این که تأثیر ظاهر بر باطن و تأثیر باطن بر ظاهر، یکی از ویژگی‌های عمومی انسان است؛ بنابراین، بین حجاب و پوشش ظاهری و عفت و بازداری باطنی انسان، تأثیر و تأثّر متقابل است؛ بدین ترتیب که هرچه حجاب و پوشش ظاهری بیش‌تر و بهتر باشد، این نوع حجاب در تقویت و پرورش روحیه‌ی باطنی و درونی عفت، تأثیر بیش‌تری دارد؛ و بالعکس هر چه عفت درونی و باطنی بیش‌تر باشد باعث حجاب و پوشش ظاهری بیش‌تر و بهتر در مواجهه با نامحرم می‎گردد.

بسیاری از ما با شنیدن واژة حجاب بلافاصله ذهن خود را روی زنان و البته بیشتر چادر متمرکز می‌کنیم. اما حجاب مختص زنان نیست. در واقع‌مردان نیز دارای حد و مرزی برای پوشش خود هستند که برای حفظ حریم‌های عفت در جامعه، باید آن را درنظر بگیرند. همانطور که برای پوشش زنان، دستورالعمل‌هایی در شرع ما مشخص شده است، برای مردان هم حد و مرزی تعیین کرده‌اند. اما در روایتی از معصومین (ع) هم داریم که حیا ۱۰ جزء دارد، ۹ جزء آن در زنان است و یک جزء در مردان؛ در واقع زنان هستند که بار اصلی حیا و عفت را در جامعه به دوش دارند، اما این دلیل نمی‌شود که موضوع حجاب مردانه و وظایف آقایان در این زمینه نادیده گرفته شود.
با استناد به آیه ۳۰، سوره مبارکه نور: ”قُلْ لِلْمُؤْمِنِینَ یَغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ وَ یَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذلِکَ أَزْکَى لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ خَبِیرٌ بِمَا یَصْنَعُونَ“.
به مردمان مومن بگو که چشم‌های خود را (از نگاه به نامحرم) فرو بسته و دامان خود را پاک نگه دارند. این برای آن‌ها پاک‌تر است. همانا خداوند متعال به آنچه انجام می‌دهید، آگاه است.
در تفسیر این آیه می‌توان گفت: خداوند قبل از واجب کردن پوشش بر زن‌ها به نگاه مردمان تاکید داشته که این موضوع به تقدم حجاب مرد اشاره دارد؛ و توجه مرد به بی حجاب زنان می‌تواند یکی از عوامل محرک بر بی حجابی زنان باشد.

تکلیف سر و گردن و صورت و دست‌های مردان تا جایی که معمولا نمی‌پوشانند مشخص است، اما برای بقیه نقاط بدن در احکام شرعی آمده که مردان بنابر احتیاط مستحب باید مواضعی را که به‌طور معمول مردان می‌پوشانند از نامحرم بپوشانند، باید خاطرنشان کنم که حجاب فقط شامل پوشاندن اعضاء بدن نیست چه بسا که پوشیدن لباس‌های خیلی تنگ و یا آستین کوتاهی که باعث ایجاد لذت در یک زن محرم (جز همسر) یا نامحرم شود که مردان فعل حرام را مرتکب شده‌اند.

متاسفانه نوع پوشش متاثر از صنعت مد است که امروزه به شکل غیرقابل کنترلی جولان می‌دهد و بعضا لباس‌هایی خارج از عرف را با قیمت‌هایی پایین‌تر از سایر البسه در بازار عرضه می‌کنند که از این موضوع حائز اهمیت به سادگی نباید عبور کرد. اغلب لباس‌ها و شلوار‌های تنگ، شلوار‌های جین پاره و چاک‌چاک، تی‌شرت‌های آستین‌حلقه‌ای منقش به انواع و اقسام تصاویر نامتعارف و غیراخلاقی، شلوار‌هایی با فاق خیلی کوتاه یا خیلی بلند، لباس‌هایی با یقه‌های بسیار برهنه‌تر از حد معمول و... نمونه‌هایی از لباس‌هایی هستند که مردان باید حواسشان باشد که مصداق لباس‌هایی نباشند که شرع در مورد پوشیدن آن‌ها حکم به احتیاط داده است. حتی این پوشش‌ها می‌توانند مصداقی از لباس شهرت (لباسی که پوشیدن آن به خاطر رنگ، کیفیت دوخت، مندرس بودن یا علل دیگر، مناسب نیست، به‌طوری‌که اگر پوشیده شود توجه مردم جلب و صاحب لباس انــگشت نما شود) باشند که پوشیدن آن حرام است.
به‌طور کلی، پوشیدن کراوات و دیگر لباس‌هایی که پوشش و لباس غیرمسلمانان محسوب شده و استفاده از آن منجر به ترویج فرهنگ غربی می‌شود، جایز نیست. حتی باید درخصوص نشانه‌ها و متون چاپی روی لباس هم دقت کرد چرا که برخی از آن‌ها کلمات و جملات نامتعارفی است که فرهنگ‌های نامتعارف را در سطح جامعه اشاعه می‌دهد. استفاده از زینت‌آلات نیز مکمل پوشش است و مدنظر داشته باشیم که استفاده از انواع طلاجات برای آقایان جایز نمی‌باشد.

یکی از مهم‌ترین و اساسی‏ترین ابعاد حجاب، حجاب درونی و باطنی و ذهنی است که فرد را در مواجهه با گناه و فساد، از عقاید و ایمان راسخ درونی برخوردار می‌کند؛ و اساساً این حجاب ذهنی و عقیدتی، به منزله‎ی سنگ بنای دیگر حجاب‎ها، از جمله حجاب و پوشش ظاهری است؛ زیرا افکار و عقاید انسان، شکل دهنده‌ی رفتار‌های اوست. البته، همان‎گونه که حجاب و پوشش ظاهری، لزوماً به معنای برخورداری از همه‌ی مراتب عفاف نیست، عفاف بدون رعایت پوشش ظاهری نیز قابل تصور نیست. بین مقدار عفاف و حجاب، رابطه‌ی تأثیر و تأثّر متقابل وجود دارد. بعضی رابطه‌ی عفاف و حجاب را از نوع رابطه‌ی ریشه و میوه دانسته‌اند؛ با این تعبیر که حجاب، میوه‌ی عفاف، و عفاف، ریشه‌ی حجاب است. برخی افراد ممکن است حجاب ظاهری داشته باشند، ولی عفاف و طهارت باطنی را در خویش ایجاد نکرده باشند. این حجاب، تنها پوسته و ظاهری است.
امروزه به واسطه ظهور شبکه‌های اجتماعی شاهد بروز خرده فرهنگ‌های نانوشته‌ای هستیم که برخی از آن‌ها تعاملات و مکالمات روزمره خارج از عرف را بین زنان و مردان گسترش داده است. اظهار نظر مخاطبین در مورد عکس فرد که در پروفایل یکی از شبکه‌های اجتماعی قرار داده مصداق بارز این رویداد است و همین مهم می‌تواند سرمنشاء اتفاقاتی مثل: خیانت، روابط خارج از زناشویی و ... شود که فرد در وهلة اول حتی گمان به این مسائل ندارد و فقط به صرف استفاده از عکس که معرف ماهیت کاربران اجتماعی می‌باشد مسائلی نافرجام را رقم می‌زند.
به تحلیل نگارنده این اتفاقات برای خانم‌ها بیش از آقایان رخ داده و نمی‌توان نگاه سنگین و استفاده از واژه‌های آزاردهنده که مصداق بارز خشونت علیه زنان است را با تعریف وتعارفات روزمره در یک سبد قرار داد و این امر قطعا لگدمال کردن حریم خصوصی افراد و تعرض به فضای شخصی است، پس نمی تواند یکی از عوامل بزهکاری در جامعه نباشد.
منابع:
تفاسیر قرآن کریم، همشهری آنلاین، رساله آموزشی مقام معظم رهبری، جستجوی کلیدواژه حجاب، حجاب + مردان