سه دستور جالب اسلامی در مقابل رسانه‌ها
دکتر محمد صادق دهنادی*
همه‌ی ما کم و بیش در معرض پیام‌های رسانه‌ای متفاوتی قرار داریم. کمترین حد سواد رسانه‌ای آن است که بدانیم مالک اصلی این رسانه‌ها کیست و راهبرد اصلی این بنگاه‌ها تامین منافع چه چیز و یا چه کسی است؟ با این حال هیچ فرد عتقلی نمی‌پذیرد که در معرض پیام‌های مخالف و منتقد خودش نباشد.
با این حال خیلی زیاد دیده شده که فردی به دلیل تمایل به اطلاع از همه مواضع رفته رفته مشتری یک رسانه‌ی ناباب و نادرست شده است.
یکی از نشانه‌های این تاثیر پذیری آن است که فردی کم کم به اطلاعات دریافتی از رسانه‌ای اتکا می‌کند. روی آن واکنش می‌دهد و از آن تحلیل هم می‌نماید.
کما بیش این فضا به ویژه در فضای بدون مرز اینستاگرام و فیس بوک و توئیتر قابل لمس است. شما افرادی را می‌بینید که ابتدائا برای رصد اخبار متفاوت به انجا آمده بودند، اما در نهایت کم کم همه استوری‌ها و پست‌ها و تحلیل‌هایشان از یک سویه‌ی خبر رسانی پیروی و اطلاع یابی شان فقط از آبشخور‌هایی مشخص سیراب می‌شود.
در مقابل چنین وضعیتی (رسانه‌هایی که عنادشان را می‌دانیم و منابع مالی آنان را می‌شناسیم - مثل ایران اینترنشنال، منوتو، بی‌بی سی فارسی و... -) اسلام سه دستور جالب و مرحله بندی کاملا واضح دارد.
اول:
فبشر عباد الذین یستمعون القول فیتبعون احسنه
که معنای آن اهمیت شنیدن حرف‌های متفاوت است. اینکه رشد انسان با اتکا به یک منبع اطلاعاتی - و لو درست- شدنی نیست.
دوم:
ان_جائکم فاسق بنبا فتبینوا
که معنای مهمش آن است که وقتی فسق و فساد منبع خبر برای شما مشخص است با بدبینی تمام به دنبال تایید خبر دقیق باشید.
سوم:
توصیه آخر امام یک هشدار است که دنبال کردن مداوم منابع خبری مشکل دار در نهایت انسان را عملا هم فالوور آن‌ها خواهد کرد. عبارت امام جواد علیه السلام در اینباره بسیار تکان دهنده است:
من أَصْغی إِلی ناطِق فَقَدْ عَبَدَهُ، فَإِنْ کانَ النّاطِقُ عَنِ اللّهِ فَقَدْ عَبَدَ اللّهَ وَ إِنْ کانَ النّاطِقُ یَنْطِقُ عَنْ لِسانِ إِبْلیسَ فَقَدْ عَبَدَ إِبْلیسَ.
هر که گوش به گوینده‌ای دهد به راستی که او را پرستیده، پس اگر گوینده از جانب خدا باشد در واقع خدا را پرستیده و اگر گوینده از زبان ابلیس سخن گوید، به راستی که ابلیس را پرستیده است.
بر اساس این حدیث امام نهم، گوش دادن و جدی گرفتن کسی، که نشانه واضح آن واکنش دادن، احساساتی شدن، تصمیم گرفتن، عصبانی و غمگین و یا شاد شدن از برخی اطلاعات است رفته رفته استقلال و آزادگی مخاطب را از دست او می‌برد.
در واقع این حدیث تبیین آیه اول ذکر شده و حدود دنبال کردن رسانه‌های معاند برای آگاه شدن است. یعنی وقتی فراتر از اطلاع یافتن دجال را دنبال کنی، هر جا که می‌خواهد ترا می‌کشاند.
هر چند تو آمده بودی که فقط خبر بگیری و بروی و مستقل فکر کنی!
با این حال خیلی زیاد دیده شده که فردی به دلیل تمایل به اطلاع از همه مواضع رفته رفته مشتری یک رسانه‌ی ناباب و نادرست شده است.
یکی از نشانه‌های این تاثیر پذیری آن است که فردی کم کم به اطلاعات دریافتی از رسانه‌ای اتکا می‌کند. روی آن واکنش می‌دهد و از آن تحلیل هم می‌نماید.
کما بیش این فضا به ویژه در فضای بدون مرز اینستاگرام و فیس بوک و توئیتر قابل لمس است. شما افرادی را می‌بینید که ابتدائا برای رصد اخبار متفاوت به انجا آمده بودند، اما در نهایت کم کم همه استوری‌ها و پست‌ها و تحلیل‌هایشان از یک سویه‌ی خبر رسانی پیروی و اطلاع یابی شان فقط از آبشخور‌هایی مشخص سیراب می‌شود.
در مقابل چنین وضعیتی (رسانه‌هایی که عنادشان را می‌دانیم و منابع مالی آنان را می‌شناسیم - مثل ایران اینترنشنال، منوتو، بی‌بی سی فارسی و... -) اسلام سه دستور جالب و مرحله بندی کاملا واضح دارد.
اول:
فبشر عباد الذین یستمعون القول فیتبعون احسنه
که معنای آن اهمیت شنیدن حرف‌های متفاوت است. اینکه رشد انسان با اتکا به یک منبع اطلاعاتی - و لو درست- شدنی نیست.
دوم:
ان_جائکم فاسق بنبا فتبینوا
که معنای مهمش آن است که وقتی فسق و فساد منبع خبر برای شما مشخص است با بدبینی تمام به دنبال تایید خبر دقیق باشید.
سوم:
توصیه آخر امام یک هشدار است که دنبال کردن مداوم منابع خبری مشکل دار در نهایت انسان را عملا هم فالوور آن‌ها خواهد کرد. عبارت امام جواد علیه السلام در اینباره بسیار تکان دهنده است:
من أَصْغی إِلی ناطِق فَقَدْ عَبَدَهُ، فَإِنْ کانَ النّاطِقُ عَنِ اللّهِ فَقَدْ عَبَدَ اللّهَ وَ إِنْ کانَ النّاطِقُ یَنْطِقُ عَنْ لِسانِ إِبْلیسَ فَقَدْ عَبَدَ إِبْلیسَ.
هر که گوش به گوینده‌ای دهد به راستی که او را پرستیده، پس اگر گوینده از جانب خدا باشد در واقع خدا را پرستیده و اگر گوینده از زبان ابلیس سخن گوید، به راستی که ابلیس را پرستیده است.
بر اساس این حدیث امام نهم، گوش دادن و جدی گرفتن کسی، که نشانه واضح آن واکنش دادن، احساساتی شدن، تصمیم گرفتن، عصبانی و غمگین و یا شاد شدن از برخی اطلاعات است رفته رفته استقلال و آزادگی مخاطب را از دست او می‌برد.
در واقع این حدیث تبیین آیه اول ذکر شده و حدود دنبال کردن رسانه‌های معاند برای آگاه شدن است. یعنی وقتی فراتر از اطلاع یافتن دجال را دنبال کنی، هر جا که می‌خواهد ترا می‌کشاند.
هر چند تو آمده بودی که فقط خبر بگیری و بروی و مستقل فکر کنی!
*کارشناس رسانه و فرهنگ
ارسال نظرات