دلیل انتخاب 14 تیر به عنوان روز قلم

قلم در زندگی بشر بسیار پر اهمیت است تاجایی که در قرآن کریم به قلم و آنچه می‌نویسد، سوگند یاد شده است. (ن وَالْقَلَمِ وَمَا یَسْطُرُونَ، آیه ۱ سوره القلم). اهمیت قلم و نگارش آنگونه است که تا ابد باقی است، اما بیان زبان با زمان کهنه می‌شود. به دلیل اهمیت قلم و نگارش و نویسندگی در تقویم ایران روزی به نام (روز قلم) وجود دارد. 

در تقویم ایران چهاردهم تیرماه، روز «قلم» نامگذاری شده است. این روز، روزی برای ارج نهادن به اهالی قلم؛ برای نویسندگان، مترجمان، منتقدان، پژوهشگران و.. است.

اعضای انجمن قلم ایران پس از مدت‌ها که در پی انتخاب روزی برای اهالی فرهنگ و قلم و برگزاری برنامه‌های فرهنگی مناسب برای این قشر بودند، در سال ۱۳۸۱ و پس از بررسی تاریخ‌های متفاوت، روز چهاردهم تیرماه را به عنوان روز قلم پیشنهاد دادند. این تاریخ در نهایت به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید و به نام روز قلم نامگذاری شد.

چهاردهم تیرماه به دو دلیل به عنوان روز قلم انتخاب شد:

پیشینیان ما در روز ۱۳ تیرماه که نام ماه و روز یکی می‌شد، جشنی را به نام جشن تیرگان برگزار می‌کردند. آن‌ها در این روز مراسم‌های آیینی زیادی برگزار می‌کردند. در همین روز هوشنگ، از پادشاهان پیشدادی، کاتبان را به رسمیت شناخت و به مردم دنیا دستور داد تا در روز جشن لباس کاتبان را بپوشند و مقام آنان را عزیز دارند. (آثارالباقیه، ابوریحان بیرونی، فصل نه، عید تیرگان)

عُطارِد به کاتب ستارگان معروف است. در اشعار فارسی عطارد را کاتب، انشاکننده یا نویسندۀ سیارات دانسته اند. عطارد را در گذشته به نام «تیر» می‌شناخته اند و به همین خاطر روز تیرگان، یعنی همان شب سیزدهم تیرماه را روز مخصوص سیارۀ تیر (همان عطارد) می‌نامیدند.

نوشتار یکی از بزرگترین اختراعات تاریخ بشر است. تاریخ نوشتار به بیست هزار سال پیش باز می‌گردد و با محدود ساختن به نظام‌های نوشتاری مدوّن، رقمی حدود شش هزار سال پیش را نشان می‌دهد. سومری‌ها نخستین کسانی بودند که خط را اختراع کردند.
پیشینیان برای نوشتن از سنگ، چوب، پوست حیوانات، برگ درختان، استخوان، موم، ابریشم، پنبه استفاده می‌کردند. در طول تاریخ، بسیاری از افراد با استفاده از ابزار‌های تیز، چون سوزن، چاقو و... خطوطی را کنده کاری می‌کردند. نخستین طرز نوشتن نوشتن با عکس بود که تقریبا همه اقوام ابتدایی از آن استفاده می‌کردند. استفاده از نشانه‌های تصویری در آثار باستانی مصر و چین نیز دیده شده است، اما ابداع سومری‌ها بود که به پیدایش خط میخی منجر شد.با اختراع نوشتن بود که بشر توانست تاریخ را به یادگار بگذارد و دانسته‌های خود را محفوظ نگاه دارد و پیشرفت کند.